Ekonomika Transportu

Joost Platje

[e-mail]

Literatura

• Platje, Joost, Mikro- i Makroekonomia,

skrypt, 2004, rozdz. 1-6.

• Platje, Joost, Ekonomika Transportu,

skrypt.

• Rydzkowski, Włodzimierz, Krystyna

Wojewódzka-Król, Transport, wydanie
trzecie zmienione, Warszawa,
Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.

Zaliczenie

• Kolokwium / test

•Ekonomika to dział ekonomii zajmujący się poszczególnymi

gałęziami gospodarki wraz z relacjami pomiędzy nimi oraz

zagadnieniami związanymi z rodzajami działalności

gospodarczej.
•Ekonomika transportu zajmuje się zagadnieniami związanymi

z działalnością gospodarczą w sektorze transportu.
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Ekonomika_transportu]

TEMATY

• 1. Co to jest, Ekonomika Transportu?

• 2. Rola transportu w gospodarce. Udział

transportu w rozwoju gospodarczym, wpływ

na PKB.

• 3. Usługi transportowe – rodzaje,

klasyfikacja.

• 4. Rynek usług transportowych. Popyt i

Podaż. Elastyczność popytu.

• 5. Instytucje i koszty transakcyjne.

• 6. Struktura rynkowa: monopol, oligopol,

konkurencja monopolistyczna, pełna

konkurencja.

TEMATY

• 7. Struktura rynkowa: skutki deregulacji i

prywatyzacji kolei państwowych.

• 8. Rachunek kosztów.

• 9. Koszty i ceny (taryfy i ceny umowne).

• 10. Szanse polskich przewoźników

drogowych na rynku UE.

• 11. Analiza modelu problemu kongestii w

transporcie drogowym.

• 12. Ochrona środowiska – koszty

zewnętrzne w transporcie.

• 13. Transport a zrównoważony rozwój.

Wszystko jest ekonomią,

ale ekonomia nie jest

wszystkim

• Cokolwiek robisz, w

ten czy inny
sposób jesteś
zaangażowany w
ekonomię.
Dlaczego?

Ekonomia

• Co produkować? – popyt klienta
• Jak produkować? – technologia produkcji
• Gdzie produkować? - lokalizacja
• Ile produkować? – maksymalizacja zysku?
• Kiedy produkować? - czas
• Dla kogo produkować? – podział dochodu
• Kto produkuję? – prywatne / państwowe

Dlaczego te pytania?

• RZADKOŚĆ  wybór
• Ograniczone czynniki produkcji (kapitał,

praca, ziemia, informacja,
przedsiębiorczość).

• Nieograniczone zapotrzebowanie.

SPOSÓB MYSLENIA

Krzywa możliwości produkcji

–

model – uproszczenia rzeczywistości

PIEROGI (kg na dzień)

BIGOS (kg na dzień)

Zatrudnie

nie

Produkcja

Zatrudnienie

Produkcja

5
4

3
2
1

0

40
36

30
22
12

0

0
1

2
3
4

5

0

15

28
40
46

50

Krzywa możliwości produkcji

Koszty Alternatywne –

czy Święty Mikołaj istnieje?

• Najbardziej

wartościowa

alternatywa

wykorzystania

czynników

produkcji lub

zasobów, z której

trzeba

zrezygnować

dokonując wyboru.

Jak zwiększyć możliwości

produkcji?

Jak zwiększyć możliwości produkcji?

Ilość i jakość czynników produkcji

• Kapitał – maszyny, ciężarówki, systemy informatyczne,

infrastruktura.

• Praca – edukacja, motywacja, zdrowia.
• Informacja – Internet, systemy informacyjne.
• Instytucje i koszty transakcyjne (wykład 6).

Jak zwiększyć możliwości produkcji?

Transport

[zob. Boehme et al., 1998, 17].

• umożliwia przestrzenna dystrybucje

aktywności ekonomicznej

• zwiększa potencjalna produktywność

gospodarki poprzez obniżanie
kosztów czynników produkcji - Np.
kupić surowce i półprodukty taniej w
innym miejscu

Jak zwiększyć możliwości produkcji?

Transport

• zwiększa mobilność czynników produkcji

– PRACA: co jeśli bezrobocie spada w jednym

miejscu, a jest brak rąk do pracy w drugim?
Co jeśli na uczelni nie ma wykładowcy z
ekonomiki transportu?

– KAPITAŁ: co jeśli produkcja samochodów w

jednym miejscu jest droższa niż w drugim?

– ZIEMIA: co jeśli jest za mało ziemi dla

rolników w Holandii?

Jak zwiększyć możliwości produkcji?

Transport

• umożliwia podział pracy i wpływa na dochodowość

handlu

– Dlaczego nie robimy wszystko sam?

• umożliwia ekspansje rynków a tym samym

ekonomie skali w określonych sektorach gospodarki

– Korzyści skali: koszty przeciętne maleją przy wzroście

produkcji. Np. samochody, samoloty, sprzęt AGD.

– Regionalny albo krajowy rynek może być za mały żeby

wykorzystać korzyści skali.

• powiększa asortyment dostępnych dóbr i usług

– Niektóre dobra i usługi nie posiadamy. Np. banany,

pomarańczy.

– Również chcemy pić Np. zagraniczne wino.

Jak zwiększyć możliwości produkcji?

Transport

• łączy rynki i w ten sposób stymuluje i

usprawnia konkurencyjność w
gospodarce

– Struktura rynkowa (wykład 6 i 7).
– Ceny produktu, ilość a jakość – ceteris

paribus, więcej firm  niższe ceny, większa

ilość, lepsza jakość

1 sklep w okolicy (monopol)?
2 sklepy w okolicy (oligopol)?
20 sklepy w okolicy (monopolistyczna konkurencja)?

Jak obniżyć możliwości produkcji?

Transport

• Transport powoduje

negatywne efekty

zewnętrzne w postaci

zanieczyszczenia

powietrza, hałasu,

wypadków itp. (wykład

11, 12, 13)

• Infrastruktura i

transport oraz

logistyczne

rozwiązanie również

ułatwiają pracy dla

Np.. Terrorystów.

Trzy podstawowe funkcje

transportu w gospodarce:

[Rydzykowski i

Wojewodzka, 1997, 20-1].

• Konsumpcyjna, Np. popyt na transport ze

strony turystów

• Produkcyjna, przejawia się w tworzeniu

warunków aktywności gospodarczej (Np.

poprzez dostarczanie czynników produkcji do

miejsc gdzie są one wyceniane najwyżej)

• Integracyjna, związana jest z powiązaniami i

integracją państwa oraz społeczeństwa

poprzez usługi transportowe (Np. integracja z

UE, europejską, ruch turystyczny

umożliwiający poznanie wzajemnych kultur,

języka itd..

Transport, infrastruktura a

rozwój regionalny

• Transport oraz infrastruktura transportowa dobrze

rozwinięta w jednym regionie  inwestycje

przemysłowe  zwiększy popyt na specjalistyczne

usługi i infrastrukturę transportową.

• Ale niektóre regiony pozostaną w tyle. Np.

sprzeczność pomiędzy miastem a terenami

wiejskimi.

• Rozwój infrastruktury przestrzennej, technologii

informatycznej oraz systemów informacyjnych

może usprawnić aktywność gospodarcza i obniżyć

jednostkowe koszty transakcyjne. (Wykład 5)

• Jednak zmiana infrastruktury jest procesem

trudnym i kosztownym.

Transport, infrastruktura a

rozwój regionalny

• Jeśli jednak region/ kraj

„zostaje poza burta” ze

względu na swoja mała

atrakcyjność, słabo

rozwinięta infrastruktura

transportowa może

spowodować, ze

zostanie on jeszcze

bardziej w tyle- co

wpłynie na jeszcze

większy dystans miedzy

bogatymi a biednymi

wewnątrz oraz

pomiędzy krajami.