Instytucje rynku pracy



Związki zawodowe



Opodatkowanie pracy, klin podatkowy



Transfery



Wynagrodzenie minimalne



Ochrona prawna zatrudnienia (EPL)



Publiczne służby zatrudnienia

2

2

ZWIĄZKI ZAWODOWE

3

3

Związki zawodowe i cele



Organizacje, do których przynależność jest dobrowolna



Reprezentują interesy swoich członków/ pracowników



Związkowe a indywidualne preferencje



Szerzej – wszystkie warunki zatrudnienia (np.
szkolenia, odprawy, urlopy, dodatkowe ubezpieczenie
zdrowotne, emerytalne)



Podział zysku między pracę i kapitał

Historia



XVIII w., Wielka Brytania – organizacje „branżowe”
zapewniające wzajemne ubezpieczenia dla swoich
członków,



XIX w. – przemysł, reprezentacja robotników



od pocz. XX w. organizacje odgrywające rolę
polityczną i mające duży wpływ na negocjacje
wynagrodzeń, często z centralami krajowymi

Mierzenie siły związków zawodowych



Liczba (aktywnych) członków



Odsetek pracowników objętych rozwiązaniami
wynegocjowanymi przez związki



Poziom centralizacji i koordynacji negocjacji
wynagrodzeń



Udział płac w PKB



Liczba godzin strajków rocznie

Teorie związków zawodowych



Egzogenicznie dane członkostwo w związkach –
modele negocjacji wynagrodzeń:



związki monopolistyczne,



right-to-manage,



negocjacje efektywne.



Decyzje o tym, czy być członkiem związku
zawodowego

Zob. Boeri i van Ours (2008)

ZZ w Polsce



Ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych



Członkostwo wg CBOS (2009) spadło między 1991 a
2008 r. z 28% do 16% pracowników



Obecnie:



NSZZ "Solidarność" z Komisją Krajową w Gdańsku
(od 1980/1989)



OPZZ z siedzibą w Warszawie (od 1984 r.)



Forum Związków Zawodowych (od 2002 r.)



nie zrzeszone

Komisja Trójstronna



Powołana w 1994 r.



Ustawa z 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do
spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego



http://www.dialog.gov.pl/komisja_trojstronna

Kompetencje

1. Prowadzenie dialogu społecznego w sprawach wynagrodzeń i świadczeń

społecznych oraz w innych sprawach społecznych lub gospodarczych.

2. Rozpatrywanie sprawy o dużym znaczeniu społecznym lub gospodarczym

wniesionych pod obrady Komisji przez jedną ze stron.

3. Zawieranie wspólnych porozumień, których przedmiotem są wzajemne

zobowiązania stron służące godzeniu interesów pracowników, pracodawców i
dobra publicznego oraz osiągnięciu i zachowaniu pokoju społecznego.

4. Udział w pracach nad projektem ustawy budżetowej

5. Realizacja zadań określonych w ustawach:



o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych
wynagrodzeń u przedsiębiorców,



o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej,



o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,



o pomocy społecznej,



o emeryturach i rentach z FUS,



o świadczeniach rodzinnych.

10

10

KLIN PODATKOWY

Klin podatkowy



Różnica między płacą netto otrzymywaną przez
pracownika a kosztem pracy obejmującym podatki
bezpośrednie i składki płacone przez pracodawców
(niektórzy badacze włączają również wpływ VAT)



Klin podatkowy dla niskich i wysokich wynagrodzeń;
przeciętna i krańcowa stopa opodatkowania



Wpływ poziomu, struktury i zmian klina podatkowego na
rynek pracy



Związek z elastycznością podaży i popytu na pracę

Źródło: Zatrudnienie w Polsce 2005.

W krótkim okresie

W długim okresie

Podaż pracy

LS

Zmniejszenie LS, o ile płace są

elastyczne -

wzrost opodatkowania =

zmniejszenie dochodu netto.
W przeciwnym wypadku bez

znaczenia.

Zmniejszenie LS ze względu na

spadek płacy netto,

Wzmocnione, gdy wzrost

opodatkowania prowadzi do

trwałego zmniejszenia relacji

dochodu z pracy do dochodów z

innych źródeł.

Popyt na

pracę

LD

Zmniejszenie LD, o ile płace są

sztywne w dół, wzrost

opodatkowania przekłada się w na

wzrost całkowitych kosztów pracy.

W przeciwnym wypadku bez

znaczenia.

W połączeniu z wynagrodzeniem

minimalnym – zmniejszenie

popytu na pracę osób najmniej

produktywnych.

Jeśli wynagrodzenie minimalne
nie występuje – bez znaczenia.

Wpływ trwałego wzrostu
opodatkowania na rynek pracy

Opodatkowanie pracy w Polsce



Podatek dochodowy (w tym ubezpieczenie
zdrowotne)



Składki na ubezpieczenia społeczne:



Emerytalne (19,52% podstawy wymiaru)



Rentowe (od 1.I.2008 6%)



Wypadkowe (od 1.IV.2009 – 0,67%-3,33%)



Chorobowe i macierzyńskie (2,45%)



Inne obciążenia nakładane na pracę

Zadanie

LC to całkowity koszt pracy ponoszony przez pracodawcę, WN nominalne

wynagrodzeniem brutto, a WN wynagrodzeniem netto pracownika.

Wyróżnimy kilka rodzajów podatków:



ter - stopa podatków (np. składek na ubezpieczenia społeczne)
obciążających pracodawcę,



tee - stopa składek społecznych obciążających pracownika,



ti - efektywna stopa podatku dochodowego.



Klin podatkowy Θ, definiowany jako suma wszystkich obciążeń podatkowych
nakładanych na pracę, czyli zadany jest przez relację



LC = (1+Θ) WN.



Zapisz równania wiążące ze sobą całkowity koszt pracy, wynagrodzenia brutto
i netto.



Policz klin podatkowy.



Przedstaw na wykresie wpływ klina podatkowego na zatrudnienie
i wynagrodzenia