Neorealizm współczesny

Zavattini –

impuls w kierunku realistycznych form jest obowiązkiem moralnym, próbą

analizy kondycji współczesnego człowieka i jego relacji z innymi.-> Co zaskakujące
ideologowie kinematografii

faszystowskiej także wyciągali realizm na pierwszy plan („Ludzie

na dnie” 1941, De Robertis). J

eśli powiązać to z tym, że wielu twórców neorealizmu

zaczynało w okresie faszystowskim (Rosselini! i „Pilot powaraca” 1942), tworząc, często

uciekające od faszystowskich tez, jednak wciąż wywodzące się z faszyzmu filmy – to

możemy zauważyć, że gwałtowne oderwanie się kinematografii włoskiej od okresu faszyzmu,

kiedy to powstało kilkaset film, tchnie w gruncie rzeczy fałszem i wstydem.



„Opętanie” 1942, Luchino Viscont (nigdy nie związany z faszyzmem)

Film współczesny, dziejący się we Włoszech z wyraźną wymową

antyfaszystowską – by zmylić czujność cenzury wykorzystał powieść

kryminalną drugorzędnego pisarza James M. Caina „Listonosz zawsze dzwoni
dwa razy”, mimo tego

film został kompletnie pocięty

Film opowiada historię niszczącej sile namiętności, która splotła ludzi dla
siebie niestworzonych, których uczucie pcha do samozniszczenia



Kobiety z nizin chcącej zostać bogatą mieszczanką



Mężczyzny pozbawionego potrzeby stabilizacji

Miejsce akcji – dolina Padu (wg prof. Helman –

najbrzydsza część kraju)

Filmowanie on location –

zachowanie autentyzmu wyglądu ludzi, ich

zachowania, wystroju wnętrz

Inspiracje Giovannim Vergą [obaj byli arystokratami tworzącymi o ubogim

Południu] – weryzmem (nędza, głód, niesprawiedliwość, ludzie, którzy zostali
z bandytami z rozpaczy) -> nowy rodzaj realizmu w filmach Viscontiego
(Mario Serandrei)



„Dzieci patrzą na nas” 1943, Vittorio de Sica i Cesare Zavattini (scenarzysta)

Wywodzący się z tradycji melodramatu film o trójkącie małżeńskim, w którą

uwikłany jest mały chłopiec (historia opowiedziana z jego perspektywy

przerażanie i rozpaczy, niezrozumienie tego, dlaczego matka zdradza, a ojciec

popełnia samobójstwo – tragedia niewinnej istoty)

Film

to gorzka analiza społeczeństwa, godząca w faszystowską ideologię

społeczną, mówiąco o świętości rodziny

Forma –

kamera w plenerze, ograniczenie dialogu, elipsami tonując

melodramatu

Kaligrafowie –

grupa reżyserów, którzy koncentrowali się doskonaleniu warsztatu i

szlifowaniu formy, tworzyli filmy, w których na pierwszym planie miał być sens utworu, a za
nim tajemnica artysty –

jego styl, jednak w praktyce wielu reżyserów kręciło swoje filmy

zupełnie odwrotnie (za: T. Miczka). Światy kreowane są klaustrofobiczne, destrukcyjne,

zdominowane przez przemoc i agresję. Kino białych telefonów – eskapistyczne filmy włoskie

okresu faszyzmu, opowiadające o życiu wyższych sfer.



„Dawny światek” 1941, Mario Soldati – adaptacja XIX-wiecznej powieści Fogazzary,
miejsce akcji – Lombardia, bohaterowie –

nierówność społeczna, doniosłe wydarzenia

historyczne, forma –

zdjęcia on location, elegancja, wyrafinowanie



„Wystrzał” 1941, Renato Castellani – strywializowana adaptacja opowiadania
Puszkina, „pretensjonalna i niemodna arabeska” (za: de Santisem)

Luchino Visconti – neorealizm estetyczny



„Ziemia drży” 19 – dzieło aktualne, mające apelować do umysłów i sumień

Forma – zrealiz

owany techniką paradokumentalną; 160 minut miała kopia

oryginalna, pomimo tego

struktura wątku głównego była sfabularyzowana, a

postaci zindywidualizowane; aktorzy – naturszczycy z Acitrezza w

codziennych strojach, mówiący dialektem sycylijskim, charakterystycznym dla

ludzi ubogich, niezrozumiałym dla innych Włochów; komentarz z offu; brak

dekoracji, sztucznego światła, ani akcesoriów ->-> chwytanie życia na gorąco

Miejsce akcji –Acitrezza, nieopodal Katnii

Początkowo miał to być film o charakterze propagandowym, zrobiony na
zlecenie partii komunistycznej -> zmiana koncepcji –

zrobienie

monumentalnej trylogii o życiu biednego Południa (ogarniętego nędza, apatią,

prymitywizmem, korupcją), Visconti, rozumując w duchu komunistycznym,

upatrywał jedyną nadzieję na zmianę sytuacji ówczesnych Włoch w

zjednoczenie chłopów z Południa i robotników z Północy, nie w

interwencjonizmie państwowym

Z trzech części powstała jedynie „Epizod morski” o życiu rybaków, co więcej

w ostateczności wytracił on silny komunistyczny wydźwięk – co spowodowała

długotrwała obserwacja życia rybaków z Sycylii i wywiedzenie historii z
„Rodziny Malavogliów” Vergi –

uniwersalistycznej, nie wywodzącej się

powojennej sytuacji Sycylii

Główny bohater – Ntonio Valastro, syn rybackiej rodziny, w której zbiegają się

wszystkie wątki

System społeczny głównym tematem filmu

 Reguluje

związki międzyludzki



Zawsze łamie niepokorną jednostkę

 Kategorie ekonomiczne –

inicjatywa ‘Ntonia (walka o niezależność na

rynku rybackim) ma wysoki stopień ryzyka, dla której znajduje jedynie
wsparcie u rodziny –

kategoria społeczna

Utrwalenie niezmienności i odwieczności – w miejscach takich jak Acitrezza

czas stanął (zawsze tak samo wstają rano, wypływają na połów i wracają)

Wyjątkowe piękno kompozycji plastycznej filmu – sekwencje burzy



„Najpiękniejsza” 1951

Opowieść o życiu prostych ludzi, autotematyczny utwór o świecie filmu i film
o Annie Magnani, której kreacja zyskuje autonomiczny charakter

Ludzie prości, żyjący skromnie, ale nie biednie – główna bohaterka Maddena

Cecconi posiada wyższe aspiracje, którym odpowiada u niej świat kina

Elementy rodzajow

ości – Maddena robiąca zastrzyki oraz próby uczynienia ze

swojego dziecka gwiazdy

(Cinecitta rozpisuje konkurs na najpiękniejszą

dziewczynkę – targowisko próżności) -> Maddena chce swojej nieurodziwej

córce otworzyć drzwi do „prawdziwego życia”, które jest dla niej alternatywa

dla szarej codzienności, daje możliwość samorealizacji w kręgu piękna – chce

realizować własne marzenia poprzez dziecko

Życie codzienne rodziny Cecconi stylizowane na wzór teatralny – kamienica to

widownia, przed którą bohaterowie grają, a sąsiedzi są chórem

Silna dialogizacja, w której jednak nie słowa są głównym przekaźnikami

treści, ale zachowanie w czasie mówienia

Film w całości oddany został we władanie Magnani, która tylko w nielicznych
momentach znika z ekranu, nie przestaje ani

na chwilę być sobą, pomimo

stworzenia jednej z najbardziej przekonujących kreacji w karierze

W przeważającej mierze komedia, która kończy się niespodziewanym

dramatycznym finałem – pozór śmieszności kryje cierpienie, Maddaleny

przechodzi duchową przemianę

Vittorio de Sica i Cesare Zavattini–

realizm humanistyczny, skupiający się na tych, którzy są

bez szans, b

ezbronni w powojennej rzeczywistości (też wpisuje się w nurt neorealizmu

współczesnego, ale już nie opisuję, bo z tego, co ogarniam to jest na to osobny temat, a nie

ma co się powtarzać).
Ważnym elementem neorealizmu współczesnego jest też „Rzym, godzina 11” de Santisa,

który opisuję w zagadnieniu poświęconemu temu reżyserowi.