1

1

1

MODELE POSZUKIWAŃ

2

2

Krzywa Beveridge’a

3

3

Modele poszukiwań –

search models



Opisują zachowanie osoby poszukującej pracy przy
niedoskonałej informacji



Model podstawowy:



Pracy szukają bezrobotni (ale nie zatrudnieni)



Podczas poszukiwań bezrobotni mają prawo do zasiłku/
ubezpieczenia od bezrobocia



Warunki (w tym sytuacja na rynku pracy)
nie zmieniają się w czasie



Osoby znają tylko skumulowany rozkład H(.) możliwych
wynagrodzeń na rynku u różnych pracodawców



Oferty pracy, które napływają, są losowo wybierane z tego rozkładu
i cechują się stałym wynagrodzeniem w

4

4

Strategia poszukiwań



Ustalenie własnej minimalnej płacy progowej w*

V

e

(w) – V

u

= (w-rV

u

)/(r+q)



Poszukiwania trwają, aż nadejdzie jakaś oferta z płacą w



Jeśli V

e

(w)>V

u

oferta jest akceptowana, jeśli nie to

poszukiwania trwają dalej



w* pokazuje „granicę” między pracą a dalszym szukaniem
(a nie między pracą a biernością), ale: zniechęceni bezrobotni

2

5

5

Model poszukiwań



Szybkość pojawiania się ofert pracy
(w podstawowym modelu stała) zależy od:



Sytuacji na rynku pracy



Cech bezrobotnego



Wysiłku wkładanego w poszukiwania

6

6

Model poszukiwań
– możliwe rozszerzenia



Zmiany stopy napływu ofert w czasie



Koszty poszukiwania pracy, koszt alternatywny
(np. czas wolny)



Osoby z uprawnieniami do zasiłków dla bezrobotnych i bez
takich uprawnień



Poszukiwanie innej pracy w czasie zatrudnienia



Wybór i zmiany poziomu wysiłku wkładanego
w poszukiwania

7

7

Model poszukiwań
– oszacowania empiryczne



Dostępne są dane dotyczące płac już zaakceptowanych (więc
nie jest znany cały rozkład płac oferowanych na rynku)



Próby określania płacy progowej uczestników rynku pracy



Istnieją informacje o przeciętnym okresie trwania bezrobocia



Estymacja modeli w zredukowanej formie „duration models”,
które pozwalają badać, jaki jest wpływ różnych czynników na
wyjście z bezrobocia, ale też napotykają na problemy

8

8

Wnioski empiryczne



Dochody osoby poszukującej pracy (stopa zastąpienia
zarobków zasiłkiem) mają pewien wpływ na w* i okres
bezrobocia



Większy wpływ ma jednak okres pobierania zasiłku



Wzrost zasiłków dla bezrobotnych wydłuża czas pozostawania
na bezrobociu dla osób uprawnionych ale skraca dla osób
nieuprawnionych do tych zasiłków



Tempo napływu ofert pracy ma wpływ na okres pozostawania
w bezrobociu



Sprawdzanie intensywności poszukiwań i pomoc w szukaniu
pracy mają pozytywny wpływ na przechodzenie z bezrobocia do
zatrudnienia

3

9

PL – minimalne płace wymagane



Różne źródła danych



Np. badania ankietowe na ok. 2 tys. bezrobotnych
przeprowadzane w odstępach półrocznych w latach 2006 –
2009



Wyniki: Gumuła W., A. Gucwa, W. Nalepa, Z. Opioła (2010),
Rynek pracy w Polsce (wynagrodzenia, produktywność pracy i
migracje w maju 2010 roku – na tle panelowych badań opinii
pracodawców i bezrobotnych w latach 2006 - 2009), www.nbp.pl

10

Zastosowania



Od czasów pionierskiego artykułu Stiglera (1962)
modle poszukiwań były często wykorzystywane w
ekonomii pracy, aby wyjaśniać np.:



Różnice w zarobkach,



Wpływ zasiłków dla bezrobotnych na wysiłek wkładany w
poszukiwania i czas pozostawiania na bezrobociu
(Mortensen 1977),



Aktywność urzędów pracy (Pissarides 1979),



Mobilność przestrzenną (Burda i Profit 1996),



Płacę minimalną (Eckstein and Wolpin 1999)

11

11

ZMIANY WYNAGRODZEŃ

12

12

Zmiany płac - historia



W krajach OECD wzrost wynagrodzeń realnych osłabł po
szokach lat 1970.



Udział kosztów pracy (wszystkich składników wynagrodzeń)
w PKB



Zwiększenie zróżnicowania wynagrodzeń (pracownicy o niskich
i wysokich kwalifikacjach)

4

13

13

Rozwój promujący wysokie kwalifikacje
(SBTC)



Od drugiej połowy lat 70. w krajach rozwiniętych



wzrost podaży pracowników lepiej wykształconych,



zwiększenie różnic między płacami i szansami na rynku
pracy osób z niskimi i wysokimi kwalifikacjami.



Przy SBTC rosną przede wszystkim płace pracowników
wykwalifikowanych w sektorach, w których obserwujemy
najszybszy postęp technologiczny

14

14

Kraje transformacji



Wzrost nierówności płacowych w pierwszych latach po
transformacji



Znaczne podniesienie zwrotu z edukacji (najsilniej w Rosji i
byłych republikach radzieckich, najmniej w Czechach i Słowacji)

15

15

Wynagrodzenia Polska



Transformacja gospodarcza na początku lat 1990.
spowodowała:



spadek płac realnych (zatrzymany w 1994 r.)



zmianę rozkładu wynagrodzeń (zbliżenie do przeciętnego
dla krajów OECD)



Potem - wpływ siły związków zawodowych, siły przetargowej i
sposobu ustalania wynagrodzeń, ostatnio SBTC

16

Wynagrodzenia a produktywność pracy



Są okresy, gdy wynagrodzenie realne rośnie wolniej lub szybciej
niż produktywność pracy



Klasycy – szybszy wzrost płac realnych niż produktywności
powoduje spadek zatrudnienia



Badania empiryczne dla krajów OECD – niejednoznaczny
związek między bezrobociem a wzrostem wydajności pracy
(zob. np. Pissarides)

5

17

Czynniki różnicujące poziom
wynagrodzeń



Poziom kapitału ludzkiego (np. wykształcenie)



Staż pracy (seniority premium)



Płeć



Rasa



Zawód



Sektor zatrudnienia



Moment wejścia na rynek pracy



inne