Przychody i koszty w księgach rachunkowych

Wstęp

Podstawowym aktem prawnym, na którym oparto wyjaśnienia zawarte w niniejszej publikacji, jest ustawa z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694, ostatnia zmiana w Dz. U. z 2006 r. nr 208, poz. 1540), zwana dalej ustawą o rachunkowości lub
UoR.

W niniejszym opracowaniu przychody i koszty pogrupowano w ten sposób, że przychodom z określonego tytułu są bezpośrednio przyporządkowane
koszty ich uzyskania. Ułatwia to sporządzenie rachunku zysków i strat w wersji kalkulacyjnej.

W świetle przepisów ustawy o rachunkowości, przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym
korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań,
które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub
właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt 30 UoR).

Z kolei przez koszty i straty rozumie się uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie
określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia
kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli (art. 3 ust. 1 pkt 31
UoR).

Ustawa o rachunkowości nie definiuje w sposób bezpośredni przychodów i kosztów finansowych. Treść (zakres) tych pojęć wynika pośrednio
z definicji wyniku operacji finansowych, zawartej w art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości.

I tak, przychody z tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek, zysków ze zbycia inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki
dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, wykazuje się jako przychody finansowe. Z kolei koszty w szczególności z tytułu odsetek, strat ze zbycia
inwestycji, aktualizacji wartości inwestycji, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji, dodatnich
i ujemnych różnic kursowych, o których mowa w art. 28 ust. 4 i ust. 8 pkt 2 UoR, wykazuje się jako koszty finansowe.

Pozostałe koszty i przychody operacyjne - zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 UoR - to koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną
jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane:

•

z działalnością socjalną,

•

ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także z utrzymywaniem i zbyciem
nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,

•

z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze
publicznoprawnym nieobciążających kosztów,

•

z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,

•

z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych
produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe,

•

z odszkodowaniami, karami i grzywnami,

•

z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż
nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych.

Natomiast straty i zyski nadzwyczajne to straty i zyski powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną
jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia (art. 3 ust. 1 pkt 33 UoR).

Przychody w świetle ustawy o rachunkowości

Przychodami w jednostkach prowadzących działalność gospodarczą (produkcyjną, handlową, usługową, budowlaną) są wyrażone w rzeczywistych
cenach sprzedaży kwoty należne z tytułu sprzedaży produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych
zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług.

Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od
towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem
składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny

sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy. Jeżeli nie jest możliwe
ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, należy w inny sposób określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy.

W przypadku gdy płatność dokonywana jest w formie środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów, kwota przychodów równa się kwocie
otrzymanych lub należnych środków pieniężnych. Jeżeli taka płatność jest odroczona w czasie, może się zdarzyć, że wartość godziwa zapłaty jest
niższa aniżeli nominalna wartość środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów otrzymanych lub należnych. W sytuacji gdy transakcja nosi również
znamiona transakcji polegającej na finansowaniu odbiorcy, przyszłe wpływy należy zdyskontować wykorzystując przy tym tak zwaną kalkulacyjną
stopę procentową. Wyznacza się ją na poziomie:

•

dominującej stopy procentowej stosowanej do podobnego instrumentu finansowego wyemitowanego przez wystawcę posiadającego
podobną wiarygodność kredytową lub

•

stopy procentowej dyskontującej wartość nominalną wartość instrumentu finansowego do bieżącej, gotówkowej ceny sprzedaży towarów
lub usług.

W takim przypadku różnicę pomiędzy wartością godziwą i nominalną wartością zapłaty ujmuje się jako przychody z tytułu odsetek.

Natomiast jeśli towary lub usługi wymieniane są na inne towary lub usługi o podobnym rodzaju i wartości, wymiany takiej nie traktuje się jako
transakcji powodującej powstanie przychodów. Przychodami są jednakże transakcje wymiany towarów lub usług na towary lub usługi o odmiennym
charakterze. W takiej sytuacji wartość przychodów jest ustalana na poziomie wartości godziwej otrzymanych towarów lub usług skorygowanej
o kwotę otrzymanych środków pieniężnych lub ekwiwalentów środków pieniężnych. Może się jednak zdarzyć, że z różnych przyczyn nie jest
możliwe ustalenie wartości godziwej towarów otrzymanych. W takiej sytuacji wartość przychodów ustala się na poziomie wartości godziwej
towarów i usług przekazanych, skorygowanej o otrzymaną kwotę środków pieniężnych lub ekwiwalentów środków pieniężnych.

Ustawa o rachunkowości nie wskazuje wprost, w jaki sposób należy rozpoznawać przychody przy płatnościach odroczonych czy transakcjach
wymiany (tzw. dostawach barterowych). Jednakże sposobu postępowania można doszukiwać się w innych artykułach. I tak, przy stosowaniu
odroczonych terminów płatności można odwołać się do art. 28 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości, w którym mówi się, że należności (a więc
i przychody) wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania
i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. nr 149, poz. 1674, ost. zm. w Dz. U. z 2005 r. nr 256, poz. 2146), udzielone pożyczki
i należności własne, z wyjątkiem zaliczonych do przeznaczonych do obrotu, wycenia się w wysokości skorygowanej ceny nabycia oszacowanej za
pomocą efektywnej stopy procentowej.

W ustawie o rachunkowości nie wskazuje się również, w jaki sposób należy wyceniać przychody ze sprzedaży w sytuacji, gdy następuje wymiana
jednego produktu czy towaru na inne. W praktyce najczęściej można się spotkać z oszacowaniem wartości godziwej dóbr otrzymanych.

Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

Do ewidencji przychodów ze sprzedaży w kraju i za granicę (dostawy wewnątrzwspólnotowe, eksport) wytworzonych przez jednostkę produktów
(wyrobów gotowych, półfabrykatów, usług) służy konto 70-0 "Sprzedaż produktów".

Przychody ze sprzedaży netto wyceniane są w wysokości cen sprzedaży skorygowanych o udzielone rabaty, bonifikaty, opusty i skonta - bez
należnego podatku od towarów i usług.

Do przychodów ze sprzedaży produktów nie zalicza się:

•

należnego podatku od towarów i usług,

•

otrzymanych przed wykonaniem usług lub dostawy wyrobów gotowych i półproduktów przedpłat i zaliczek, które do momentu uznania za
przychody, ujmuje się na koncie 84 jako rozliczenia międzyokresowe przychodów,

•

przekazania wyrobów gotowych z własnych zakładów wytwarzających te produkty do własnych placówek handlu detalicznego,
magazynów hurtowych i zakładów gastronomicznych,

•

zużycia produktów w postaci wyrobów gotowych i półfabrykatów oraz świadczenia usług na potrzeby własnej działalności statutowej -
gospodarczej, socjalnej i budowy środków trwałych.

Do ewidencji przychodów ze sprzedaży towarów w placówkach handlu detalicznego i hurtowego, w zakładach gastronomicznych oraz artykułów
będących przedmiotem skupu przeznaczone jest konto 73-0 "Sprzedaż towarów". Na koncie 73-0 ujmuje się przychody ze sprzedaży towarów
w wartości netto, tj. pomniejszone o VAT należny i udzielone w momencie sprzedaży rabaty, opusty lub bonifikaty.

W jednostkach dokonujących sprzedaży detalicznej, będących podatnikami podatku VAT, a niezobowiązanych do prowadzenia ewidencji sprzedaży
za pośrednictwem kas rejestrujących, wstępnie przychody ujmuje się w wartości brutto (tj. po stronie Ma konta 73-0 księguje się cały utarg),
a następnie ustalony wskaźnikowo VAT należny, zawarty w tych utargach, księguje się: Wn konto 73-0, Ma konto 22.

Do przychodów ze sprzedaży towarów nie zalicza się tzw. dostaw wewnętrznych, a mianowicie:

•

przesunięć towarów z własnego magazynu hurtowego do własnych placówek handlu detalicznego i własnych zakładów gastronomicznych,

•

przekazania towarów z przeznaczeniem do zużycia na potrzeby własnej działalności operacyjnej (podstawowej, pomocniczej i zarządu),

•

przekazania towarów z przeznaczeniem do budowy i ulepszenia środków trwałych.

Do przychodów ze sprzedaży towarów nie zalicza się również otrzymanych przed wydaniem towarów zaliczek, przedpłat, zadatków, które
w momencie wpływu na rachunek bankowy jednostki zalicza się na uznanie nabywcy, który dokonał wpłaty zaliczki. Sprzedawca jest obowiązany
wystawić fakturę VAT nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymał przedpłatę w tej wysokości i na podstawie tej faktury dokonać
księgowania:

1) ogólnej kwoty przedpłaty:

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",
- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

2) VAT należnego zawartego w kwocie przedpłaty:

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego".

Po wykonaniu (zrealizowaniu) sprzedaży towarów, których przedpłata dotyczy, dokonuje się zarachowania przychodów ze sprzedaży towarów,
zapisem:

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 73-0 "Sprzedaż towarów".

Ewidencję przychodów ze sprzedaży materiałów oraz opakowań prowadzi się na koncie 74-0 "Sprzedaż materiałów i opakowań". Sprzedaż
materiałów dotyczy przede wszystkim nadmiernych i zbędnych zapasów materiałów będących na stanie jednostki, których jednostka nie będzie
w stanie zagospodarować w ramach własnej działalności gospodarczej. Na koncie tym księguje się również przychody ze sprzedaży opakowań oraz
odpadów.

Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów księguje się w następujący sposób:

1. Dane wynikające z faktur VAT:

a) wartość sprzedaży według cen sprzedaży netto

- Ma konto 70-0 "Sprzedaż produktów", 73-0 "Sprzedaż towarów" lub 74-0
"Sprzedaż materiałów",

b) VAT należny

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) należność od nabywcy (pozycje: 1a + 1b)

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne nabywcy).

2. Faktura korygująca zmniejszająca sprzedaż:

a) wartość korekty w cenie sprzedaży netto

- Wn konto 70-0 "Sprzedaż produktów", 73-0 "Sprzedaż towarów" lub 74-0
"Sprzedaż materiałów",

b) korekta podatku należnego

- Wn konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) korekta należności (pozycje: 2a + 2b)

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne nabywcy) uznanie ogólną kwotą dokonanej korekty.

Sprzedaż robót

Spółka z o.o. zarządzająca składowiskiem odpadów dokonała na zlecenie urzędu gminy uszczelnienia niecki na tym wysypisku odpadów. Jak
zaksięgować fakturę potwierdzającą sprzedaż usług w postaci robót wykonanych w związku z uszczelnieniem niecki na tym wysypisku odpadów,
którego właścicielem jest urząd gminy?

Spółka z o.o. zarządzająca składowiskiem odpadów, na którym wykonano roboty związane z jego uszczelnieniem, jest zobowiązana - mocą art. 106
ust. 1 ustawy o VAT - wystawić fakturę stwierdzającą dokonanie sprzedaży tych robót na rzecz właściciela składowiska, który zlecił ich wykonanie.
Dane wynikające z tej faktury księguje się:

1) wartość robót w cenie sprzedaży netto (bez VAT):

- Ma konto 70-0 "Sprzedaż produktów",

2) VAT należny od kwoty z poz. 1:

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

3) razem należność od zleceniodawcy robót (w tym przypadku urzędu gminy):

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Szczegółowe zasady wystawiania faktur określają przepisy rozdziału 4 (§ 8-27) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie
zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług,
do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 95, poz. 798 i nr 102, poz. 860).

Sprzedaż w jednostce handlu detalicznego

Jak należy księgować przychody ze sprzedaży w jednostce handlu detalicznego?

Ewidencję księgową przychodów ze sprzedaży detalicznej towarów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz
rolników ryczałtowych prowadzi się z uwzględnieniem art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, zobowiązującego do rejestrowania obrotu i kwot podatku
należnego za pomocą kas rejestrujących. Podstawę zapisów w księgach rachunkowych stanowią dobowe raporty fiskalne i sporządzone na ich
podstawie raporty obrotu poszczególnych, odrębnie rozliczanych placówek handlowych lub wyodrębnionych stanowisk sprzedaży detalicznej
towarów. Utargi wynikające z tych dokumentów i zawarte w tych utargach przychody ze sprzedaży towarów oraz VAT należny księguje się
następująco:

1) wartość w cenach sprzedaży netto:

- Ma konto 73-0 "Sprzedaż detaliczna towarów",

2) VAT należny zawarty w utargach podlegający zarachowaniu na uznanie urzędu
skarbowego:

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

3) razem utarg gotówkowy (poz.: 1 + 2):

- Wn konto 10 "Kasa" lub 13-9 "Środki pieniężne w drodze".

Sprzedaż detaliczną towarów dla jednostek, z którymi rozliczenie za sprzedane im towary następuje w formie bezgotówkowej, na podstawie
wystawionej faktury VAT, księguje się zarachowując pełną kwotę należności (wartość brutto) na obciążenie konta 20 "Rozrachunki z odbiorcami",
natomiast zarachowanie przychodów ze sprzedaży i VAT należnego w sposób podany wyżej.

Reklamacje zgłoszone przez klientów, uznane przez sprzedawcę za uzasadnione, w wyniku których następuje zwrot towaru przez klienta i zwrot
dokonanej uprzednio zapłaty oraz korekta z tego tytułu przychodu ze sprzedaży i VAT należnego, podlegają udokumentowaniu fakturą korygującą.
Zawarte w tej fakturze dane księguje się:

1) kwotę zmniejszającą przychody ze sprzedaży detalicznej towarów w cenach sprzedaży
netto:

- Wn konto 73-0 "Sprzedaż detaliczna towarów",
- Ma konto 10 "Kasa" lub 20 "Rozrachunki z odbiorcami",

2) korektę VAT należnego:

- Wn konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",
- Ma konto 10 "Kasa" lub 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Sprzedaż odzysków ze złomowania materiałów

Czy postąpiliśmy prawidłowo księgując fakturę za sprzedaż złomu jako przychody ze sprzedaży? Złom pochodził z likwidacji materiałów, które
stanowiły zapas na magazynie.

Sprzedaż odzysków ze złomowania materiałów stanowi przychód ze sprzedaży.

Ewidencja złomowania materiałów może przebiegać następująco:

1. Decyzja kierownika jednostki o złomowaniu materiałów:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 31 "Materiały".

2. Odzyski:

a) przyjęte jako zapas materiałów

- Wn konto 31 "Materiały",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) sprzedane bezpośrednio z pominięciem przyjęcia do magazynu

- Wn konto 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

3. Strata na złomowaniu:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

4. Sprzedaż złomu na podstawie faktury VAT:

a) wartość sprzedaży netto

- Ma konto 74-0 "Sprzedaż materiałów",

b) VAT należny

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) razem należność

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami" lub 24 "Pozostałe rozrachunki".

5. Uznanie magazynu wartością sprzedanego złomu:

- Wn konto 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów",
- Ma konto 31 "Materiały".

,

Sprzedaż w księgach dewelopera

W jaki sposób powinno się ujmować w księgach dewelopera:

a) przychody ze sprzedaży mieszkań, stanowisk garażowych i lokali o innym przeznaczeniu,

b) przychody ze sprzedaży gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntu?

Przychody ze sprzedaży mieszkań, stanowisk garażowych i lokali o innym przeznaczeniu ujmuje się w księgach rachunkowych, jako element
przeciwstawny do kosztu sprzedaży tych produktów, na koncie 70-0 "Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej" (lub zamiennie nazwy: "Sprzedaż
mieszkań", "Sprzedaż stanowisk garażowych", "Sprzedaż domów jednorodzinnych"). W praktyce stosuje się konto 70-0 "Sprzedaż produkcji
budowlano-montażowej", zaś nazwy podane w nawiasie wykorzystuje się do ewidencji szczegółowej przychodów ze sprzedaży ww. produktów.
Przychody zaksięgowane na koncie 70-0 nie obejmują gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntu, których sprzedaż traktuje się jako
przychody ze sprzedaży towarów w tej postaci, księgując je na koncie 73-0 "Sprzedaż towarów" (w analityce: Sprzedaż gruntu lub Sprzedaż prawa
użytkowania wieczystego gruntu). W fakturach VAT potwierdzających dokonanie sprzedaży wykazuje się wartość mieszkania (jako produktu
gotowego) lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz oddzielnie związanego z nim gruntu i prawa użytkowania gruntu (jako towarów). Przychody ze
sprzedaży tych produktów i towarów ustala się w cenie sprzedaży netto, która w odniesieniu do produktów w postaci mieszkań, domów
jednorodzinnych i lokali o innym przeznaczeniu obejmuje niżej wymienione pozycje:

1) koszt wytworzenia (koszty bezpośrednie i pośrednie) wraz z kosztami przygotowania budowy do realizacji i odsetkami od kredytu zaciągniętego
na obsługę zobowiązań w okresie trwania budowy,

2) koszty zarządu w części przypadającej na produkt będący przedmiotem sprzedaży,

3) razem (poz.: 1 + 2) = koszt własny sprzedaży,

4) przewidywany zysk brutto wkalkulowany w cenę sprzedaży w wielkości zapewniającej rentowność,

5) cena sprzedaży netto (poz.: 3 + 4),

6) VAT należny (według obowiązującej stawki opodatkowania),

7) ogółem - cena sprzedaży brutto (poz.: 5 + 6).

Przychody ze sprzedaży gruntu (działki) i prawa wieczystego użytkowania gruntu ustala się także w cenie sprzedaży netto, która obejmuje:

1) wartość gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntu w cenie nabycia (w części ułamkowej przypadającej na dany lokal),

2) zysk brutto wkalkulowany w cenę sprzedaży w wielkości zapewniającej rentowność,

3) razem (poz.: 1 + 2) - cena sprzedaży netto,

4) VAT należny według właściwej stawki opodatkowania (uwzględnia się art. 29 ust. 5 ustawy o VAT, w myśl którego - w przypadku dostawy
(sprzedaży) budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków i budowli z podstawy opodatkowania podatkiem
VAT nie wyodrębnia się wartości gruntu. Oznacza to, że stawką VAT do opodatkowania i sprzedaży tych nieruchomości, w tym gruntu, jest stawka
właściwa dla budynku (lokalu) lub budowli będących przedmiotem sprzedaży wraz z gruntem,

5) ogółem - cena sprzedaży brutto (poz.: 3 + 4).

Przychody ze sprzedaży gruntu i prawa wieczystego użytkowania gruntu wykazuje się w księgach rachunkowych odrębnie, jako sprzedaż towarów,
na przeznaczonym do tego celu koncie 73-0 "Sprzedaż towarów", mimo że ich sprzedaż następuje wraz z budynkiem, jego częścią (lokalem w tym
budynku) lub budową. Równolegle do zarachowania przychodów ze sprzedaży gruntu lub prawa użytkowania wieczystego gruntu księguje się ich
rozchód z tytułu tej sprzedaży - w cenie nabycia, na koncie 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)". Podstawę
zarachowania przychodów ze sprzedaży tych towarów stanowi faktura VAT wystawiona dla nabywcy, potwierdzająca dokonanie sprzedaży. Za datę
sprzedaży lokalu mieszkalnego, stanowiska garażowego lub lokalu o innym przeznaczeniu i związanego z nim gruntu lub prawa użytkowania
wieczystego gruntu przyjmuje się datę odbioru lokalu przez nabywcę, połączone z wydaniem kluczy do lokalu właścicielowi, mimo że umowa
w formie aktu notarialnego zostanie zawarta w późniejszym czasie. Jeżeli przekazanie nabywcy sprzedanego lokalu następuje w dniu zawarcia tej
umowy, za datę sprzedaży uważa się zawarcie umowy u notariusza.

Podstawowe operacje przychodów ze sprzedaży mieszkań, domów jednorodzinnych, stanowisk garażowych i lokali o innym przeznaczeniu niż
lokale mieszkalne, księguje się:

1. Przedpłata nabywcy mieszkania dokonana poleceniem przelewu na rachunek bieżący
dewelopera:

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne nabywcy).

2. Faktura VAT potwierdzająca pobranie przedpłaty z poz. 1:

a) wartość mieszkania w cenie sprzedaży netto wraz z częścią ułamkową gruntu związanego
z tym mieszkaniem

- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

b) VAT należny - podlegający zarachowaniu na uznanie urzędu skarbowego

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) razem kwota przedpłaty równa wielkości z poz. 1

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne nabywcy).

3. Zarachowanie przedpłaty do przychodów ze sprzedaży produktów (pod datą odbioru
mieszkania przez nabywcę w kwocie równej wielkości z poz. 2a):

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 70-0 "Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej".

4. Ostateczna faktura VAT potwierdzająca sprzedaż mieszkania wraz z gruntem (w części
ułamkowej przypadającej na dany lokal):

a) wartość mieszkania (w kwocie pomniejszonej o wielkość z poz. 3) - w cenie sprzedaży
netto

- Ma konto 70-0 "Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej",

b) wartość gruntu w części ułamkowej przypadającej na dany lokal mieszkalny - w cenie
sprzedaży netto

- Ma konto 73-0 "Sprzedaż towarów",

c) VAT należny od łącznej kwoty (poz.:4a + 4b)

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

d) razem należność od nabywcy (poz.: 4a + 4b + 4c)

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne nabywcy).

5. Równolegle do poz. 4 następuje księgowanie rozchodu produktów (przy założeniu, że
są one objęte ewidencją na koncie 60, nie stosuje się art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o
rachunkowości) oraz towaru w postaci części ułamkowej gruntu przypadającej na dany
lokal mieszkalny:

a) rozchód sprzedanego lokalu mieszkalnego - po rzeczywistych kosztach wytworzenia

- Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanej produkcji budowlano-montażowej",
- Ma konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty",

b) rozchód części ułamkowej gruntu przypadającej na dany lokal mieszkalny - w cenie
nabycia

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",
- Ma konto 33 "Towary".

Księgowanie poz. 5a, jeżeli firma deweloperska stosując art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości nie obejmuje produktów gotowych ewidencją
na koncie zapasowym 60 i nie stosuje konta 58, będzie następowało w korespondencji z kontem 50. W takim przypadku zapas mieszkań i innych
lokali w stanie zdatnym do sprzedaży przenosi się z tego konta na dzień bilansowy na konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty" i wykazuje ich
wartość w aktywach bilansu, jako zapas produktów gotowych - według kosztów ich wytworzenia. Mieszkania te nie mogą zatem być wykazywane
jako wartość produkcji w toku, za którą w warunkach działalności deweloperskiej uważa się lokale mieszkalne i lokale o innym przeznaczeniu oraz
stanowiska garażowe w stanie nienadającym się do sprzedaży.

Pozostałe przychody operacyjne

Pozostałe przychody operacyjne to przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Do pozostałych przychodów operacyjnych
zalicza się w szczególności przychody z tytułu:

•

sprzedaży, likwidacji (w tym złomowania) niefinansowych aktywów trwałych (tj. środków trwałych, środków trwałych w budowie,
wartości niematerialnych prawnych, a także inwestycji w nieruchomości i prawa),

•

dzierżawy, najmu lub leasingu środków trwałych w jednostkach, których działalnością podstawową nie jest ich wynajem lub leasing,

•

najmu inwestycji w nieruchomości,

•

odpisania ujemnej wartości firmy,

•

wniesienia wkładów niepieniężnych w postaci niefinansowych aktywów trwałych,

•

odpisania równowartości całości lub części uprzednio dokonanych odpisów aktualizujących wartość należności niefinansowych oraz
odpisów aktualizujących niefinansowe aktywa trwałe i obrotowe,

•

odpisania przedawnionych i umorzonych zobowiązań (z wyjątkiem zobowiązań o charakterze publicznoprawnym, nieobciążających
kosztów oraz zobowiązań finansowych),

•

odpisania równowartości całości lub części uprzednio utworzonej rezerwy na przyszłe zobowiązania wobec ustania przyczyny jej
utworzenia,

•

otrzymania odszkodowań, darowizn, nieodpłatnie przyjętych składników majątkowych, dotacji, subwencji i dopłat,

•

odpisania raty dotacji, subwencji i dopłat otrzymanych na zakup lub budowę środków trwałych oraz prac rozwojowych,

•

nadwyżki inwentaryzacyjne.

Wymienione wyżej przychody księguje się na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".



Materiał otrzymany nieodpłatnie

Otrzymaliśmy materiał od kontrahenta, co udokumentowano fakturą VAT z wartością "0". Materiał ten w całości posłuży nam do wykorzystania przy
wykonywaniu prób dla potencjalnych klientów. Czy musimy wycenić ten materiał po cenie rynkowej i wystawić fakturę wewnętrzną? Prosimy
o przedstawienie dekretacji (zespół 4 i 5).

Składniki aktywów otrzymane nieodpłatnie stanowią przychód jednostki, który zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych. Wynika to
z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g) ustawy o rachunkowości. Wartość nieodpłatnie otrzymanych materiałów ustala się zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy
o rachunkowości, który stanowi, że jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie -
jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Otrzymanie nieodpłatnie materiału nie powoduje obowiązku wystawienia faktury wewnętrznej. Nie jest bowiem wymienione w art. 106 ust. 7
ustawy o VAT wśród czynności, w przypadku których wystawiane są faktury wewnętrzne. Takim obowiązkiem jest objęte m.in. przekazanie
towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizna. Zatem obowiązek wystawienia faktury wewnętrznej może ciążyć na jednostce, która
przekazała ww. materiały nieodpłatnie, a nie na tej, która je otrzymała.

Przy założeniu, że materiały w jednostce objęte są ewidencją w toku składowania, do ewidencji zakupów jednostka stosuje konto 30 "Rozliczenie
zakupu", a koszty ewidencjonuje i rozlicza na kontach zespołu 4 i 5, ewidencja zdarzeń związanych z otrzymaniem nieodpłatnie materiałów może
przebiegać następująco:

1. Nieodpłatnie otrzymane materiały - wartość określona przez jednostkę zgodnie z
art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości (czyli wartość według cen rynkowych):

a) zarachowanie do przychodów wartości ogółem

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne",

b) przyjęcie do magazynu

- Wn konto 31 "Materiały",
- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

2. Wydanie materiałów do zużycia - wartość według cen nabycia:

a) obciążenie kosztów rodzajowych

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów"
(w analityce: Zużycie materiałów),
- Ma konto 31 "Materiały",

b) rozliczenie kosztów na odpowiednie stanowisko kosztów w zespole 5

- Wn konto 50 "Koszty działalności podstawowej - produkcyjnej",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

W jednostkach, w których materiały nie są objęte ewidencją księgową w toku składowania, wartość otrzymanych nieodpłatnie składników aktywów
w postaci materiałów zalicza się do kosztów i ujmuje w księgach, zapisem:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5,
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Wygrana w loterii nagroda przekazana następnie pracownikowi

Jesteśmy spółką z o.o. Wygraliśmy nagrodę w loterii promocyjnej w postaci odtwarzacza MP3. Planujemy przekazać ją pracownikowi, który osiąga
najlepsze wyniki w pracy. W jaki sposób to zdarzenie zaewidencjonować?

W świetle prawa bilansowego otrzymana przez spółkę nagroda stanowi pozostały przychód operacyjny - zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy
o rachunkowości. Przychód ten jest bowiem pośrednio związany z działalnością operacyjną jednostki. Natomiast wydanie pracownikowi nagrody
będzie obciążało koszty podstawowej działalności jednostki.

Sposób ewidencji otrzymania i następnie wydania pracownikowi nagrody wygranej w loterii promocyjnej zostanie przedstawiony na poniższym
przykładzie.

Przykład

I. Założenia:

W marcu 2007 r. spółka wygrała w loterii promocyjnej odtwarzacz MP3 o wartości 300 zł. Jednostka zdecydowała, że nagroda ta zostanie
przekazana pracownikowi osiągającemu najlepsze wyniki w pracy.

II. Dekretacja:

1. Otrzymanie przez jednostkę nagrody w ramach loterii promocyjnej:

300 zł

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

2. Przyznanie nagrody pracownikowi za szczególne osiągnięcia w pracy:

300 zł

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Wynagrodzenia),
- Ma konto 23 "Rozrachunki z pracownikami".

3. Odebranie przez pracownika nagrody:

300 zł

- Wn konto 23 "Rozrachunki z pracownikami",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

W świetle prawa podatkowego otrzymana przez jednostkę nagroda stanowi przychód z działalności gospodarczej - jako wartość otrzymanej
nieodpłatnie rzeczy - na mocy art. 12 ust. 1 pkt 2 updop. Wartość rzeczy otrzymanych nieodpłatnie ustala się w oparciu o art. 12 ust. 5 updop, na
mocy którego wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub
prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. W
praktyce jest to najczęściej wartość określona w dokumencie przekazania rzeczy.

Jeśli nagroda ta następnie zostanie przekazana pracownikowi - również w postaci nagrody za osiąganie najlepszych wyników w pracy - wówczas
będzie ona stanowiła dla pracownika przychód w naturze podlegający opodatkowaniu wraz z pozostałymi składnikami wynagrodzenia (art. 12 ust. 1
updof).

Ponieważ nagroda przyznana za wyniki w pracy jest przychodem ze stosunku pracy i jednocześnie nie została wyłączona z oskładkowania na
podstawie przepisów rozporządzenia składkowego, podlega również uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne
i ubezpieczenie zdrowotne. Jako świadczenie w naturze wartość nagrody ustalana jest w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego
w przepisach o wynagradzaniu obowiązujących w zakładzie pracy. Jeśli takiego zapisu pracodawca nie zawarł, wartość świadczenia określa się
według cen zakupu (§ 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia składkowego z dnia 18 grudnia 1998 r. - Dz. U. nr 161, poz. 1106; ost. zm. w Dz. U. w 2004 r.
nr 243, poz. 2434).

Zatem jednostka będzie zobowiązana doliczyć wartość nagrody w miesiącu jej przekazania do wynagrodzenia pracownika z tytułu umowy o pracę
i następnie potrącić zaliczkę na podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Dokona tego zapisem: Wn
konto 23, Ma konto 22. Jednocześnie pracodawca naliczy składki ZUS finansowane przez zakład pracy, zapisem: Wn konto 40, Ma konto 22.

Rozliczenie różnic inwentaryzacyjnych

W styczniu 2007 roku zakończyliśmy inwentaryzację materiałów i wyrobów gotowych. Jak ująć różnice inwentaryzacyjne w księgach 2006 roku?

Wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice
między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku
obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji (art. 27 ust. 2 UoR).

W odniesieniu do materiałów i wyrobów gotowych, których ewidencja w księgach rachunkowych jest prowadzona ilościowo (w jednostkach
naturalnych, np. kg, szt.) i zarazem wartościowo, różnice inwentaryzacyjne w postaci niedoboru lub nadwyżki ustala się określając ich wielkość
ilościowo i wartościowo.

Przyczyny powstania różnic inwentaryzacyjnych powinny być określone przez komisję inwentaryzacyjną w protokole inwentaryzacyjnym. Ustalenie
i sposób ich rozliczenia powinien być ujęty w protokole weryfikacji różnic inwentaryzacyjnych, zatwierdzonym przez kierownika jednostki.
Dokumenty te są podstawą rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych w księgach rachunkowych.

Ewidencja może przebiegać następująco:

1. Różnica inwentaryzacyjna w postaci niedoboru lub nadwyżki w cenach przyjętych do
ewidencji zapasów:

a) niedobór

- Wn konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów),
- Ma konto 31 "Materiały", 60 "Produkty gotowe i półprodukty";

b) nadwyżka

- Wn konto 31 "Materiały", 60 "Produkty gotowe i półprodukty",

- Ma konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie nadwyżek).

Równolegle do zaksięgowanej w ten sposób różnicy inwentaryzacyjnej (w postaci niedoboru lub nadwyżki materiałów lub produktów)
wyksięgowuje się odchylenia od cen ewidencyjnych tych składników (Wn lub Ma konto34, 62; Ma lub Wn konto 24).

2. Rozliczenie różnic po zakończeniu postępowania wyjaśniającego przyczyny ich powstania:

a) kompensata niedoborów nadwyżkami

- Wn konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie nadwyżek)
- Ma konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów);

b) rozliczenie nadwyżki

- Wn konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie nadwyżek),
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne";

c) przeksięgowanie ubytków naturalnych mieszczących się w granicach norm

• w przypadku niedoboru materiałów

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
- Ma konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów),

• w przypadku niedoboru wyrobów gotowych

- Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów",
- Ma konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów);

d) rozliczenie niedoboru niezawinionego

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów);

e) rozliczenie niedoboru zawinionego - obciążenie osoby materialnie odpowiedzialnej

- Wn konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami",
- Ma konto 24-1 "Rozliczenie niedoborów i nadwyżek"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów).

3. Obciążenie osoby materialnie odpowiedzialnej dodatkowym roszczeniem, na podstawie
decyzji kierownika jednostki:

a) jeżeli należność główna nie została objęta wcześniej odpisem aktualizującym

- Wn konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne";

b) jeżeli należność główna została objęta odpisem aktualizującym

- Wn konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami",
- Ma konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności".

Refundacja kosztów badań mammograficznych pracowników

Spółka poniosła koszty badań mammograficznych zatrudnionych przez nią kobiet. Koszty te mają być zrefundowane przez ubezpieczyciela w ramach
programu prewencji. Jak zaksięgować otrzymaną od ubezpieczyciela refundację?

Refundacja poniesionych kosztów badań mammograficznych dokonana przez ubezpieczyciela kwalifikuje się - zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g)
ustawy o rachunkowości - do pozostałych przychodów operacyjnych, jako środki pieniężne otrzymane na inne cele niż nabycie lub wytworzenie
ś

rodków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych, które pod datą wpływu na rachunek bankowy pytającej spółki ujmuje się

zapisem:

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Nierozliczone końcówki należności i zobowiązań

Na kontach rozrachunkowych figurują małe kwoty końcówek należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług (niektóre już kilka lat). Kiedy i jak
powinno się rozliczyć te kwoty? Gdzie ewentualnie wykazać je w bilansie?

W księgach rachunkowych nie mogą figurować:

1) jako aktywa - należności przedawnione, umorzone lub nieściągalne, gdyż nie przyniosą jednostce w przyszłości żadnych korzyści
ekonomicznych. Odpisuje się je wówczas:

a) jeżeli uprzednio dokonano odpisu aktualizującego - w ciężar konta 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności",

b) w pozostałych przypadkach - w ciężar konta 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne";

2) jako pasywa - zobowiązania przedawnione lub umorzone przez kontrahenta. Odpisuje się je na konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Z pytania wynika, iż niektóre pozycje należności i zobowiązań mogły ulec przedawnieniu. Kwestie przedawnienia roszczeń majątkowych zostały
uregulowane w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93, ost. zm. w Dz. U. z 2007 r. nr 82, poz. 557).
Termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi 3 lata (art. 118 K.c.). Przy czym roszczenia
z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem 2 lat (art. 554 K.c.). Po upływie
terminu przedawnienia, nie później jednak niż na dzień bilansowy, nierozliczone przedawnione należności i zobowiązania powinny zostać
wyksięgowane z kont odbiorców i dostawców.

Drobne kwoty należności ze sprzedaży, których nie można jeszcze uznać za przedawnione, ale które figurują na koncie od dłuższego czasu i nie
wykazują zmian, jednostka może uznać za nieściągalne. Dochodzenie tych należności może okazać się nieskuteczne i prawdopodobnie koszty z tym
związane przewyższyłyby kwoty dochodzonych należności.

Odpisanie końcówek należności z tytułu sprzedaży uznanych za nieściągalne - na podstawie sporządzonego przez jednostkę protokołu i kalkulacji
stwierdzającej nieopłacalność dochodzenia - dokonywane jest w księgach rachunkowych w pozostałe koszty operacyjne, zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Natomiast nieprzedawnione zobowiązania mogą zostać odpisane w pozostałe przychody operacyjne, ale tylko w przypadku otrzymania od
kontrahenta zawiadomienia o zwolnieniu z długu (umorzeniu zobowiązania). Wynika to z art. 508 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że
zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Tylko w tym przypadku można odpisać
nieprzedawnione zobowiązania, nawet jeśli są to drobne kwoty. W księgach rachunkowych odpisanie końcówek zobowiązań następuje zapisem:

- Wn konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Jeżeli jednostka nie otrzymała od kontrahenta zawiadomienia o zwolnieniu z długu (umorzeniu zobowiązania), to nie może odpisać
nieprzedawnionych zobowiązań, nawet jeśli są to małe kwoty.

Podatek od nieruchomości i jego umorzenie

W jaki sposób zaksięgować umorzenie podatku od nieruchomości za poprzednie lata?

Umorzone zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości, którego wartość pierwotnie obciążała koszty działalności operacyjnej, zalicza się
do pozostałych przychodów operacyjnych.

Wynika to wprost z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. c) UoR, który stanowi, że koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki,
a w szczególności koszty i przychody związane z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, zalicza się
do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych. Wyjątkiem są należności i zobowiązania o charakterze publicznoprawnym nieobciążające
kosztów.

Podatek od nieruchomości zwiększa koszty działalności operacyjnej jednostki, zapisem:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Podatki i opłaty),
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: Podatek od nieruchomości).

Umorzenie podatku od nieruchomości zaksięgowane zostanie zapisem:

- Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: Podatek od nieruchomości),
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Sprzedaż gruntu

W 1997 roku zakupiliśmy grunt na podstawie aktu notarialnego. Zamierzamy sprzedać ten grunt. Jak należy zaksięgować powyższą sprzedaż?

Grunty, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 15 UoR, zalicza się do środków trwałych. Z kolei z art. 3 ust. 1 pkt 32 UoR wynika, że koszty i przychody
związane ze zbyciem środków trwałych zalicza się do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych.

Zatem ewidencja księgowa operacji gospodarczych związanych ze sprzedażą gruntu może przebiegać następująco:

1. Faktura dokumentująca sprzedaż:

a) wartość brutto sprzedaży stanowiąca należność od nabywcy

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) VAT należny

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) przychód ze sprzedaży

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

2. Wyksięgowanie sprzedanego gruntu z ewidencji bilansowej:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 01 "Środki trwałe".

Przychody finansowe

Przychody finansowe to przychody z operacji finansowych. Do ewidencji tych przychodów służy konto 75-0 "Przychody finansowe". W zakres
przychodów z operacji finansowych, które ujmuje się po stronie Ma konta 75-0, wchodzą m.in. przychody z tytułu:

•

sprzedaży aktywów finansowych (długo- i krótkoterminowych); w rachunku zysków i strat przychodem jest tylko zysk, a więc nadwyżka
ceny sprzedaży nad ceną nabycia tych aktywów,

•

należnych dywidend od akcji i udziałów, w tym także dywidend przyznanych, ale jednocześnie przeznaczonych na podwyższenie kapitału
zakładowego spółki, w której jednostka posiada udziały,

•

przywrócenia uprzednio utraconej wartości długoterminowych aktywów finansowych na skutek ustania całkowitej (lub częściowej)
przyczyny powodującej trwałą utratę ich wartości,

•

wzrostu wartości krótkoterminowych aktywów finansowych wycenianych w cenie rynkowej,

•

odsetek od udzielonych pożyczek i należności, w tym także odsetek za zwłokę w zapłacie,

•

odsetek od lokat i rachunków bankowych (z wyjątkiem odsetek od środków ZFŚS oraz ZFRON, które zwiększają te fundusze),

•

otrzymanego dyskonta od weksli i czeków obcych oraz papierów wartościowych,

•

dodatnich różnic kursowych (z wyjątkiem zaliczonych do zmniejszeń kosztów środków trwałych w budowie lub ceny nabycia środków
trwałych i wartości niematerialnych i prawnych); w rachunku zysków i strat wykazuje się nadwyżkę dodatnich różnic kursowych nad
ujemnymi,

•

zwrotu uprzednio wniesionych dopłat do spółki, w której udziałowcem jest jednostka,

•

otrzymania udziałów (akcji) od innej jednostki w zamian za wniesiony aport w postaci aktywów finansowych (udziałów, akcji,
wierzytelności itp.).

Po stronie Wn konta 75-0 księguje się zmniejszenia (korekty) uprzednio zarachowanych przychodów finansowych.

Ewidencja szczegółowa prowadzona do konta 75-0 powinna zapewnić co najmniej wyodrębnienie przychodów finansowych niezbędnych
do prawidłowego sporządzenia rachunku zysków i strat. W analityce należy zatem wyróżnić w szczególności:

•

dywidendy i udziały w zyskach, w tym od jednostek powiązanych,

•

odsetki, w tym od jednostek powiązanych,

•

zysk ze zbycia inwestycji,

•

kwoty z aktualizacji wartości inwestycji,

inne przychody finansowe.



Umorzenie odsetek za zwłokę od zobowiązań publicznoprawnych

W jaki sposób zaksięgować umorzenie odsetek za zwłokę od zobowiązań publicznoprawnych?

Odsetki za zwłokę od zobowiązań publicznoprawnych, zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, zalicza się do kosztów finansowych,
zapisem: Wn konto 75-1, Ma konto 22. Natomiast ich umorzenie ujmuje się w księgach rachunkowych, zapisem:

- Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne",
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Jeżeli jednostka nie ewidencjonowała odsetek w księgach rachunkowych, wówczas ich umorzenie również nie podlega ewidencji.

Ewidencja różnic kursowych

Jesteśmy spółką jawną. Wybraliśmy metodę podatkową rozliczania różnic kursowych, więc ujemne różnice zaliczamy do kosztów finansowych,
a dodatnie do przychodów finansowych. Czy postępujemy prawidłowo?

Zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości, w księgach rachunkowych różnice kursowe dotyczące aktywów i pasywów wyrażonych
w walutach obcych (z wyłączeniem inwestycji długoterminowych), powstałe na dzień ich wyceny oraz przy zapłacie należności i zobowiązań
w walutach obcych, jak również sprzedaży walut, zalicza się odpowiednio do:

1) przychodów finansowych (dodatnie różnice kursowe), zapisem:

- Wn konto 10, 13, 20, 21, 24,
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe",

2) kosztów finansowych (ujemne różnice kursowe), zapisem:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 10, 13, 20, 21, 24.

Tylko w uzasadnionych przypadkach powstałe różnice kursowe zalicza się do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a także
ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych.

Na podstawie przepisów ustawy podatkowej (art. 14b updof), podatnicy ustalają różnice kursowe na podstawie:

•

art. 24c, czyli według zasad podatkowych, albo

•

przepisów o rachunkowości, pod warunkiem że w okresie stosowania tych zasad sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe
będą badane przez podmioty uprawnione do ich badania.

Podatnicy, którzy wybrali metodę ustalania różnic kursowych według zasad bilansowych, zaliczają odpowiednio do przychodów lub kosztów
uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny
składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych (art. 14b ust. 3 updof).
Przy tym sposobie różnice kursowe ustalone dla celów rachunkowych i podatkowych będą takie same. Również podatnicy, którzy rozliczają różnice
kursowe według metody podatkowej (por. 24c updof):

•

dodatnie różnice kursowe zaliczają do przychodów podatkowych,

•

ujemne różnice kursowe zaliczają do kosztów uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że od dnia 1 stycznia 2007 roku dla celów podatkowych różnice kursowe dodatnie stanowią przychód, a ujemne koszt i to
niezależnie od metody ich rozliczania.

Odsetki na rachunkach bankowych

Jak należy księgować odsetki od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych?

Odsetki od środków pieniężnych na rachunkach bankowych, również od lokat terminowych, doliczone przez bank, zwiększają stan środków
pieniężnych na danym rachunku bankowym i równocześnie drugostronnie zalicza się je - zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości -
do przychodów finansowych. Wyjątek stanowią odsetki od środków pieniężnych na wyodrębnionym rachunku bankowym ZFŚS oraz ZFRON, które
- zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335, ost. zm.
w Dz. U. z 2007 r. nr 89, poz. 589) i art. 33 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776, ost. zm. w Dz. U. z 2007 r. nr 115, poz. 791), zalicza się na zwiększenie tych funduszy.

Wymienione operacje księguje się:

1. Dopisanie przez bank odsetek od środków na rachunkach bankowych (bieżącym i lokat
terminowych):

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący" lub 13-5 "Inne rachunki bankowe",
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

2. Dopisanie przez bank odsetek od środków ZFŚS oraz ZFRON:

- Wn konto 13-5 "Inne rachunki bankowe"
(w analityce: Środki ZFŚS lub ZFRON),
- Ma konto 85 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych" lub
"Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych".

W przypadku gdy umowny okres terminowych lokat pieniężnych i tym samym moment dopisania przez bank odsetek do tych lokat następuje po
dniu bilansowym, to dokonując wyceny tych składników aktywów na dzień bilansowy jednostka powinna ustalić i zaksięgować część odsetek
przypadających za okres trwania lokaty w roku obrotowym.

Odsetki od lokat pieniężnych ustalone na dzień bilansowy, które nie stanowią na ten dzień należności jednostki, ujmuje się w księgach
rachunkowych, zapisem:

- Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe"
(w analityce: Nienotyfikowane przez bank odsetki od lokat terminowych),
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

W następnym roku obrotowym, tj. pod datą dopisania przez bank odsetek od lokat do stanu środków na rachunku bankowym, jednostka powinna:

1) zarachować do przychodów całą kwotę odsetek dopisanych przez bank za cały okres
trwania poszczególnej lokaty:

- Wn konto 13-5 "Inne rachunki bankowe"
(w analityce: Konta szczegółowe według terminów lokat),
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe";

2) dokonać storna odsetek naliczonych w związku z wyceną lokat na dzień bilansowy,
np. zapisem ujemnym (na czerwono):

- Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe"
(w analityce: Nienotyfikowane przez bank odsetki od lokat terminowych),
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Przychody i koszty finansowe - księgowania na dzień bilansowy

Czy na koniec roku przychody i koszty finansowe trafiają bezpośrednio na wynik finansowy?

Tak. Powstałe w ciągu roku salda kont przychodów i kosztów finansowych przenosi się na dzień bilansowy bezpośrednio na wynik finansowy, bez
względu na stosowany wariant rachunku zysków i start.

W ciągu roku obrotowego konto 75-0 "Przychody finansowe" wykazuje saldo kredytowe, a konto 75-1 "Koszty finansowe" - saldo debetowe. Salda
tych kont na koniec roku obrotowego przenosi się odpowiednio na stronę Ma lub stronę Wn konta 86 "Wynik finansowy". Księgowania na dzień
bilansowy przebiegają następująco:

1) koszty finansowe:

- Wn konto 86 "Wynik finansowy",
- Ma konto 75-1 "Koszty finansowe",

2) przychody finansowe:

- Wn konto 75-0 "Przychody finansowe",
- Ma konto 86 "Wynik finansowy".

Otrzymana dywidenda w księgach rachunkowych

Spółka z o.o. otrzymała dywidendę z tytułu udziału w zyskach spółki akcyjnej. W jaki sposób zaksięgować dywidendę w księgach spółki z o.o., jeśli na
konto wpłynęła kwota netto, po potrąceniu podatku dochodowego?

Spółka akcyjna - jako płatnik w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - dokonująca wypłaty należności z tytułu dywidendy
jest obowiązana pobrać, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tej wypłaty (por. art. 26 ust. 1 updop).

Spółka z o.o. otrzymująca dywidendę może odliczyć od kwoty podatku obliczonego na zasadach ogólnych kwotę podatku uiszczonego od
otrzymanej dywidendy. W świetle art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.
U. nr 217, poz. 1589), podatnicy, którzy przed dniem 1 stycznia 2008 r. uzyskali dochody (przychody) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych
mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lecz nie nabyli prawa do zwolnienia, o którym mowa w art. 22 ust. 4 updop,
dokonują odliczenia podatku pobranego od tych dochodów w zakresie i na zasadach określonych w art. 23 updop w brzmieniu obowiązującym do
dnia 31 grudnia 2006 r.

Ewidencja operacji gospodarczych w księgach rachunkowych jednostki otrzymującej dywidendę (w tym przypadku spółki z o.o.) może przebiegać
następująco:

1. Zarachowanie należnej dywidendy od spółki akcyjnej:

a) kwota należnej dywidendy brutto

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Spółka akcyjna - dywidenda),
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe",

b) zaliczenie pobranego przez płatnika (spółki akcyjnej) zryczałtowanego podatku od
dywidendy na uregulowanie zobowiązania podatkowego jednostki (spółki z o.o.)

- Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: Zryczałtowany podatek dochodowy od dywidendy),
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Spółka akcyjna - dywidenda),

c) zarachowanie podatku dochodowego należnego od dywidendy

- Wn konto 87 "Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia
wyniku finansowego",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: Zryczałtowany podatek dochodowy od dywidendy).

2. Wpływ dywidendy na rachunek bankowy - kwota netto dywidendy:

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Spółka akcyjna - dywidenda).

Odsetki za zwłokę w zapłacie - ewidencja w księgach wierzyciela

Obciążyliśmy kontrahenta odsetkami za zwłokę w zapłacie za sprzedany towar. W jaki sposób ująć to zdarzenie w księgach rachunkowych?

Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej
szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zezwala na to art. 481 § 1 ustawy
z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93, ost. zm. w Dz. U. z 2007 r. nr 82, poz. 557). W księgach rachunkowych
wierzyciela odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie należności zarachowuje się, zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości, do przychodów

finansowych (także naliczone na dzień bilansowy przy wycenie należności), księgując:

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami",
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Zyski nadzwyczajne

Zyski nadzwyczajne to dodatnie skutki finansowych zdarzeń trudnych do przewidzenia, następujące poza działalnością operacyjną jednostki
i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Do zysków nadzwyczajnych zalicza się w szczególności:

1) przychody osiągnięte przez jednostkę w związku z likwidacją skutków zdarzenia losowego (np. pożar, powódź, huragan, grad, tąpnięcie ziemi
itp.) w postaci otrzymanych odszkodowań od zakładów ubezpieczeń z tytułu ubezpieczeń majątkowych, także odszkodowań z tytułu innych zdarzeń
incydentalnych, niezależnych od jednostki i niezwiązanych z ryzykiem prowadzonej przez nią działalności,

2) przychody osiągnięte przez dłużnika, wynikające z uprawomocnienia się korzystnego dla niego postanowienia w postępowaniu układowym lub
naprawczym, w postaci odpisania umorzonych zobowiązań cywilnoprawnych lub publicznoprawnych, lub zamiany zobowiązań objętych
postępowaniem ugodowym na udziały lub akcje stanowiące własność Skarbu Państwa,

3) wartość odzyskanych (odnalezionych) składników majątkowych, po uprzednim rozliczeniu skutków zdarzenia losowego,

4) przychody ze sprzedaży zorganizowanej części jednostki.

Ewidencję zysków nadzwyczajnych prowadzi się na koncie 77-0 "Zyski nadzwyczajne". Ujmując zyski nadzwyczajne w księgach rachunkowych,
należy mieć na uwadze art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którym - w wyniku finansowym należy uwzględnić wyłącznie
niewątpliwe (pewne) zyski nadzwyczajne. Oznacza to, że do ksiąg rachunkowych wprowadza się zyski nadzwyczajne zrealizowane, w innych
natomiast przypadkach do zysków nadzwyczajnych zalicza się tylko te przychody należne, co do których jednostka posiada wiarygodny dokument
potwierdzający ich realizację w przyszłości, np. należne od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie z tytułu ubezpieczeń majątkowych, można
zarachować w dniu kończącym rok obrotowy do zysków nadzwyczajnych tylko wówczas, jeżeli jednostka posiada potwierdzoną na piśmie decyzję
ubezpieczyciela przyznającą to odszkodowanie, albo prawomocny wyrok sądu, mocą którego odszkodowanie to należy się jednostce.

Wartość odzyskanych (odnalezionych) rzeczowych składników majątku (po uprzednim rozliczeniu skutków zdarzenia losowego) wprowadza się
do ksiąg rachunkowych w wartości początkowej danego składnika aktywów, skorygowanej o odpisy umorzeniowe środka trwałego lub odchylenia
od cen ewidencyjnych materiałów, towarów, produktów gotowych.

Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Spółka z o.o. sprzedała zorganizowaną część przedsiębiorstwa innej spółce. Jak zaksięgować fakturę sprzedaży, w której podano tylko jedną kwotę
bez wyszczególnienia poszczególnych składników? Cena zawiera środki trwałe nie w pełni zamortyzowane oraz wartość wyposażenia, która została
zaliczona jednorazowo do kosztów. Pozostała część to wartość firmy, która nie była nigdzie ewidencjonowana, a wynika z pozycji rynkowej firmy.

Przebieg ewidencji operacji związanych ze sprzedażą zorganizowanej części przedsiębiorstwa - w księgach rachunkowych jednostki, o której mowa
w pytaniu, może przebiegać następująco:

1) dane wynikające z faktury VAT:

a) wartość według cen sprzedaży netto

- Ma konto 77-0 "Zyski nadzwyczajne",

b) VAT należny

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) razem należność

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

2) rozchód sprzedanych składników majątku wchodzących w skład zorganizowanej części
przedsiębiorstwa:

a) wartość niefinansowych aktywów trwałych

• wartość początkowa środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych,
nieruchomości inwestycyjnych oraz rzeczywiste koszty środków trwałych w budowie

- Ma konto 01 "Środki trwałe", 02 "Wartości niematerialne i prawne",
04 "Inwestycje w nieruchomości", 08 "Środki trwałe w budowie",

• dotychczasowe odpisy umorzeniowe środków trwałych, wartości niematerialnych i
prawnych oraz nieruchomości inwestycyjnych

- Wn konto 07 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych, wartości niematerialnych
i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości",

• część nieumorzona

- Wn konto 77-1 "Straty nadzwyczajne",

b) materiałów, towarów i produktów gotowych

• wartość w cenach ewidencyjnych

- Ma konto 31 "Materiały", 33 "Towary", 60 "Produkty gotowe i półprodukty",

• odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych

- Wn konto 34 "Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów i towarów",
62 "Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów",

• wartość według cen zakupu (nabycia) lub kosztów wytworzenia

- Wn konto 77-1 "Straty nadzwyczajne",

c) wartość należności (np. kaucje)

- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami" lub 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Wn konto 77-1 "Straty nadzwyczajne".

Rozchód wyposażenia, którego wartość została zarachowana jednorazowo w koszty (jako materiały), nie podlega ewidencji księgowej. Jeżeli
jednostka prowadzi ewidencję ilościową pozabilansową, wówczas następuje wyłącznie wykreślenie wyposażenia z tej ewidencji.

Należy również podkreślić, że wartość firmy, którą jednostka wytworzyła we własnym zakresie, nie jest wykazywana w księgach rachunkowych
jako składnik aktywów.

Czynsz płatny z góry w księgach wydzierżawiającego

Jednostka wystawiła fakturę za dzierżawę miejsca przeznaczonego na tablicę reklamową. Faktura jest wystawiona w dniu 2 stycznia 2007 r. za okres
od stycznia 2007 r. do czerwca 2007 r. z terminem płatności wyznaczonym na dzień 10 stycznia 2007 r. Jak prawidłowo zaksięgować przychód
i podatek VAT?

Z sytuacji opisanej w pytaniu wynika, iż czynsz jest płatny z góry za cały okres (6 miesięcy). W związku z tym wydzierżawiający zarachowując
kwotę czynszu powinien uwzględnić przepisy art. 41 ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem, równowartość otrzymanych lub należnych
od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, zalicza się do rozliczeń
międzyokresowych przychodów. Zatem wartość czynszu płatnego z góry wydzierżawiający rozlicza w czasie poprzez ujęcie na koncie 84
"Rozliczenia międzyokresowe przychodów".

W jednostkach, których działalnością podstawową nie jest dzierżawa, przychody z tytułu dzierżawy ujmuje się w księgach rachunkowych -
stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości - jako pozostałe przychody operacyjne. Zatem z chwilą wykonania świadczenia, zaliczony
do rozliczeń międzyokresowych przychodów czynsz dzierżawy opłacony z góry, księguje się do przychodów bieżącego okresu sprawozdawczego
(miesiąca) (Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne").

Dla celów podatku VAT - stosownie do art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT - obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług
dzierżawy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub
fakturze. Zatem, w sytuacji pytającej jednostki, obowiązek podatkowy w zakresie VAT powstał w dniu, w którym przypada termin płatności
określony w fakturze (tutaj: w styczniu 2007 r.).

Ewidencja księgowa czynszu płatnego z góry w księgach rachunkowych wydzierżawiającego może przebiegać w sposób przedstawiony na
poniższym przykładzie.

Przykład

I. Założenia:

1. Wydzierżawiający wystawił w dniu 2 stycznia 2007 r. fakturę za dzierżawę miejsca przeznaczonego na tablicę reklamową za okres od stycznia
do czerwca 2007 r. z terminem płatności wyznaczonym na dzień 10 stycznia 2007 r. Dane z faktury:

a) wartość netto:

600 zł,

b) należny podatek VAT według stawki 22%:

132 zł,

c) wartość brutto:

732 zł.

2. Dzierżawa nie jest podstawowym rodzajem działalności jednostki.

II. Dekretacja:

1. Faktura VAT wystawiona dzierżawcy:

a) wartość brutto:

732 zł

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Konto dzierżawcy),
- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",

b) należny podatek VAT:

132 zł

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu
VAT należnego".

2. PK - zarachowanie przychodów ze sprzedaży usług dzierżawy
w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy
(miesiąc): (600 zł : 6 m-cy) =

100 zł

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Przychody szkoły prywatnej

W jaki sposób szkoła prywatna powinna ująć w księgach rachunkowych czesne wpłacane przez uczniów z góry za cały rok lub za semestr
proporcjonalnie?

Konsekwencją stosowania - dla celów rachunkowych - zasady współmierności (określonej w art. 6 ust. 2 ustawy o rachunkowości) jest dokonywanie
rozliczeń międzyokresowych przychodów w sposób określony w art. 41 ustawy o rachunkowości, z którego wynika, że otrzymane od kontrahentów
zapłaty przyszłych świadczeń, do czasu realizacji tych świadczeń, zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów.

W sytuacji szkoły oznacza to, że otrzymane od uczniów czesne ujmuje się w księgach rachunkowych szkoły na koncie 84 "Rozliczenia
międzyokresowe przychodów".

Ewidencja zdarzeń, o których mowa w pytaniu, może przebiegać następująco:

1. Opłata wnoszona przez ucznia (za cały rok z góry lub za semestr):

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne ucznia).

2. Zaliczenie otrzymanej kwoty do rozliczeń międzyokresowych przychodów:

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami"
(w analityce: Konto imienne ucznia),
- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów".

3. Zarachowanie przychodów ze sprzedaży po zakończeniu danego miesiąca nauki:

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 70-0 "Sprzedaż usług".

Dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych w jednostce niebędącej zakładem pracy chronionej

Jak powinna przebiegać ewidencja księgowa operacji gospodarczych związanych z otrzymywaniem i późniejszym rocznym rozliczeniem
dofinansowania z PFRON do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w jednostkach niebędących zakładami pracy chronionej?

Pomoc w postaci dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych jest pierwotnie realizowana w formie zaliczki lub ryczałtu na
rekompensatę podwyższonych kosztów zatrudniania tych osób. Następnie, na podstawie art. 26c ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.
o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776, ost. zm. w Dz. U. z 2007 r. nr 115,

poz. 791), w terminie do 15 lutego roku następnego pracodawca dokonuje rozliczenia miesięcznego dofinansowania za okres roczny. Rozliczenia
tego dokonuje się według zasady memoriałowej, czyli za okres, którego ta pomoc dotyczy.

Ewidencja rozrachunków związanych z dofinansowaniem do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w księgach rachunkowych może
przebiegać następująco:

1. Zarachowanie należności z tytułu dofinansowania do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych - w dacie złożenia wniosku:

- Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: PFRON),
- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów"
(w analityce: PFRON - dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych).

2. Wpływ środków pieniężnych na rachunek bankowy (księgowanie na podstawie
wyciągu bankowego):

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: PFRON).

3. Zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych (księgowanie na podstawie
polecenia księgowania, równolegle do poz. 2):

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów"
(w analityce: PFRON - dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych),
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Rozliczenia rocznego dokonuje się na formularzach INF-D-Kz (służy do wykazania podwyższonych kosztów zatrudnienia osób niepełnosprawnych,
które mogą być rozliczane ryczałtowo lub w wysokości kosztów faktycznie poniesionych) oraz INF-D-R (służy do rozliczenia dofinansowania
do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych).

4. Księgowanie kwoty podlegającej zwrotowi na konto PFRON, o którą zwiększono pozostałe
przychody operacyjne:

- Wn konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: PFRON).

5. Przelew środków pieniężnych na konto PFRON (na podstawie wyciągu bankowego):

- Wn konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne"
(w analityce: PFRON),
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Jednostka może również podjąć decyzję (odpowiedni zapis w ZPK), że dopłaty księguje jako zmniejszenie kosztów wynagrodzeń osób
niepełnosprawnych, tj. na kontach zespołu 4.

Ś

rodek trwały otrzymany w drodze darowizny

Otrzymaliśmy nieodpłatnie (jako darowizna) środek trwały. Jak powinna wyglądać ewidencja przyjęcia i miesięcznej amortyzacji tego środka
trwałego?

Równowartość przyjętych nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, środków trwałych zalicza się do rozliczeń międzyokresowych
przychodów, zapisem:

- Wn konto 01 "Środki trwałe",
- Ma konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów".

Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów
amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych, zapisem:

- Wn konto 84 "Rozliczenia międzyokresowe przychodów",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Powyższe wynika wprost z art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości.

Za wartość początkową środka trwałego przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny, można przyjąć (na podstawie art. 28 ust. 2 UoR) cenę
sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu.

Koszty w świetle ustawy o rachunkowości

Elementem przeciwstawnym przychodom ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów jest koszt sprzedanych produktów, towarów i materiałów.
Ustala się go:

1) w wysokości kosztów wytworzenia - w przypadku sprzedaży wyrobów i usług,

2) w wartości sprzedanych towarów i materiałów w cenach nabycia (zakupu) - w przypadku sprzedaży towarów i materiałów.

Do ewidencji kosztów związanych z osiągnięciem przychodów, a także pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych oraz strat
nadzwyczajnych służą konta zespołu 7 "Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem". Na kontach zespołu 7 ujmuje się w szczególności:

1) koszty sprzedanych produktów (konto 70-1),

2) wartość sprzedanych towarów w cenach nabycia lub zakupu (konto 73-1),

3) wartość sprzedanych materiałów i opakowań w cenach nabycia lub zakupu (konto 74-1),

4) koszty finansowe (konto 75-1),

5) pozostałe koszty operacyjne (konto 76-1),

6) straty nadzwyczajne (konto 77-1).

Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów

Konto 70-1 "Koszt sprzedanych produktów" służy do ewidencji:

•

kosztów wytworzenia sprzedanych przez jednostkę produktów (wyrobów gotowych, półfabrykatów),

•

kosztów wytworzenia usług, w tym także objętych długotrwałymi umowami, również usług budowlanych, niezakończonych
i zakończonych ostatecznie,

•

kosztów sprzedaży (konto 52) i kosztów zarządu (konto 55), jeżeli kosztów tych nie odnosi się bezpośrednio na konto 49 lub 86,

•

kosztów stałych dotyczących niewykorzystanej części normalnych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych.

W razie nieprowadzenia ewidencji produktów i odpisywania ich wartości w ciężar kosztu sprzedanych produktów w okresie ich wytwarzania (Wn
konto 70-1, Ma konto 50, 58) na koncie tym, po stronie Ma ujmuje się także, nie później niż na dzień bilansowy, wartość stanu zapasów produktów
gotowych (Wn konto 60, Ma konto 70-1).

Ewidencję szczegółową do konta 70-1 prowadzi się według grup produktów lub zakładów produkcyjnych. Dane w tej ewidencji grupuje się
w układzie szczegółowym zastosowanym do konta 70-0 "Sprzedaż produktów". Wskazane jest również wyodrębnienie kosztów sprzedaży według
odbiorców, tj. jednostek powiązanych i pozostałych - taki podział ułatwi sporządzenie rachunku zysków i strat w wersji kalkulacyjnej, w którym
w kosztach sprzedanych produktów, towarów i materiałów wyodrębnia się koszty od jednostek powiązanych.

Do ewidencji wartości sprzedanych towarów służy konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)". Zgodnie z art. 17 ust. 2
pkt 4 UoR, istnieje możliwość odnoszenia wartości zakupionych towarów bezpośrednio w koszty (Wn konto 73-1, Ma konto 30). Jednakże nie
później niż na dzień bilansowy należy ustalić stan tych towarów i dokonać jego wyceny. O tak ustaloną wartość należy skorygować koszty
dotyczące sprzedaży towarów.

Po stronie Wn konta 73-1 księguje się w szczególności:

•

wartość sprzedanych towarów w cenach przyjętych do ewidencji (tj. zakupu, nabycia lub stałych cenach ewidencyjnych),

•

odchylenia debetowe od cen ewidencyjnych, w przypadku gdy wyceniono wartość sprzedanych towarów w cenach ewidencyjnych,

•

wartość towarów odniesionych bezpośrednio w koszty w momencie ich nabycia,

•

wartość wniesionych towarów jako wkład niepieniężny (aport).

Po stronie Ma konta 73-1 księguje się w szczególności:

•

wszelkie zmniejszenia wartości sprzedanych towarów wynikające z uznanych zwrotów i reklamacji,

•

odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych, w przypadku gdy wyceniono wartość sprzedanych towarów w cenach ewidencyjnych,

•

korektę w wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji i ustalenia wartości końcowej towarów, które w ciągu roku odnoszone były w koszty
w momencie zakupu,

•

przeniesienie na koniec roku na wynik finansowy.

Do ewidencji wartości sprzedanych materiałów i opakowań w cenach nabycia (zakupu), a także do sprzedanych odpadów (gdy przychody z tego
tytułu ujmuje się na koncie 74-0), przeznaczone jest konto 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów i opakowań".

Po stronie Wn konta 74-1 księguje się w szczególności:

•

wartość sprzedanych materiałów i opakowań w cenach ewidencyjnych,

•

wartość materiałów wniesionych jako wkład do spółki,

•

wartość odpadów sprzedanych bezpośrednio z produkcji,

•

odchylenia debetowe od cen ewidencyjnych materiałów przypadające na sprzedane materiały,

•

wartość sprzedanych materiałów nieobjętych ewidencją w toku składowania, odzyskanych jako odpady poprodukcyjne.

Po stronie Ma konta 74-1 księguje się w szczególności:

•

zmniejszenia wartości sprzedanych materiałów i opakowań z tytułu ich zwrotu lub obniżenia ceny w wyniku reklamacji,

•

odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych materiałów przypadające na sprzedane materiały,

•

przeniesienie wartości sprzedanych materiałów w cenach nabycia (zakupu) na dzień bilansowy na konto wyniku finansowego.

Koszty budowy sprzedanych mieszkań w księgach rachunkowych dewelopera

Jak zaksięgować koszty projektów zamiennych u dewelopera, który rozliczył budynek i częściowo sprzedał mieszkania z tego budynku?

Koszty budowy mieszkań na sprzedaż w księgach rachunkowych dewelopera ujmuje się i rozlicza jako koszty działalności produkcyjnej. W razie
poniesienia kosztów związanych z wytwarzaniem produktów, które zostały już sprzedane, koszty te zalicza się do kosztów wytworzenia sprzedanych
produktów.

Zatem wymienione w pytaniu koszty dotyczące sprzedanych mieszkań należałoby zaksięgować bezpośrednio w ciężar konta 70-1 "Koszt
sprzedanych lokali", jako koszty obciążające wynik finansowy, zapisem:

- Wn konto 70-1 "Koszt sprzedanych lokali" (mieszkań),
- Ma konto 50 "Koszty budowy nieruchomości na sprzedaż" lub 58 "Rozliczenie kosztów
działalności" - jeśli rozliczenie kosztów budowy następuje za pośrednictwem tego konta.

Ten sposób księgowania dotyczy tylko mieszkań znajdujących się w odrębnym budynku, które w stanie zdatnym do sprzedaży zostały już sprzedane.
Nie dotyczy natomiast mieszkań, które figurują w księgach rachunkowych jako produkty gotowe na koncie 60 "Produkty (lokale) gotowe". W tym
przypadku koszty, o których mowa w pytaniu, w części przypadającej na lokale gotowe do sprzedaży, figurujące już na koncie 60, należałoby
księgować na zwiększenie kosztu wytworzenia mieszkań niesprzedanych, będących na stanie jako zapas, figurujących na koncie 60, zapisem:

- Wn konto 60 "Produkty (lokale) gotowe",
- Ma konto 50 "Koszty budowy nieruchomości na sprzedaż" lub 58 "Rozliczenie kosztów
działalności"- jeśli cena ewidencyjna mieszkań gotowych do sprzedaży różni się od
kosztu wytworzenia.

Ewidencja wartości sprzedanych towarów w hurcie

Jesteśmy hurtownią. Prosimy o podanie ewidencji wartości sprzedanych towarów.

Wartość sprzedanych towarów w hurcie to grupa kosztów, która obejmuje wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia), księgowanych
na koncie 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w hurcie". Dla potrzeb obliczenia wyniku finansowego wartość tę ustala się w cenach zakupu
(nabycia). Jeżeli zapasy towarów w hurcie są ewidencjonowane w cenach różniących się od cen zakupu (nabycia), to wartość rozchodowanych na
skutek sprzedaży towarów doprowadza się do wartości w cenach zakupu (nabycia), korygując zaksięgowaną wcześniej na koncie 73-1 wartość
towarów w cenach ewidencyjnych o kwotę odchyleń od cen ewidencyjnych towarów, przypadającą na towary sprzedane.

Uwaga: W przypadku prowadzenia ewidencji zapasów towarów w cenach zakupu (nabycia), nie ma potrzeby korygowania ich wartości w momencie
sprzedaży.

Ewidencja wartości sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia) może przebiegać następująco:

1. Wartość sprzedanych towarów w cenach ewidencyjnych księgowana bieżąco w momencie
ich sprzedaży i wydania sprzedanych towarów z magazynu:

- Wn konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)",
- Ma konto 33 "Towary w hurcie".

2. Odchylenia kredytowe od cen ewidencyjnych towarów w części przypadającej na towary
sprzedane:

- Wn konto 34 "Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów w hurcie",
- Ma konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)".

Uwaga: Odchylenia debetowe księguje się odwrotnie: Wn konto 73-1, Ma konto 34.

3. Częściowy lub całkowity zwrot towarów na skutek reklamacji nabywcy, uznanej przez
hurtownię za uzasadnioną (równolegle do korekty sprzedaży, potwierdzonej fakturą
korygującą):

- Wn konto 33 "Towary w hurcie",
- Ma konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)".

Uwaga: W sytuacji gdy ewidencja zapasów towarów prowadzona jest w cenach ewidencyjnych różniących się od cen zakupu (nabycia), równolegle
do księgowania zwrotu towarów koryguje się odchylenia od cen ewidencyjnych kredytowe (zapisem: Wn konto 73-1, Ma konto 34) i debetowe
(zapisem odwrotnym: Wn konto 34, Ma konto 73-1).

4. Przeniesienie wartości sprzedanych towarów na dzień bilansowy według cen zakupu
(nabycia):

- Wn konto 86 "Wynik finansowy",
- Ma konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)".

Wydanie próbek towaru

Właściciel firmy prowadzącej działalność handlową przekazał nieodpłatnie zagranicznemu pośrednikowi handlowemu próbki towaru, w celu
dalszego przekazania ich do przetestowania potencjalnym kontrahentom. Jak należy ująć w księgach rachunkowych operacje związane z powyższym
zdarzeniem?

Ewidencja przekazania (nieodpłatnie) zagranicznemu pośrednikowi próbek towarów, które jednostka uprzednio zakupiła, może przebiegać zapisami:

1. Rozchód towarów - wartość według cen zakupu (nabycia) w rozumieniu art. 28 ustawy
o rachunkowości:

a) objętych ewidencją bilansową podczas składowania (RW)

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Pozostałe koszty),
- Ma konto 33 "Towary",

b) nieobjętych ewidencją podczas składowania, tj. odniesionych w koszty w momencie
zakupu na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o rachunkowości (PK)

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Pozostałe koszty),
- Ma konto 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)".

W świetle przepisów art. 7 ust. 7 ustawy o VAT, przekazywana (wręczana) przez podatnika niewielka ilość towaru, reprezentująca określony rodzaj
lub kategorię towarów, która zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru,
a jednocześnie niewskazująca na działania mające charakter handlowy, stanowi próbkę.

Do próbek przekazywanych potencjalnym kontrahentom (klientom) nie stosuje się przepisów o VAT dotyczących dostawy towarów. Wynika to
z art. 7 ust. 3 ustawy o VAT i oznacza, że:

•

wydanie próbek powinno być traktowane identycznie jak przekazanie towarów w celu ich zużycia na potrzeby działalności
przedsiębiorstwa; zatem czynność przekazania próbek towarów nie pociąga za sobą obowiązku korekty VAT odliczonego przez jednostkę
w momencie nabycia towarów,

•

wydanie towarów jako próbek nie podlega opodatkowaniu VAT należnym - niezależnie od tego, czy towary stanowiące próbki zostały
nabyte odpłatnie, czy nieodpłatnie,

•

czynność przekazania próbek towarów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT nie wymaga udokumentowania fakturą
wewnętrzną.

Sprzedaż maszyny zaliczonej w momencie nabycia do kosztów zużycia materiałów

Ze względu na przewidywany okres używania nabytej maszyny nie dłuższy niż rok, jej wartość w cenie nabycia zarachowano w ciężar kosztów
zużycia materiałów. Jak powinny przebiegać księgowania w związku ze sprzedażą tej maszyny przed upływem roku od jej nabycia?

Skoro maszyna została zakwalifikowana do materiałów, gdyż nie został spełniony jeden z warunków wymaganych w art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy
o rachunkowości dla uznania jej za środek trwały (przewidywany okres używania musi być dłuższy niż rok), to sprzedaż takiej maszyny powinna
podlegać udokumentowaniu i ewidencji w sposób obowiązujący przy sprzedaży materiałów.

Zakładając, że jednostka jest podatnikiem VAT, operacje związane ze sprzedażą maszyny, zarachowanej w momencie nabycia do kosztów zużycia
materiałów, mogą być księgowane zapisami:

1. Faktura VAT wystawiona nabywcy:

a) cena maszyny (wartość brutto)

- Wn konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami" lub 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) VAT należny - jeżeli wystąpi obowiązek podatkowy

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) wartość netto stanowiąca przychód ze sprzedaży materiałów (poz.: 1a - 1b)

- Ma konto 74-0 "Sprzedaż materiałów".

2. PK - przeksięgowanie wartości maszyny w cenie nabycia w ciężar kosztów zespołu 7:

- Wn konto 74-1 "Wartość sprzedanych materiałów",
- Ma konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Zużycie materiałów)

oraz równolegle zapis techniczny (kwota ze znakiem minus) dla zachowania czystości
obrotów na koncie kosztów zużycia materiałów:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Zużycie materiałów),
- Ma konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5
(w analityce: Zużycie materiałów).

Koszty sprzedaży

Koszty sprzedaży to koszty, które są ponoszone przez przedsiębiorstwo w związku z czynnościami sprzedaży (pakowania, przewozu, załadunku
i wyładunku, ubezpieczeń transportowych itp.). Do kosztów sprzedaży zalicza się także koszty działań marketingowych, a więc promocji
i dystrybucji, których celem jest poinformowanie potencjalnego nabywcy o cechach produktu, przekonanie do zakupu i uczynienie go łatwo
dostępnym na rynku. Do ewidencji tych kosztów służy konto 52-7 "Koszty sprzedaży".

Koszty sprzedaży można grupować według następujących pozycji:

•

materiały, obejmujące zużycie materiałów do pakowania przeznaczonych do wysyłki wyrobów oraz opakowań wielokrotnego użytku,

•

przewozy, obejmujące opłaty za usługi łącznie z kosztami składowania, załadunków oraz wyładunków wykonywanych przez
przewoźników i spedytorów,

•

koszty reklamy, do których zalicza się opłaty za udział w targach i wystawach, za kampanie reklamowe, zużycie rzeczowych składników
majątkowych (np. eksponaty reklamowe, produkty przeznaczone do degustacji),

•

opłaty za korzystanie z licencji, naliczane w proporcji do liczby sprzedanych produktów wytworzonych na podstawie licencji,

•

pozostałe koszty sprzedaży, np. płace z narzutami za prace załadunkowe, koszty wytworzenia produktów zniszczonych w czasie
transportu, koszty przeglądów gwarancyjnych itp.,

•

podatek akcyzowy, w przypadku gdy jednostka płaci go od sprzedanych wyrobów.

Do kosztów sprzedaży nie zalicza się:

•

wynagrodzeń pracowników zatrudnionych w komórkach zbytu, ekspedycji i w magazynach oraz składek na ubezpieczenia społeczne
i innych świadczeń na rzecz tych pracowników,

•

odpisów na ZFŚS,

•

kosztów konwojowania, kosztów podróży służbowych,

•

opłat za przesyłki,

•

opłat za badania i analizę jakości wyrobów.

Koszty te zalicza się do kosztów ogólnego zarządu (konto 55).

Wynagrodzenia pracowników - koszt wytworzenia czy sprzedaży?

Firma wydawnicza, w celu pozyskania reklamodawców do wydawanego czasopisma, zatrudnia w oparciu o umowy zlecenia przedstawicieli
handlowych. Przedstawiciele otrzymują stałe, comiesięczne wynagrodzenie, do którego dodawana jest prowizja zależna od wartości pozyskanych
reklam. Czy wynagrodzenia przedstawicieli będą kosztem wytworzenia czasopisma, czy kosztem sprzedaży?

W ramach działalności wydawniczej uzyskiwane są przychody z dwóch zasadniczych źródeł: z tytułu sprzedaży czasopism oraz z tytułu
zamieszczania reklam i ogłoszeń. Zarówno koszty ponoszone w celu zainteresowania Czytelników ofertą wydawniczą, jak i koszty ponoszone
w celu pozyskania reklamodawców, leżą w sferze szeroko pojętych kosztów sprzedaży. Celem ich ponoszenia jest bowiem nie fizyczne wytworzenie
danego produktu (numeru czasopisma, ogłoszenia reklamowego), lecz generowanie popytu na produkt poprzez oddziaływanie na potencjalnych
nabywców. To, że wynagrodzenia przedstawicieli handlowych są uzależnione od wartości pozyskanych przez nich zleceń, nie zmienia istoty
(funkcji) ponoszonych kosztów - powinny być one bez wątpienia ujmowane jako koszty sprzedaży.

Koszt wytworzenia produktu został zdefiniowany w art. 28 ust. 3 ustawy o rachunkowości. W definicji tej wymienione zostały cztery kategorie
kosztów, których nie zalicza się do kosztu wytworzenia produktów. Są to koszty:

1) będące konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych,

2) ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny,

3) magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji,

4) sprzedaży produktów.

Wskazane grupy kosztów wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.

Koszty pozyskania reklamodawców nie powinny zatem kształtować kosztu wytworzenia produktu, lecz powinny być odniesione na konto kosztów
sprzedaży. Przy założeniu, że jednostka prowadzi ewidencję kosztów w układzie rodzajowym oraz w układzie funkcjonalnym, ich księgowe ujęcie
powinno wyglądać następująco:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów"
(w analityce: Wynagrodzenia),
- Ma konto 23 "Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń"

i równolegle

- Wn konto 52-7 "Koszty sprzedaży",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

W podobny sposób rozliczamy składki na ubezpieczenia społeczne w części obciążającej zleceniodawcę, jeśli istnieje obowiązek opłacania tych
składek (oczywiście wówczas w układzie rodzajowym księgujemy je na koncie "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia").

Może zdarzyć się sytuacja, kiedy przedstawiciel handlowy pozyska zlecenie na publikacje reklam w dłuższym okresie. Jeżeli premia z tego tytułu
zostanie mu naliczona "z góry", a jej wartość będzie na tyle znacząca, że w istotny sposób wpłynie na wynik bieżącego okresu sprawozdawczego,
wówczas premię tę (wraz z przynależnymi składkami ubezpieczeń społecznych obciążającymi pracodawcę, jeśli występują) można rozliczyć
międzyokresowo. W takim przypadku drugie księgowanie powinno być następujące:

- Wn konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

Następnie aktywowane koszty akwizycji rozliczamy w czasie proporcjonalnie do uzyskiwanych wpływów z zakontraktowanego cyklu
reklamowego:

- Wn konto 52-7 "Koszty sprzedaży",
- Ma konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Koszty ogólnego zarządu

Koszty zarządu dzieli się na dwie grupy:

1) koszty administracyjno-gospodarcze, do których zalicza się m.in.:

a) płace i narzuty na płace pracowników zarządu,

b) koszty biurowe (materiały biurowe, opłaty telekomunikacyjne, koszty archiwizacji danych, obsługi rachunkowej itp.),

c) koszty podróży służbowych pracowników zarządu,

d) koszty szkoleń pracowników zarządu,

e) opłaty za usługi i świadczenia związane z administrowaniem przedsiębiorstwa,

f) tzw. podatki kosztowe (np. podatek od nieruchomości budynku zarządu),

g) koszty reprezentacji;

2) koszty ogólnogospodarcze, które obejmują m.in.:

a) koszty komórek ruchu, których - ze względu na ich wielkość - nie wyodrębniono jako wydziałów produkcji pomocniczej, np.:
magazyny ogólnozakładowe, laboratoria, bocznice kolejowe itp.,

b) koszty funkcji pełnionych przez jednostkę gospodarczą jako całość, a w szczególności: ochrony mienia, szkoleń, bezpieczeństwa
i higieny pracy, racjonalizacji i wynalazczości, dowozu pracowników itp.,

c) koszty utrzymania budynków i pomieszczeń.

Do kosztów ogólnego zarządu nie zalicza się kosztów związanych z utrzymaniem obiektów działalności socjalnej oraz obiektów służących
rehabilitacji osób niepełnosprawnych (amortyzacji, remontów i konserwacji, usług sprzątania, opłat za zużycie energii elektrycznej, gazu, wody,
ogrzewania, wynagrodzeń pracowników obsługi).

Do ewidencji wyodrębnionych kosztów zarządzania jednostki jako całością służy konto 55 "Koszty zarządu".

Delegacja służbowa prezesa spółki

Prezes spółki z o.o. wyjeżdża na delegacje służbowe do kontrahentów - w celu omawiania kontraktów i współpracy przy projektach. W jaki sposób
księgować koszty takich delegacji?

W sytuacji opisanej w pytaniu ewidencja księgowa kosztów delegacji może przebiegać zapisami:

1. Zarachowanie kosztów prostych w kwotach wynikających z dowodów
źródłowych (w rozumieniu art. 20-22 ustawy o rachunkowości):

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów"
(w analityce: Koszty podróży służbowych),
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" lub 23 "Rozrachunki z pracownikami"
(jeżeli prezes spółki wykonuje swoje obowiązki na podstawie umowy o pracę).

2. Rozliczenie kosztów na właściwe konta zespołu 5:

- Wn konto 55 "Koszty zarządu",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

3. Wypłata kwot należnych prezesowi:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" lub 23 "Rozrachunki z pracownikami",
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący" lub 10 "Kasa".

Pozostałe koszty operacyjne

Pozostałe koszty operacyjne to koszty pośrednio związane z podstawową działalnością operacyjną jednostki. Księguje się je na koncie 76-1
"Pozostałe koszty operacyjne".

Do pozostałych kosztów operacyjnych zalicza się w szczególności koszty związane z:

•

utrzymaniem obiektów działalności socjalnej i służących rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

•

zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji w nieruchomości i prawa,

•

utrzymaniem (np. koszty remontów, podatek od nieruchomości) inwestycji w nieruchomości i prawa,

•

odpisaniem należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych (jeżeli nie obciążają one uprzednio dokonanego odpisu
aktualizującego), z wyjątkiem należności o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,

•

utworzeniem rezerw na pewne lub prawdopodobne straty z operacji gospodarczych, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami
finansowymi,

•

odpisami aktualizującymi wartość niefinansowych aktywów trwałych i obrotowych,

•

odszkodowaniami, karami i grzywnami,

•

przekazaniem aktywów nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny,

•

odpisaniem kosztów prac badawczych i rozwojowych zakończonych niepowodzeniem,

•

wniesieniem w formie aportu niefinansowych aktywów trwałych.

Ewentualne korekty zarachowanych uprzednio kosztów księguje się po stronie Ma konta 76-1.

Sprzedaż środka trwałego służącego działalności socjalnej

Czy niezamortyzowaną wartością środka trwałego służącego działalności socjalnej obciąża się zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, czy
pozostałe koszty operacyjne?

Niezamortyzowana część sprzedanego środka trwałego służącego działalności socjalnej powinna zostać odniesiona w ciężar pozostałych kosztów
operacyjnych.

Ś

rodki trwałe służące działalności socjalnej figurują w ewidencji środków trwałych i podlegają amortyzacji na zasadach ogólnych dotyczących

ś

rodków trwałych. Oznacza to, że ewidencja operacji gospodarczych dotyczących rozchodu w związku ze sprzedażą środka trwałego, służącego

działalności socjalnej, przebiega identycznie jak w przypadku sprzedaży środka trwałego służącego działalności operacyjnej jednostki.

Z definicji pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych (podanej w art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości) wynika, że koszty
i przychody związane ze zbyciem środków trwałych - jako koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki - zaliczane
są do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych. Oznacza to, że niezamortyzowana część sprzedanego środka trwałego powinna zostać
odniesiona w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych (Wn konto 76-1). Natomiast przychody ze sprzedaży powinny zwiększyć pozostałe
przychody operacyjne (Ma konto 76-0).

Różnica w ewidencji operacji gospodarczych dotyczących sprzedaży środków trwałych może w tym przypadku dotyczyć konieczności zarachowania
przychodów ze sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej na zwiększenie środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Obowiązek zwiększenia środków ZFŚS o przychody ze sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej wynika wprost z art. 7 ust. 1
pkt 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. nr 70, poz. 335, ost. zm. w Dz. U. z 2007 r.
nr 89, poz. 589). Zgodnie z tym przepisem, przychody z tytułu sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej, w części

nieprzeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych, zwiększają środki zakładowego funduszu świadczeń
socjalnych. Za przychód ze sprzedaży uważa się w tym przypadku przychód ze sprzedaży pomniejszony o koszty tej sprzedaży.

Uwaga: Zwiększenie środków ZFŚS o przychody z tytułu sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej, w części nie przeznaczonej
na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych, nie dotyczy - na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o ZFŚS - pracodawców
postawionych w stan upadłości lub likwidacji, z wyłączeniem przedsiębiorstw państwowych likwidowanych w celu prywatyzacji.

W ewidencji księgowej sprzedaż środka trwałego służącego działalności socjalnej może zatem przebiegać następująco:

1. Dane z faktury VAT dokumentującej sprzedaż:

a) wartość środka trwałego w cenie sprzedaży netto

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne",

b) ewentualna kwota podatku VAT należnego

- Ma konto 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego",

c) kwota należności od nabywcy

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

2. Wyksięgowanie z ewidencji bilansowej środka trwałego w związku z jego sprzedażą:

a) dotychczasowa amortyzacja

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",
- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) nadwyżka wartości początkowej nad odpisami amortyzacyjnymi (część nieumorzona)

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 01 "Środki trwałe".

3. Zarachowanie przychodu z tytułu sprzedaży środka trwałego służącego działalności
socjalnej (w części nie przeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych
obiektów socjalnych) na zwiększenie środków ZFŚS:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 85 "Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych".

4. Przelew środków na rachunek bankowy ZFŚS:

- Wn konto 13-5 "Rachunek bankowy wyodrębnionych środków pieniężnych ZFŚS",
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Uznanie należności za nieściągalną

Spółka z o.o. w 1999 roku sprzedała wyroby. Kontrahent uchylał się z uregulowaniem zobowiązania. W rezultacie sąd wydał dłużnikowi nakaz
zapłaty. Na podstawie nakazu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności skierowano wniosek o wszczęcie egzekucji, a spółka dokonała odpisu
aktualizującego. Komornik stwierdził bezskuteczność egzekucji i umorzył postępowanie egzekucyjne. Jakich księgowań powinniśmy dokonać w
związku z umorzeniem postępowania egzekucyjnego?

Zasady aktualizacji należności dla celów bilansowych wskazane są w art. 35b ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem, wartość
należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego. Odpisy aktualizujące
wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych - zależnie od rodzaju należności,
której dotyczy odpis aktualizacji.

W księgach rachunkowych dokonanie odpisu aktualizującego wartość należności związanej ze sprzedażą wyrobów ujmuje się zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności".

W związku z umorzeniem postępowania egzekucyjnego jednostka uznała należność za nieściągalną. Wyksięgowanie należności wobec jej
nieściągalności powinno nastąpić jednocześnie z wyksięgowaniem odpisu aktualizującego wartość tej należności. Zgodnie bowiem z art. 35b ust. 3
ustawy o rachunkowości, należności nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość.

W księgach rachunkowych odpisanie należności uznanej za nieściągalną powinno nastąpić zapisem:

- Wn konto 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności",
- Ma konto 20 "Rozrachunki z odbiorcami".

Ś

rodek trwały przedmiotem aportu

Spółka z o.o. przekazała innej spółce (w zamian za udziały) środek trwały w formie aportu. Jak zaksięgować taką operację?

W sytuacji gdy spółka z o.o. wnosi na poczet udziału w kapitale zakładowym innej spółki aport niepieniężny w postaci środka trwałego, ewidencja
zdarzeń może przebiegać następująco:

1. Wartość nominalna uzyskanych w zamian udziałów:

- Wn konto 03 "Długoterminowe aktywa finansowe",
- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

2. Wartość księgowa wniesionego jako wkład rzeczowy środka trwałego:

a) wartość początkowa

- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) dotychczasowe umorzenie

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

c) nieumorzona część wartości początkowej środka trwałego

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne".

3. Różnica pomiędzy wartością rynkową (równą wartości nominalnej obejmowanych
udziałów) a niższą wartością księgową środka trwałego będącego przedmiotem wkładu:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 81-3 "Kapitał z aktualizacji wyceny"

oraz równolegle doprowadzenie wartości rynkowej do wartości księgowej jako ceny
nabycia

- Wn konto 03-5 "Odpisy aktualizujące długoterminowe aktywa finansowe",
- Ma konto 03 "Długoterminowe aktywa finansowe".

Odszkodowanie wypłacone pracownikowi z tytułu utraty zdrowia

Jak należy zaksięgować wypłatę jednorazowego odszkodowania z tytułu utraty przez pracownika zdrowia z winy pracodawcy? Kwoty świadczeń
wynikają z prawomocnego wyroku sądu.

Zdarzenie, o którym mowa w pytaniu, jest w sposób pośredni związane z działalnością operacyjną jednostki. Dlatego finansowe skutki utraty
zdrowia przez pracownika z powodu zaniedbań pracodawcy, w postaci zasądzonego na jego rzecz odszkodowania, powinny zostać odniesione
w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. f) UoR.

Ewidencja w księgach rachunkowych jednostki może przebiegać następująco:

1) zarachowanie zobowiązania:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Konto imienne uprawnionego do świadczeń);

2) zapłata:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Konto imienne uprawnionego do świadczeń),
- Ma konto 10 "Kasa" lub 13-0 "Rachunek bieżący".

Prawidłowe byłoby również księgowanie operacji z pominięciem konta rozrachunkowego:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 10 "Kasa" lub 13-0 "Rachunek bieżący".

Kradzież gotówki

W kasie stwierdzono niedobór gotówki. Powstał on na skutek kradzieży. Jak należy ująć w księgach rachunkowych powyższy niedobór, który uznano
za niezawiniony przez kasjera?

Niedobór, który uznano za niezawiniony, ujmuje się w księgach rachunkowych w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, zapisami:

1. Stwierdzenie niedoboru:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów),
- Ma konto 10 "Kasa".

2. Uznanie niedoboru za niezawiniony:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie niedoborów).

Koszty finansowe

Do kosztów finansowych, które ujmuje się po stronie Wn konta 75-1, zalicza się w szczególności:

•

wartość sprzedanych aktywów finansowych (udziałów, akcji i innych papierów wartościowych) w cenie nabycia z uwzględnieniem
odpisów aktualizujących ich wartość,

•

wartość ewidencyjną aktywów finansowych (także wierzytelności) wniesionych do innej jednostki jako aport,

•

dopłaty należne względnie wniesione przez udziałowców spółek z o.o.,

•

straty powstałe w wyniku likwidacji spółki, w której jednostka ma udziały,

•

odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek, jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych
i wartości niematerialnych i prawnych,

•

odsetki i dyskonto od wyemitowanych przez jednostkę obligacji,

•

dyskonto przy sprzedaży obcych czeków, weksli i papierów wartościowych,

•

odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie,

•

opłaty dodatkowe z tytułu leasingu finansowego,

•

rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji finansowych będących w toku,

•

odpisy z tytułu aktualizacji wyceny aktywów finansowych (w tym należności zaliczonych do aktywów finansowych),

•

nadwyżka kosztów emisji akcji ponad różnicę między wartością emisyjną akcji a ich wartością nominalną nierozliczoną z kapitałem
zapasowym,

•

ujemne różnice kursowe (z wyjątkiem zaliczonych do kosztów środków trwałych w budowie lub ceny nabycia środków trwałych
i wartości niematerialnych i prawnych).

Ewidencja szczegółowa powinna zapewnić co najmniej dane niezbędne do sporządzenia rachunku zysków i strat. W analityce należy zatem
wyróżnić w szczególności:

•

odsetki, w tym dla jednostek powiązanych,

•

straty ze zbycia inwestycji,

•

kwoty z aktualizacji wartości inwestycji,

•

inne koszty finansowe.

Odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie zobowiązań

Płacimy odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań. W jaki sposób powinniśmy ujmować te zdarzenia w księgach rachunkowych?

Odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie zobowiązań z tytułu dostaw i usług zarachowuje się w ciężar kosztów finansowych, księgując:

1) odsetki należne (także należne wierzycielowi zgodnie z zawartą z nim umową, w wielkości
ustalonej przy wycenie zobowiązań na dzień bilansowy):

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",

2) zapłata odsetek (także należne wierzycielowi zgodnie z zawartą z nim umową w wielkości
ustalonej przy wycenie zobowiązań na dzień bilansowy):

- Wn konto 21 "Rozrachunki z dostawcami",
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Uwaga: Jeżeli należne wierzycielowi odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie dotyczą zobowiązań związanych z zakupem lub budową środków trwałych,
traktuje się je jako koszt obsługi zobowiązań z tego tytułu i - zgodnie z art. 28 ust. 8 pkt 2 UoR - księguje:

- Wn konta 08 "Środki trwałe w budowie",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki".

Opłaty i prowizje związane z uzyskaniem kredytu

Jak zaksięgować opłatę bankową za rozpatrzenie wniosku kredytowego oraz prowizję od uruchomienia kredytu?

Opłaty i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek, jeżeli nie dotyczą środków trwałych w budowie lub zakupu środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych, zalicza się - na podstawie art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości - do kosztów finansowych, zapisem:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

- Ma konto 13 "Rachunki i kredyty bankowe".

Przy księgowaniu prowizji bankowych należy uwzględnić również art. 39 ust. 4 ustawy o rachunkowości, który mówi, że jeżeli zgodnie z umową
wartość otrzymanych finansowych składników aktywów jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie, to różnica stanowi czynne rozliczenie
międzyokresowe kosztów, które odpisuje się w koszty finansowe w równych ratach, w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie.

W takim przypadku kwoty potrąconej prowizji od otrzymanego kredytu stanowią czynne rozliczenie międzyokresowe kosztów i są odpisywane
w koszty finansowe w równych ratach, w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto kredyt.

Odsetki od zaległości budżetowych

Na jakie konto zaksięgować odsetki od zaległości budżetowych? Czy odsetki te można zaliczyć w koszty podatkowe?

Ustalone i zapłacone odsetki od zaległości budżetowych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Wynika to wprost z przepisów art. 23 ust. 1
pkt 18 updof oraz art. 16 ust. 1 pkt 21 updop, które stanowią, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek za zwłokę z tytułu
nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej.

W księgach rachunkowych odsetki z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych zalicza się, zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy
o rachunkowości, do kosztów finansowych, księgując:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 22 "Rozrachunki publicznoprawne" lub 13-0 "Rachunek bieżący".

W związku z tym, że odsetki budżetowe nie stanowią kosztów, ale tylko dla celów podatkowych, wskazane jest w ewidencji analitycznej do konta
75-1 "Koszty finansowe" wyodrębnić konto analityczne, na którym będą ujmowane odsetki budżetowe jako koszty niestanowiące kosztów uzyskania
przychodów.

Straty nadzwyczajne

Straty nadzwyczajne, czyli skutki zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstających poza działalnością operacyjną jednostki, niezwiązane z ryzykiem
jej prowadzenia, ujmuje się na koncie 77-1 "Straty nadzwyczajne". Za straty nadzwyczajne uznaje się w szczególności:

1) równowartość szkód spowodowanych zdarzeniami losowymi, takimi jak: pożar, powódź, huragan, grad, uderzenie pioruna, eksplozja gazu,
tąpnięcie lub osunięcie się ziemi, sztorm i inne żywioły natury oraz koszty związane z usuwaniem skutków tych zdarzeń (zaliczane do strat
nadzwyczajnych) i otrzymane w związku z tym odszkodowania z tytułu ubezpieczenia majątkowego (zaliczane do zysków nadzwyczajnych),

2) skutki zaniechania i likwidacji pewnego rodzaju działalności (np. wyodrębnionego organizacyjnie zakładu wytwarzającego produkty), jeżeli
zaniechanie i likwidacja nastąpiły na skutek decyzji uprawnionych organów władzy lokalnej. Nie dotyczy to zaniechania i likwidacji
spowodowanych autonomiczną decyzją organów statutowych jednostki, tzn. skutków zdarzeń będących efektem planowego działania danej
jednostki, które uważa się za wchodzące w zakres ryzyka prowadzenia działalności operacyjnej i w związku z tym zalicza się - zgodnie z art. 3 ust. 1
pkt 32 UoR - do pozostałych kosztów operacyjnych,

3) utworzenie rezerw na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania spowodowane zdarzeniami niezwiązanymi
z ogólnym ryzykiem gospodarowania (niekwalifikujące się do kosztów finansowych lub pozostałych kosztów operacyjnych), zgodnie z art. 35d ust.
1 i 2 UoR, w tym także rezerwy na zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych (innych niż UoR) przepisów
jednostka została zobowiązana do jej przeprowadzenia,

4) wartość bilansową składników majątku wchodzących w skład sprzedanej zorganizowanej części jednostki, równolegle do zarachowania zysków
nadzwyczajnych z tytułu sprzedaży, także wówczas, gdy następuje nieodpłatne przekazanie (darowizna) zorganizowanej części jednostki.

Kwalifikowanie poszczególnych operacji do zdarzeń, których skutki finansowe zalicza się do strat nadzwyczajnych, wymaga każdorazowo oceny,
w celu ustalenia ich związku z ryzykiem gospodarowania, bowiem do strat i zysków nadzwyczajnych zalicza się tylko te z nich, które nie są

związane z tym ryzykiem. W przeciwnym razie, gdy dana operacja wynika ze zdarzeń związanych z ryzykiem prowadzenia działalności operacyjnej,
zalicza się je odpowiednio do pozostałych kosztów lub przychodów działalności operacyjnej.

Straty nadzwyczajne ujmuje się w księgach rachunkowych z uwzględnieniem zasady ostrożności, określonej w art. 7 ust. 1 ustawy o rachunkowości,
a mianowicie w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, należy uwzględnić wszystkie poniesione straty nadzwyczajne, także wtedy,
gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych (art. 7 ust. 2
UoR). Podkreślić należy, iż wartość zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości zysków i strat
nadzwyczajnych (por. art. 7 ust. 3 UoR).

Likwidacja szkody spowodowanej zdarzeniem losowym - ewidencja na przełomie roku

Pod koniec grudnia 2006 roku w spółce z o.o. spłonął pawilon handlowy wraz z towarem. Spółka posiada ważną polisę ubezpieczeniową mienia.
Szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi. Decyzję o wypłacie odszkodowania spółka otrzymała dopiero w 2007 roku, ale przed sporządzeniem
sprawozdania finansowego za rok 2006. Spółka na razie nie otrzymała żadnej dokumentacji z policji i straży pożarnej. Jaka powinna być
prawidłowa ewidencja księgowa i ujęcie podatkowe w roku 2006 i 2007?

Jeżeli przyczyną powstania szkody było zdarzenie nadzwyczajne - a za takie można uznać pożar pawilonu handlowego - to wydatki poniesione
w związku z likwidacją szkody zalicza się w ciężar konta 77-1 "Straty nadzwyczajne". Natomiast odszkodowanie otrzymane od zakładu ubezpieczeń
w związku z powstałą szkodą księguje się na stronę Ma konta 77-0 "Zyski nadzwyczajne".

Zgodnie z zasadą ostrożności, określoną w art. 7 ustawy o rachunkowości, zarachowanie równowartości szkody (wartość środka trwałego w części
nieumorzonej oraz wartość towaru) do strat nadzwyczajnych może nastąpić w miesiącu poniesienia szkody lub z datą dokumentacji otrzymanej
z policji i straży pożarnej, ale najpóźniej w księgach grudnia 2006 roku (w przypadku spółki miesiącem poniesienia szkody jest grudzień 2006 r.). Z
kolei odszkodowanie księguje się bezpośrednio do zysków nadzwyczajnych, pod warunkiem że:

•

kwota roszczenia z tytułu odszkodowania jest bezsporna,

•

uzyskanie odszkodowania od ubezpieczyciela jest niewątpliwe (potwierdzone decyzją),

•

decyzja o przyznaniu odszkodowaniu wpłynęła przed zamknięciem ksiąg za okres, w którym poniesiono szkodę.

Odszkodowanie księgowane jest wówczas zapisem:

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",
- Ma konto 77-0 "Zyski nadzwyczajne".

Jeżeli zatem jednostka otrzymała decyzję o przyznaniu odszkodowania przed zamknięciem ksiąg rachunkowych za 2006 rok, to nie ma przeszkód,
aby wartość przyznanego odszkodowania zaksięgować w zyski nadzwyczajne w 2006 roku.

Sposób ewidencji w księgach rachunkowych szkody spowodowanej zdarzeniem losowym oraz odszkodowania przyznanego w następnym okresie
sprawozdawczym zostanie przedstawiony na poniższym przykładzie.

Przykład

I. Założenia:

1. W spółce z o.o. w grudniu 2006 r. na skutek pożaru zniszczeniu
uległ:

a) pawilon handlowy o wartości początkowej:

300.000 zł

i dotychczasowym umorzeniu:

270.000 zł,

b) towar o wartości w cenach nabycia:

40.000 zł.

2. Firma ubezpieczeniowa przyznała spółce odszkodowanie
w wysokości:

72.000 zł.

3. Decyzja o przyznanym odszkodowaniu wpłynęła do spółki w lutym 2007 r.,
ale przed zamknięciem ksiąg rachunkowych za 2006 r.

II. Dekretacja:

A. Zapisy w księgach roku 2006

1. LT - wyksięgowanie pawilonu handlowego z ewidencji bilansowej:

a) wartość początkowa:

300.000 zł

- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) dotychczasowe umorzenie:

270.000 zł

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

c) część nieumorzona:

30.000 zł

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie szkód).

2. Wyksięgowanie wartości towaru, który uległ zniszczeniu podczas
pożaru:

40.000 zł

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie szkód),
- Ma konto 33 "Towary".

3. PK - zarachowanie skutków pożaru do strat nadzwyczajnych:
(30.000 zł + 40.000 zł) =

70.000 zł

- Wn konto 77-1 "Straty nadzwyczajne",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozliczenie szkód).

4. PK - decyzja firmy ubezpieczeniowej o przyznaniu odszkodowania:

72.000 zł

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem),
- Ma konto 77-0 "Zyski nadzwyczajne".

B. Zapisy w księgach roku 2007

1. WB - wpływ odszkodowania od ubezpieczyciela:

72.000 zł

- Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem).

Rozliczenia międzyokresowe kosztów

Zasady dokonywania rozliczeń międzyokresowych kosztów określone są w art. 39 UoR. Do ewidencji kosztów, które podlegają rozliczaniu w trybie
i według zasad określonych w tych przepisach przeznaczone jest konto 64"Rozliczenia międzyokresowe kosztów". Są to:

1) ujmowane i rozliczane jako rozliczenia międzyokresowe czynne - już poniesione koszty działalności operacyjnej, które dotyczą przyszłych
okresów;

2) ujmowane i rozliczane jako rozliczenia międzyokresowe bierne - prawdopodobne zobowiązania z tytułu kosztów działalności operacyjnej
przypadające na bieżący okres, a wynikające w szczególności:

a) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez jej kontrahentów, w sytuacji gdy kwotę zobowiązania można oszacować w sposób
wiarygodny,

b) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować,
mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego
użytku (zasady ustalania ich wysokości powinny wynikać z uznanych zwyczajów handlowych).

Czas i sposób rozliczania kwot ujętych na koncie 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych
kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności.

Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować:

•

stosownie do upływu czasu lub

•

stosownie do wielkości świadczeń.

Należy przy tym pamiętać, że zobowiązania ujęte na tym koncie jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zmniejszają koszty okresu
sprawozdawczego, w którym stwierdzono, że zobowiązania te nie powstały.

Na koncie 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" księgowane są w szczególności:

- po stronie Wn:

•

opłacone "z góry" abonamenty, polisy ubezpieczeniowe (majątkowe, komunikacyjne, osobowe),

•

opłacone za następne okresy (lata) czynsze umowne (np. za najem, dzierżawę, leasing),

•

dokonany jednorazowo roczny odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

•

koszty zakupu przypadające na zapasy materiałów i towarów (niewliczone w cenę nabycia),

•

koszty przygotowania nowej produkcji (np. wykonania dokumentacji, oprzyrządowania, udostępnienia złoża),

•

koszty prac rozwojowych przez czas ich trwania,

•

rozliczenie rezerwy w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych w dacie poniesienia wydatków objętych tą rezerwą,

•

przeniesienie ustalonej na dzień bilansowy nadwyżki poniesionych kosztów wytworzenia niezakończonych usług, w tym budowlanych,
objętych długotrwałymi umowami, nad kosztami tych usług współmiernymi do przychodów,

•

rozliczenie nadwyżki utworzonej rezerwy na koszty (straty) z tytułu usług objętych długotrwałymi umowami, nad rzeczywistą kwotą
poniesionych kosztów,

•

rzeczywiste straty z tytułu kosztów niezakończonych usług objętych długotrwałymi umowami (w tym robót budowlanych) - do wysokości
rezerwy utworzonej na straty;

- po stronie Ma:

•

rezerwy na znane koszty świadczeń już wykonanych na rzecz jednostki przez jej kontrahentów, ale niestanowiące jeszcze zobowiązań,

•

rezerwy na prawdopodobne koszty związane z udzielaniem gwarancji i rękojmi nabywcom produktów bądź usług,

•

rezerwy na przewidywaną stratę z tytułu wykonywania usług, w tym robót budowlanych, objętych długotrwałymi umowami,

•

rezerwy na oszacowane, mające istotny wpływ na wynik finansowy, koszty świadczeń na rzecz pracowników, których obowiązek wypłaty
wynika z obowiązujących jednostkę przepisów prawa, układów zbiorowych lub umów o pracę, np. na odprawy emerytalne i rentowe,
nagrody jubileuszowe,

•

rozliczanie kosztów aktywowanych w dacie ich ponoszenia na stronie Wn konta 64, w ciężar właściwych kosztów bieżącego okresu
sprawozdawczego,

•

rozliczenie aktywowanych kosztów prac rozwojowych zakończonych powodzeniem (w drodze przyjęcia uzyskanych efektów do ewidencji
bilansowej wartości niematerialnych i prawnych - stosownie do art. 33 ust. 2 UoR) oraz zakończonych niepowodzeniem (w drodze
zarachowania do pozostałych kosztów operacyjnych),

•

rozliczenie aktywowanej na dzień bilansowy nadwyżki poniesionych kosztów wytworzenia niezakończonych usług, w tym budowlanych,
objętych długotrwałymi umowami, nad kosztami tych usług zarachowanymi w ciężar kosztów zespołu 7.

Szczegółowa ewidencja do konta 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" powinna być prowadzona w sposób umożliwiający (m.in.):

•

ustalenie stanu rozliczeń międzyokresowych kosztów w podziale na czynne i bierne,

•

ustalenie ich stanu według poszczególnych tytułów rozliczeń, w tym dotyczących usług (robót budowlanych) objętych długotrwałymi
umowami,

•

ustalenie stanu kosztów zakupu niewliczonych do ceny nabycia materiałów oraz towarów, a przypadających na ich zapas (w bilansie
podwyższają wartość zapasów).

Koszty pośrednie w ewidencji księgowej

Jak zaksięgować ubezpieczenie majątku obejmujące okres od maja 2007 roku do kwietnia 2008 roku?

Koszty ubezpieczenia majątku są kosztami pośrednimi, tj. kosztami, których nie można bezpośrednio powiązać z konkretnymi przychodami, jakie
jednostka uzyskuje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Koszty pośrednie w świetle prawa bilansowego

Generalnie koszty pośrednie zalicza się do kosztów bilansowych w momencie ich poniesienia. Jeżeli jednak koszty te dotyczą przyszłych okresów
sprawozdawczych, jednostka może je rozliczać poprzez czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Wynika to z art. 39 ustawy o rachunkowości.
Przepis ten wskazuje, że odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości
ś

wiadczeń. Przy czym czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów z zachowaniem zasady ostrożności.

Określając zasady rozliczania kosztów w czasie należy uwzględnić zasadę istotności, tj. fakt, czy rozliczane koszty istotnie wpływają na rzetelne i
jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki. Jeśli koszty nie wywierają istotnie ujemnego wpływu na
rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki - jednostka ma prawo zastosować uproszczenie (na
mocy art. 4 ust. 4 UoR).

Koszty pośrednie w świetle przepisów podatkowych

W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym (art. 15 ust. 4d updop i art. 22 ust. 5c updof), koszty uzyskania przychodów inne niż koszty
bezpośrednio związane z przychodami są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli te koszty dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie
jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów
proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Oznacza to, że w obecnie obowiązującym stanie prawnym, nie ma już możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia
kosztów pośrednich, które dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy. Konieczne jest bowiem określenie, w jakim zakresie wydatki te dotyczą
danego roku podatkowego, a jeżeli nie jest to możliwe, zalicza się je do kosztów uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego
dotyczą.

W sytuacji gdy jednostka nabywa polisę ubezpieczeniową na okres dotyczący dwóch lat podatkowych, np. od maja 2007 r. do kwietnia 2008 r., nie
może zaliczyć takiego wydatku do kosztów uzyskania przychodów w całości w dacie poniesienia, ale musi ustalić, jaka jego część odnosi się
do 2007 roku, a jaka do 2008 roku - a więc w praktyce do rozliczenia kosztów według wskazanych proporcji.

Należy również zwrócić uwagę, iż aktualnie obowiązujące przepisy określają, co należy rozumieć za dzień poniesienia kosztu. Zgodnie z art. 15 ust.
4e updop i 22 ust. 5d updof, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych
(zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku
faktury (rachunku). Nie dotyczy to rezerw oraz biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Ujęcie w księgach rachunkowych kosztów ubezpieczenia majątku, dotyczących dwóch lat obrotowych

Wydatki związane z wykupem polisy ubezpieczeniowej, która obejmuje dwa lata, powinny być rozliczane w czasie poprzez ujęcie ich wartości na
koncie 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" (w analityce: Czynne rozliczenia międzyokresowe). Jednostka może rozliczać ww. koszty
ubezpieczenia miesięcznie (tj. dzieląc wydatek na 12) i przez okres dwunastu miesięcy odnosić taką samą wartość w koszty. Może również
zastosować uproszczenie (na podstawie art. 4 ust. 4 UoR - jeżeli kwota ubezpieczenia nie jest istotna) i wydatek dotyczący roku 2007 odnieść
jednorazowo w koszty w momencie poniesienia, natomiast w części dotyczącej 2008 roku jednorazowo w styczniu 2008 roku.

Należy pamiętać, że dla celów podatkowych wydatek ten będzie zaliczany do kosztów podatkowych w tych samych miesiącach i w tej samej
wysokości, jak dla celów bilansowych.

Czynsz z tytułu dzierżawy gruntu rolnego

Spółka z o.o., której podstawową działalnością jest działalność rolnicza, wydzierżawiła od rolnika, na podstawie umowy dzierżawy, grunt rolny na
okres 5 lat, poczynając od 1 stycznia 2007 r. Grunt będzie wykorzystywany rolniczo. Czynsz z tytułu dzierżawy płatny jest za każdy rok kalendarzowy
do dnia 31 sierpnia danego roku na rachunek bankowy rolnika. Jak i kiedy zdarzenie to ująć w księgach rachunkowych spółki? Ewidencję kosztów
spółka prowadzi na kontach zespołu 4.

Z pytania wynika, że czynsz ma być płatny za każdy rok kalendarzowy - do 31 sierpnia danego roku. W związku z tym, że grunt dzierżawiony od
rolnika ma być wykorzystywany rolniczo (pod uprawy rolne), będzie obciążać on koszty danej uprawy produkcji roślinnej. W celu równomiernego
rozłożenia w czasie kosztów działalności rolniczej danej uprawy produkcji roślinnej, wskazane jest naliczanie czynszu za cały rok z góry -
w wielkości przewidzianej umową i ujmowanie go w księgach rachunkowych na podstawie wystawionego w tym celu polecenia księgowania, jako
czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów (określone w art. 39 ust. 1 i 3 ustawy o rachunkowości).

Ewidencja księgowa sytuacji opisanej w pytaniu może przebiegać następująco:

1) naliczenie czynszu dzierżawnego za cały rok:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów",
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (uznanie rolnika),

2) przeniesienie kosztów do rozliczenia w czasie:

- Wn konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",
- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów",

3) zarachowanie w koszty bieżącego okresu sprawozdawczego (czynszu za każdy miesiąc
oddzielnie, na podstawie wystawianego polecenia księgowania):

- Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",
- Ma konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",

4) opłacanie czynszu poleceniem przelewu na rachunek bankowy rolnika
wydzierżawiającego grunt (zgodnie z umową, w pytającej spółce za cały rok):

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (obciążenie rolnika),
- Ma konto 13-0 "Rachunek bieżący".

Koszty remontu rozliczane w czasie w przypadku sprzedaży nieruchomości

Jak zaksięgować koszty remontu (wymiana okien), które nie zostały w całości rozliczone, w sytuacji gdy nieruchomość, w której wymieniono okna,
sprzedano?

Jeżeli środek trwały, w którym wymieniono okna został sprzedany, to dalsze aktywowanie kosztów remontu tego środka trwałego jest całkowicie
niezasadne. Z chwilą sprzedaży nieruchomości jednostka powinna odpisać wartość nierozliczonych kosztów remontu figurujących na koncie 64,
zapisem:

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",
- Ma konto 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów".

Moment powstania przychodu

Podatniczka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług polegających na sprzątaniu klatek schodowych i terenów przylegających. Na
koniec każdego miesiąca, zgodnie z umową, zobowiązana jest do wystawienia faktury, na której termin płatności określono "w ciągu czternastu dni
od otrzymania faktury". W jaki sposób należy ustalić moment powstania przychodu z tej działalności gospodarczej?

"(...) Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1c ustawy (...) o podatku dochodowym od osób fizycznych (...), za datę powstania przychodu, o którym mowa
w ust. 1, uważa się z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego
wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo

2. uregulowania należności.

Z powyższego wynika, że moment powstania przychodu z działalności gospodarczej powiązany został z datą wydania rzeczy (w tym towaru) lub
wykonania usługi, nie może on być jednak późniejszy niż data wystawienia faktury lub uregulowania należności. Wyjątek od powyższej reguły
stanowi m. in. regulacja art. 14 ust. 1e cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do treści powołanego przepisu, jeżeli
strony ustalą, że usługa rozliczana jest w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego
określonego w umowie lub na wystawionej fakturze nie rzadziej niż raz w roku.

Powyższa regulacja dotyczy wszystkich usług, które rozliczane są okresowo. Przychód z tego tytułu powstanie na koniec okresu rozliczeniowego bez
względu na datę wystawienia faktury czy zapłatę należności, przy czym okres rozliczeniowy nie może być dłuższy niż jeden rok. W świetle wyżej
cytowanych przepisów usługi porządkowe polegające na sprzątaniu klatek schodowych i terenów przynależnych z uwagi na ich charakter należy
rozpatrywać w dwóch aspektach:

•

jako usługę wykonaną jednorazowo - wówczas do określenia daty przychodu zastosowanie będzie miał przepis art. 14 ust. 1c ustawy
o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym datą powstania przychodu będzie dzień wykonania usługi albo częściowego
wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności,

•

jako usługę świadczoną w sposób ciągły (cyklicznie) - dla określenia daty powstania przychodu zastosowanie w tym przypadku będzie miał
przepis art. 14 ust. 1e cyt. ustawy, regulujący zasady ustalania przychodu z tytułu usług rozliczanych okresowo, zgodnie z którym za datę
powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż
raz w roku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że, zgodnie z umową, świadczone przez podatniczkę usługi rozliczane są okresowo -
okresem rozliczeniowym jest miesiąc. Konsekwentnie zatem należy przyjąć, że przychód z tytułu świadczonych przez podatniczkę usług powstanie
zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego określonego
w umowie, tj. w ostatnim dniu każdego miesiąca (...)".

(postanowienie Urzędu Skarbowego w Legnicy z dnia 14 kwietnia 2007 r., nr USPDI/415/ 1/9/07)

Czy niezapłacony czynsz stanowi przychód?

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnik wynajął osobie fizycznej lokal mieszkalny. Najemca nie wywiązuje się z płacenia
należności. Czy niezapłacony czynsz z tytułu najmu lokalu mieszkalnego jest przychodem w rozumieniu podatku dochodowego?

"(...) zgodnie z art. 14 ust. 1 i ust. 2 pkt 11 ustawy (...) o podatku dochodowym od osób fizycznych (...) za przychód z działalności, o której mowa
w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych
bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży
uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym
charakterze, składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Zgodnie z art. 14 ust. 1c i ust. 1e cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2005 r., w 2006 r., za
datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e-1g, dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak
niż ostatni dzień miesiąca, w którym:

1) wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe lub

2) wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikającymi z umowy lub z odrębnych przepisów
tytuł do zapłaty, lub

3) otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia - w pozostałych przypadkach.

Za przychody z tytułu umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, których przedmiotem są składniki majątku
związane z działalnością gospodarczą, uważa się przychody należne określone na dzień, w którym należności wynikające z tych umów stają się
wymagalne.

Stosownie do art. 14 ust. 1c i ust. 1e cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia
2007 r., za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 1, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h i 1i, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa
majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowo wykonania usługi, nie później niż dzień:

1) wystawienia faktury albo

2) uregulowania należności.

Jeżeli strony ustalają, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się dzień okresu rozliczeniowego
określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

W świetle powyższego niezapłacony czynsz stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu podatkiem
dochodowym (...)".

(postanowienie Urzędu Skarbowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 29 maja 2007 r., nr U.S.I/3.415-16/2007)

Czynsz płacony w okresie prowadzenia inwestycji

Podatnik wynajmuje lokale celem otwarcia sieci sklepów firmowych w różnych miastach Polski. Ponosi wydatki na prace adaptacyjne, które
umożliwią dostosowanie wynajętych lokali do potrzeb przyszłej działalności oraz wydatki z tytułu opłaty czynszu. Czy czynsz płacony w okresie
prowadzenia prac adaptacyjnych będzie stanowić koszt uzyskania przychodu bieżącego okresu, czy też będzie zwiększać wartość inwestycji w obcym
ś

rodku trwałym?

"(...) Z treści art. 22a ust. 2 pkt 1 ww. ustawy (ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przyp. red.) wynika, że do środków trwałych
podatnika zalicza się również przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, niezależnie od przewidywanego okresu używania.
Stanowią one koszt uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej poprzez dokonywane odpisy amortyzacyjne. Inwestycje
w obcych środkach trwałych polegają m.in. na zakupie dóbr materialnych i usług obcych, przy wykorzystaniu których podatnik przystosowuje obcy
ś

rodek trwały na własne potrzeby gospodarcze. Wyceny wartości początkowej takich środków trwałych należy dokonywać w oparciu o przepisy ww.

ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na ich podstawie ustalać cenę nabycia, koszt wytworzenia i różnice kursowe naliczone do dnia
przekazania do używania danej inwestycji w obcym środku trwałym. Na podstawie art. 22g ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
wartość początkowa inwestycji w obcych środkach trwałych oraz budynków i budowli wybudowanych na obcym gruncie ustala się na podstawie art.
22g ust. 3-5 ww. ustawy. Przepisy te nie wymieniają jako ceny nabycia lub kosztu wytworzenia wydatków z tytułu opłaty czynszu i dlatego z uwagi na
to, że przedmiotowe wydatki mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą wnioskodawcy mogą być zaliczone bezpośrednio do kosztów
uzyskania przychodów (...)".

(postanowienie Urzędu Skarbowego w Wysokiem Mazowieckiem z dnia 1 marca 2007 r., nr US.PD-I/415-20/JT/06)

Usługi medyczne na rzecz pracowników

Czy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu kwoty wydatkowane w formie ryczałtowej na zakup usług medycznych świadczonych na rzecz
pracowników? Zakres usług obejmować będzie świadczenia zdrowotne na rzecz pracownika wynikające z odrębnych przepisów oraz dodatkowe
usługi medyczne wynikające z indywidualnych potrzeb zdrowotnych pracowników.

"(...) Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązującymi od 1 stycznia 2007 roku, w związku z uchyleniem
przepisów art. 23 ust. 1 pkt 60, wydatki związane z finansowaniem przez pracodawcę świadczeń zdrowotnych na rzecz pracowników, bez względu na
to czy ma obowiązek ich ponoszenia, stanowią koszty uzyskania przychodów.

Oznacza to, że w 2007 r. wydatki na rzecz pracowników polegające na sfinansowaniu badań lekarskich dotyczących tych pracowników, podlegają
ocenie do celów podatkowych w oparciu o art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z powołanego przepisu wynika, że
kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu:

•

osiągnięcia przychodów lub

•

zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 w/w ustawy.

Dyspozycję tę wypełniają koszty przeprowadzonych badań, nawet jeżeli obowiązek ich sfinansowania nie wynika z aktów prawnych. Wydatki te
zaliczane są bowiem do kategorii wydatków, które wpływają pośrednio na uzyskane przychody i nie są jednocześnie wyłączone z kosztów zgodnie
z art. 23 ust. 1 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych".

(postanowienie Urzędu Skarbowego w Zambrowie z dnia 1 czerwca 2007 r., nr DFI/415-1/07/IS)