Bariera —> przeszkoda ochronna (elektryczna)
Części jednocześnie dostępne — przewody lub inne części przewodzące, które mogą byd dotknięte jednocześnie przez człowieka lub zwierzę.
Częśd czynna — przewód lub inna częśd przewodząca, przeznaczona do pracy pod napięciem w warunkach normalnych, w tym przewód neutralny (N), lecz umownie z wyjątkiem przewodów PEN, PEM lub PEL.
Częśd czynna niebezpieczna - częśd czynna, która w pewnych okolicznościach może spowodowad porażenie prądem elektrycznym.
Częśd przewodząca dostępna — częśd przewodząca urządzenia, niebędąca normalnie pod napięciem, której można dotknąd, a która może się znaleźd pod napięciem gdy zawiedzie izolacja podstawowa.
Częśd przewodząca obca — częśd przewodząca, niestanowiąca części instalacji elektrycznej i zdolna do wprowadzenia potencjału elektrycznego, zwykle potencjału ziemi lokalnej.
Dotyk bezpośredni — kontakt elektryczny ludzi lub zwierząt z częściami czynnymi
Dotyk pośredni — kontakt elektryczny ludzi lub zwierząt z częściami przewodzącymi dostępnymi, które w stanie zakłócenia znalazły się pod napięciem.
Doziemienie -wytworzenie się niezamierzonej ścieżki przewodzącej między przewodem znajdującym się pod napięciem a ziemią,
Ekranowanie ochronne (elektryczne) — oddzielenie obwodów elektrycznych i/lub przewodów od części czynnych niebezpiecznych za pomocą przewodzącego ekranu ochronnego, połączonego z ochronnym układem
połączeo ekwipotencjalnych, przeznaczonego dla celów ochrony przed porażeniem elektrycznym.
Główna szyna uziemiająca (GSU); główny zacisk uziemiający — szyna lub zacisk, która jest częścią instalacji uziemiającej i która zapewnia połączenie elektryczne pewnej liczby przewodów celem ich uziemienia.
Instalacja elektryczna (w obiekcie budowlanym) — zespół współpracujących ze sobą elementów elektrycznych o skoordynowanych parametrach technicznych, przeznaczony do określonych celów.
Izolacja dodatkowa — niezależna izolacja zastosowana jako uzupełnienie izolacji podstawowej do zapewnienia ochrony przy zakłóceniu.
Izolacja podstawowa — izolacja części czynnych niebezpiecznych, która zapewnia ochronę podstawową.
Izolacja podwójna — izolacja składająca się z izolacji podstawowej oraz izolacji dodatkowej.
Izolacja wzmocniona — izolacja części czynnych niebezpiecznych, zapewniająca stopieo ochrony przed porażeniem elektrycznym równoważny izolacji podwójnej.
Klasa ochronności -umowne oznaczenie cech urządzeo elektrycznych i elektronicznych z punktu widzenia ochrony przed porażeniem elektrycznym (tab. 1), wg PN-EN 61140 [59].
Napięcie bardzo niskie (ang. Extra-Low Voltage, ELV) — napięcie przemienne sinusoidalne o wartości skutecznej nieprzekraczającej 50 V lub napięcie stałe o wartości średniej nieprzekraczającej 120 V.
Napięcie dotykowe dopuszczalne długotrwale; napięcie dotykowe graniczne umowne (oznaczane symbolem U
L
) — maksymalna wartośd napięcia dotykowego spodziewanego, której nieograniczone utrzymywanie jest
dopuszczalne w określonych warunkach oddziaływao zewnętrznych.
Napięcie dotykowe; napięcie dotykowe rażeniowe (oznaczane symbolem U
T
) — napięcie między częściami przewodzącymi podczas ich równoczesnego dotyku przez człowieka lub zwierzę.
Napięcie dotykowe spodziewane (oznaczane symbolem U
ST
) — napięcie między jednocześnie dostępnymi częściami przewodzącymi, kiedy części te nie są dotykane ani przez Człowieka, ani przez zwierzę.
Napięcie względem ziemi (oznaczane symbolem U
0
) — napięcie między przewodem liniowym a ziemią odniesienia w danym punkcie obwodu elektrycznego.
Napięcie znamionowe (instalacji) — napięcie, do eksploatacji przy którym instalacja elektryczna lub jej częśd została przeznaczona.
Obudowa elektryczna — obudowa zapewniająca ochronę przed przewidywanym zagrożeniem elektrycznym.
Obudowa ochronna (elektryczna) — obudowa przeciwporażeniowa otaczająca wewnętrzne części urządzenia w celu zabezpieczenia przed dostępem z dowolnego kierunku do części czynnych niebezpiecznych.
Obwód FELV (ang. Functional Extra-Low Voltage) — obwód napięcia bardzo niskiego (ELV), niezapewniający niezawodnego oddzielenia elektrycznego od innych obwodów, w którym napięcie bardzo niskie jest stosowane ze
względów funkcjonalnych, a nie dla celów ochrony przeciwporażeniowej.
Obwód odbiorczy (obiektu budowlanego)- obwód, do którego są przyłączone bezpośrednio odbiorniki energii elektrycznej lub gniazda wtyczkowe.
Obwód PELV (ang. Protective Extra-Low Voltage) -obwód napięcia bardzo niskiego (ELV) z uziemieniem funkcjonalnym, zasilany ze źródła napięcia bardzo niskiego, zapewniający niezawodne oddzielenie elektryczne od
innych Obwodów.
Obwód rozdzielczy —> wewnętrzna linia zasilająca (wlz)
Obwód SELV (ang. Safety Extra-Low Voltage) - obwód napięcia bardzo niskiego (ELV) bez uziemienia funkcjonalnego, zasilany ze źródła napięcia bardzo niskiego, zapewniający niezawodne oddzielenie elektryczne od innych
obwodów.
Ochrona podstawowa — ochrona przed porażeniem elektrycznym przy braku zakłóceo.
Ochrona przeciwporażeniowa; ochrona przed porażeniem elektrycznym — zespół środków zmniejszających ryzyko porażenia elektrycznego.
Ochrona przed dotykiem bezpośrednim —oznaczający ochronę podstawową.
Ochrona przed dotykiem pośrednim — oznaczający ochronę przy zakłóceniu (ochronę dodatkową).
Ochrona przy zakłóceniu; ochrona dodatkowa (termin niezalecany) — ochrona przed porażeniem elektrycznym przy pojedynczym zakłóceniu.
Odbiornik energii elektrycznej — urządzenie przeznaczone do przetwarzania energii elektrycznej w inną formę energii, np. światło, ciepło, energię mechaniczną.
Osłona —> obudowa elektryczna
Połączenie wyrównawcze; połączenie ekwipotencjalne — połączenie elektryczne przeznaczone do osiągnięcia ekwipotencjalności między częściami przewodzącymi.
Połączenie wyrównawcze główne — połączenie wyrównawcze wykonane w przyziemnej kondygnacji budynku, w pobliżu miejsca wprowadzenia sieci lub instalacji elektrycznej, np. w pobliżu złącza.
Połączenie wyrównawcze dodatkowe (miejscowe) — połączenie wyrównawcze wykonane w innym miejscu niż połączenie wyrównawcze główne i niezależnie od połączenia wyrównawczego głównego.
Połączenie wyrównawcze nieuziemione — połączenie wyrównawcze stosowane jako środek ochrony przy zakłóceniu lub jako uzupełnienie ochrony w obwodach separowanych zasilających więcej niż jeden odbiornik.
Porażenie elektryczne; porażenie prądem elektrycznym — skutki fizjologiczne przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka lub zwierzęcia.
Prąd obliczeniowy obwodu (oznaczany symbolem I
B
) — prąd przewidywany w obwodzie elektrycznym podczas normalnej pracy.
Prąd przeciążeniowy (w obwodzie) — prąd przetężeniowy powstały w nieuszkodzonym obwodzie elektrycznym.
Prąd przetężeniowy — każda dowolna wartośd prądu większa niż wartośd znamionowa.
Prąd rażeniowy; prąd dotykowy — prąd elektryczny w ciele człowieka lub zwierzęcia dotykającego jednej lub wielu dostępnych części instalacji lub urządzenia
Prąd różnicowy (oznaczany symbolem I
A
); prąd resztkowy — algebraiczna suma wartości chwilowych prądu płynącego przez wszystkie przewody czynne w określonym punkcie instalacji elektrycznej.
Prąd upływowy (w instalacji) — prąd elektryczny w niepożądanej ścieżce przewodzącej, pojawiający się w stanie normalnej pracy.
Prąd zapewniający samoczynne zadziałanie urządzenia ochronnego (oznaczany symbolem I
A
) — najmniejsza wartośd prądu powodującego, w określonym czasie, przerwanie ciągłości jednego lub wielu przewodów
liniowych, spowodowane przez automatyczne zadziałanie urządzenia zabezpieczającego w przypadku zakłócenia.
Prąd zwarciowy (oznaczany symbolem I
k
) — prąd elektryczny w miejscu zwarcia.
Przegroda ochronna (elektryczna) — częśd zapewniająca ochronę przed dotykiem bezpośrednim ze wszystkich, normalnych kierunków dostępu.
Przeszkoda ochronna (elektryczna) — częśd uniemożliwiająca niezamierzony dotyk bezpośredni, ale niechroniąca przed dotykiem bezpośrednim spowodowanym działaniem rozmyślnym.
Przetwornica ochronna — przetwornica zapewniająca niezawodne oddzielenie elektryczne obwodu wyjściowego od obwodu wejściowego oraz od części uziemionych, w celu zapobieżenia niebezpieczeostwu porażenia
prądem elektrycznym.
Przewód liniowy (L) — przewód będący w czasie normalnej pracy sieci pod napięciem i przewidziany do przesyłu i rozdziału energii elektrycznej, ale niebędący ani przewodem neutralnym (N), ani przewodem środkowym
Przewód neutralny (N) — przewód połączony elektrycznie z punktem neutralnym układu sieciowego i mogący brad udział w rozdzielaniu energii elektrycznej.
Przewód PEL — przewód łączący funkcje przewodu ochronnego uziemiającego (PE) oraz przewodu liniowego (L).
Przewód PEM — przewód łączący funkcje przewodu ochronnego uziemiającego (PE) oraz przewodu środkowego (M).
Przewód PEN — przewód łączący funkcje przewodu ochronnego uziemiającego (PE) oraz przewodu neutralnego (N).
Przewód ochronny — przewód przeznaczony do celów bezpieczeostwa, np. do ochrony przed porażeniem elektrycznym.
Przewód ochronny uziemiający (PE) — przewód ochronny przyłączony do uziemienia ochronnego.
Przewód wyrównawczy (CC) — przewód ochronny służący do połączenia ekwipotencjalnego.
Przyłącze elektryczne — odcinek podziemnej lub napowietrznej linii elektroenergetycznej, łączącej zewnętrzną sied rozdzielczą niskiego napięcia z instalacją odbiorczą bezpośrednio lub przez złącze instalacji elektrycznej i
wewnętrzną linię zasilającą (wiz).
Rezystancja stanowiska — rezystancja przejścia między elektrodą (elektrodami) odwzorowującą stycznośd ze stanowiskiem bosych stóp człowieka a ziemią odniesienia.
Rezystancja uziemienia (uziomu) — częśd rzeczywista impedancji uziemienia, czyli impedancji, przy danej częstotliwości, między określonym punktem sieci, instalacji lub urządzenia a ziemią odniesienia.
Separacja ochronna (elektryczna) — rozdzielenie dwóch obwodów elektrycznych za pomocą izolacji podwójnej lub izolacji podstawowej i ekranowania ochronnego elektrycznego lub izolacji wzmocnionej.
Stopieo ochrony (zapewniany przez obudowę) — miara zapewnianej przez obudowę ochrony przed dostaniem się obcych ciał stałych (z punktu widzenia ochrony osób - przed dostępem do części niebezpiecznych) oraz
przed wnikaniem wody i szkodliwymi jej skutkami, zapisana w PN-EN 60529 *46+ za pomocą kodu IP (ang. International Protection).
Strefa ograniczonego dostępu; miejsce wydzielone dla celów energetycznych — strefa dostępna jedynie dla osób wykwalifikowanych i osób poinstruowanych, mających odpowiednie upoważnienie.
Tętnienie napięcia (prądu) stałego — stosunek wartości skutecznej składowej przemiennej sinusoidalnej do wartości średniej napięcia (prądu) stałego.
Transformator ochronny — transformator zapewniający niezawodne oddzielenie elektryczne obwodu wtórnego od obwodu pierwotnego, w celu zapobieżenia niebezpieczeostwu porażenia prądem elektrycznym.
Układ sieci (instalacji) elektroenergetycznej — oznaczenie układu sieciowego uwzględniające sposób wykonania uziemienia funkcjonalnego i dostosowanie sieci do realizacji ochrony przy zakłóceniu (ochrony dodatkowej):
układ IT, układ TN i układ TT.
Układ IT — układ sieci (instalacji) elektroenergetycznej, w którym wszystkie części czynne są odizolowane od ziemi albo jeden punkt jest przyłączony do ziemi poprzez impedancję, a części przewodzące dostępne są
uziemione niezależnie od siebie albo wspólnie, lub są przyłączone do uziemienia sieci (rys. 1).
Układ TN — układ sieci (instalacji) elektroenergetycznej, mający jeden punkt bezpośrednio uziemiony, a części przewodzące dostępne przyłączone do tego punktu za pomocą przewodów ochronnych.
Układ TT — układ sieci elektroenergetycznej, w którym jeden punkt jest bezpośrednio uziemiony, a części przewodzące dostępne są przyłączone do uziomu ochronnego niezależnego elektrycznie od uziemienia sieci (rys. 5).
Urządzenie przenośne — urządzenie, które podczas użytkowania może byd łatwo przemieszczane z jednego miejsca na drugie przy podłączonym zasilaniu.
Urządzenie ręczne — urządzenie przenośne przeznaczone do trzymania w ręce podczas jego normalnego użytkowania, przy czym silnik (jeżeli jest) stanowi integralną częśd tego urządzenia.
Urządzenie stacjonarne — urządzenie nieruchome lub bez uchwytów, mające taką masę (wg IEC - w zastosowaniach domowych - 18 kg i więcej), że nie może byd łatwo przemieszczane.
Urządzenie stałe — urządzenie przytwierdzone do podłoża lub przymocowane w inny sposób w określonym miejscu.
Uziemienie — połączenie elektryczne urządzenia uziemianego z ziemią za pomocą uziomu i przewodu uziemiającego oraz - jeżeli występują - zacisku probierczego uziomowego i głównej szyny uziemiającej.
Uziemienie bezpośrednie — rodzaj uziemienia funkcjonalnego, polegający na połączeniu uziemianego punktu obwodu z uziomem tylko za pośrednictwem przewodu uziemiającego o pomijalnej impedancji.
Uziemienie funkcjonalne — uziemienie jednego lub wielu punktów sieci, instalacji lub urządzenia dla celów innych niż bezpieczeostwo.
Uziemienie ochronne — uziemienie jednego lub więcej punktów sieci, instalacji lub urządzenia dla celów bezpieczeostwa.
Uziemienie otwarte — rodzaj uziemienia pośredniego, polegający na połączeniu uziemianego punktu obwodu z uziomem za pośrednictwem bezpiecznika iskiernikowego.
Uziemienie pośrednie — rodzaj uziemienia funkcjonalnego, polegający na połączeniu uziemianego punktu obwodu z uziomem przez impedancję o dużej wartości lub bezpiecznik iskiernikowy.
Uziemienie sieci — uziemienie spełniające jednocześnie funkcje uziemienia ochronnego , i funkcjonalnego, w jednym lub wielu punktach sieci elektroenergetycznej.
Uziom — częśd przewodząca znajdująca się w kontakcie elektrycznym z ziemią, którą można umieścid w określonym ośrodku, np. w gruncie, w betonie lub w koksie
Uziom funkcjonalny — uziom wykonany ze względów funkcjonalnych, dla celów innych niż bezpieczeostwo.
Uziom naturalny — uziom wykonany w innym celu niż uzyskanie połączenia elektrycznego z ziemią.
Uziom niezależny — uziom wystarczająco oddalony od innych uziomów, tak że na jego potencjał elektryczny nie wpływają w znaczący sposób prądy elektryczne między ziemią a innymi uziomami.
Uziom ochronny — uziom wykonany do celów ochrony przy zakłóceniu (ochrony dodatkowej).
Uziom pionowy — uziom ułożony swym największym wymiarem pionowo (prostopadle do powierzchni ziemi), np. uziom rurowy.
Uziom poziomy — uziom ułożony swym największym wymiarem poziomo (równolegle do powierzchni ziemi), rap. uziom taśmowy.
Uziom sztuczny — uziom wykonany w celu uzyskania połączenia elektrycznego z ziemią
Wewnętrzna linia zasilająca (wlz); obwód rozdzielczy obwód elektryczny zasilający rozdzielnicę.
Zacisk probierczy uziomowy — zacisk śrubowy w przewodzie uziemiającym, rozłączany przy pomiarze rezystancji uziemienia.
Zasięg ręki — strefa dostępu, rozciągająca się od dowolnego punktu na powierzchni, na której ludzie zwykle stoją lub poruszają się, aż do granicy osiągalnej ręką człowieka, w dowolnym kierunku i bez środków pomocniczych
Ziemia lokalna — częśd ziemi będąca w kontakcie elektrycznym z uziomem, której potencjał może byd różny od zera.
Ziemia odniesienia — częśd ziemi rozpatrywanej jako ośrodek przewodzący, której potencjał elektryczny jest przyjmowany umownie jako równy zeru, pozostająca poza strefą wpływu jakichkolwiek instalacji uziemiających.
Złącze instalacji elektrycznej — punkt, z którego energia elektryczna jest dostarczana do instalacji elektrycznej.
Zwarcie — przypadkowa lub zamierzona ścieżka przewodząca między dwiema lub wieloma częściami przewodzącymi, wymuszająca różnicę potencjałów między tymi częściami przewodzącymi równą lub bliską zeru.
Zwarcie doziemne — zwarcie między przewodem liniowym a ziemią w sieci z punktem neutralnym uziemionym bezpośrednio lub w sieci z punktem neutralnym uziemionym przez impedancję.
Zwarcie międzyprzewodowe — zwarcie między dwoma lub więcej przewodami liniowymi związane ze zwarciem doziemnym w tym samym miejsce lub niezwiązane z nim.