DGP 2014 08 25 rachunkowosc i audyt

RACHUNKOWOŚĆ

i AUDYT

prenumerata

gazetaprawna.pl

Podstawa prawna

Nie stanowi przecież źródła prawa

Problem 1.

Problem 2.

Problem 3.

Podstawa prawna

prenumerata

Besti@ działa legalnie, ale...

Piotr Wieczorek
specjalista ds. rachunkowości
i zarządzania ryzykiem,
audytor systemów ISO

O ile państwowe jednostki mogą się posłu-

giwać legalnie Informatycznym Systemem

Obsługi Budżetu Państwa (TREZOR), o tyle

samorządowe jednostki mają problem. Prze-

pisy o sprawozdawczości budżetowej z 16

stycznia 2014 r. nie wskazują bowiem, że

jednostki te mogą posługiwać się Informa-

tycznym Systemem Zarządzania Budżetami

Jednostek Samorządu Terytorialnego o na-

zwie Besti@.

Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o fi nan-

sach publicznych minister może uregulować

w rozporządzeniu m.in. rodzaje, formy, ter-

miny oraz sposoby sporządzania sprawoz-

dań. O sposobie przekazywania sprawozdań

przepis ten nie wspomina, a par. 25 ust. 2

załącznika nr 39 rozporządzenia ministra

fi nansów z 16 stycznia 2014 r. stanowi jedy-

nie, że „Sprawozdanie w formie dokumen-

tu elektronicznego należy przekazywać do

regionalnych izb obrachunkowych z wyko-

rzystaniem aplikacji wskazanej przez Mini-

sterstwo Finansów”.

Brak precyzji to niejedyny kłopot

Niestety, minister finansów na stronie BIP

wskazał system Besti@ do przekazywania

wieloletniej prognozy finansowej, ale za-

pomniał to uczynić w zakresie sprawozdań

budżetowych. Nawet gdyby tak zrobił, to

pojawia się wątpliwość, czy może nada-

wać sam sobie kompetencje do wskazania

aplikacji za pośrednictwem strony WWW.

Trzeba pamiętać bowiem, że żadna stro-

na internetowa nie stanowi źródła prawa,

więc wskazanie programu w BIP MF nie

ma wiążącej formy. Jedynymi źródłami po-

wszechnie obowiązującego prawa zgodnie

z art. 87 Konstytucji RP są: konstytucja,

ustawy, ratyfikowane umowy międzyna-

rodowe oraz rozporządzenia, a na obsza-

rze działania organów, które je ustanowi-

ły, akty prawa miejscowego. Teoretycznie

zatem minister powinien wymienić sys-

tem Besti@ w rozporządzeniu o sprawoz-

dawczości budżetowej, ale tego nie uczynił

(prawdopodobnie dlatego, że art. 41 ust. 2

ustawy o finansach publicznych nie daje

mu do tego upoważnienia). Niemniej jed-

nak pojawia się zarzut, że przekazywanie

sprawozdań budżetowych za pomocą sys-

temu Besti@ jest nielegalne.

Komplikacji ciąg dalszy

To nie koniec problemów. Ze składaniem

sprawozdań jest w ogóle bałagan. Część z nich

teoretycznie mogłaby być sporządzana i prze-

kazywana w systemie Besti@, jednak takie

sprawozdania jak np. Rb-WSa (z wyjątkiem

skonsolidowanego zbiorczego, które należy

sporządzić również w wersji elektronicznej)

muszą być sporządzone w formie pisemnej.

Z kolei np. Rb-27ZZ i Rb-50 jednostka samo-

rządu terytorialnego ma sporządzić w arku-

szu kalkulacyjnym i mają być one przeka-

zane na elektroniczną skrzynkę podawczą

odbiorcy.

Wzory określone są w rozporządzeniu,

a w instrukcjach do sprawozdań budżeto-

wych jest informacja, że określony wzór

formularza znajduje się na stronie inter-

netowej Ministerstwa Finansów http://

www.mf.gov.pl/, w zakładce: Działalność

> Finanse publiczne > Budżet państwa >

Sprawozdawczość budżetowa. Oczywiście

po wejściu na stronę internetową MF, do

której odwołuje się rozporządzenie, nie

znajdziemy żadnego wzoru formularza,

ponieważ jeszcze trzeba kliknąć dalsze od-

nośniki > czytaj więcej (w obszarze odno-

szącym się do nowego rozporządzenia) >

Formularze i terminarze (zał. 1–36 i 42–44).

Po kliknięciu ściągamy wzory wszystkich

sprawozdań tylko w formacie .xls (czyż-

by preferowanie określonego producenta

oprogramowania, ponieważ te pliki nie

zawsze są kompatybilne z oprogramowa-

niem open source?).

Rodzą się wątpliwości. Z jednej strony MF

chce mieć arkusze kalkulacyjne, a z drugiej

z par. 25 ust. 1 załącznika nr 39 rozporządze-

nia ministra fi nansów z 16 stycznia 2014 r.

wynika, że pliki sprawozdań przekazywa-

nych w formie dokumentu elektronicznego

powinny być zgodne ze strukturami opra-

cowanymi przez MF i zamieszczonymi na

stronie internetowej Biuletynu Informacji

Publicznej, o którym mowa w art. 8 ustawy

z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji

publicznej (Dz.U. nr 112, poz. 1198 ze zm.). Te

struktury można odnaleźć poprzez zakład-

ki: Ministerstwo Finansów > Działalność >

Finanse publiczne > Budżety jednostek sa-

morządu... > Sprawozdania budżetowe > Rok

2014 – bazy danych.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra fi nansów z 16 stycznia 2014 r.

w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. poz. 119).

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

(Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.).

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o fi nansach publicznych

(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).

Minister fi nansów nie wskazał w BIP tej aplikacji dla sprawozdań budżetowych. Jednak nawet gdyby to zrobił,

to powstaje pytanie, czy strona WWW jest właściwym miejscem.

Nie stanowi przecież źródła prawa

Techniczne niedociągnięcia

Besti@ ma liczne niedociągnięcia w zakresie zgodności z aktami wykonawczymi do ustawy

o fi nansach publicznych. Wśród nich można wymienić:

brak możliwości dodania wiersza w sprawozdaniu fi nansowym, co zapewnia par. 22

rozporządzenia ministra fi nansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad ra-

chunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu

terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, pań-

stwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających

siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 289). Wynika

z niego, że informacje zawarte w sprawozdaniu fi nansowym, w bilansie z wykonania

budżetu jednostki samorządu terytorialnego i w skonsolidowanym bilansie jednostki sa-

morządu terytorialnego mogą być wykazywane z większą szczegółowością niż określona

w załącznikach do rozporządzenia, jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfi ki jednostki;

brak możliwości sporządzenia jednego sprawozdania jednostkowego jednostki samorzą-

du terytorialnego Rb-27S (par. 2 instrukcji do Rb-27S), jako jednostki budżetowej i jako

organu (Besti@ wymusza tworzenie dwóch);

nieprawidłowe wykazywanie zaangażowania w Rb-28S według obrotów konta Ma 998,

gdy zgodnie z art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy o fi nansach publicznych mamy wykazywać za-

angażowanie środków (czyli saldo konta 998 po ujęciu na nim na koniec miesiąca wy-

konanych wydatków – potrzebujemy informacji, ile środków należy przeznaczyć na

dokonanie płatności), co przewiduje również opis w par. 9 ust. pkt 2 instrukcji: „kwoty

wynikające z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje ko-

nieczność wydatków budżetowych w roku bieżącym” (a przecież kwoty wydane już nie

powodują konieczności dokonania wydatków);

brak prawidłowego agregowania danych w Rb-27ZZ wynikającego z par. 6 ust. 4 instrukcji

do tego sprawozdania, z którego wynika, że wykazywane w sprawozdaniu Rb-27ZZ w ko-

lumnie 7 ,,potrącenia na rzecz jednostek samorządu terytorialnego” powinny być w takiej

samej wysokości i podziałkach klasyfi kacyjnych wykazywane w sprawozdaniu Rb-27S w ko-

lumnie ,,Dochody wykonane ogółem”, z wyjątkiem dochodów realizowanych w ramach

ustawy o funduszu świadczeń alimentacyjnych, które należy wykazywać tylko w części na-

leżnej gminie wierzyciela.

Jestem główną księgową w szkole podstawo-

wej. 1 września zmieni się dyrektor szkoły

w związku z odejściem obecnie urzędujące-

go na emeryturę. Czy rodzi to jakieś konse-

kwencje i obowiązki po stronie księgowej?

Magdalena Rypińska
dyrektor sądu, długoletnia główna księgowa

Dyrektor szkoły jest kierownikiem jednostki

w myśl art. 53 ust. 1 ustawy o fi nansach pu-

blicznych, a co za tym idzie, jest odpowie-

dzialny za całość gospodarki fi nansowej w tej

jednostce. Zmiana na stanowisku dyrektora

wiąże się z przejęciem przez nowego dyrekto-

ra obowiązków w zakresie gospodarki fi nan-

sowej jednostki oraz nadzoru nad mieniem.

Dlatego pojawi się tu kilka problemów.

Problem 1.

Przekazanie majątku

Dyrektor sprawuje kontrolę nad mieniem,

którym gospodaruje jednostka. Oczywiście

nie robi tego osobiście, ale za pomocą opra-

cowanych procedur i powierzonej pracowni-

kom odpowiedzialności materialnej. Jednak

w przypadku zmiany na stanowisku dyrek-

tora zachodzi konieczność przekazania ma-

jątku szkoły pomiędzy „starym” a „nowym”

dyrektorem, które może się odbyć w dwo-

jaki sposób.

Rozwiązanie A. Na podstawie

przeprowadzonej inwentaryzacji

Jest to najlepszy sposób przekazania odpowie-

dzialności za mienie, jednak również najbardziej

praco- i czasochłonny. Wymaga bowiem prze-

prowadzenia inwentaryzacji majątku z pełnymi

konsekwencjami tj. wydania przez (dotychcza-

sowego) dyrektora zarządzenia o przeprowadze-

niu inwentaryzacji, powołania komisji inwen-

taryzacyjnej, przeprowadzenia spisu z natury,

rozliczenia inwentaryzacji.

Zaletą tej metody jest jednak wiarygodny,

rzetelny stan majątku na moment jego prze-

kazania np. na 31 sierpnia.

Ze względu na specyfi kę działalności szko-

ły, zmiana na stanowisku dyrektora dokonu-

je się zazwyczaj 1 września, inwentaryzację

taką trzeba byłoby przeprowadzić najpóźniej

w sierpniu, co ze względu na okres wakacyjny

może być dla szkoły pewnym utrudnieniem.

Nie jest to jednak rozwiązanie obligatoryj-

ne i można od takiej inwentaryzacji odstąpić,

co jest wskazane, szczególnie, jeśli ostatnia

inwentaryzacja była przeprowadzana stosun-

kowo niedawno, np. na koniec poprzedniego

roku kalendarzowego.

Rozwiązanie B. Na podstawie dokumentów

Rozwiązanie to zakłada nie przeprowadza-

nie inwentaryzacji, a przekazanie mająt-

ku w oparciu o sporządzoną dokumenta-

cję (protokoły przekazania). Jest to sposób

znacznie prostszy i mniej czasochłonny

niż przeprowadzanie inwentaryzacji, jed-

nak niesie pewne ryzyko, iż stan majątku,

wskazany w protokole przekazania na pod-

stawie ksiąg inwentarzowych może nie od-

zwierciedlać w pełni stanu rzeczywistego.

Warto jednak zauważyć, że nowy dyrektor

może zarządzić inwentaryzację (pełną lub

częściową) tuż po objęciu funkcji i zwery-

fikować stan przejętego mienia.

Problem 2.

Podpisanie sprawozdania

za sierpień

Sprawozdania budżetowe sporządzane są

w terminach wskazanych przepisami po za-

mknięciu okresu sprawozdawczego. W szko-

łach sprawozdania za sierpień sporządzone

zostaną w terminie do 10 września, czyli

będą to sprawozdania za okres sprawowa-

nia funkcji przez poprzedniego dyrekto-

ra, natomiast sporządzane i przekazywane

będą w okresie pracy nowego dyrektora.

Może więc pojawić się wątpliwość, kto po-

winien złożyć podpis pod sprawozdaniem.

Oczywiście sprawozdania te podpisze dy-

rektor urzędujący (w tym przypadku nowy).

Dyrektor odchodzący ponosi jednak pełną

odpowiedzialność za zdarzenia, które wy-

stąpiły w tym okresie sprawozdawczym,

czyli np. w przypadku ujawnienia naru-

szenia dyscypliny finansów publicznych,

które popełnione zostałoby w sierpniu, od-

powiedzialność za nie ponosiłby dyrektor

poprzednio urzędujący, bez względu na to,

kiedy naruszenie zostałoby ujawnione.

Problem 3.

Powierzenie obowiązków

fi nansowych pracownikom jednostki

Artykuł 53 ust. 2 ustawy o fi nansach publicz-

nych wskazuje, że kierownik jednostki (dy-

rektor szkoły) może powierzyć określone

obowiązki w zakresie gospodarki fi nanso-

wej pracownikom jednostki i że przyjęcie

obowiązków przez te osoby powinno być

potwierdzone dokumentem w formie od-

rębnego imiennego upoważnienia. Należy

tu zauważyć, że nie tracą mocy powierzenia

obowiązków dokonane przez poprzedniego

dyrektora i osoba obejmująca funkcję nie

musi ich ponawiać. Natomiast nowy dyrek-

tor ma prawo zmienić zakres powierzonych

obowiązków lub też powierzyć je innym pra-

cownikom. Tylko wtedy wymagane są nowe

upoważnienia imienne.

Podstawa prawna

Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o fi nansach publicznych

(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.).

Zmiana dyrektora szkoły oznacza także problemy księgowe

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

1 / 4

EwidEncja

Dziennik Gazeta Prawna, 25 sierpnia 2014 nr 163 (3804)

gazetaprawna.pl

dr Katarzyna Trzpioła
Katedra Rachunkowości UW

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 24 ustawy z 29 wrze-

śnia 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2013 r.

poz. 330 ze zm.) instrument finansowy to kon-

trakt, który powoduje powstanie aktywów

finansowych u jednej ze stron i zobowiąza-

nia finansowego albo instrumentu kapita-

łowego u drugiej ze stron pod warunkiem,

że z kontraktu zawartego między dwiema

lub więcej stronami jednoznacznie wynikają

skutki gospodarcze, bez względu na to, czy

wykonanie praw lub zobowiązań wynikają-

cych z kontraktu ma charakter bezwarunkowy

czy warunkowy. Wskazując, jak należy ujmo-

wać i wyceniać nabyte akcje, zauważyć trzeba,

że podmioty prowadzące księgi rachunkowe

dzielą się na dwie grupy: te, które mogą zasto-

sować w zakresie instrumentów finansowych

uproszczenia i te, które takiego prawa nie mają.

Do pierwszej grupy należy zaliczyć te jednost-

ki, których sprawozdania finansowe nie są pod-

dawane badaniu przez biegłego rewidenta. Mają

one prawo zastosować wyłącznie regulacje usta-

wy o rachunkowości. Możliwość niestosowania

przepisów rozporządzenia ministra finansów

z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych

zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujaw-

niania i sposobu prezentacji instrumentów fi-

nansowych (Dz.U. z 2001 r. nr 149, poz. 1674 ze

zm.) wynika z par. 2 ust. 2 tego rozporządzenia.

Zaś do drugiej grupy zaliczymy jednostki, które

muszą obligatoryjnie poddać swe sprawozda-

nia badaniu przez biegłego rewidenta. Wtedy

muszą oprócz ustawy o rachunkowości zasto-

sować postanowienia rozporządzenia ministra

finansów z 12 grudnia 2001 r.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości instru-

menty finansowe muszą być podzielone na

dwie grupy:

■

krótkoterminowe, czyli te, których termin

płatności i wymagalności lub przeznacze-

nia do zbycia jest krótszy niż 12 miesięcy od

dnia bilansowego lub od daty ich założenia,

wystawienia lub nabycia;

■

długoterminowe, czyli te, których termin

zapadalności, wykupu, spłaty lub sprzeda-

ży jest dłuższy niż rok od dnia bilansowego.

Do krótkoterminowych aktywów finanso-

wych zaliczone będą w szczególności, gdy za-

miar ich sprzedaży jest w ciągu najbliższych

12 miesięcy od dnia bilansowego. Składniki te

wykazuje się w aktywach bilansu w pozycji B.III.

Natomiast do długoterminowych aktywów fi-

nansowych zalicza się m.in. akcje, których ter-

min przeznaczenia do zbycia jest dłuższy niż

12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich

nabycia. Składniki te wykazuje się w aktywach

bilansu w pozycji A.IV.

W dniu nabycia

Nabyte lub powstałe aktywa finansowe oraz

inne inwestycje ujmuje się w księgach rachun-

kowych na dzień ich nabycia albo powstania,

według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli

koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji

nie są istotne (art. 35 ust. 1 ustawy o rachunko-

wości). Nie ma znaczenia, czy są to akcje, które

będą zakwalifikowane do inwestycji krótkoter-

minowych czy długoterminowych.

Inwestycje krótkoterminowe…

Jednostki stosujące ustawę o rachunkowości

wyceniają akcje zakwalifikowane jako inwe-

stycje krótkoterminowe według (art. 28 ust. 1

pkt. 5 ustawy o rachunkowości):

■

ceny (wartości) rynkowej albo ceny nabycia

lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego,

która z nich jest niższa, albo

■

wartości godziwej – dotyczy to krótkotermi-

nowych inwestycji, dla których nie istnieje

aktywny rynek.

Skutki wzrostu lub obniżenia wartości in-

westycji krótkoterminowych wycenionych

według cen (wartości) rynkowych zalicza się

odpowiednio do przychodów lub kosztów fi-

nansowych (art. 35 ust. 3 ustawy o rachunko-

wości).

[przykład 1, 2 i 3]

…i długoterminowe

W przypadku inwestycji długoterminowych

wycena zależy także od rodzaju instrumen-

tów. Akcje wycenia się w sposób określony

w art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowo-

ści, czyli według ceny nabycia pomniejszonej

o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub

według wartości godziwej; przy czym war-

tość w cenie nabycia można przeszacować do

wartości w cenie rynkowej, a różnicę z prze-

szacowania rozliczyć zgodnie z art. 35 ust. 4

ustawy o rachunkowości. Skutki wzrostu lub

zmniejszenia wartości inwestycji finanso-

wych długoterminowych zgodnie z art. 35

ust. 4 ustawy o rachunkowości rozliczane

są w zależności od sytuacji kapitałowo lub

wynikowo.

[przykład 4 i 5]

■

skutki przeszacowania inwestycji powodują-

ce wzrost ich wartości do poziomu cen ryn-

kowych zwiększają kapitał (fundusz) z aktu-

alizacji wyceny;

■

obniżenie wartości inwestycji uprzednio

przeszacowanej do wysokości kwoty, o którą

podwyższono z tego tytułu kapitał (fundusz)

z aktualizacji wyceny, jeżeli kwota różnicy

z przeszacowania nie była do dnia wyceny

rozliczona, zmniejsza ten kapitał (fundusz)

z aktualizacji wyceny;

■

pozostałe skutki obniżenia wartości inwe-

stycji zalicza się do kosztów finansowych;

■

wzrost wartości danej inwestycji bezpośred-

nio wiążący się z uprzednim obniżeniem jej

wartości, zaliczonym do kosztów finanso-

wych, ujmuje się do wysokości tych kosztów

jako przychody finansowe.

Podstawa prawna

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości

(t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Problem

Nabyliśmy akcje spółki giełdowej. Kierownictwo jednostki będzie chciało je sprzedać, gdy będą korzystne warunki na rynku (znaczne wzrosty cen) albo gdy nasza

spółka będzie potrzebowała pieniędzy. Jak mam je zakwalifikować i wyceniać w sprawozdaniu finansowym? Nadmienię, że nie podlega ono badaniu przez audytora.

Jak ujmować i wyceniać nabyte przez spółkę akcje

PrzyKład 1

Cena nabycia jest niższa…

Spółka z o.o. wycenia nabyte akcje na giełdzie według cen rynkowych albo cen nabycia w zależ-
ności od tego, która z nich jest niższa. 15 lipca 2014 r. nabyto 1000 akcji po 12 zł za cenę 12 000 zł.
Na koniec roku cena rynkowa akcji wynosi 13 zł za sztukę. Spółka w bilansie pokaże wartość
12 000 zł, ponieważ cena nabycia jest niższa niż cena rynkowa.

Inwestycje krótkoterminowe – akcje

rachunek bankowy

1) 12 000

12 000 (1

Objaśnienia do schematu:
1. Nabycie akcji w kwocie 12 000 zł: strona Wn konta Inwestycje krótkoterminowe – akcje, strona
Ma konta Rachunek bankowy.
W tym wypadku nie nastąpią żadne księgowania związane z ujęciem skutków wyceny.

PrzyKład 2

…lub wyższa niż rynkowa

Spółka z o.o. wycenia nabyte akcje na giełdzie według cen rynkowych albo cen nabycia w zależności od
tego, która z nich jest niższa. 15 lipca 2014 r. nabyto 1000 akcji po 14 zł za cenę 14 000 zł. Na koniec roku
cena rynkowa akcji wynosi 11 zł za sztukę. Spółka w bilansie pokaże wartość 11 000 zł, ponieważ cena
rynkowa jest niższa niż cena nabycia. Skutki spadku wartości spółka odniesie w koszty finansowe.

Inwestycje krótkoterminowe

– akcje

rachunek bankowy

Koszty finansowe

1) 14 000

3000 (2

14 000 (1

2) 3000

Objaśnienia do schematu:
1. Nabycie akcji w kwocie 14 000 zł: strona Wn konta Inwestycje krótkoterminowe – akcje, strona Ma
konta Rachunek bankowy;
2. Spadek wartości akcji w kwocie 3000 zł: strona Wn konta Koszty finansowe, strona Ma konta Inwe-
stycje krótkoterminowe – akcje.
Sprawozdanie finansowe spółki nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, zatem
spółka nie będzie musiała rozpoznawać odroczonego podatku dochodowego wynikającego z różnicy
między wartością księgową akcji a ich wartością podatkową.

PrzyKład 3

Przychody finansowe

Spółka z o.o. wycenia nabyte akcje na giełdzie według cen rynkowych. 12 sierpnia 2014 r. nabyto
2000 akcji po 12 zł za cenę 24 000 zł. Na koniec roku cena rynkowa akcji wynosi 13 zł za sztukę.
Spółka w bilansie pokaże wartość 26 000 zł. Wzrost wartości spółka odniesie w przychody finansowe.

Inwestycje krótkoterminowe

– akcje

rachunek bankowy

Przychody finansowe

1) 24 000

24 000 (1

2000 (2

2) 2000

Objaśnienia do schematu:
1. Nabycie akcji w kwocie 24 000 zł: strona Wn konta Inwestycje krótkoterminowe – akcje, strona Ma
konta Rachunek bankowy;
2. Wzrost wartości na koniec roku w kwocie 2000 zł: strona Wn konta Inwestycje krótkoterminowe
– akcje, strona Ma konta Przychody finansowe.

PrzyKład 4

Notowane na giełdzie

Spółka. z o.o. w sierpniu 2014 roku nabyła akcję za kwotę 25 000 zł, które zaliczyła do inwestycji długo-
terminowych. Akcje są notowane na giełdzie, zatem spółka zdecydowała wyceniać je według wartości
rynkowej. Na 31 grudnia 2014 r. wartość rynkowa posiadanych akcji wynosi 26 500 zł.

Kapitał z aktualizacji

wyceny inwestycji

Inwestycje długoterminowe

długoterminowych

– akcje

rachunek bankowy

– akcje

1) 25 000

25 000 (1

1500 (2

2) 1500

Objaśnienia do schematu:
1. Nabycie akcji w kwocie 25 000 zł: strona Wn konta Inwestycje długoterminowe – akcje, strona Ma
konta Rachunek bankowy;
2. Wzrost wartości na koniec roku w kwocie 1500 zł: strona Wn konta Inwestycje długoterminowe
– akcje, strona Ma konta Kapitał z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych – akcje.

PrzyKład 5

Dwuetapowe postępowanie

Spółka z o.o. w 2013 roku nabyła na giełdzie akcje za kwotę 50 000 zł. Na 31 grudnia 2013 r. ich wartość
wynosiła 58 000 zł. Wtedy to jednostka ujęła kwotę 8000 zł na „Kapitał z aktualizacji wyceny”. W 2014
roku wartość tych akcji spadła do 43 000 zł. Spółka musi ująć zmniejszenie wartości akcji dwuetapowo
poprzez zmniejszenie kapitału z aktualizacji i wyceny oraz odniesienie pozostałej kwoty w koszty finansowe.

Inwestycje długoterminowe

– akcje

rachunek bankowy

1) 50 000

50 000 (1

2) 8000

Kapitał z aktualizacji

Koszty finansowe

wyceny inwestycji

– aktualizacja wyceny

odpisy aktualizujące

długoterminowych

inwestycji

długoterminowe aktywa

– akcje

długoterminowych

finansowe

3a) 8000

8000 (2

3b) 7000

15 000 (3c

Objaśnienia do schematu:
1. Nabycie akcji w 2013 roku w kwocie 50 000 zł: strona Wn konta Inwestycje długoterminowe – akcje,
strona Ma konta Rachunek bankowy;
2. Wzrost wartości na koniec 2013 roku w kwocie 8000 zł: strona Wn konta Inwestycje długoterminowe
– akcje, strona Ma konta Kapitał z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych – akcje.
3. Zmniejszenie wartości kapitału z aktualizacji wyceny na koniec 2014 roku:
a) 8000 zł – strona Wn konta Kapitał z aktualizacji wyceny inwestycji długoterminowych – akcje;
b) 7000 zł – strona Wn konta Koszty finansowe – aktualizacja wyceny inwestycji długoterminowych;
c) 15 000 zł – strona Ma konta Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe.

EwidEncja

Dziennik Gazeta Prawna, 25 sierpnia 2014 nr 163 (3804)

gazetaprawna.pl

dr Katarzyna Trzpioła
Katedra Rachunkowości UW

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 24 ustawy z 29 wrze-

śnia 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2013 r.

poz. 330 ze zm.) instrument finansowy to kon-

trakt, który powoduje powstanie aktywów

finansowych u jednej ze stron i zobowiąza-

nia finansowego albo instrumentu kapita-

łowego u drugiej ze stron pod warunkiem,

że z kontraktu zawartego między dwiema

lub więcej stronami jednoznacznie wynikają

skutki gospodarcze, bez względu na to, czy

wykonanie praw lub zobowiązań wynikają-

cych z kontraktu ma charakter bezwarunkowy

czy warunkowy. Wskazując, jak należy ujmo-

wać i wyceniać nabyte akcje, zauważyć trzeba,

że podmioty prowadzące księgi rachunkowe

dzielą się na dwie grupy: te, które mogą zasto-

sować w zakresie instrumentów finansowych

uproszczenia i te, które takiego prawa nie mają.

Do pierwszej grupy należy zaliczyć te jednost-

ki, których sprawozdania finansowe nie są pod-

dawane badaniu przez biegłego rewidenta. Mają

one prawo zastosować wyłącznie regulacje usta-

wy o rachunkowości. Możliwość niestosowania

przepisów rozporządzenia ministra finansów

z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych

zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujaw-

niania i sposobu prezentacji instrumentów fi-

nansowych (Dz.U. z 2001 r. nr 149, poz. 1674 ze

zm.) wynika z par. 2 ust. 2 tego rozporządzenia.

Zaś do drugiej grupy zaliczymy jednostki, które

muszą obligatoryjnie poddać swe sprawozda-

nia badaniu przez biegłego rewidenta. Wtedy

muszą oprócz ustawy o rachunkowości zasto-

sować postanowienia rozporządzenia ministra

finansów z 12 grudnia 2001 r.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości instru-

menty finansowe muszą być podzielone na

dwie grupy:

■

krótkoterminowe, czyli te, których termin

płatności i wymagalności lub przeznacze-

nia do zbycia jest krótszy niż 12 miesięcy od

dnia bilansowego lub od daty ich założenia,

wystawienia lub nabycia;

■

długoterminowe, czyli te, których termin

zapadalności, wykupu, spłaty lub sprzeda-

ży jest dłuższy niż rok od dnia bilansowego.

Do krótkoterminowych aktywów finanso-

wych zaliczone będą w szczególności, gdy za-

miar ich sprzedaży jest w ciągu najbliższych

12 miesięcy od dnia bilansowego. Składniki te

wykazuje się w aktywach bilansu w pozycji B.III.

Natomiast do długoterminowych aktywów fi-

nansowych zalicza się m.in. akcje, których ter-

min przeznaczenia do zbycia jest dłuższy niż

12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich

nabycia. Składniki te wykazuje się w aktywach

bilansu w pozycji A.IV.

W dniu nabycia

Nabyte lub powstałe aktywa finansowe oraz

inne inwestycje ujmuje się w księgach rachun-

kowych na dzień ich nabycia albo powstania,

według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli

koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji

nie są istotne (art. 35 ust. 1 ustawy o rachunko-

wości). Nie ma znaczenia, czy są to akcje, które

będą zakwalifikowane do inwestycji krótkoter-

minowych czy długoterminowych.

Inwestycje krótkoterminowe…

Jednostki stosujące ustawę o rachunkowości

wyceniają akcje zakwalifikowane jako inwe-

stycje krótkoterminowe według (art. 28 ust. 1

pkt. 5 ustawy o rachunkowości):

■

ceny (wartości) rynkowej albo ceny nabycia

lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego,

która z nich jest niższa, albo

■

wartości godziwej – dotyczy to krótkotermi-

nowych inwestycji, dla których nie istnieje

aktywny rynek.

Skutki wzrostu lub obniżenia wartości in-

westycji krótkoterminowych wycenionych

według cen (wartości) rynkowych zalicza się

odpowiednio do przychodów lub kosztów fi-

nansowych (art. 35 ust. 3 ustawy o rachunko-

wości).

[przykład 1, 2 i 3]

…i długoterminowe

W przypadku inwestycji długoterminowych

wycena zależy także od rodzaju instrumen-

tów. Akcje wycenia się w sposób określony

w art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowo-

ści, czyli według ceny nabycia pomniejszonej

o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub

według wartości godziwej; przy czym war-

tość w cenie nabycia można przeszacować do

wartości w cenie rynkowej, a różnicę z prze-

szacowania rozliczyć zgodnie z art. 35 ust. 4

ustawy o rachunkowości. Skutki wzrostu lub

zmniejszenia wartości inwestycji finanso-

wych długoterminowych zgodnie z art. 35

ust. 4 ustawy o rachunkowości rozliczane

są w zależności od sytuacji kapitałowo lub

wynikowo.

[przykład 4 i 5]

■

skutki przeszacowania inwestycji powodują-

ce wzrost ich wartości do poziomu cen ryn-

kowych zwiększają kapitał (fundusz) z aktu-

alizacji wyceny;

■

obniżenie wartości inwestycji uprzednio

przeszacowanej do wysokości kwoty, o którą

podwyższono z tego tytułu kapitał (fundusz)

z aktualizacji wyceny, jeżeli kwota różnicy

z przeszacowania nie była do dnia wyceny

rozliczona, zmniejsza ten kapitał (fundusz)

z aktualizacji wyceny;

■

pozostałe skutki obniżenia wartości inwe-

stycji zalicza się do kosztów finansowych;

■

wzrost wartości danej inwestycji bezpośred-

nio wiążący się z uprzednim obniżeniem jej

wartości, zaliczonym do kosztów finanso-

wych, ujmuje się do wysokości tych kosztów

jako przychody finansowe.

Podstawa prawna

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości

(t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Problem

Nabyliśmy akcje spółki giełdowej. Kierownictwo jednostki będzie chciało je sprzedać, gdy będą korzystne warunki na rynku (znaczne wzrosty cen) albo gdy nasza

spółka będzie potrzebowała pieniędzy. Jak mam je zakwalifikować i wyceniać w sprawozdaniu finansowym? Nadmienię, że nie podlega ono badaniu przez audytora.

Nabyliśmy akcje spółki giełdowej. Kierownictwo jednostki będzie chciało je sprzedać, gdy będą korzystne warunki na rynku (znaczne wzrosty cen) albo gdy nasza

Jak ujmować i wyceniać nabyte przez spółkę akcje

PrzyKład 1

Cena nabycia jest niższa…

Inwestycje krótkoterminowe – akcje

rachunek bankowy

1) 12 000

12 000 (1

PrzyKład 2

…lub wyższa niż rynkowa

Inwestycje krótkoterminowe

– akcje

rachunek bankowy

Koszty finansowe

1) 14 000

3000 (2

14 000 (1

2) 3000

PrzyKład 3

Przychody finansowe

Inwestycje krótkoterminowe

– akcje

rachunek bankowy

Przychody finansowe

1) 24 000

24 000 (1

2000 (2

2) 2000

PrzyKład 4

Notowane na giełdzie

Kapitał z aktualizacji

wyceny inwestycji

Inwestycje długoterminowe

długoterminowych

– akcje

rachunek bankowy

– akcje

1) 25 000

25 000 (1

1500 (2

2) 1500

PrzyKład 5

Dwuetapowe postępowanie

Inwestycje długoterminowe

– akcje

rachunek bankowy

1) 50 000

50 000 (1

2) 8000

Kapitał z aktualizacji

Koszty finansowe

wyceny inwestycji

– aktualizacja wyceny

odpisy aktualizujące

długoterminowych

inwestycji

długoterminowe aktywa

– akcje

długoterminowych

finansowe

3a) 8000

8000 (2

3b) 7000

15 000 (3c

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

2 / 4

Zakupiliśmy nowy motocykl, który będzie

wynajmowany spółce z nami powiązanej.

Cena zakupu to 26 000 zł + 5980 zł VAT. Jak

zaewidencjonować zakup tego motocykla?

Karolina Pawlak
specjalistka z zakresu rachunkowości

Środkami trwałymi są aktywa, które jednost-

ka zamierza wykorzystywać do prowadzonej

przez siebie działalności przez okres co naj-

mniej 12 miesięcy. Muszą być one kompletne

i zdatne do użytkowania. Wykorzystywanie do

działalności jednostki oznacza zarówno czer-

panie z tego aktywa korzyści poprzez bezpo-

średnie eksploatowanie przez jednostkę, jak

i oddanie innemu podmiotowi na podstawie

umowy najmu. Tak więc jeśli motocykl ma

służyć działalności jednostki powyżej 1 roku

powinien zostać zakwalifi kowany do środ-

ków trwałych.

Wartość początkową środka trwałego ustala

się w wysokości ceny nabycia. Cena ta obej-

muje ogół kosztów poniesionych przez jed-

nostkę do dnia przyjęcia środka trwałego do

używania. Zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o ra-

chunkowości, ale także art. 16g ust. 3 usta-

wy z 15 lutego 1992 r. o CIT i art. 22g ust. 3

ustawy z 26 lipca 1991 r. o PIT cenę nabycia

stanowi kwota należna zbywcy, powiększona

o koszty związane z zakupem naliczone do

dnia przekazania samochodu do używania.

W szczególności cenę nabycia należy powięk-

szyć o koszty transportu, załadunku i wyła-

dunku, ubezpieczenia w drodze, montażu,

instalacji i uruchomienia programów oraz

systemów komputerowych, opłat notarial-

nych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.,

W przypadku gdy zgodnie z odrębnymi prze-

pisami VAT nie stanowi podatku naliczonego

albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie

kwoty należnego podatku, należy cenę naby-

cia podwyższyć także o podatek naliczony albo

zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy

z 11 marca 2004 r. o VAT.

W tym wypadku trzeba zwrócić uwagę na

VAT. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT

w zakresie, w jakim towary i usługi są wyko-

rzystywane do wykonywania czynności opo-

datkowanych, podatnikowi, o którym mowa

w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia

kwoty podatku należnego o kwotę podatku

naliczonego. Natomiast w myśl art. 86a ust. 1

pkt 1 ustawy o VAT w przypadku wydatków

związanych z pojazdami samochodowymi,

kwotę podatku naliczonego, o której mowa

w art. 86 ust. 2, stanowi 50 proc. kwoty po-

datku wynikającej z faktury otrzymanej przez

podatnika. Motocykl zaliczamy zgodnie z art. 2

pkt 45 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo

o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1137

ze zm.) do pojazdów samochodowych. Jest to

pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocz-

nym wózkiem – wielośladowy. W związku

z faktem, że motocykle uznane są za pojaz-

dy samochodowe, to ograniczenia dotyczące

odliczenia podatku naliczonego wynikają-

ce z ustawy dotyczą również motocykli. Jed-

nak nie w tym przypadku, ponieważ zgodnie

z art. 86a ust. 5 ustawy o VAT, można odliczyć

100 proc. VAT w przypadku nabycia pojazdów

samochodowych przeznaczonych wyłącznie

do oddania w odpłatne używanie na podsta-

wie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub

innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli

odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne

używanie tych pojazdów stanowi przedmiot

działalności podatnika.

Zatem jeśli przedmiotem działalności tego

podmiotu jest między innymi świadczenie

usług najmu pojazdów, to w przypadku tego

pojazdu można odliczyć całą kwotę VAT.

Na dzień przyjęcia środka trwałego do

użytkowania należy ustalić metodę i stawkę

amortyzacyjną. Z punktu widzenia rachun-

kowości powinna ona jak najlepiej odzwier-

ciedlać czas i sposób użytkowania tego moto-

cykla. W przypadku przepisów podatkowych

można skorzystać ze stawki z Wykazu Stawek

Amortyzacyjnych, czyli 20 proc. Można też

zastosować amortyzację liniową ze współ-

czynnikiem max 2,0 ze względu na szczegól-

nie intensywne użytkowanie przez najemcę.

Z racji, iż motocykl jest pojazdem osobowym,

nie ma możliwości zastosowania amortyza-

cji degresywnej, a z tego powodu, iż jest po-

jazdem nowym, nie można indywidualnie

ustalić stawki.

Podstawa prawna

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości

(t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług

(t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym

od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym

od osób fi zycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

EWIDENCJA

III

Dziennik Gazeta Prawna, 25 sierpnia 2014 nr 163 (3804)

gazetaprawna.pl

Przy usługach najmu pojazdów samochodowych

można odliczyć całą kwotę VAT

Organ zatwierdzający sprawozdanie musi podjąć uchwałę

o zastosowaniu uproszczeń

Prezydent podpisał nowelizację ustawy
o rachunkowości, która umożliwi mikroprzedsię-
biorcom sporządzanie skróconego sprawozdania
finansowego obejmującego podstawowe infor-
macje. Można będzie jednak z nich korzystać,
jeżeli organ zatwierdzający podejmie taką
decyzję. Jak to ma wyglądać?

Decyzje w tej sprawie organ zatwierdzający bę-

dzie musiał podjąć w formie pisemnej uchwały.

Konieczne będzie wskazanie w niej, że podmiot

spełnienia defi nicję mikroprzedsiębiorstwa

i podejmuje decyzję o sporządzaniu sprawoz-

dania fi nansowego z uwzględnieniem dopusz-

czalnych uproszczeń. Taka uchwała powin-

na być załączona do akt formalnych jednostki

i wpłynąć na aktualizację jej pisemnej polityki

rachunkowości, którą przyjmuje do stosowania

kierownik jednostki (np. zarząd). To właśnie on

jest odpowiedzialny za prowadzenie polityki

rachunkowości zgodnej z przepisami.

Firmy, które się na to zdecydują, nie będą mogły
stosować do wyceny aktywów i pasywów
wartości godziwej ani skorygowanej ceny
nabycia. Czy to pociąga za sobą zmianę polityki?

Tak, wprowadzone zmiany i podjęcie decyzji

o stosowaniu uproszczeń, jak wspomniałam

wcześniej, będą powodowały konieczność ak-

tualizacji stosowanej przez jednostkę polityki

rachunkowości. Dokonując dostosowania tego

dokumentu, jednostka musi kierować się za-

sadniczym celem sprawozdania fi nansowego

tj. koniecznością prezentacji rzetelnie i prawi-

dłowo jej sytuacji fi nansowej i majątkowej. Ma

to szczególne znaczenie w sytuacji, gdy dana

jednostka stosowała do tej pory zasady wyceny

do wartości godziwej lub model skorygowanej

ceny nabycia dla swoich aktywów lub zobowią-

zań, ponieważ te zasady lepiej niż dopuszczalne

do tej pory uproszczenia prezentowały sytuację

majątkowo-fi nansową jednostki. W sytuacji gdy

zostanie podjęta decyzja o dostosowaniu polity-

ki do nowych zmian legislacyjnych, jednostka

będzie wyłączona z wymogu wyceny danych

pozycji odpowiednio do wartości godziwej lub

w skorygowanej cenie nabycia. To natomiast

może się przyczynić do innego i mniej prawi-

dłowego obrazu zaprezentowanego przez spra-

wozdanie fi nansowe.

Kiedy na przykład?

W sytuacji gdy np. wartość gruntu – nierucho-

mości inwestycyjnej nabytej w celach inwe-

stycyjnych wyniosła 200 tys. zł, a jej wycena

do wartości godziwej spowodowałaby wzrost

wartości tej nieruchomości do 440 tys. zł. Po

zastosowaniu uproszczeń spółka zaprezento-

wałaby nieruchomość w kwocie 200 tys. zł, co

znacząco odbiegałoby od realnej wartości tego

składnika aktywów, prezentowanej dotychczas

w sprawozdaniach fi nansowych.

Czy wobec tego podmioty będą musiały prze-
kształcać sprawozdanie porównawcze i za jakie
lata?

Ustawa z 11 lipca 2014 r. będzie miała zastoso-

wanie po raz pierwszy do sprawozdań fi nanso-

wych sporządzonych za rok obrotowy kończący

się po dniu wejścia w życie ustawy, pod warun-

kiem że w tym roku obrotowym oraz w roku

poprzedzającym ten rok obrotowy jednostki te

nie przekroczyły co najmniej dwóch z wymie-

nionych w tym przepisie kryteriów. Natomiast

jednostki, które rozpoczęły działalność w danym

roku obrotowym, będą stosowały wprost prze-

pisy ustawy. W takiej sytuacji mają prawo do

stosowania uproszczeń już w roku obrotowym,

w którym rozpoczęły działalność, pod warun-

kiem że spełniają określone w znowelizowanej

ustawie kryteria i progi.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z 29 września

1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 330 ze zm.) w przypadku zmian zasad

rachunkowości należy w sprawozdaniu fi -

nansowym jednostki za rok obrotowy, w któ-

rym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny

tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na

wynik fi nansowy oraz zapewnić porówny-

walność danych sprawozdania fi nansowego

dotyczących roku poprzedzającego rok ob-

rotowy, w którym dokonano zmian. Warto

zastosować też krajowy standard rachunko-

wości nr 7 Zmiany zasad (polityki) rachunko-

wości, wartości szacunkowych, poprawianie

błędów, zdarzenia następujące po dniu bilan-

sowym – ujęcie i prezentacja. On natomiast

w przypadku zmian zasad rachunkowości

nakazuje retrospektywne zaprezentowanie

danych porównywalnych, tj. przekształcenie

danych porównawczych w taki sposób, jak

gdyby zmienione zasady (polityka) rachun-

kowości przyjęte w roku obrotowym stosowa-

ne były od zawsze lub od początku możliwie

najwcześniejszego roku obrotowego.

Jakie to będzie miało przełożenie na praktykę?

Na przykład jeśli spółka obecnie wspomnianą

nieruchomość inwestycyjną będzie prezento-

wała w cenie nabycia, należy również skory-

gować wycenę tej nieruchomości dla danych

porównywalnych.

Co do zasady w sprawozdaniach fi nansowych

jednostek stosujących zasady ustawy o rachun-

kowości prezentuje się zmienione dane porów-

nywalne dla jednego okresu analogicznego.

Jednak kierując się zasadą rzetelności, czasami

celowe mogłoby być zaprezentowanie danych

dla bilansu dwóch okresów porównywalnych.

Decyzję w tej sprawie powinien podjąć kierow-

nik jednostki.

W ustawie o rachunkowości zostanie dodany
art. 7 ust. 2a. Przewiduje on, że niektóre z jedno-
stek mikro mogą zrezygnować z zachowania
zasady ostrożności przy wycenie aktywów
i pasywów. Co to oznacza?

To, że jednostki te nie będą zobligowane np. do

dokonywania odpisów aktualizujących wartość

składników aktywów oraz do tworzenia rezerw.

Decyzję w tej sprawie podejmie kierownik

jednostki, znowu kierując się zasadą rzetelności

i prawidłowości sprawozdania fi nansowego.

Możliwość ta dotyczy jednak tylko stowarzy-

szeń, związków zawodowych, organizacji pra-

codawców, izb gospodarczych, fundacji, przed-

stawicielstw przedsiębiorców zagranicznych,

społeczno-zawodowe organizacje rolników, or-

ganizacje samorządu zawodowego i organizacje

samorządu gospodarczego rzemiosła, Polskiego

Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jeżeli

nie prowadzą one działalności gospodarczej.

Rozmawiała

Agnieszka Pokojska

Rozmowa z

Aleksandrą Motławską,

biegłym rewidentem, partnerem w HLB M2 Audyt

ALEKSANDRA MOTŁAWSKA

biegły rewident, partner w HLB M2 Audyt

EWIDENCJA

Dwuetapowe postępowanie

Spółka z o.o. w 2013 r. nabyła na giełdzie akcje za kwotę 50 000 zł. Na 31 grudnia 2013 r. ich wartość
wynosiła 58 000 zł. Wtedy to jednostka ujęła kwotę 8000 na „Kapitał z aktualizacji wyceny”.
W 2014 r. wartość tych akcji spadła do 43 000 zł. Spółka musi ująć zmniejszenie wartości akcji dwuetapowo
poprzez zmniejszenie kapitału z aktualizacji i wyceny oraz odniesienie pozostałej kwoty w koszty fi nansowe.

Rozliczenie zakupu

VAT naliczony

Rozrachunki z dostawcami

1a) 26 000

26 121,50 (3

1b) 5980

31 980 (1c

2) 121,50

Rachunek bankowy

Środki trwałe

121,50 (2

3) 26 121,50

Objaśnienia do schematu:
1. Faktura za nabycie motocykla:
a) 26 000 zł – strona Wn konta Rozliczenie zakupu;
b) 5980 zł – strona Wn konta VAT naliczony;
c) 31 980 zł – strona Ma konta Rozrachunki z dostawcami;
2. WB koszty rejestracji motocykla w kwocie 121,50 zł: strona Wn konta Rozliczenie zakupu, strona Ma
konta Rachunek bankowy;
3. OT nabytego pojazdu w kwocie 26 121,50 zł: strona Wn konta Środki trwałe, strona Ma konta Rozli-
czenie zakupu.

PISALIŚMY O TYM

Dodatek specjalny: Ustawa o rachunkowości

po zmianach – DGP nr 154/2014

Zakupiliśmy nowy motocykl, który będzie

wynajmowany spółce z nami powiązanej.

Cena zakupu to 26 000 zł + 5980 zł VAT. Jak

zaewidencjonować zakup tego motocykla?

Karolina Pawlak
specjalistka z zakresu rachunkowości

Środkami trwałymi są aktywa, które jednost-

ka zamierza wykorzystywać do prowadzonej

przez siebie działalności przez okres co naj-

mniej 12 miesięcy. Muszą być one kompletne

i zdatne do użytkowania. Wykorzystywanie do

działalności jednostki oznacza zarówno czer-

panie z tego aktywa korzyści poprzez bezpo-

średnie eksploatowanie przez jednostkę, jak

i oddanie innemu podmiotowi na podstawie

umowy najmu. Tak więc jeśli motocykl ma

służyć działalności jednostki powyżej 1 roku

powinien zostać zakwalifi kowany do środ-

ków trwałych.

Wartość początkową środka trwałego ustala

się w wysokości ceny nabycia. Cena ta obej-

muje ogół kosztów poniesionych przez jed-

nostkę do dnia przyjęcia środka trwałego do

używania. Zgodnie z art. 28 ust. 8 ustawy o ra-

chunkowości, ale także art. 16g ust. 3 usta-

wy z 15 lutego 1992 r. o CIT i art. 22g ust. 3

ustawy z 26 lipca 1991 r. o PIT cenę nabycia

stanowi kwota należna zbywcy, powiększona

o koszty związane z zakupem naliczone do

dnia przekazania samochodu do używania.

W szczególności cenę nabycia należy powięk-

szyć o koszty transportu, załadunku i wyła-

dunku, ubezpieczenia w drodze, montażu,

instalacji i uruchomienia programów oraz

systemów komputerowych, opłat notarial-

nych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.,

W przypadku gdy zgodnie z odrębnymi prze-

pisami VAT nie stanowi podatku naliczonego

albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie

kwoty należnego podatku, należy cenę naby-

cia podwyższyć także o podatek naliczony albo

zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy

z 11 marca 2004 r. o VAT.

W tym wypadku trzeba zwrócić uwagę na

VAT. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT

w zakresie, w jakim towary i usługi są wyko-

rzystywane do wykonywania czynności opo-

datkowanych, podatnikowi, o którym mowa

w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia

kwoty podatku należnego o kwotę podatku

naliczonego. Natomiast w myśl art. 86a ust. 1

pkt 1 ustawy o VAT w przypadku wydatków

związanych z pojazdami samochodowymi,

kwotę podatku naliczonego, o której mowa

w art. 86 ust. 2, stanowi 50 proc. kwoty po-

datku wynikającej z faktury otrzymanej przez

podatnika. Motocykl zaliczamy zgodnie z art. 2

pkt 45 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo

o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1137

ze zm.) do pojazdów samochodowych. Jest to

pojazd samochodowy jednośladowy lub z bocz-

nym wózkiem – wielośladowy. W związku

z faktem, że motocykle uznane są za pojaz-

dy samochodowe, to ograniczenia dotyczące

odliczenia podatku naliczonego wynikają-

ce z ustawy dotyczą również motocykli. Jed-

nak nie w tym przypadku, ponieważ zgodnie

z art. 86a ust. 5 ustawy o VAT, można odliczyć

100 proc. VAT w przypadku nabycia pojazdów

samochodowych przeznaczonych wyłącznie

do oddania w odpłatne używanie na podsta-

wie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub

innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli

odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne

używanie tych pojazdów stanowi przedmiot

działalności podatnika.

Zatem jeśli przedmiotem działalności tego

podmiotu jest między innymi świadczenie

usług najmu pojazdów, to w przypadku tego

pojazdu można odliczyć całą kwotę VAT.

Na dzień przyjęcia środka trwałego do

użytkowania należy ustalić metodę i stawkę

amortyzacyjną. Z punktu widzenia rachun-

kowości powinna ona jak najlepiej odzwier-

ciedlać czas i sposób użytkowania tego moto-

cykla. W przypadku przepisów podatkowych

można skorzystać ze stawki z Wykazu Stawek

Amortyzacyjnych, czyli 20 proc. Można też

zastosować amortyzację liniową ze współ-

czynnikiem max 2,0 ze względu na szczegól-

nie intensywne użytkowanie przez najemcę.

Z racji, iż motocykl jest pojazdem osobowym,

nie ma możliwości zastosowania amortyza-

cji degresywnej, a z tego powodu, iż jest po-

jazdem nowym, nie można indywidualnie

ustalić stawki.

Podstawa prawna

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości

(t.j. Dz.U z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług

(t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym

od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.).

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym

od osób fi zycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

EWIDENCJA

III

Dziennik Gazeta Prawna, 25 sierpnia 2014 nr 163 (3804)

gazetaprawna.pl

Przy usługach najmu pojazdów samochodowych

można odliczyć całą kwotę VAT

Organ zatwierdzający sprawozdanie musi podjąć uchwałę

o zastosowaniu uproszczeń

Decyzje w tej sprawie organ zatwierdzający bę-

dzie musiał podjąć w formie pisemnej uchwały.

Konieczne będzie wskazanie w niej, że podmiot

spełnienia defi nicję mikroprzedsiębiorstwa

i podejmuje decyzję o sporządzaniu sprawoz-

dania fi nansowego z uwzględnieniem dopusz-

czalnych uproszczeń. Taka uchwała powin-

na być załączona do akt formalnych jednostki

i wpłynąć na aktualizację jej pisemnej polityki

rachunkowości, którą przyjmuje do stosowania

kierownik jednostki (np. zarząd). To właśnie on

jest odpowiedzialny za prowadzenie polityki

rachunkowości zgodnej z przepisami.

Firmy, które się na to zdecydują, nie będą mogły
stosować do wyceny aktywów i pasywów
wartości godziwej ani skorygowanej ceny
nabycia. Czy to pociąga za sobą zmianę polityki?

Tak, wprowadzone zmiany i podjęcie decyzji

o stosowaniu uproszczeń, jak wspomniałam

wcześniej, będą powodowały konieczność ak-

tualizacji stosowanej przez jednostkę polityki

rachunkowości. Dokonując dostosowania tego

dokumentu, jednostka musi kierować się za-

sadniczym celem sprawozdania fi nansowego

tj. koniecznością prezentacji rzetelnie i prawi-

dłowo jej sytuacji fi nansowej i majątkowej. Ma

to szczególne znaczenie w sytuacji, gdy dana

jednostka stosowała do tej pory zasady wyceny

do wartości godziwej lub model skorygowanej

ceny nabycia dla swoich aktywów lub zobowią-

zań, ponieważ te zasady lepiej niż dopuszczalne

do tej pory uproszczenia prezentowały sytuację

majątkowo-fi nansową jednostki. W sytuacji gdy

zostanie podjęta decyzja o dostosowaniu polity-

ki do nowych zmian legislacyjnych, jednostka

będzie wyłączona z wymogu wyceny danych

pozycji odpowiednio do wartości godziwej lub

w skorygowanej cenie nabycia. To natomiast

może się przyczynić do innego i mniej prawi-

dłowego obrazu zaprezentowanego przez spra-

wozdanie fi nansowe.

Kiedy na przykład?

W sytuacji gdy np. wartość gruntu – nierucho-

mości inwestycyjnej nabytej w celach inwe-

stycyjnych wyniosła 200 tys. zł, a jej wycena

do wartości godziwej spowodowałaby wzrost

wartości tej nieruchomości do 440 tys. zł. Po

zastosowaniu uproszczeń spółka zaprezento-

wałaby nieruchomość w kwocie 200 tys. zł, co

znacząco odbiegałoby od realnej wartości tego

składnika aktywów, prezentowanej dotychczas

w sprawozdaniach fi nansowych.

Czy wobec tego podmioty będą musiały prze-
kształcać sprawozdanie porównawcze i za jakie
lata?

Ustawa z 11 lipca 2014 r. będzie miała zastoso-

wanie po raz pierwszy do sprawozdań fi nanso-

wych sporządzonych za rok obrotowy kończący

się po dniu wejścia w życie ustawy, pod warun-

kiem że w tym roku obrotowym oraz w roku

poprzedzającym ten rok obrotowy jednostki te

nie przekroczyły co najmniej dwóch z wymie-

nionych w tym przepisie kryteriów. Natomiast

jednostki, które rozpoczęły działalność w danym

roku obrotowym, będą stosowały wprost prze-

pisy ustawy. W takiej sytuacji mają prawo do

stosowania uproszczeń już w roku obrotowym,

w którym rozpoczęły działalność, pod warun-

kiem że spełniają określone w znowelizowanej

ustawie kryteria i progi.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy z 29 września

1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 330 ze zm.) w przypadku zmian zasad

rachunkowości należy w sprawozdaniu fi -

nansowym jednostki za rok obrotowy, w któ-

rym zmiany te nastąpiły, podać przyczyny

tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na

wynik fi nansowy oraz zapewnić porówny-

walność danych sprawozdania fi nansowego

dotyczących roku poprzedzającego rok ob-

rotowy, w którym dokonano zmian. Warto

zastosować też krajowy standard rachunko-

wości nr 7 Zmiany zasad (polityki) rachunko-

wości, wartości szacunkowych, poprawianie

błędów, zdarzenia następujące po dniu bilan-

sowym – ujęcie i prezentacja. On natomiast

w przypadku zmian zasad rachunkowości

nakazuje retrospektywne zaprezentowanie

danych porównywalnych, tj. przekształcenie

danych porównawczych w taki sposób, jak

gdyby zmienione zasady (polityka) rachun-

kowości przyjęte w roku obrotowym stosowa-

ne były od zawsze lub od początku możliwie

najwcześniejszego roku obrotowego.

Jakie to będzie miało przełożenie na praktykę?

Na przykład jeśli spółka obecnie wspomnianą

nieruchomość inwestycyjną będzie prezento-

wała w cenie nabycia, należy również skory-

gować wycenę tej nieruchomości dla danych

porównywalnych.

Co do zasady w sprawozdaniach fi nansowych

jednostek stosujących zasady ustawy o rachun-

kowości prezentuje się zmienione dane porów-

nywalne dla jednego okresu analogicznego.

Jednak kierując się zasadą rzetelności, czasami

celowe mogłoby być zaprezentowanie danych

dla bilansu dwóch okresów porównywalnych.

Decyzję w tej sprawie powinien podjąć kierow-

nik jednostki.

To, że jednostki te nie będą zobligowane np. do

dokonywania odpisów aktualizujących wartość

składników aktywów oraz do tworzenia rezerw.

Decyzję w tej sprawie podejmie kierownik

jednostki, znowu kierując się zasadą rzetelności

i prawidłowości sprawozdania fi nansowego.

Możliwość ta dotyczy jednak tylko stowarzy-

szeń, związków zawodowych, organizacji pra-

codawców, izb gospodarczych, fundacji, przed-

stawicielstw przedsiębiorców zagranicznych,

społeczno-zawodowe organizacje rolników, or-

ganizacje samorządu zawodowego i organizacje

samorządu gospodarczego rzemiosła, Polskiego

Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, jeżeli

nie prowadzą one działalności gospodarczej.

Rozmawiała

Agnieszka Pokojska

Rozmowa z

Aleksandrą Motławską,

biegłym rewidentem, partnerem w HLB M2 Audyt

ALEKSANDRA MOTŁAWSKA

biegły rewident, partner w HLB M2 Audyt

EWIDENCJA

Dwuetapowe postępowanie

Rozliczenie zakupu

VAT naliczony

Rozrachunki z dostawcami

1a) 26 000

26 121,50 (3

1b) 5980

31 980 (1c

2) 121,50

1a) 26 000

26 121,50 (3

1b) 5980

2) 121,50

1a) 26 000

26 121,50 (3

1b) 5980

31 980 (1c

Rachunek bankowy

Środki trwałe

121,50 (2

3) 26 121,50

121,50 (2

3) 26 121,50

121,50 (2

3) 26 121,50

PISALIŚMY O TYM

Dodatek specjalny: Ustawa o rachunkowości

po zmianach – DGP nr 154/2014

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

3 / 4

w ydatki strukturalne

Dziennik Gazeta Prawna, 25 sierpnia 2014 nr 163 (3804)

gazetaprawna.pl

Strażak będący pracownikiem komendy

powiatowej Państwowej Straży Pożar-

nej był uczestnikiem dwutygodniowego

turnusu antystresowego (wyjazd do sa-

natorium). Zgodnie z przepisami we-

wnętrznymi komenda ma możliwość

częściowego dofinansowania udziału

strażaka w turnusie. W którym kodzie

należy ująć poniesiony wydatek?

Tego typu wydatek nie będzie stanowił wy-

datku strukturalnego. Uznaje się, że wydatek

poniesiony na wynagrodzenie pracownika

za urlop dla poratowania zdrowia udzielany

na podstawie odrębnych przepisów stano-

wi wydatek niekwalifikowany. W związku

z tym nie należy ujmować go w sprawozda-

niu o wydatkach strukturalnych.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r.

w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków struktural-

nych (Dz.U. nr 44 poz. 255).

Jak należy postąpić, jeżeli na jednej

fakturze zostały zafakturowane jed-

nocześnie prace obejmujące remont na-

wierzchni jezdni oraz budowę chodnika

wzdłuż tej ulicy (roboty rozliczane ry-

czałtowo jedną kwotą bez możliwości

wskazania, jaką część z tego stanowiła

budowa chodnika)?

W przypadku braku możliwości rozdzielenia

poniesionych wydatków w sprawozdaniu

należy ująć całość kwoty w kodzie odpo-

wiadającym głównemu zakresowi robót.

Jeśli głównie wydatki poniesiono na remont

nawierzchni jezdni i dodatkowo na budowę

chodnika, wtedy całość poniesionej kwoty

należy wykazać w obszarze III. Transport,

w kodzie 23. Drogi regionalne, lokalne.

Jednym z przykładów typów działań/za-

dań wymienionych w kodzie 23 jest dzia-

łanie polegające na budowie, przebudowie,

rozbudowie, modernizacji i remoncie dróg

lub nawierzchni dróg wojewódzkich, po-

wiatowych i gminnych, obwodnic miast

i miejscowości (w tym ich połączeń z sie-

ciami dróg), węzłów, skrzyżowań (w tym

z ruchem okrężnym) wraz z infrastrukturą

towarzyszącą w ciągach tych dróg w zakre-

sie m.in. poprawy bezpieczeństwa ruchu

drogowego, np.:

■

elementy uspokojenia ruchu,

■

zjazdy,

■

zatoki przystankowe,

■

chodniki,

■

sygnalizacja świetlna,

■

bariery ochronne,

■

oświetlenie,

■

kładki dla pieszych,

■

przejścia podziemne,

■

wszelkie inne elementy infrastrukturalne

pozwalające zwiększyć bezpieczeństwo

pieszych, rowerzystów czy zwierząt.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r.

w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków struktural-

nych (Dz.U. nr 44 poz. 255).

Czy uprawnienia energetyczne i egzamin

w zakresie eksploatacji urządzeń energe-

tycznych zalicza się do wydatków struk-

turalnych?

Wydatki ponoszone na zdobycie uprawnień

energetycznych i egzamin w zakresie eks-

ploatacji urządzeń energetycznych będą

uznawane za strukturalne tylko i wyłącz-

nie wtedy, jeśli służą podniesieniu dotych-

czasowych kwalifikacji pracownika, są to

uprawnienia dodatkowe i nie są niezbędne

do wykonywania zawodu.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r.

w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków struktural-

nych (Dz.U. nr 44 poz. 255).

Jesteśmy zakładem budżetowym zobowiąza-

nym do składania sprawozdania o wydatkach

strukturalnych. Czy remont pomieszczeń

lokali komunalnych jest wydatkiem struktu-

ralnym?

Tak, remont pomieszczeń lokali komunalnych

jest wydatkiem strukturalnym. Należy jednak

pamiętać o tym, że dany projekt musi spełniać

warunki opisane w dokumencie „Narodowe

Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013.

Wytyczne ministra rozwoju regionalnego

w zakresie programowania działań dotyczą-

cych mieszkalnictwa” nr MRR/H/18(2)/08/08

z 13 sierpnia 2008 r.

Kwalifikowalność wydatków współfinanso-

wanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego (EFRR) na infrastrukturę miesz-

kaniową jest możliwa w dwóch aspektach:

1) na renowację budynków mieszkalnych

wielorodzinnych,

2) na adaptację i renowację budynków na

cele mieszkaniowe dla osób o szczególnych

potrzebach.

Wsparcie w pierwszym przypadku obejmuje

remonty i modernizacje części wspólnych ist-

niejących budynków wielorodzinnych (budynek

mieszkalny, w którym występują więcej niż dwa

lokale mieszkalne), w tym remont i moderniza-

cję części wspólnych budynków z prefabrykowa-

nych elementów konstrukcyjnych używanych

do modułowej budowy (wielkiej płyty).

Kwestie te reguluje rozporządzenie Komisji

(WE) nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 r. ustana-

wiające szczegółowe zasady wykonania roz-

porządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustana-

wiającego przepisy ogólne dotyczące EFRR,

Europejskiego Funduszu Społecznego oraz

Funduszu Spójności i rozporządzenia (WE)

nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady

w sprawie EFRR. Zgodnie z rozporządzeniem

nr 1828/2006 za kwalifikowalne uznaje się wy-

datki w zakresie renowacji części wspólnych

budynków obejmujące:

a) elementy budynku: dach, elewacja ze-

wnętrzna, stolarka okienna i drzwiowa, klatka

schodowa, korytarze wewnętrzne/zewnętrzne,

wejścia i elementy jego konstrukcji zewnętrz-

nej, winda;

b) instalacje techniczne budynku;

c) podniesienie efektywności (oszczędności)

energetycznej budynku (termomodernizacja).

W drugim przypadku (punkt 2) z EFRR mogą

być wspierane działania mające na celu przy-

gotowanie do użytkowania nowoczesnych,

socjalnych budynków mieszkalnych dobrego

standardu poprzez renowację i adaptację bu-

dynków istniejących, stanowiących własność

władz publicznych lub własność podmiotów

działających w celach niezarobkowych. Zaadap-

towane pomieszczenia na cele mieszkaniowe

są przeznaczone dla gospodarstw domowych

o niskich dochodach lub dla osób o szczegól-

nych potrzebach.

Biorąc pod uwagę art. 7 ustawy z 8 grudnia

2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lo-

kali socjalnych, mieszkań chronionych, nocle-

gowni i domów dla bezdomnych (Dz.U. nr 251,

poz. 1844), wyklucza się uzyskanie jednocze-

snego wsparcia na to samo przedsięwzięcie ze

środków EFRR i krajowych środków o specjal-

nym przeznaczeniu.

Do beneficjentów w zakresie renowacji części

wspólnych wielorodzinnych budynków miesz-

kalnych oraz adaptacji budynków na cele miesz-

kalne należą:

a) jednostki samorządu terytorialnego, ich

związki i stowarzyszenia;

b) jednostki organizacyjne jednostek samo-

rządu terytorialnego posiadające osobowość

prawną;

c) spółdzielnie mieszkaniowe;

d) wspólnoty mieszkaniowe;

e) towarzystwa budownictwa społecznego;

f) inne jednostki organizacyjne ujęte w lokal-

nym programie rewitalizacji, które posiadają

prawo do dysponowania daną nieruchomością;

g) instytucje i organizacje (w tym organiza-

cje pozarządowe) zajmujące się walką z bez-

domnością, mieszkaniami chronionymi (np.

dla wychodzących z więzień);

h) kościoły i związki wyznaniowe (jeśli będą

tworzyć placówki dla bezdomnych i mieszka-

nia chronione);

i) podmioty niedziałające dla zysku, zajmu-

jące się integracją różnych grup społecznych.

Kryteria i wskaźniki wyznaczania obszarów

wsparcia, na których mogą być realizowane

przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa opi-

sane są w rozdziale 6 dokumentu „Narodowe

Strategiczne Ramy…” wymienionym na po-

czątku.

W kodzie 78. Infrastruktura mieszkalnictwa

ujmuje się jedynie wydatki poniesione na pro-

jekty dotyczące odnowy infrastruktury miesz-

kalnictwa wyłącznie zlokalizowane na obszarze

problemowym wskazanym w Lokalnym Pro-

gramie Rewitalizacji, na którym występują co

najmniej dwa niekorzystne zjawiska społeczne:

a) wysoki poziom ubóstwa i wykluczenie

społeczne,

b) wysoka stopa długotrwałego bezrobocia,

c) niekorzystne tendencje demograficzne,

d) niski poziom wykształcenia,

e) wysoki poziom przestępczości,

f) degradacja środowiska,

g) mała aktywność gospodarcza,

h) wysoka liczba imigrantów, grup etnicz-

nych, narodowościowych lub uchodźców.

Natomiast reszta wydatków ponoszonych na

działania rewitalizacyjne, których elementem

może być wsparcie mieszkalnictwa, jest ujmo-

wana w obszarze VIII. Rewitalizacja obszarów

miejskich i wiejskich, w kodzie 61. Zintegro-

wane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów

miejskich i wiejskich.

Podstawa prawna

Ustawa z 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia

lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów

dla bezdomnych (Dz.U. nr 251, poz. 1844).

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r. w spra-

wie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych

(Dz.U. nr 44 poz. 255).

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013.

Wytyczne ministra rozwoju regionalnego w zakresie progra-

mowania działań dotyczących mieszkalnictwa, Warszawa,

13 sierpnia 2008 r.

Czy zakup nowej lodówki klasy A z przezna-

czeniem dla administracji lub do stołówki

szkolnej (pomieszczenia nie będą remonto-

wane) stanowi wydatek strukturalny? Po-

przednia lodówka będzie przeniesiona do

innego pomieszczenia bądź zniszczona.

Nie. Zakup nowej lodówki klasy A nie stanowi

wydatku strukturalnego. Wyjątek stanowi sy-

tuacja, w której zakup lodówki miałby miejsce

w ramach budowy, rozbudowy, przebudowy,

modernizacji (wraz z zakupem wyposażenia)

stołówki szkolnej. W takim przypadku całko-

wite wydatki poniesione na realizację zadania

(także koszty zakupu nowej lodówki) należy

ująć w obszarze XIII. Inwestycje w infrastruk-

turę społeczną, w kodzie 75. Infrastruktura

edukacji.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r. w spra-

wie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych

(Dz.U. nr 44, poz. 255).

Czy wydatki poniesione na

turnus antystresowy dla strażaka

są strukturalne

Co zrobić, gdy

brakuje możliwości rozdzielenia poniesionych wydatków

Kiedy

nakłady poniesione na zdobycie uprawnień

stanowią wydatki strukturalne

Czy

remont lokali komunalnych

można kwalifikować do strukturalnych

Czy wydatki poniesione na

zakup nowej lodówki

będą strukturalne

PORADNIA RAchuNkOwA

AgAtA PiłAt

specjalistka z zakresu wydatków strukturalnych

1 proc. można wpisać

do rozdziału 80101

Pojawiały się liczne wątpliwości doty-

czące sposobu klasyfikowania wydat-

ków (w wysokości 1 proc. wykorzystanej

dotacji celowej) związanych z obsługą

zadania polegającego na wyposażeniu

szkół w podręczniki, materiały eduka-

cyjne i materiały ćwiczeniowe (zgodnie

z art. 22ae ust. 1 wprowadzonym przez

ustawę z 30 maja 2014 r. o zmianie usta-

wy o systemie oświaty oraz niektórych

innych ustaw – Dz.U. poz. 811). Minister-

stwo Edukacji Narodowej, wyjaśniając

wątpliwości na swojej stronie, podało

prawidłowe rozdziały do klasyfikowania.

Zgodnie z przekazaną informacją wydatki

w wysokości 1 proc. wykorzystanej dotacji

celowej należy klasyfikować w następu-

jących rozdziałach:

80101 – Szkoły podstawowe,

80102 – Szkoły podstawowe specjalne,

80132 – Szkoły artystyczne.

Zdaniem ministerstwa klasyfikowanie

tych środków w innych rozdziałach niż

wyżej wymienione znacznie skomplikuje

i wydłuży proces udzielania i rozliczania

dotacji przez wojewodów. Ponadto koszty

obsługi zadania należy wyliczać zgodnie

z załącznikiem nr 4. Zgodnie z art. 22ae

ust. 15 ustawy z 7 września 1991 r. o sys-

temie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256,

poz. 2572 ze zm.) koszty obsługi zadania

stanowić będą 1 proc. wykorzystanej do-

tacji celowej, a więc kwot, jakie szkoły

planują przeznaczyć na zakup podręcz-

ników, materiałów edukacyjnych do zajęć

z zakresu danego języka obcego nowożyt-

nego i materiałów ćwiczeniowych (suma

kwot z poz. 3 i 4).

Aktualizacja standardów

rachunkowości finansowej

Rada Standardów Rachunkowości Fi-

nansowej (FASB) 5 sierpnia 2014 r. opu-

blikowała aktualizację standardów ra-

chunkowości finansowej ASU 2014-13

Konsolidacja (temat 810). Dotyczy ona wy-

ceny aktywów finansowych i zobowiązań

finansowych konsolidowanej sekurytyzo-

wanej jednostki finansującej. Aktualizacja

ASU 2014-13 staje się obowiązująca dla

jednostek sporządzających sprawozdania

finansowe zgodnie z US GAAP przy spo-

rządzaniu sprawozdań za okresy rozpo-

czynające się 15 grudnia 2015 r. i później.

Teksty jednolite

Ukazały się dwa obwieszczenia ministra

finansów zawierające dla księgowych bar-

dzo istotne akty prawne. Pierwsze doty-

czy jednolitego tekstu rozporządzenia

ministra finansów w sprawie szczegó-

łowej klasyfikacji dochodów, wydatków,

przychodów i rozchodów oraz środków

pochodzących ze źródeł zagranicznych

(Dz.U. poz. 1053). W drugim odnaleźć moż-

na jednolity tekst rozporządzenia mini-

stra finansów w sprawie prowadzenia

podatkowej księgi przychodów i rozcho-

dów (Dz.U. poz. 1037).

Obowiązki

Dziś mija termin dla gmin na składanie

wniosków do regionalnych izb obrachun-

kowych o przyznanie części rekompen-

sującej subwencji ogólnej na wyrówna-

nie ubytku dochodów wynikającego ze

zwolnienia z podatku od nieruchomości

gruntów, budowli i budynków położo-

nych na terenie specjalnych stref ekono-

micznych. Z kolei 31 sierpnia mija termin

dla zarządów jednostek samorządu tery-

torialnego na przedstawienie organom

stanowiącym JST, regionalnym izbom

obrachunkowym informacji o przebiegu

wykonania budżetu JST za I półrocze. Po-

nadto do tego dnia minister właściwy do

spraw finansów publicznych powinien

przekazać do publicznej wiadomości

(za pomocą BIP) średnią kwotę bazową

w kraju (Kbk) obliczaną dla gmin wiej-

skich i miejsko-wiejskich.

Oprac.

flesz księgowy

w ydatki strukturalne

Dziennik Gazeta Prawna, 25 sierpnia 2014 nr 163 (3804)

gazetaprawna.pl

Strażak będący pracownikiem komendy

powiatowej Państwowej Straży Pożar-

nej był uczestnikiem dwutygodniowego

turnusu antystresowego (wyjazd do sa-

natorium). Zgodnie z przepisami we-

wnętrznymi komenda ma możliwość

częściowego dofinansowania udziału

strażaka w turnusie. W którym kodzie

należy ująć poniesiony wydatek?

Tego typu wydatek nie będzie stanowił wy-

datku strukturalnego. Uznaje się, że wydatek

poniesiony na wynagrodzenie pracownika

za urlop dla poratowania zdrowia udzielany

na podstawie odrębnych przepisów stano-

wi wydatek niekwalifikowany. W związku

z tym nie należy ujmować go w sprawozda-

niu o wydatkach strukturalnych.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r.

w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków struktural-

nych (Dz.U. nr 44 poz. 255).

Jak należy postąpić, jeżeli na jednej

fakturze zostały zafakturowane jed-

nocześnie prace obejmujące remont na-

wierzchni jezdni oraz budowę chodnika

wzdłuż tej ulicy (roboty rozliczane ry-

czałtowo jedną kwotą bez możliwości

wskazania, jaką część z tego stanowiła

budowa chodnika)?

W przypadku braku możliwości rozdzielenia

poniesionych wydatków w sprawozdaniu

należy ująć całość kwoty w kodzie odpo-

wiadającym głównemu zakresowi robót.

Jeśli głównie wydatki poniesiono na remont

nawierzchni jezdni i dodatkowo na budowę

chodnika, wtedy całość poniesionej kwoty

należy wykazać w obszarze III. Transport,

w kodzie 23. Drogi regionalne, lokalne.

Jednym z przykładów typów działań/za-

dań wymienionych w kodzie 23 jest dzia-

łanie polegające na budowie, przebudowie,

rozbudowie, modernizacji i remoncie dróg

lub nawierzchni dróg wojewódzkich, po-

wiatowych i gminnych, obwodnic miast

i miejscowości (w tym ich połączeń z sie-

ciami dróg), węzłów, skrzyżowań (w tym

z ruchem okrężnym) wraz z infrastrukturą

towarzyszącą w ciągach tych dróg w zakre-

sie m.in. poprawy bezpieczeństwa ruchu

drogowego, np.:

■

elementy uspokojenia ruchu,

■

zjazdy,

■

zatoki przystankowe,

■

chodniki,

■

sygnalizacja świetlna,

■

bariery ochronne,

■

oświetlenie,

■

kładki dla pieszych,

■

przejścia podziemne,

■

wszelkie inne elementy infrastrukturalne

pozwalające zwiększyć bezpieczeństwo

pieszych, rowerzystów czy zwierząt.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r.

w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków struktural-

nych (Dz.U. nr 44 poz. 255).

Czy uprawnienia energetyczne i egzamin

w zakresie eksploatacji urządzeń energe-

tycznych zalicza się do wydatków struk-

turalnych?

Wydatki ponoszone na zdobycie uprawnień

energetycznych i egzamin w zakresie eks-

ploatacji urządzeń energetycznych będą

uznawane za strukturalne tylko i wyłącz-

nie wtedy, jeśli służą podniesieniu dotych-

czasowych kwalifikacji pracownika, są to

uprawnienia dodatkowe i nie są niezbędne

do wykonywania zawodu.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r.

w sprawie szczegółowej klasyfikacji wydatków struktural-

nych (Dz.U. nr 44 poz. 255).

Jesteśmy zakładem budżetowym zobowiąza-

nym do składania sprawozdania o wydatkach

strukturalnych. Czy remont pomieszczeń

lokali komunalnych jest wydatkiem struktu-

ralnym?

Tak, remont pomieszczeń lokali komunalnych

jest wydatkiem strukturalnym. Należy jednak

pamiętać o tym, że dany projekt musi spełniać

warunki opisane w dokumencie „Narodowe

Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013.

Wytyczne ministra rozwoju regionalnego

w zakresie programowania działań dotyczą-

cych mieszkalnictwa” nr MRR/H/18(2)/08/08

z 13 sierpnia 2008 r.

Kwalifikowalność wydatków współfinanso-

wanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego (EFRR) na infrastrukturę miesz-

kaniową jest możliwa w dwóch aspektach:

1) na renowację budynków mieszkalnych

wielorodzinnych,

2) na adaptację i renowację budynków na

cele mieszkaniowe dla osób o szczególnych

potrzebach.

Wsparcie w pierwszym przypadku obejmuje

remonty i modernizacje części wspólnych ist-

niejących budynków wielorodzinnych (budynek

mieszkalny, w którym występują więcej niż dwa

lokale mieszkalne), w tym remont i moderniza-

cję części wspólnych budynków z prefabrykowa-

nych elementów konstrukcyjnych używanych

do modułowej budowy (wielkiej płyty).

Kwestie te reguluje rozporządzenie Komisji

(WE) nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 r. ustana-

wiające szczegółowe zasady wykonania roz-

porządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustana-

wiającego przepisy ogólne dotyczące EFRR,

Europejskiego Funduszu Społecznego oraz

Funduszu Spójności i rozporządzenia (WE)

nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady

w sprawie EFRR. Zgodnie z rozporządzeniem

nr 1828/2006 za kwalifikowalne uznaje się wy-

datki w zakresie renowacji części wspólnych

budynków obejmujące:

a) elementy budynku: dach, elewacja ze-

wnętrzna, stolarka okienna i drzwiowa, klatka

schodowa, korytarze wewnętrzne/zewnętrzne,

wejścia i elementy jego konstrukcji zewnętrz-

nej, winda;

b) instalacje techniczne budynku;

c) podniesienie efektywności (oszczędności)

energetycznej budynku (termomodernizacja).

W drugim przypadku (punkt 2) z EFRR mogą

być wspierane działania mające na celu przy-

gotowanie do użytkowania nowoczesnych,

socjalnych budynków mieszkalnych dobrego

standardu poprzez renowację i adaptację bu-

dynków istniejących, stanowiących własność

władz publicznych lub własność podmiotów

działających w celach niezarobkowych. Zaadap-

towane pomieszczenia na cele mieszkaniowe

są przeznaczone dla gospodarstw domowych

o niskich dochodach lub dla osób o szczegól-

nych potrzebach.

Biorąc pod uwagę art. 7 ustawy z 8 grudnia

2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lo-

kali socjalnych, mieszkań chronionych, nocle-

gowni i domów dla bezdomnych (Dz.U. nr 251,

poz. 1844), wyklucza się uzyskanie jednocze-

snego wsparcia na to samo przedsięwzięcie ze

środków EFRR i krajowych środków o specjal-

nym przeznaczeniu.

Do beneficjentów w zakresie renowacji części

wspólnych wielorodzinnych budynków miesz-

kalnych oraz adaptacji budynków na cele miesz-

kalne należą:

a) jednostki samorządu terytorialnego, ich

związki i stowarzyszenia;

b) jednostki organizacyjne jednostek samo-

rządu terytorialnego posiadające osobowość

prawną;

c) spółdzielnie mieszkaniowe;

d) wspólnoty mieszkaniowe;

e) towarzystwa budownictwa społecznego;

f) inne jednostki organizacyjne ujęte w lokal-

nym programie rewitalizacji, które posiadają

prawo do dysponowania daną nieruchomością;

g) instytucje i organizacje (w tym organiza-

cje pozarządowe) zajmujące się walką z bez-

domnością, mieszkaniami chronionymi (np.

dla wychodzących z więzień);

h) kościoły i związki wyznaniowe (jeśli będą

tworzyć placówki dla bezdomnych i mieszka-

nia chronione);

i) podmioty niedziałające dla zysku, zajmu-

jące się integracją różnych grup społecznych.

Kryteria i wskaźniki wyznaczania obszarów

wsparcia, na których mogą być realizowane

przedsięwzięcia z zakresu mieszkalnictwa opi-

sane są w rozdziale 6 dokumentu „Narodowe

Strategiczne Ramy…” wymienionym na po-

czątku.

W kodzie 78. Infrastruktura mieszkalnictwa

ujmuje się jedynie wydatki poniesione na pro-

jekty dotyczące odnowy infrastruktury miesz-

kalnictwa wyłącznie zlokalizowane na obszarze

problemowym wskazanym w Lokalnym Pro-

gramie Rewitalizacji, na którym występują co

najmniej dwa niekorzystne zjawiska społeczne:

a) wysoki poziom ubóstwa i wykluczenie

społeczne,

b) wysoka stopa długotrwałego bezrobocia,

c) niekorzystne tendencje demograficzne,

d) niski poziom wykształcenia,

e) wysoki poziom przestępczości,

f) degradacja środowiska,

g) mała aktywność gospodarcza,

h) wysoka liczba imigrantów, grup etnicz-

nych, narodowościowych lub uchodźców.

Natomiast reszta wydatków ponoszonych na

działania rewitalizacyjne, których elementem

może być wsparcie mieszkalnictwa, jest ujmo-

wana w obszarze VIII. Rewitalizacja obszarów

miejskich i wiejskich, w kodzie 61. Zintegro-

wane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów

miejskich i wiejskich.

Podstawa prawna

Ustawa z 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia

lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów

dla bezdomnych (Dz.U. nr 251, poz. 1844).

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r. w spra-

wie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych

(Dz.U. nr 44 poz. 255).

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013.

Wytyczne ministra rozwoju regionalnego w zakresie progra-

mowania działań dotyczących mieszkalnictwa, Warszawa,

13 sierpnia 2008 r.

Czy zakup nowej lodówki klasy A z przezna-

czeniem dla administracji lub do stołówki

szkolnej (pomieszczenia nie będą remonto-

wane) stanowi wydatek strukturalny? Po-

przednia lodówka będzie przeniesiona do

innego pomieszczenia bądź zniszczona.

Nie. Zakup nowej lodówki klasy A nie stanowi

wydatku strukturalnego. Wyjątek stanowi sy-

tuacja, w której zakup lodówki miałby miejsce

w ramach budowy, rozbudowy, przebudowy,

modernizacji (wraz z zakupem wyposażenia)

stołówki szkolnej. W takim przypadku całko-

wite wydatki poniesione na realizację zadania

(także koszty zakupu nowej lodówki) należy

ująć w obszarze XIII. Inwestycje w infrastruk-

turę społeczną, w kodzie 75. Infrastruktura

edukacji.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra finansów z 10 marca 2010 r. w spra-

wie szczegółowej klasyfikacji wydatków strukturalnych

(Dz.U. nr 44, poz. 255).

Czy wydatki poniesione na

turnus antystresowy dla strażaka

są strukturalne

Co zrobić, gdy

brakuje możliwości rozdzielenia poniesionych wydatków

Kiedy

nakłady poniesione na zdobycie uprawnień

stanowią wydatki strukturalne

Czy

remont lokali komunalnych

można kwalifikować do strukturalnych

Czy wydatki poniesione na

zakup nowej lodówki

będą strukturalne

PORADNIA RAchuNkOwA

AgAtA

tt PiłAt

specjalistka z zakresu wydatków strukturalnych

1 proc. można wpisać

do rozdziału 80101

Pojawiały się liczne wątpliwości doty-

czące sposobu klasyfikowania wydat-

ków (w wysokości 1 proc. wykorzystanej

dotacji celowej) związanych z obsługą

zadania polegającego na wyposażeniu

szkół w podręczniki, materiały eduka-

cyjne i materiały ćwiczeniowe (zgodnie

z art. 22ae ust. 1 wprowadzonym przez

ustawę z 30 maja 2014 r. o zmianie usta-

wy o systemie oświaty oraz niektórych

innych ustaw – Dz.U. poz. 811). Minister-

stwo Edukacji Narodowej, wyjaśniając

wątpliwości na swojej stronie, podało

prawidłowe rozdziały do klasyfikowania.

Zgodnie z przekazaną informacją wydatki

w wysokości 1 proc. wykorzystanej dotacji

celowej należy klasyfikować w następu-

jących rozdziałach:

80101 – Szkoły podstawowe,

80102 – Szkoły podstawowe specjalne,

80132 – Szkoły artystyczne.

Zdaniem ministerstwa klasyfikowanie

tych środków w innych rozdziałach niż

wyżej wymienione znacznie skomplikuje

i wydłuży proces udzielania i rozliczania

dotacji przez wojewodów. Ponadto koszty

obsługi zadania należy wyliczać zgodnie

z załącznikiem nr 4. Zgodnie z art. 22ae

ust. 15 ustawy z 7 września 1991 r. o sys-

temie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256,

poz. 2572 ze zm.) koszty obsługi zadania

stanowić będą 1 proc. wykorzystanej do-

tacji celowej, a więc kwot, jakie szkoły

planują przeznaczyć na zakup podręcz-

ników, materiałów edukacyjnych do zajęć

z zakresu danego języka obcego nowożyt-

nego i materiałów ćwiczeniowych (suma

kwot z poz. 3 i 4).

Aktualizacja standardów

rachunkowości finansowej

Rada Standardów Rachunkowości Fi-

nansowej (FASB) 5 sierpnia 2014 r. opu-

blikowała aktualizację standardów ra-

chunkowości finansowej ASU 2014-13

Konsolidacja (temat 810). Dotyczy ona wy-

ceny aktywów finansowych i zobowiązań

finansowych konsolidowanej sekurytyzo-

wanej jednostki finansującej. Aktualizacja

ASU 2014-13 staje się obowiązująca dla

jednostek sporządzających sprawozdania

finansowe zgodnie z US GAAP przy spo-

rządzaniu sprawozdań za okresy rozpo-

czynające się 15 grudnia 2015 r. i później.

Teksty jednolite

Ukazały się dwa obwieszczenia ministra

finansów zawierające dla księgowych bar-

dzo istotne akty prawne. Pierwsze doty-

czy jednolitego tekstu rozporządzenia

ministra finansów w sprawie szczegó-

łowej klasyfikacji dochodów, wydatków,

przychodów i rozchodów oraz środków

pochodzących ze źródeł zagranicznych

(Dz.U. poz. 1053). W drugim odnaleźć moż-

na jednolity tekst rozporządzenia mini-

stra finansów w sprawie prowadzenia

podatkowej księgi przychodów i rozcho-

dów (Dz.U. poz. 1037).

Obowiązki

Dziś mija termin dla gmin na składanie

wniosków do regionalnych izb obrachun-

kowych o przyznanie części rekompen-

sującej subwencji ogólnej na wyrówna-

nie ubytku dochodów wynikającego ze

zwolnienia z podatku od nieruchomości

gruntów, budowli i budynków położo-

nych na terenie specjalnych stref ekono-

micznych. Z kolei 31 sierpnia mija termin

dla zarządów jednostek samorządu tery-

torialnego na przedstawienie organom

stanowiącym JST, regionalnym izbom

obrachunkowym informacji o przebiegu

wykonania budżetu JST za I półrocze. Po-

nadto do tego dnia minister właściwy do

spraw finansów publicznych powinien

przekazać do publicznej wiadomości

(za pomocą BIP) średnią kwotę bazową

w kraju (Kbk) obliczaną dla gmin wiej-

skich i miejsko-wiejskich.

Oprac.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: johnprctorbob@gmail.com

4 / 4