Przepisy ogólne

DOZÓR TECHNICZNY

Dozorem technicznym są określone działania zmierzające do zapewniania bezpiecznego funkcjonowania urządzeń

technicznych.
Za jakość i stan urządzeń technicznych odpowiedzialni są projektanci, producenci, eksploatujący, naprawiający

i modernizujący te urządzenia.
Dozór techniczny wykonywany jest przez jednostki dozoru technicznego.

JEDNOSTKI DOZORU TECNICZNEGO

- Urząd Dozoru Technicznego (UDT),

- Transportowy Dozór Techniczny (TDT),

- Wojskowy Dozór Techniczny (WDT).

URZĄDZENIA TECHNICZNE

Urządzenia, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska na wskutek:

1) rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym
od atmosferycznego

2) wyzwolenia energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu się ludzi lub ładunków w ograniczonym
zasięgu

3) rozprzestrzeniania się materiałów niebezpiecznych podczas ich

magazynowania lub transportu.

WARUNKI TECHNICZNE DOZORU TECHNICZNEGO

Ustalone wymagania przez właściwych ministrów na podstawie ustawy jakimi powinny odpowiadać urządzenia

techniczne dozorowi technicznemu podlegają urządzenia w czasie gdy są:

- projektowane
- wytwarzane,

- naprawiane (także elementy potrzebne do naprawy)

- modernizowane

- eksploatowane.

Urządzenia techniczne powinny być projektowane, wytwarzane, naprawiane, modernizowane oraz eksploatowane

zgodnie z ich przeznaczeniem, w sposób zapewniający bezpieczeństwo ich eksploatacji zgodnie
z przepisami.

Zakres i formy wykonywania dozoru technicznego

Wytwarzanie urządzeń technicznych z zamiarem ich wprowadzenia do eksploatacji odbywa się na podstawie

dokumentacji technicznej uzgodnionej z organem właściwej jednostki dozoru technicznego w zakresie zgodności z
warunkami technicznymiW czasie uzgadniania dokumentacji technicznej ustala się formę wykonywania dozoru

technicznego

Każda zmiana uzgodnionej dokumentacji technicznej wymaga ponownego uzgodnienia z organem właściwej
jednostki dozoru technicznego.

Warunki techniczne dozoru technicznego są określone w drodze rozporządzenia przez właściwego

Ministra do spraw gospodarki w zakresie:

1. Projektowania urządzeń technicznych.

2. Materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania naprawy lub

modernizacji urządzeń technicznych.

3. Wytwarzania urządzeń technicznych.

4. Eksploatacji urządzeń technicznych.

5. Naprawy i modernizacji urządzeń technicznych.

Wymagania techniczne określa właściwy Minister do spraw gospodarki w drodze rozporządzenia,
które dotyczą:

- konstrukcji,

- obliczeń wytrzymałościowych,

- wykonywania osprzętu,

- oznaczeń;,

- materiałów i elementów,

- naprawy i modernizacji

- zakresu badań technicznych urządzeń i elementów;,

- terminów badań okresowych,

- rodzaju dokumentacji niezbędnej do objęcia dozorem;,

- spawania zgrzewania i lutowania,

- przeróbki plastycznej i obróbki cieplnej,

- badań nieniszczących oraz obsługi i konserwacji.

Jeżeli dla urządzenia technicznego nie ma ustalonych warunków technicznych, urządzenie to może być
projektowane, wytwarzane, naprawiane lub modernizowane na podstawie warunków technicznych ustalonych

z organem właściwej jednostki dozoru technicznego.

Właściwy organ jednostki dozoru technicznego wydaje uprawnienie po spełnieniu następujących
warunków gdy:

- jest wdrożona właściwa technologia wytwarzania naprawy lub modernizacji,

- są urządzenia zapewniające wytwarzanie naprawę lub modernizację,

- zatrudnieni są pracownicy o odpowiednich kwalifikacjach,

- jest zorganizowana kontrola jakości,

- są możliwości przeprowadzenia badań niszczących
i nieniszczących urządzeń i materiałów we własnym laboratorium lub w laboratorium uznanym przez organ

właściwej jednostki dozoru technicznego.

W przypadku nieprzestrzegania warunków określonych w uprawnieniu, które maja wpływ na bezpieczeństwo
organ właściwej jednostki dozoru technicznego zawiesza uprawnienie i wyznacza termin usunięcia uchybień, po

którego upływie w razie ich nie usunięcia cofa uprawnienie.

Dozór techniczny nad urządzeniami technicznymi jest wykonywany w formie:

1. dozoru technicznego pełnego

.

2. dozoru technicznego ograniczonego.

3. dozoru technicznego uproszczonego.

W czasie eksploatacji urządzeń technicznych objętym dozorem technicznym pełnym organ właściwej jednostki
dozoru technicznego:

- przeprowadza badania urządzenia w warunkach gotowości do prac:

– badanie odbiorcze,

- wykonuje okresowe i doraźne badania techniczne,

- sprawdza zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne.

W czasie eksploatacji urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym ograniczonym organ właściwej

jednostki dozoru technicznego:

- przeprowadza badania urządzenia w warunkach gotowości do pracy -

badania odbiorcze,

- wykonuje doraźne badania techniczne,

- sprawdza zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących i konserwujących
urządzenia techniczne.

W czasie wytwarzania urządzeń technicznych objętych dozorem technicznym
uproszczonym organ właściwej jednostki dozoru technicznego: przeprowadza

badania typu oraz sprawdza, specyfikacje techniczne, materiały stosowane do wytwarzania, wymagania
dotyczące kontroli jakości urządzeń technicznych.

Urządzenia techniczne mogą być eksploatowane wyłącznie na podstawie pisemnej decyzji zezwalającej na ich

eksploatowanie wydanej przez właściwy organ jednostki dozoru technicznego.

Osoby odpowiedzialne za wytwarzanie, naprawę, modernizację i kontrolę jakości

urządzeń technicznych oraz materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania,
naprawy lub modernizacji tych urządzeń powinny posiadać:

- wyższe wykształcenie techniczne i co najmniej dwuletnią praktykę zawodową lub

- wykształcenie średnie techniczne i co najmniej pięcioletnią praktykę zawodową oraz

- znajomość norm, przepisów o dozorze technicznym i warunków technicznych

dozoru technicznego w zakresie prowadzonej działalności.

Czynności dozoru technicznego wykonują pracownicy jednostek dozoru technicznego,

zwani dalej „inspektorami”, na podstawie upoważnienia wydanego przez organ właściwej jednostki dozoru

technicznego oraz legitymacji służbowej.
Czynności dozoru technicznego inspektorzy wykonują u projektujących

i wytwarzających
urządzenia techniczne, a także wytwarzających materiały i elementy stosowane do ich wytwarzania, naprawy lub

modernizacji oraz eksploatujących, naprawiających i modernizujących te urządzenia, zwanych dalej
„przedsiębiorcami, u których

są wykonywane czynności dozoru technicznego”.
Przedsiębiorca, u którego są wykonywane czynności dozoru technicznego, jest obowiązany

zapewnić warunki do sprawnego ich wykonania oraz, na żądanie inspektora, przedstawić dokumenty i udzielić
informacji koniecznych do prawidłowego wykonania tych czynności.

Inspektor jest uprawniony do:
1) wstępu za okazaniem upoważnienia i legitymacji służbowej bez potrzeby uzyskiwania przepustki, do

pomieszczeń i obiektów, w których znajdują się urządzenia techniczne,
2) swobodnego poruszania się w tych pomieszczeniach i obiektach

3) dostępu do urządzeń technicznych,
4) żądania od przedsiębiorcy udzielania niezbędnych informacji i przedstawienia koniecznych dokumentów oraz

wyników badań,
5) przeprowadzania w wyznaczonych terminach badań, prób i pomiarów oraz innych czynności potrzebnych do

ustalenia stanu urządzenia technicznego, prawidłowości jego eksploatacji, naprawy lub modernizacji, a także
prawidłowości wykonania określonych materiałów i elementów stosowanych do wytwarzania, naprawy lub

modernizacji urządzenia technicznego,
6) wydawania zaleceń technicznych.

Czynności dozoru technicznego inspektorzy wykonują w obecności przedsiębiorcylub osoby upoważnionej przez
przedsiębiorcę.Inspektorzy są obowiązani do przestrzegania przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

obowiązującychu przedsiębiorcy.

Inspektor ma prawo odmówić wykonania czynności dozoru technicznego w przypadku wystąpienia
niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia, a w szczególności:

1) niedostatecznego stanu przygotowania urządzenia technicznego do badania,
2) niewłaściwego oświetlenia lub występowania oparów utrudniających widoczność,
3) przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub

dopuszczalnej granicy niskich i wysokich temperatur.

1. Inspektor sporządza protokół wykonania czynności dozoru technicznego.
2. Odbiór protokołu potwierdza podpisem przedsiębiorca lub osoba przez niego upoważniona. Jeden egzemplarz

protokołu inspektor pozostawia
u przedsiębiorcy.

3. Przedsiębiorca przechowuje zbiór protokołów dotyczących danego urządzenia technicznego, zwany „księgą
rewizyjną urządzenia”.

Przepisy karne

Przepisy karne

1. Kto dopuszcza do eksploatacji urządzenie techniczne:
- bez otrzymania decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o dopuszczeniu urządzenia do

eksploatacji lub obrotu,
- wbrew decyzji organu właściwej jednostki dozoru technicznego o wstrzymaniu eksploatacji lub wycofaniu z

obrotu urządzenia technicznego, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

2. Tej samej karze podlega ten, kto przerabia urządzenie techniczne bez zgody organu właściwej jednostki dozoru
technicznego kto:
- uniemożliwia lub utrudnia wykonywanie czynności przez inspektora,

- nie wykonuje obowiązku zawiadomienia organu właściwej jednostki dozoru technicznego o niebezpiecznym
uszkodzeniu urządzenia technicznego lub nieszczęśliwym wypadku związanym z eksploatacją urządzenia

technicznego, podlega karze grzywny.

Badania

urzadzeń technicznych

Rodzaje badań technicznych wykonywanych przez UDT:

Odbiorcze – wykonywane po zakończeniu wytwarzania, w warunkach jego gotowości do pracy, przed
wydaniem decyzji na jego eksploatację,

Okresowe – wykonywane w toku eksploatacji objętym dozorem pełnym, w terminach określonych dla
danego rodzaju UTB,

Doraźne – eksploatacyjne i kontrolne, powypadkowe lub poawaryjne oraz wykonywane w terminach
wynikających w bieżących potrzeb.

Cel badania odbiorczego:

Zgodność UTB z przedłożoną dokumentacją,

Zgodność instrukcji eksploatacji z przeznaczeniem i przepisami o dozorze technicznym,

Czytelność napisów ostrzegawczych, informacji i instrukcji,

Przekazanie UTB do bezpiecznej eksploatacji.

Cel badania okresowego:

Sprawdzenia zrealizowania zaleceń z poprzedniego badania,

Sprawdzenie czy nie powstały uszkodzenia lub zmiany stanu UTB mające wpływ na bezpieczeństwo
eksploatacji,

Sprawdzenie czy istnieją i pracują prawidłowo niezbędne urządzenia zabezpieczające i urządzenia ochronne,

Sprawdza czy napisy ostrzegawcze, informacje i instrukcje są czytelne i zrozumiałe,

Sprawdza czy UTB wymaga przeprowadzenia działań naprawczych.

Badanie odbiorcze - dokumenty:

Sprawdzenie księgi rewizyjnej i dziennika konserwacji,

Sprawdzenie protokołów pomiarów elektrycznych,

Sprawdzenie zaświadczeń kwalifikacyjnych konserwujących i obsługujących UTB.

Cel badania doraźnego:

Potwierdzenie, że dokonana naprawa, modernizacja lub wymiana elementu, demontaż i ponowny montaż UTB na
nowym miejscu pracy nie mają wpływu na zmniejszenie bezpieczeństwa pracy.

Przeprowadzenie badania doraźnego – na wniosek eksploatującego w następujących przypadkach:
Po wymianie cięgien nośnych,

Po wymianie urządzeń chwytających,

Po wymianie zespołu napędowego lub jego elementów działającego za zasadzie sprzężenia ciernego,

Po wymianie mechanizmu podnoszenia lub mechanizmu zmiany wysięgu,

Po wymianie urządzeń zabezpieczających w szczególności ogranicznika prędkości, urządzeń chwytnych,
ogranicznika obciążenia.

Po naprawie mechanizmu podnoszenia lub mechanizmu zmiany wysięgu,

Po naprawie konstrukcji nośnej UTB lub jego elementów,

Po modernizacji uzgodnionej z właściwą jednostką dozoru technicznego,

Po zmianie miejsca pracy UTB wymagającej demontażu i ponownego montażu.

Próby wykonywane na UTB:

Próba statyczna;

Wielkość przeciążenia,
1,5 – dla UTB z napędem ręcznym

1,25 – dla pozostałych UTB z napędem innym niż ręczny
Czas przeprowadzenia próby nie krótszy niż 60 min.

Próba dynamiczna:
Wielkość przeciążenia 1,1 dla wszystkich UTB.

Formy dozoru i terminy badań - wykaz urządzeń

L.p.

Urządzenia Transportu Bliskiego

Forma Dozoru

Technicznego

Termin i rodzaj

babania

okresowe

doraźne

kontrolne

1.

UTB wykonane w całości lub częściowo w wersji
przeciwwybuchowe

pełny

co 1 rok

-

2.

Wciągniki i wciągarki z
napędem ręcznym

o udźwigu do 2000
kg.

uproszczony

-

-

3.

o udźwigu powyżej

2000 kg.

ograniczony

-

co 3 lata

4.

Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym
ogólnego przeznaczenia

ograniczony

-

co 2 lata

5.

Wciągniki i wciągarki z napędem elektrycznym
jednofazowym do 1 000 kg.

uproszczony

-

-

6.

Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym
specjalistyczne

pełny

co 1 rok

-

7.

Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem
ręcznym

ograniczony

-

co 2 lata

8.

Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem
innym niż ręczny

pełny

co 2 lata

-

9. Suwnice specjalnego przeznaczenia

pełny

co 1 rok

-

10.

Żurawie z napędem ręcznym

o udźwigu do 2000
kg.

uproszczony

-

-

11.

o udźwigu powyżej
2000 kg

ograniczony

-

co 3 lata

12.

Żurawie samojezdne; żurawie wieżowe;
szybkomontujące żurawie przewoźne, żurawie
szynowe, żurawie przenośne o udźwigu powyżej
3200 kg.

pełny

co 1 rok

-

13.

Żurawie przenośne pozostałe; żurawie przewoźne
inne niż szybkomontujące i żurawie stacjonarne

ograniczony

-

co 2 lata

14. Układnice magazynowe

pełny

co 1 rok

-

15. Wyciągarki towarowe

ograniczony

-

co 2 lata

16. Podesty ruchome przejezdne

pełny

co 1 rok

-

17. Podesty ruchome wiszące

pełny

co 1 rok

-

18. Podesty ruchome masztowe

pełny

co 1 rok

-

19. Podesty ruchome stacjonarne

ograniczony

-

co 2 lata

20. Podesty ruchome załadowcze

ograniczony

-

co 2 lata

21. Urządzdenia dla osób niepełnosprawnych

pełny

co 2 lata

-

22. Schody i chodniki ruchome

pełny

co 1 rok

-

23. Przenośniki okrężne kabinowe

pełny

co 1 rok

-

24.

Dźwigi osobowe, w tym dźwigi przeznaczone do
zapewnienia dostępu do maszyn

pełny

co 1 rok

-

25. Dźwigi towarowe małe i towarowe bez prawa

pełny

co 3 lata

-

wstępu osób do kabiny

26. Dźwogi budowlane towarowo - osobowe

pełny

co 1 rok

-

27. Dźwigi budowlane towarowe

ograniczony

-

co 2 lata

28. Dźwognice linotorowe

pełny

co 1 rok

-

29.

Urządzenia służące do przemieszczania
kontenerów przy pracach przeładunkowych

pełny

co 1 rok

-

30.

Dźwigniki służące do przemieszczania ładunków
nieprostoliniowo, w tym systemów do parkowania
samochodów, w których przewidziano podczas ich
eksploatacji wchodzenie osób na element
przenoszący obciążenie lub przebywanie pod tym
elementem

pełny

co 1 rok

-

31.

Dźwigniki inne niż w lp. 30

stałe i przewoźne

ograniczony

-

co 2 lata

32.

przenośne o udźwigu
powyżej 2 tony

ograniczony

-

co 3 lata

33.

przenośne o udźwigu
do 2 ton

uproszczony

-

-

34. Wózki jezdniowe z wysięgnikiem

pełny

co 1 rok

-

35.

Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną
wraz z ładunkiem

pełny

co 1 rok

-

36.

Pozostałe wózki jezdniowe
podnośnikowe z
mechanicznym napędem
podnoszenia

podestowe lub z
siedziskiem dla
obsługującego

pełny

co 1 rok

-

37.

Prowadzone lub
zdalnie sterowane

ograniczony

-

co 2 lata

Terminy badań konserwacyjnych - wykaz urządzeń

L.p.

Urządzenia Transportu Bliskiego

Terminy przeglądów

konserwacyjnych

1.

UTB wykonane w całości lub częściowo w wersji
przeciwwybuchowe

co 30 dni

2. Wciągniki i wciągarki z napędem ręcznym

co 90 dni

3.

Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym ogólnego
przeznaczenia

co 30 dni

4. Wciągniki i wciągarki z napędem mechanicznym specjalistyczne

co 30 dni

5. Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem ręcznym

co 90 dni

6. Suwnice ogólnego przeznaczenia z napędem innym niż ręczny

co 30 dni

7. Suwnice specjalnego przeznaczenia

co 30 dni

8. Żurawie z napędem ręcznym

co 90 dni

9.

Żurawie samojezdne; żurawie wieżowe; szybkomontujące żurawie
przewoźne, żurawie szynowe, żurawie przenośne o udźwigu
powyżej 3200 kg.

co 30 dni

10.

Żurawie przenośne pozostałe; żurawie przewoźne inne niż

co 60 dni

szybkomontujące i żurawie stacjonarne

11. Układnice magazynowe

co 30 dni

12. Wyciągarki towarowe

co 90 dni

13. Podesty ruchome przejezdne

co 30 dni

14. Podesty ruchome wiszące

co 30 dni

15. Podesty ruchome masztowe

co 30 dni

16. Podesty ruchome stacjonarne

co 60 dni

17. Podesty ruchome załadowcze

co 180 dni

18. Urządzdenia dla osób niepełnosprawnych

co 30 dni

19. Schody i chodniki ruchome

co 30 dni

20. Przenośniki okrężne kabinowe

co 30 dni

21.

Dźwigi osobowe, w tym dźwigi przeznaczone do zapewnienia
dostępu do maszyn

co 30 dni

22.

Dźwigi towarowe małe i towarowe bez prawa wstępu osób do
kabiny

co 60 dni

23. Dźwogi budowlane towarowo - osobowe

co 30 dni

24. Dźwigi budowlane towarowe

co 30 dni

25. Dźwognice linotorowe

co 30 dni

26.

Urządzenia służące do przemieszczania kontenerów przy pracach
przeładunkowych

co 30 dni

27.

Dźwigniki służące do przemieszczania ładunków
nieprostoliniowo, w tym systemów do parkowania samochodów,
w których przewidziano podczas ich eksploatacji wchodzenie osób
na element przenoszący obciążenie lub przebywanie pod tym
elementem

co 90 dni

28.

Dźwigniki inne niż w lp. 27

stałe i przewoźne

co 180 dni

29.

przenośne

co 180 dni

30. Wózki jezdniowe z wysięgnikiem

co 30 dni

31.

Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną wraz z
ładunkiem

co 30 dni

32.

Pozostałe wózki jezdniowe
podnośnikowe z mechanicznym
napędem podnoszenia

podestowe lub z
siedziskiem dla
obsługującego

co 30 dni

33.

Prowadzone lub zdalnie
sterowane

co 60 dni