Antropologia kulturowa

Relatywizm kulturowy

Franz Boas

1858 (Westfalia) –
1942

studia – fizyka i
geografia w
Heidelbergu i Bonn

1883 badania
Innuitów z Ziemi
Baffina (nauczył się
ich języka)

„The Mind of a
Primitive Man”

Boas a amerykańska antropologia

‘Ojciec Założyciel’

‘wielki burzyciel złudzeń
intelektualnych’

zrewolucjonizował warsztat naukowy



obowiązek badań terenowych



znajomość języka badanych społeczności



krytyczne podejście do źródeł



indukcja jako metoda naukowa

‘metoda historyczna’



fakty kulturowe jako elementy
konkretnej kultury określonego ludu



antropologia jest nauką historyczną –
zajmuje się indywidualnościami
wytworzonymi przez poszczególne
kultury



możemy rozumieć inne kultury, ale nie
wyjaśniać (przez tworzenie praw)

zasada relatywizmu kulturowego

każdą kulturę należy mierzyć jej
własną miarą

studia lingwistyczne (swoiste
struktury języka)

polemika z ‘determinizmem’
(wyjaśnianiem zjawisk poprzez jeden
czynnik)

nie istnieją uniwersalne prawa
rozwoju, ni budowy kultur

antyewolucjonizm



odkrycie praw możliwe dopiero po
zbadaniu poszczególnych kultur

odrzucał również funkcjonalizm – nie
można odrzucać różnorodności osób



nie tylko kultura, ale również to, jak
ludzie na nią reagują

Lucien Levy-Bruhl

1857 Paryż

socjolog,
kontynuator A.
Comte’a

53 lata, gdy
zajmuje się
mentalnością
społeczeństw
pierwotnych

1939 Paryż

„Czynności umysłowe w

społeczeństwach pierwotnych”

umysłowość pierwotna



myślenie wystarczająco logiczne w
sytuacjach codziennych



brak myślenia abstrakcyjnego

umysłowość wyższa

myślenie pierwotne

jest prelogiczne



nieróżnicowane przyczyn od skutków



myślenie mistyczne



jest wytworem myślenia zbiorowego



(kultury posiadające pismo, to
umysłowość indywidualistyczna)

Benjamin Lee Whorf

1897 Winthrop,
Massachusetts

studia
lingwistyczne, Yale
Univ

1931 spotkanie z
Sapiro

1941Wethersfield

hipoteza Sapira - Whorfa

(prawo relatywizmu językowego)

używany język wpływa w mniejszym
lub większym stopniu na sposób
myślenia

dwie wersje hipotezy



słaba - język wpływa na myślenie



silna - język ‘determinuje’ myślenie
(reguły społeczne zawarte w języku)

krytyka myślenia Whorfa

myślenie jest zdeterminowane przez język

– to teza zbyt uproszczona



różne języki – podobne kultury (Baskowie a

Francuzi, Hiszpanie)



podobne języki – różne kultury (Nawahowie a

Apacze)

różnice pomiędzy językami nie są aż tak

wielkie



zdanie = fraza rzeczownikowa + fraza

czasownikowa

jeśli prawdziwa jest ‘mocna wersja hipotezy

SW’, to niemożliwe jest poznanie innych k.