1

1

1

PASYWNA POLITYKA

RYNKU PRACY

2

Pasywna polityka rynku pracy



Zasiłki dla bezrobotnych (pierwsze w 1911 r.,
Wielka Brytania)



Świadczenia (z pomocy społecznej) dla osób
długotrwale bezrobotnych, które utraciły prawo
do zasiłku



Wcześniejsze emerytury dla osób w starszym
wieku, które utraciły pracę (Polska – świadczenia
i zasiłki przedemerytalne)

3

Cechy systemów w różnych krajach



Kto i po spełnieniu jakich warunków jest uprawniony



Przez jaki okres



Jaka jest wysokość zasiłku

4

Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce

Uprawnieni



Podstawa prawna: Ustawa z 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy



Uprawnieni:



Wiek (18-60/65)



Staż (w okresie 18 mies. poprzedzających
rejestrację co najmniej 365 dni pracy za
przynajmniej minimalne wynagrodzenie)



Rejestracja (po 7 dniach)



Inne warunki

5

Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce

Długość pobierania



6 miesięcy, gdy:



stopa bezrobocia w powiecie nie przekracza 150% przec.
stopy bezrobocia w kraju,



12 miesięcy, gdy:



stopa bezrobocia w powiecie przekracza 150% przec. stopy
bezrobocia w kraju,



wiek 50 lat i 20-letni okres uprawniający do zasiłku,



na utrzymaniu dziecko do 15 r.ż. i bezrobotny małżonek bez
prawa do zasiłku.

6

Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce

Wysokość podstawowa



Od 1 I do 1 VI 2010 r.:



717 zł w pierwszych trzech miesiącach



563 zł w kolejnych miesiącach posiadania prawa do zasiłku



Obecnie:



742,10 zł w pierwszych trzech miesiącach



582,70 zł w kolejnych miesiącach posiadania prawa do
zasiłku

Zasiłki dla bezrobotnych w Polsce

Wysokość



80% podstawowej kwoty – do 5 lat stażu pracy



100% podstawowej kwoty - między 5 a 20 lat stażu



120% podstawowej kwoty – co najmniej 20 lat stażu

8

Porównanie „szczodrości” systemów



Stopa zastąpienia zarobków zasiłkiem – względna
wysokość zasiłku dla bezrobotnych



Odsetek osób bez pracy objętych PLMP – komu
zasiłek przysługuje i przez jaki czas

Stopa zastąpienia



W zależności od wysokości poprzednich zarobków



W pierwszym miesiącu pobierania zasiłku albo po
wielu miesiącach



Różne mierniki do porównań między krajami (np.
OECD albo Boeri&van Ours)

10

Wydatki na PLMP



Wg Eurostatu na programy pasywne rynku pracy
w 2008 r. wydano:



Na zasiłki i świadczenia dla bezrobotnych:



od 0,1% PKB na Słowacji do 1,8% PKB w Hiszpanii,
w Polsce 0,14% PKB.



Na wcześniejsze emerytury z powodów związanych
z rynkiem pracy



Najwięcej 0,7% PKB w Belgii, w Polsce ok. 0,2% PKB.

Wpływ zasiłków na rynek pracy



Rynek konkurencyjny:



aktywność zawodowa, min. płaca wymagalna,



podatki finansujące politykę rynku pracy.



Rynki niekonkurencyjne:



aktywność zawodowa biernych,



podatki (j.w),



długość pozostawania na bezrobociu,



poziom płac motywacyjnych.

11

12

Prywatne ubezpieczenia od utraty pracy



Pokusa nadużycia – pracownicy mniej unikają utraty
pracy i słabiej poszukują nowej, jeśli stracą
poprzednią.



Negatywna selekcja – większe uczestnictwo osób
z nieobserwowalnymi cechami zwiększającymi
prawdopodobieństwo bezrobocia.



Publiczny system jako lepsza alternatywa od
prywatnych ubezpieczeń od utraty pracy

Wyniki analiz empirycznych



Cechy systemu zasiłków a:



Stopa bezrobocia



Czas pozostawania na bezrobociu



Bardziej szkodliwe są zasiłki wypłacane długotrwale
niż zasiłki nawet wyższe, ale wypłacane krócej

Optymalny system



Zapewnia częściową ochronę przed ryzykiem utraty
pracy



Zmniejszająca się z czasem stopa zastąpienia



Łączenie ALMP i PLMP

15

15

INSTYTUCJE RYNKU PRACY

Wybrane instytucje rynku pracy



Publiczne służby zatrudnienia



Opodatkowanie pracy, klin podatkowy



Transfery



Wynagrodzenie minimalne



Związki zawodowe



Ochrona prawna zatrudnienia

Klin podatkowy



Różnica między płacą netto otrzymywaną przez
pracownika a kosztem pracy obejmującym podatki
bezpośrednie i składki płacone przez pracodawców
(niektórzy badacze włączają również wpływ VAT)



Klin podatkowy dla niskich i wysokich wynagrodzeń;
przeciętna i krańcowa stopa opodatkowania



Wpływ poziomu, struktury i zmian klina podatkowego na
rynek pracy



Związek z elastycznością podaży i popytu na pracę

Zadanie

LC to całkowity koszt pracy ponoszony przez pracodawcę, WN nominalne

wynagrodzeniem brutto, a WN wynagrodzeniem netto pracownika.

Wyróżnimy kilka rodzajów podatków:



ter - stopa podatków (np. składek na ubezpieczenia społeczne)
obciążających pracodawcę,



tee - stopa składek społecznych obciążających pracownika,



ti - efektywna stopa podatku dochodowego.



Klin podatkowy Θ, definiowany jako suma wszystkich obciążeń podatkowych
nakładanych na pracę, czyli zadany jest przez relację



LC = (1+Θ) WN.



Zapisz równania wiążące ze sobą całkowity koszt pracy, wynagrodzenia brutto
i netto.



Policz klin podatkowy.



Przedstaw na wykresie wpływ klina podatkowego na zatrudnienie
i wynagrodzenia