Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

1

Literatura:

• A. Koźmiński i W. Piotrowski – Zarządzanie . Teoria i praktyka.
• Stoner – Kierowanie

Egzamin – test ściśle ułożony według wykładów (cytat Pani Profesor).

PYTANIA DO TESTU!!!!

Zarządzanie dotyczy wszystkich organizacji.

ORGANIZACJA – pochodzi od słowa łacińskiego i oznacza harmonijną całość. Składa się

z wewnętrznych części, które powiązane są w całość. Porównuje się ją do organizmu. Zależność

pomiędzy częściami organizacji jest ścisła i powiązana.

Organizację tworzą ludzie z otoczenia, z tego gdzie ta organizacja powstała. Organizacje tworzone są

dla celów użytecznych, dla zaspokojenia potrzeb społecznych. Wszystkie organizacje mają charakter

wyższej użyteczności.

Ze względu na funkcjonowanie, organizację dzielimy na

- podsystem techniczny,

- podsystem społeczny.

Misja

postawy

Wiązka celów

kwalifikacje

Drzewo celów

umiejętności

Zadania

predyspozycje
Motywacja
Stosunki
międzyludzkie

Otoczenie

SCHEMATY SPOŁECZNE

CELE i Zadania

Ludzie

ELEMENTY TECHNICZNE

Struktura formalna

Wyposażenie i technika

Hierarchia

know-how

Schema t organizacyjny

wytwarzanie

Zakres czynności

przetwarzanie danych
Instrukcje

Rys. Organizacja jako system społeczno-techniczny

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

2

Cechy organizacji:

1) Sformalizowanie organizacji (statuty, regulaminy, księga służb, graficzny schemat, procedury)

– dotyczy to wszystkich organizacji,

2) Shierarchizowanie organizacji – scentralizowana (naczelne kierownictwo), zdecentralizowana

3) Organizacja zbiurokratyzowana – dotyczy statutów, regulaminów, księgi służb, struktury

4) Zróżnicowanie – dotyczy celów organizacji oraz podziału pracy, który dotyczy takich sfer,

które są uzależnione od produkcji;

W statucie pierwsze miejsce zajmuje misja. Misja jest filozofią organizacji, czyli polityka firmy:

co będziemy produkować, jak będziemy produkować, gdzie będzie organizacja zlokalizowana.

SFERY DZIAŁALNOŚCI W ORGANIZACJI

Możemy je podzielić na:

1) Sfera zarządzania,

2) Sfera działalności podstawowej – np. uczelnia – nauczanie,

3) Sfera pomocnicza – instancje w organizacji, które mają pomóc w sferze podstawowej (np.

zaopatrzenie, księgowość, służby porządkowe)

Każda sfera składa się z jednostek według stanowisk pracy, specjalnych wymagań tych stanowisk.

Każda organizacja musi mieć planowanie – misję.

Z pewnym uproszczeniem tę hierarchię organizacyjnych celów można przedstawić w postaci
następującego schematu:

PRZETRWANIE I ROZWÓJ

Cele najwyższego rzędu

(główne organizacyjne wartości)

ZRÓWNOWAŻONE FUNKCJONOWANIE

(dostęp do zasobów koniecznych dla istnienia i rozwoju)

MAKSYMALIZACJA ZYSKU

MAKSYMALIZACJA BUDŻETU

(W przypadku organizacji rynkowych)

(w przypadku organizacji niedochodowych)

WYTWARZANIE SPOŁECZNIE UŻYTECZNYCH DÓBR I USŁUG

(realizacja funkcji na rzecz otoczenia)

Cele najniższego rzędu,

Konkretne efekty działań

REALIZACJA KONKRETNYCH ZAMIERZEŃ,

DZIAŁAŃ, ZADAŃ I PRZEDSIĘWZIĘĆ

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

3

STRATEGICZNE CELE (scenariusze):

1 – przetrwanie poprzez redukcję kosztów, redukcję zatrudnienia (inne wyjście to akcjonariat

pracowniczy – pracownicy wykupują akcje firmy)

2 – rozwój przedsiębiorstwa – dotyczy rozwoju gospodarczego,

3 – zysk

Cele strategiczne te stanowią zbiór powiązanych ze sobą dążeń, zamierzeń, aspiracji, efektów.
Charakteryzują się długofalowością i są to cele, które realizuje najwyższy szczebel zarządzania,
menedżerowie. Cele te wyznaczają kierunek, filozofię, politykę organizację.

Cele taktyczne charakteryzują się szczegółowością. Dotyczą podziału pracy, stanowisk, podziału
zadań i przypisaniu ludzi do zadań.

Cele operacyjne – dział wykonawczy. Opracowane zadania, podziały, stanowiska pracy, komórki
pracy, przypisani są do nich kierownicy, którzy wykonują zadania. Operacyjność charakteryzuje się
tym, że są wykonywane na najniższym szczeblu oraz są zupełnie szczegółowe (czasem jednodniowe,
tygodniowe, góra miesięczne). Opracowuje się tu metodykę wykonywania zadań, przypisanie
odpowiednich ludzi do odpowiedniego zadania i stanowiska.

PYTANIA DO TESTU!!!!

Cele ujmowane są w plany:

- plany strategiczne – długofalowe,
- plany taktyczne – krótsze od strategicznych, zwykle dotyczą jednego roku
- plany operacyjne – najdłuższe do pół roku.

Struktura organizacji:

- wewnętrzna struktura organizacji:

1) pojedyncze stanowiska
2) komórki – kilka stanowisk, podlegające bezpośredniemu kierownikowi,
3) działy – operacyjni pracownicy, majstrowie, brygadziści, mistrzowie.
4) wydziały - kierownicy
5) piony – na czele wicedyrektor

Więzi operacyjne:

- więź służbowa – kierownicy i podwładni,
- więź technologiczna – w organizacjach produkcyjnych głównie, bo są to fazy i procesy wytwarzania,
- więź funkcjonalna – między kierownictwem wszystkich szczebli,
- więź informacyjna – odpowiedni przekaz właściwej informacji do odpowiednich działów,

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

4

Wszystkie typy przedsiębiorstw mają teraz nowoczesną formę, inną strukturę. Wertykalizm zmierza

do horyzontalności. W latach 80-tych XX wieku pojawia się „cud japoński”, który stworzył z Japonii

azjatyckiego tygrysa. Towary, artykuły japońskie wyrugowały z rynku towary amerykańskie.

Czynnikiem decydującym o niskich kosztach wytwarzania jest dobra organizacja i etyka w kulturze

organizacyjnej gospodarczych podmiotów w Japonii.

TOYOTA – zespoły autonomiczne, strategia i operacja, spłaszczona struktura, orientacja na

pracownika.

Cechą spłaszczonych struktur jest „płaski świat” – cecha globalizacji. Sieci dzielą się na małe

autonomiczne przedsiębiorstwa przy pomocy umowy joint venture, albo umowy kontraktowej.

Międzynarodowe przedsiębiorstwa – oparte są o autonomiczne zespoły międzynarodowe. Firmy te

nie muszą mieć lokalizacji. Jest to zbiór osób wykonujących jakieś określone czynności. Są to

przedsiębiorstwo wirtualne. Słowo to pochodzi od słowa wirtuoz – mistrz. Te firmy mają posiadać

cechy biznesowe w najwyższej jakości.

Makrofraktalem jest przedsiębiorstwo, mikrofraktalem są zespoły (o matko…..)

Organizacja składa się z otoczenia

- wewnętrznego – wszyscy pracownicy, nieformalne grupy (pozytywne- grupy koleżeńskie,

nastawione na innowacyjność w przedsiębiorstwie, i negatywne – kliki, rodzą się na najwyższym

sferach w organizacji, pasożytnicza organizacja mająca na celu korzyści i własne interesy, sięgają one

w dół organizacji, by mieć tam swojego; pozytywna klika to klika obronna, polegająca na obronie

niesłusznie skrzywdzonych ludzi)

- zewnętrznego – bliższe (dostawcy i odbiorcy, partnerzy, kontrahenci, konkurenci, rynek – dotyczy

przemysłu burzliwego, stabilnego – stałych kontrahentów), dalsze otoczenie (rząd, samorządy,

lokalne grupy, dziennikarze, uczelnie, szkoły, ośrodki opinii publicznej).

Mechanizmy przystosowania się do otoczenia zewnętrznego:

- turbulencja otoczeń

Modele przystosowania:

• Mechanistyczny – przedsiębiorstwo zmienia organizację by przystosować się do otoczenia,

• Adaptacyjno-organiczny – polega na wyprzedzeniu zmian w otoczeniu zewnętrznym,

przewidywaniu i wprowadzeniu ich przed ich nastąpieniem w otoczeniu.

Państwo ma wpływ na organizację jako inwestor, poza tym też wpływa na organizację środowisko

kulturalne, władza.

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

5

Segment „natura”

− Globalne trendy rynkowe
− Przyroda
− Procesy demograficzne
− Przemiany kulturowe i świadomościowe w skali masowej

Segment „władza”

Segment „gra”

- instytucje państwowe

- klienci

- właściciele

- dostawcy

- „Centrale”

- banki

- firmy usługowe

O R G A N I Z A C J A

- firmy doradcze

- giełdy

- firmy ubezpieczeniowe
- pośrednicy
- akcjonariusze

Konkurenci i przeciwnicy

Segment „walka”

Rys. Model otoczenia organizacji

Najważniejszym elementem organizacji jest człowiek. Przyczyniła się do tego etyka biznesu.

ZARZĄDZANIE - jest to zbiór działań, planowania, organizowania, przewodzenia, zatrudniania,

podejmowania decyzji i kontroli skierowanych na zasoby organizacji takie jak: zasoby ludzkie,

rzeczowe, finansowe, administracyjne, celem uzyskania największej sprawności i efektywności

organizacji.

Te działania to cykl zarządzania.

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

6

Szczeble menedżerów i obszary zarządzania w przedsiębiorstwie

książka Griffin, podstawy zarządzania organizacjami, s.45

Menedżerowie najwyższego szczebla (szczebel strategiczny)

Menedżerowie średniego szczebla (szczebel taktyczny

kierownicy i wice kierownicy wydziałów)

Menedżerowie najniższego szczebla –

szczebel wykonawczy,

doraźny mistrzowie

Z

a

so

b

y

lu

d

zk

ie

E

k

sp

lo

a

ta

cj

e

o

p

e

ra

cj

e

m

a

rk

e

ti

n

g

fi

n

a

n

se

a

d

m

in

is

tr

a

cj

a

in

n

e

Każdy szczebel ma pewne role w organizacji.

POZYCJA I WŁADZA
FORMALNA

Role interpersonalne

Role informacyjne

Role decyzyjne

1. Reprezentacja

1. Eksperta

1. stymulatora

2. Przywódcy

2. Ekspedytora

2. Arbitra

3. Łącznika

3. Rzecznika

3. Lokatora zapasów
4. Negocjatora

Rys. Klasyczne role menedżera w przedsiębiorstwie

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

7

Umiejętności menedżerskie są uzależnione od szczebla . TABELA W TEŚCIE!!!!

Szczebel najwyższy

Szczebel średni

Szczebel najniższy

- umiejętności koncepcyjne najwyższe dla najwyższego szczebla

- umiejętności interpersonalne równe dla wszystkich szczebli

- umiejętności techniczne najwyższe dla najniższego szczebla

ZARZĄDZANIE W PRZEDSIĘBIORSTWACH W PRZYSZŁOŚCI

CECHY menedżementu:

Najważniejszym zatem zadaniem współczesnego menedżementu jest uczyć się przyszłości.

Proces uczenia się obejmuje najpierw zmiany intelektualne, aby móc widzieć społeczną rzeczywistość
w całej złożoności, zmianę ról i metod kierowania przedsiębiorstwem, poprzez wsłuchiwanie się
w jego rytm, w jego atmosferę i jego możliwości społeczno-ekonomiczne.

Zbieranie informacji o pracownikach i ich potrzebach, o ich ambicjach i talentach to w dzisiejszych
warunkach podstawowa sprawa w wykorzystaniu zasobów ludzkich, ich ożywianiu i dynamizowaniu.

Potrzeba słuchania jest bardzo ważna w kreśleniu rozwoju przedsiębiorstwa, poprzez różnorodność
poglądów i otwartość w komunikacji międzyludzkiej.

Odkrycie zasobów ludzkich w organizacji to najcenniejszy dorobek w zarządzaniu, bowiem od ludzi
zależy cała strategia.

Strategia nie może być oparta tylko na atutach materialnych, które menedżerowie traktowali jako
najważniejszy składnik planowania.

Pojawia się teraz strategia miękkiego zarządzania, dotyczy to kapitału społecznego, ludzkiego,
kapitału postaw, wiedzy, uczuć, zadowolenia pracowników.

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

8

STRATEGIA ZARZĄDZANIA ORGANIZACJAMI PRZYSZŁOŚCI:

Budować politykę personalną wokół najważniejszego kapitału, jakim jest kapitał

intelektualny,

Tworzyć wewnętrzne struktury umożliwiające przekaz wiedzy,

Tworzyć mechanizmy transferu wiedzy spoza organizacji i wewnątrz organizacji

Ważne jest to, że każdy pracownik ma prawo do uzyskania dostępu do intranetu, do wewnętrznej
sieci informacji.
Ekstranet – połączenia między sieciami (branżowe, konglomeratowe).

Klasyczne i nowe role menedżera

MENEDŻER

KONWENCJONALNY

NOWOCZESNY

przywództwo

Hierarchiczny układ,
koncentracja władzy

Struktury sieciowe,
Partycypacja,
Zwiększanie uprawnień

Funkcje

Planowanie,
Organizowanie
Motywowanie
Koordynowanie
Kontrolowanie

Planowanie,
Organizowanie
Motywowanie
Wspomaganie
Wymaganie
Wiązanie

Sterowanie

Przez:
Polecenie,
Władzę,
Autorytet,
Szczegółowe instrukcje

Przez:
Partycypację,
Informowanie,
Tworzenie wizji,
Wspieranie,
Konsultowanie,
Delegowanie

PRACOWNIK

Zastosowanie się do poleceń

Zaplanowanie,
Wykonanie,
Skontrolowanie

MENEDŻER

Ocenianie pracy,
Regulowanie zachowań,
Zaostrzenia

stymulującego

nadzoru

Ocenianie pracy,
Wymiana informacji,
Pobudzanie kreatywności,
Integracja celów pracownika
I firmy

SZTYWNE ZASADY,
ROZBUDOWANA BIUROKRACJA

ELASTYCZNOŚĆ,
WSPOMAGANIE,
PARTNERSTWO

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

9

GLOBALIZACJA

Dotyczy nie tylko świata strukturalnego, ale również zarządzającego. W średniowieczu była to
uniwersalizacja, polegająca na uniwersalnych wartościach religijnych, etycznych, ustrojowych,
feudalnych.
Wiek XVI wprowadza nową epokę – cywilizację modernistyczną, która ma prowadzić do
uniwersalizacji świata. Doceniano rolę rozumu, empiryzm, doświadczenie odgrywało dużą rolę.
Przekształcenie świata odbywało się bez religii, bez wartości etycznych.

Były trzy drogi modernistyczne:

1. Droga liberalizmu, z którego wyrósł kapitalizm. Podstawą ideologiczną był indywidualizm.

Całkowita wolność jednostki. Tendencja do tworzenia postaw i doświadczeń opartych na
wolności przekonań, praw, religii. Droga ta przyniosła połowiczną modernizację. Podniosła się
jakość życia, pozycja pracownika.

2. Droga marksizmu, komunizmu, realnego socjalizmu – własność państwowa. O postawach,

woli człowieka decydowało centrum partyjne. Ekonomia nie odgrywała żadnej roli.

3. Droga środka – połączenie własności prywatnej i kapitalizmu z ideologią nacjonalistyczną,

czyli nazizm. Ideologia nacjonalistyczna, szowinistyczna, ekonomicznie poniosła klęskę.

Kapitalizm stał się wyzyskującym ustrojem. Rozwijał się od XVIII wieku aż do dzisiaj. Zdegenerowała
się etyka, dominowała chciwość, zazdrość, chęć posiadania.

Obecna faza to faza postmodernistyczna, postnowoczesna. Początek to lata 80 – te XX wieku,
globalizacja, uniwersalizacja gospodarcza.
Poprzednie drogi szły od ideologii do ustroju. Teraz zmienia się gospodarka, ekonomia.

Termin „globalizacja” został zaproponowany przez Gorbaczowa (informacja nie podręcznikowa).

Cele globalizacji:

Zlikwidowanie enklaw głodu w świecie,

Wyrównywanie jakości życia między regionami mniej rozwiniętymi a rozwiniętymi,

Szacunek i zachowanie kultur narodowych, tzw. tożsamości narodowej.

W strategii globalnej w główni liderzy w Lizbonie zawarli:

 Kontrakty między regionami w krajach,
 kontrakty między regionami między innymi krajami, wprowadzając wartości integracyjne

w globalizację.

Globalizacja została oparta na kapitalizmie, ale jest to rekonstrukcja kapitalizmu, która opiera się na
prywatnej własności . Uważa się, że i kapitalizm, i liberalizm powinien powrócić do źródeł, tj. do
orientacji na pracownika, jego prawach, suwerenności, autonomii przedsiębiorstw, do płaskiego
świata, który jest lepszy do zarządzania.

Książka: „Idee z pierwszej ręki” – nowość do przeczytania dla chętnych… ;-)

Koncepcje zarządzania – wykład 21 lutego 2009 r. (Autorstwa Asi O. ;-))

10

Powinien istnieć wolny rynek – demokratyczny. Taki, gdzie dominują relacje między kupującym
a sprzedającym. Globalizacja ogranicza w zarządzaniu wejścia na rynek w sposób konkurencyjny.

Jakość, współpraca, partnerstwo to cechy wspólne dla współczesnego kapitalizmu opartego na
liberalizmie. Jest to droga do postępu i zmian.