Ocena wstępna i badanie fizykalne

poszkodowanego

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Po odbyciu kursu uczestnik

powinien umieć:

• Omówić kolejne etapy oceny wstępnej.
• Omówić podstawowe zasady oceny i zapewnienia

bezpieczeństwa na miejscu zdarzenia.

• Ocenić stan pacjenta zgodnie ze schematem ABCDE.
• Ocenić stan pacjenta zgodnie ze skalą AVPU oraz

GCS.

• Przeprowadzić wywiad ratowniczy schematem

SAMPLE.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

Zanim zaczniemy przeprowadzać ocenę

stanu poszkodowanego należy
prawidłowo ocenić miejsce zdarzenia !

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

• Bezpieczeństwo własne – ocena ryzyka
• Bezpieczeństwo na miejscu

zdarzenia/zagrożenia miejscowe

• Liczba poszkodowanych - Wstępna segregacja

poszkodowanych

• Niezbędny sprzęt/potrzeba dodatkowych

środków

• Mechanizm urazu

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

Bezpieczeństwo własne – ocena ryzyka

Działania można rozpocząć gdy kierownik zespołu

uzna, że ryzyko (potencjalne niebezpieczeństwo)
zostało zminimalizowane

• Rękawiczki
• Maska
• Okulary
• Odzież

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

Bezpieczeństwo na miejscu zdarzenia/zagrożenia

miejscowe

• Właściwe oznakowanie i parkowanie karetki.

• Miejsce przestępstwa - przed wejściem na teren przestępstwa należy

wezwać Policje i poczekać do jej przybycia.

• Jeśli to możliwe na miejsce akcji należy ze sobą zabrać środki

łączności np. telefon komórkowy lub radiostacje.

• Należy opuścić miejsce zdarzenia, gdy stanie się ono potencjalnie

niebezpieczne.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

Liczba poszkodowanych - wstępna segregacja

poszkodowanych.

• Należy określić przybliżoną liczbę poszkodowanych.

• Ocenić możliwość udzielenia pomocy przez jeden ZRM.

• Przy kilku poszkodowanych ustalić kierownika zespołu i

wdrożyć postępowanie jak przy wypadku masowym TRIAGE.

• Ponownie ocenić liczbę poszkodowanych –scena zdarzenia

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

Niezbędny sprzęt/potrzeba dodatkowych środków

• Należy zabrać ze sobą cały możliwy sprzęt ochrony

osobistej

• Należy zabrać ze sobą cały możliwy sprzęt – wynik

wezwania

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Ocena wstępna

Mechanizm urazu

Wiedza na temat mechanizmu urazu pozwala

przewidzieć ewentualne obrażenia.

Oceniamy:
• ogólnie (uraz / zachorowanie )
• szybka ocena pacjenta (stan krytyczny / stabilny)
• okoliczności powstania urazu

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Bezpieczeństwo

Podstawowe zasady oceny i zapewnienia bezpieczeństwa na

miejscu zdarzenia:

1.

Zachowaj spokój, zatrzymaj się, pomyśl, działaj

2.

Oceń ryzyko

3.

Oceń czy podejście do poszkodowanego jest bezpieczne

4.

Jeżeli jest to konieczne wezwij służby profesjonalne, odpowiednie do

zaistniałego zagrożenia PSP, WOPR, GOPR

5.

jeżeli grozi Ci niebezpieczeństwo, czekaj nie zbliżaj się do miejsca

zdarzenia

6.

Nawiąż kontakt wzrokowy i słowny z poszkodowanym

7.

Zapewnij sobie dodatkową pomoc

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Bezpieczeństwo

8.

Oceń, czy poszkodowany po zdarzeniu nadal znajduje się w niebezpieczeństwie.

Jeżeli istnieje zagrożenie, należy natychmiast ewakuować poszkodowanego, nie

narażając nigdy życia i zdrowia ratowników

9.

Po przybyciu służb profesjonalnych należy współpracować i podporządkowywać

się poleceniom kierującego działaniami ratowniczymi

10. Ratownik powinien mieć świadomość własnych ograniczeń i natychmiast opuścić

miejsce zdarzenia, gdy stanie się ono niebezpieczne lub gdy straci kontrolę nad

sytuacją

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Badanie wstępne

Ogólne wrażenie

• Wiek
• Waga
• Ogólny wygląd
• Grupa wiekowa – noworodek, niemowlę, dziecko, dorosły
• Ułożenie ciała poszkodowanego
• Położenie ciała względem przedmiotów
• Zachowanie (orientacja co do miejsca i czasu)

Te informacje wraz z oceną miejsca i mechanizmem urazu

ułatwiając kwalifikację stanu pacjenta

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Badanie wstępne

Stan świadomości

Podchodzimy do poszkodowanego od przodu,

chwytając stabilizację kręgosłupa szyjnego –
(jeśli pacjent urazowy) przedstawiamy się i
pytamy co się stało.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Badanie wstępne

Stan świadomości

AVPU

A - Alert - przytomny

V - Responds to Verbal stimuli - reaguje na głos

P - Responds to Pain - reaguje na ból

U - Unresponsive - nieprzytomny

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

ABCDE

Drożność dróg oddechowych (Airway)

Ocena i ręczne udrożnienie dróg oddechowych

•

Usunięcie ciał obcych z dróg oddechowych odessać,
wygarnąć

•

Sprawdzić drożność

Jeśli dalej widoczna/ słyszalna niedrożność lub stridor,
charczenie, rzężenie, przerywamy wstępną ocenę i
rozważamy techniki udrażniania dróg oddechowych:
rurka UG, intubacja lub jej alternatywy.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

ABCDE

oddech (Breathing)

Oceniamy:
• ruch powietrza wdechowy i wydechowy
• częstość, ruchomość i symetrie klp, poprzez

słuchanie, czucie i oglądanie klatki piersiowej
brzucha pracy dodatkowych mięśni oddechowych
wysiłku oddechowego

• monitorowanie SpO2
• osłuchiwanie szmerów oddechowych

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

ABCDE

Krążenie (Circulation)

Badamy tętno jednoczasowo na tętnicy promieniowej i

szyjnej/ramiennej u dzieci- jeśli brak to przerywamy ocenę

wstępną i przystępujemy do resuscytacji.

Oceniamy:
• Szybkość (< 60, >120/min)
• charakter (wypełnienie, regularność)
• kolor skóry
• temperaturę
• nawrót kapilarny
• RR, CTK, zapis EKG

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

ABCDE

Ocena CUN (Dysfunction)

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

1.

Otwieranie oczu



Spontaniczne



Na głos



Na ból



Nie występuje

4

3

2

1

2.

Odpowiedź słowna



Zorientowany



Mowa chaotyczna



Bez związku lub krzyk



Pojękiwanie, niezrozumiałe
dźwięki



Brak

5

4

3

2

1

3.

Odpowiedź ruchowa



Odpowiednia do poleceń



Lokalizująca ból



Ucieczki



Zgięciowa (odkorowanie)



Wyprostna (odmóżdżenie)

6

5

4

3

2

ABCDE

Rozcięcie odzieży (Exposition)

• wykonanie ekspozycji pacjenta –delikatne

rozcięcie i zdjęcie odzieży – ochrona przed
wychłodzeniem – okrycie poszkodowanego
NRC, ciepłe pomieszczenie - karetka

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Wywiad

• Zebranie wywiadu od poszkodowanego lub świadków

zdarzenia jest bardzo istotne

• Należy tego dokonać jak najwcześniej

• Z upływem czasu zebranie wywiadu może się stawać coraz

trudniejsze ze względu na pogarszający się stan świadomości

pacjenta lub nieobecność świadków zdarzenia.

• W przypadku nieprzytomnych może być pomocne

sprawdzenie

posiadanych

przez

nich

bransolet

lub

naszyjników.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Wywiad

S - symptoms - objawy

A - allergies - alergie

M - medications - przyjmowane leki

P - past medical history/pregnacy- przebyte choroby/ciąża

L - last meal - ostatni posiłek

E - events perceding the incident - wydarzenia poprzedzające
wypadek

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Decyzja o sposobie badania

• Badanie miejscowe.
• Badanie urazowe.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz

Bibliografia

• „Podstawy ratownictwa medycznego” Opracował zespół

pod kierunkiem Grażyny Gugały w składzie: Leszek

Smolarczyk, Jarosław Wojtania, Karina Jarosławska-Kolman,

Jarosław Kubacki, Zbigniew Pietrzak

• „Ratownik medyczny" Juliusz Jakubaszko
• „Stany zagrożenia życia” Liliana czukowska
• „Ewakuacja i transport poszkodowanego” Liliana Styka wyd.

2008

• „Edukacja dla bezpieczeństwa – pierwsza pomoc”
cz.1 / linia pierwsza edycja dwuczęściowa/ M. Goniewicz, A.

Nowak- Kowal, Z. Smutek.

Przygotowane przez: rat. med. Paweł Łukasiewicz