1. POJĘCIE PRZEDSIĘBIORCY I DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ORAZ WYŁĄCZENIA ZASTOSOWANIA USTAWY
S.D.G.:
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz
poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w
sposób zorganizowany i ciągły.
Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu
i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania
przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług
związanych z pobytem turystów oraz wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej
niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego.
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca
osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu
działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie
wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
2. ZAKAZ PRAKTYK NARUSZAJĄCYCH ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW (W TYM KLAUZULE
ABUZYWNE JAKO PRAKTYKA ZIK):
Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Przez praktykę
naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy,
w szczególności:
stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców
umowy uznanych za niedozwolone;
naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji.
Nie jest zbiorowym interesem konsumentów suma indywidualnych interesów konsumentów.
Klauzule niedozwolone to postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które kształtują jego prawa i
obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Warunkami niezbędnymi
uznania danego postanowienia umowy za niedozwolone są dodatkowo brak indywidualnego uzgodnienia
takiego zapisu z konsumentem oraz wymóg, aby postanowienie to nie określało jednoznacznie głównych
świadczeń stron umowy. Klauzule niedozwolone możemy najczęściej spotkać w regulaminie sklepu
internetowego, umowach pośrednictwa, czy też ogólnych warunkach umowy stosowanych np.: przez biura
podróży, czy banki.
Przykładowe niedozwolone postanowienia umowne to takie, które:
wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie;
przyznają kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy;
nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z
zawarcia lub wykonania umowy;
uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych
umów podobnego rodzaju;
przewidują obowiązek wykonania zobowiązania przez konsumenta mimo niewykonania lub
nienależytego wykonania zobowiązania przez jego kontrahenta.
3. ODDZIAŁ I PRZEDSTAWICIELSTWO PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO:
Dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorcy
zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej,
tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „oddziałami”.
Do tworzenia oddziałów przez przedsiębiorców zagranicznych z państw członkowskich Unii Europejskiej,
państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących
stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którzy mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości
na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi,
przepis art. 13 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział może wykonywać działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie
przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego.
Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział jest obowiązany ustanowić osobę upoważnioną w oddziale do
reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego.
Przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału po uzyskaniu wpisu oddziału do
rejestru przedsiębiorców. Zasady wpisu do rejestru przedsiębiorców określają przepisy odrębnej ustawy.
Niezależnie od obowiązków określonych w przepisach o Krajowym Rejestrze Sądowym przedsiębiorca
zagraniczny jest obowiązany:
podać imię i nazwisko oraz adres na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby upoważnionej w
oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego;
dołączyć poświadczony notarialnie wzór podpisu osoby, o której mowa w pkt 1;
jeżeli działa na podstawie aktu założycielskiego, umowy lub statutu – złożyć ich odpisy do akt
rejestrowych oddziału wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski; w przypadku gdy
przedsiębiorca zagraniczny utworzył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej więcej niż jeden oddział,
złożenie tych dokumentów może nastąpić w aktach jednego z oddziałów, z tym że w aktach
rejestrowych pozostałych oddziałów należy wskazać ten oddział, w którego aktach złożono wskazane
dokumenty, wraz z oznaczeniem sądu, w którym znajdują się akta, i numeru oddziału w rejestrze;
jeżeli istnieje lub wykonuje działalność na podstawie wpisu do rejestru – złożyć do akt rejestrowych
oddziału odpis z tego rejestru wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski; w przypadku gdy
przedsiębiorca zagraniczny utworzył na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej więcej niż jeden oddział,
złożenie tych dokumentów może nastąpić w aktach jednego z oddziałów, z tym że w aktach
rejestrowych pozostałych oddziałów należy wskazać ten oddział, w którego aktach złożono wskazane
dokumenty, wraz z oznaczeniem sądu, w którym znajdują się akta, i numeru oddziału w rejestrze.
Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył oddział, jest obowiązany:
używać do oznaczenia oddziału oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z
przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów „oddział
w Polsce”;
prowadzić dla oddziału oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o
rachunkowości;
zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany sta-nu faktycznego i prawnego
w zakresie okoliczności, o których mowa w art. 91 ust. 1 pkt 2, w terminie 14 dni od dnia ich
wystąpienia.
Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej
przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w przypadku gdy:
oddział rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 90 pkt 3;
nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca
ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej;
działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa,
bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności „poufne” lub wyższej lub innemu ważnemu
interesowi publicznemu.
Przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć przedstawicielstwa z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, zwane dalej „przedstawicielstwami”.
Zakres działania przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i
promocji przedsiębiorcy zagranicznego.
Przedstawicielstwo mogą utworzyć również osoby zagraniczne, powołane aktem właściwego organu kraju ich
siedziby, do promocji gospodarki tego kraju, z tym że zakres działania takiego przedstawicielstwa może
obejmować wyłącznie promocję i reklamę gospodarki tego kraju.
Utworzenie przedstawicielstwa wymaga wpisu do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych,
zwanego dalej „rejestrem przedstawicielstw”, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki.
Wniosek, sporządzony w języku polskim, zawiera:
nazwę, siedzibę i formę prawną przedsiębiorcy zagranicznego;
przedmiot działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego;
imię, nazwisko oraz adres pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby upoważnionej w
przedstawicielstwie do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego;
adres siedziby głównej przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w której są
przechowywane oryginały dokumentów związanych z działalnością przedstawicielstwa.
Do wniosku należy dołączyć:
urzędowy odpis dokumentu potwierdzającego rejestrację przedsiębiorcy za-granicznego, na podstawie
którego przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą;
uwierzytelnioną urzędowo kopię dokumentu określającego adres siedziby przedsiębiorcy
zagranicznego, zasady reprezentacji przedsiębiorcy zagranicznego oraz wskazanie osób uprawnionych
do jego reprezentacji, jeżeli dokument, o którym mowa w pkt 1, nie zawiera niezbędnych informacji w
tym zakresie;
uwierzytelnioną kopię dokumentu uprawniającego przedsiębiorcę zagranicznego do wykorzystywania
lokalu lub nieruchomości na potrzeby siedzi-by głównej przedstawicielstwa.
Jeżeli wniosek zawiera braki formalne, minister właściwy do spraw gospodarki wzywa wnioskodawcę do jego
uzupełnienia w terminie nie krótszym niż 7 dni. Wyznaczony termin na uzupełnienie wniosku, na
umotywowany wniosek wnioskodawcy złożony przed upływem tego terminu, może zostać przedłużony. Nie-
usunięcie braków formalnych w wyznaczonym terminie skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpoznania.
Dokumenty, sporządzone w języku obcym, należy przedstawić wraz z tłumaczeniem na język polski,
sporządzonym i poświadczonym przez tłumacza przysięgłego albo sprawdzonym i poświadczonym przez
tłumacza przysięgłego.
Dołączony do wniosku o wpis do rejestru przedstawicielstw dokument, powinien być poświadczony przez
apostille, jeżeli przedsiębiorca zagraniczny działa na terytorium państwa będącego stroną Konwencji znoszącej
wymóg legalizacji zagranicznych dokumentów urzędowych, sporządzonej w Hadze dnia 5 października 1961 r.
(Dz. U. z 2005 r. Nr 112, poz. 938), albo przez legalizację, jeżeli przedsiębiorca zagraniczny działa na terytorium
państwa niebędącego stroną tej konwencji. Poświadczenie przez apostille albo legalizację nie jest wymagane,
jeżeli umowa międzynarodowa, którą jest związana Rzeczpospolita Polska, zniosła lub uprościła legalizację lub
zwolniła z legalizacji dokumenty w sprawach objętych zakresem tych umów.
Minister właściwy do spraw gospodarki odmawia, w drodze decyzji, wpisu do rejestru przedstawicielstw,
jeżeli:
utworzenie przedstawicielstwa zagrażałoby bezpieczeństwu lub obronności państwa lub
bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności „poufne” lub wyższej lub innemu ważnemu
interesowi publicznemu;
wniosek, o którym mowa w art. 96 ust. 2, dotyczy działalności wykraczającej poza zakres określony w
art. 94 i art. 95 ust. 1.
Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył przedstawicielstwo, jest obowiązany:
używać do oznaczenia przedstawicielstwa oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z
przetłumaczoną na język polski nazwą formy prawnej przedsiębiorcy oraz dodaniem wyrazów
„przedstawicielstwo w Polsce”;
prowadzić dla przedstawicielstwa oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o
rachunkowości;
zgłaszać ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego
w zakresie danych, o których mowa w art. 97, oraz o rozpoczęciu likwidacji przedsiębiorcy
zagranicznego i jej ukończeniu, a także o utracie przez przedsiębiorcę zagranicznego prawa
wykonywania działalności gospodarczej lub rozporządzania swoim majątkiem, w ter-minie 14 dni od
dnia wystąpienia tych zdarzeń; do zgłoszenia zmian stosuje się odpowiednio przepisy art. 97.
Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności przez
przedsiębiorcę zagranicznego w ramach przedstawicielstwa, w przypadku gdy:
rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 100 pkt 3;
nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył przedstawicielstwo, lub
przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej;
działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu lub obronności państwa,
bezpieczeństwu informacji niejawnych o klauzuli tajności „poufne” lub wyższej lub innemu ważnemu
interesowi publicznemu.
O zakończeniu likwidacji przedstawicielstwa przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany zawiadomić ministra
właściwego do spraw gospodarki w terminie 14 dni, licząc od dnia zakończenia likwidacji. Po zakończeniu
likwidacji przedstawicielstwa minister właściwy do spraw go-spodarki, w drodze decyzji, wykreśla
przedstawicielstwo z rejestru przedstawicielstw.
4. REJESTRACJA PRZEDSIĘBIORCÓW W CEIDG:
Tworzy się Centralną Ewidencję i Informację o Działalności Gospodarczej. CEIDG prowadzi w systemie
teleinformatycznym minister właściwy do spraw gospodarki.
Zadaniem CEIDG jest:
ewidencjonowanie przedsiębiorców będących osobami fizycznymi;
udostępnianie informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach w zakresie wskazanym w ustawie;
umożliwienie wglądu do danych bezpłatnie udostępnianych przez Centralną Informację Krajowego
Rejestru Sądowego;
umożliwienie ustalenia terminu i zakresu zmian wpisów w CEIDG oraz wprowadzającego je organu.
Wpisowi do CEIDG podlegają:
firma przedsiębiorcy oraz jego numer PESEL, o ile taki posiada;
data urodzenia przedsiębiorcy;
numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada;
numer identyfikacji podatkowej (NIP);
informacja o obywatelstwie polskim przedsiębiorcy, o ile takie posiada, i innych obywatelstwach
przedsiębiorcy;
oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu zamieszkania przedsiębiorcy, adres do doręczeń
przedsiębiorcy oraz adresy, pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza, w tym adres
głównego miejsca wykonywania działalności i oddziału, jeżeli został utworzony; dane te są zgodne z
oznaczeniami kodowymi przyjętymi w krajowym rejestrze urzędowym podziału terytorialnego kraju, o
ile to w danym przypadku możliwe;
adres poczty elektronicznej przedsiębiorcy oraz jego strony internetowej, o ile przedsiębiorca takie
posiada i zgłosił te informacje we wniosku o wpis do CEIDG;
data rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej;
określenie przedmiotów wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją
Działalności (PKD);
informacje o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej;
numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz numer identyfikacyjny REGON spółek cywilnych, jeżeli
przedsiębiorca zawarł umowy takich spółek;
dane pełnomocnika upoważnionego do prowadzenia spraw przedsiębiorcy, wraz ze wskazaniem
zakresu spraw, które obejmuje dane pełnomocnictwo, o ile przedsiębiorca udzielił pełnomocnictwa i
zgłosił informację o jego udzieleniu we wniosku o wpis do CEIDG;
informacja o zawieszeniu i wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej;
informacja o ograniczeniu lub utracie zdolności do czynności prawnych oraz ustanowieniu kurateli lub
opieki;
informacja o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, o ogłoszeniu upadłości obejmującej
likwidację majątku dłużnika, zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia
układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika i
zakończeniu tego postępowania;
informacja o wszczęciu postępowania naprawczego;
informacja o przekształceniu przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu
działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową;
informacja o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej;
informacja o zakazie wykonywania określonego zawodu, którego wykonywanie przez przedsiębiorcę
podlega wpisowi do CEIDG;
informacja o zakazie prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją
małoletnich lub z opieką nad nimi;
informacja o wykreśleniu wpisu w CEIDG.
Integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG jest żądanie:
wpisu albo zmiany wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów go-spodarki narodowej
(REGON);
zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji
i identyfikacji podatników i płatników;
zgłoszenia płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych albo zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w
rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników;
przyjęcia oświadczenia o wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem
dochodowym od osób fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty
podatkowej.
Osoba fizyczna składa wniosek o wpis do CEIDG za pośrednictwem formularza elektronicznego dostępnego
na stronie internetowej CEIDG, w Biuletynie Informacji Publicznej ministra właściwego do spraw gospodarki
oraz za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej. System teleinformatyczny
CEIDG przesyła wnioskodawcy na wskazany adres poczty elektronicznej potwierdzenie złożenia wniosku.
Organ gminy przekształca wniosek na formę dokumentu elektronicznego, opatruje go podpisem
elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad
przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym, albo podpisuje podpisem potwierdzonym profilem
zaufanym ePUAP, albo podpisuje w inny sposób akceptowany przez system CEIDG umożliwiający jednoznaczną
identyfikację osoby przesyła następnego dnia roboczego od dnia jego otrzymania.
Wniosek w formie dokumentu elektronicznego i papierowego oraz dokumentacja z nim związana podlegają
archiwizacji przez okres 10 lat od dokonania wpisu. Archiwizacji dokonują, odpowiednio, organ gminy i
minister właściwy do spraw gospodarki. Do wniosku i dokumentacji nie stosuje się przepisów o narodowym
zasobie archiwalnym i archiwach.
Wniosek niepoprawny to wniosek:
niezawierający danych, o których mowa w art. 25 ust. 1 i 5;
dotyczący działalności nieobjętej przepisami ustawy;
złożony przez osobę, wobec której prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności
gospodarczej;
dotyczący osoby już wpisanej do CEIDG;
wraz z którym nie złożono oświadczenia, o którym mowa w art. 25 ust. 7;
niepodpisany.
CEIDG przesyła odpowiednie dane zawarte we wniosku o wpis do CEIDG niezbędne dla uzyskania, zmiany albo
skreślenia wpisu w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON), zgłoszenia
identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji
podatników i płatników, zgłoszenia płatnika składek albo ich zmiany w rozumieniu przepisów o systemie
ubezpieczeń społecznych albo zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników
w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz złożenia oświadczenia o wyborze formy
opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w
formie karty podatkowej, zgłoszenia rejestracyjnego lub aktualizacyjnego, o których mowa w przepisach o
podatku od towarów i usług, za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej lub
innych środków komunikacji elektronicznej, niezwłocznie, nie później niż w dniu roboczym następującym po
dokonaniu wpisu, do właściwego naczelnika urzędu skarbowego wskazanego przez przedsiębiorcę, a po
uzyskaniu informacji o nadanym numerze identyfikacji podatkowej (NIP) do:
Głównego Urzędu Statystycznego,
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego – wraz z
informacją o dokonaniu wpisu do CEIDG i nadanym numerze NIP.
Wnioski o wpis do CEIDG są wolne od opłat.
Przedsiębiorca jest obowiązany złożyć wniosek o:
zmianę wpisu – w terminie 7 dni od dnia zmiany danych, o których mowa w art. 25 ust. 1 i 5, powstałej
po dniu dokonania wpisu do CEIDG;
wykreślenie wpisu – w terminie 7 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności
gospodarczej.
Dane zawarte w CEIDG nie mogą być z niej usunięte, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wykreślenie wpisu w
CEIDG nie oznacza usunięcia danych.
Przedsiębiorca podlega wykreśleniu z CEIDG z urzędu, w drodze decyzji administracyjnej ministra właściwego
do spraw gospodarki, w przypadku:
gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę;
wpisania do rejestru przedsiębiorców jednoosobowej spółki kapitałowej powstałej wskutek
przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność
gospodarczą;
stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej;
niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed
upływem okresu 24 miesięcy od dnia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej od dnia
następującego po dniu, do którego przedsiębiorca zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na
podstawie art. 14a ust. 1d;
utraty przez przedsiębiorcę uprawnień do wykonywania działalności gospodarczej przysługujących na
podstawie art. 13 ust. 1 albo ust. 2;
gdy został dokonany z naruszeniem prawa.
5. KONCESJE, ZEZWOLENIA, DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA:
KONCESJA – zgoda państwa na podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w sferze zastrzeżonej na rzecz
państwa, zastrzeżonej ze względu na ważny interes publiczny. Państwo ma monopol na pewne dziedziny.
Udzielając koncesji podmiotom prywatnym państwo dzieli się tym monopolem. Charakter prawny – uznaniowa
decyzja administracyjna.
Organ koncesyjny – podmiot podejmujący decyzji konwencyjne mający uprawnienia kontrolne w stosunku do
przedsiębiorców prowadzących działalność koncesjonowaną.
Minister Środowiska;
Minister Spraw Wewnętrznych;
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki;
KRRiT;
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego;
Minister Finansów.
Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:
poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością górniczą,
poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla,
wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji,
podziemnego składowania odpadów oraz podziemnego składowania dwutlenku węgla;
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o
przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;
przesyłania dwutlenku węgla w celu jego podziemnego składowania;
ochrony osób i mienia;
rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów
rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane
naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych;
przewozów lotniczych;
prowadzenia kasyna gry.
Wprowadzenie innych koncesji w dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze
względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny jest dopuszczalne tylko
w przypadku, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru
działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany niniejszej ustawy.
Wniosek o udzielenie lub o zmianę koncesji zawiera:
firmę przedsiębiorcy, oznaczenie jego siedziby i adresu albo miejsca za-mieszkania i adresu oraz adresu
głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej;
numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP);
określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona
koncesja.
Przed podjęciem decyzji w sprawie udzielenia koncesji lub jej zmiany organ koncesyjny może:
wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia, w wyznaczonym terminie, brakującej dokumentacji
poświadczającej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa, wymagane do wykonywania
określonej działalności gospodarczej, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia;
dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy
przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją oraz czy daje
rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją.
W przypadku gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji, fakt ten ogłasza w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja;
liczbę koncesji;
szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja, o ile
organ koncesyjny, w granicach przepisów odrębnych ustaw, przewiduje ich określenie;
termin i miejsce składania wniosków o udzielenie koncesji;
wymagane dokumenty i informacje dodatkowe;
czas, na jaki może być udzielona koncesja.
W postępowaniu o udzielenie koncesji na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych organ
koncesyjny zarządza przetarg.
W ogłoszeniu organ koncesyjny określa również:
minimalną opłatę, za którą może być udzielona koncesja – nie niższą niż opłata skarbowa albo inna
opłata o charakterze publicznoprawnym, przewidziana w odrębnych przepisach za udzielenie koncesji;
miejsce i termin składania ofert;
szczegółowe warunki, jakie powinna spełniać oferta;
wysokość, formę i termin wniesienia wadium;
termin rozstrzygnięcia przetargu.
Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku o
udzielenie koncesji albo odmówić zmiany koncesji:
gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją
określonych w ustawie lub warunków podanych do wiadomości przedsiębiorcom w trybie art. 48 ust. 2
lub art. 51 ust. 1;
ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa lub obywateli;
jeżeli w wyniku przeprowadzonego przetargu, o którym mowa w art. 52, udzielono koncesji innemu
przedsiębiorcy lub przedsiębiorcom;
w przypadkach określonych w odrębnych przepisach.
Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie:
zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją;
przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej;
obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.
Organ koncesyjny cofa koncesję, w przypadku gdy:
wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej
objętej koncesją;
przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania
organu koncesyjnego, lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.
rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej
działalności gospodarczej, określone przepisami prawa;
w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego nie-zgodnego z warunkami
określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją.
Organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo zmienić jej zakres ze względu na zagrożenie obronności
lub bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli, a także w razie ogłoszenia upadłości
przedsiębiorcy.
DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA – jest to działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia
szczególnych warunków, określonych przepisami prawa. Dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną,
jeżeli przepis odrębnej ustawy tak stanowi; a przedsiębiorca może wykonywać tę działalność (zawód
regulowany), jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami tej odrębnej ustawy i po uzyskaniu wpisu
w rejestrze działalności regulowanej, z zastrzeżeniem art. 75, który określa rodzaje działalności, do
wykonywania których wymagane jest uzyskanie zezwolenia, licencji albo zgody.
Organ prowadzący, na podstawie przepisów regulujących daną działalność gospodarczą, rejestr działalności
regulowanej dokonuje wpisu na wniosek przedsiębiorcy, po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o
spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności. Rejestr działalności regulowanej jest
jawny. Każdy ma prawo dostępu do zawartych w nim danych za pośrednictwem organu, który prowadzi rejestr.
Przedsiębiorca jest obowiązany przechowywać wszystkie dokumenty niezbędne do wykazania spełniania
warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej.
Rodzaje działalności regulowanej:
działalność w zakresie przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym
okresie przechowywania;
działalność polegająca na świadczeniu usług turystycznych obejmujących polowania wykonywane
przez cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i polowania za granicą;
działalność w zakresie kształcenia podyplomowego prowadzonego przez przedsiębiorcę, a także w
zakresie prowadzenia indywidualnej lub indywidualnej specjalistycznej albo grupowej praktyki
pielęgniarek, położnych;
działalność w zakresie kształcenia podyplomowego prowadzonego przez przedsiębiorcę, a także w
zakresie prowadzenia indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki
lekarskiej oraz grupowej praktyki lekarskiej;
działalność w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów, prowadzenia ośrodka szkolenia
kierowców, prowadzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy oraz w zakresie prowadzenia pracowni
psychologicznej;
działalność w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w
zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych;
działalność w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego oraz w
zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych;
działalność w zakresie usług detektywistycznych;
działalność w zakresie prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy;
działalność w zakresie prowadzenia kursów ADR, kursów na ekspertów ADN, kursów dla doradców;
działalność kantorowa;
działalność pocztowa niewymagająca zezwolenia;
działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich;
działalność telekomunikacyjna będąca działalnością gospodarczą;
działalność w zakresie wytwarzania, magazynowania lub wprowadzania do obrotu biokomponentów;
działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych.
ZEZWOLENIE – uchylenie powszechnie obowiązującego zakazu podejmowania i prowadzenia określonej
działalności gospodarczej w stosunku do przedsiębiorcy, którego sprawdzono i stwierdzono, że gwarantuje
prawidłowe wykonywanie tej działalności. Tu nie ma monopolu państwa, tylko powszechnie obowiązujący
zakaz. Charakter prawny – decyzja administracyjna związana.
Uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w za-kresie określonym w przepisach:
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;
o grach hazardowych;
o specjalnych strefach ekonomicznych;
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach;
o przeciwdziałaniu narkomanii;
o obrocie instrumentami finansowymi;
o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych;
o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
Prawo bankowe;
o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych;
o giełdach towarowych;
o odpadach;
Prawo o miarach;
o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków;
o organizmach genetycznie zmodyfikowanych;
Prawo farmaceutyczne;
o transporcie drogowym;
o rybołówstwie;
Prawo lotnicze;
o działalności ubezpieczeniowej;
o pośrednictwie ubezpieczeniowym;
o podatku akcyzowym;
o funduszach inwestycyjnych;
o doświadczeniach na zwierzętach;
o usługach płatniczych;
wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego;
o transporcie drogowym;
o transporcie kolejowym;
prowadzenie systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych.
6. ZAKAZ PRAKTYK OGRANICZAJĄCYCH KONKURENCJĘ:
Porozumienia:
wszelkie, których cel jest antykonkurencyjny sąd niedozwolone;
celu takiego nie mają, ale skutkują naruszeniem konkurencji.
Rodzaje porozumień:
cenowe;
kontygentowe;
podziałowe;
dyskryminacyjne;
transakcje wiązane;
eliminowanie rynku;
zmowy przetargowe.
Zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w
inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na:
ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
podziale rynków zbytu lub zakupu;
stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków
umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia,
niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych
porozumieniem;
uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i
przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności
zakresu prac lub ceny.
Zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku
przedsiębiorców. Nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na:
bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych
albo rażąco niskich, odległych terminów płatności lub innych warunków zakupu albo sprzedaży
towarów;
ograniczeniu produkcji, zbytu lub postępu technicznego ze szkodą dla kontrahentów lub
konsumentów;
stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków
umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia,
niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju
konkurencji;
narzucaniu przez przedsiębiorcę uciążliwych warunków umów, przynoszących mu nieuzasadnione
korzyści;
podziale rynku według kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych.
7. KOMERCJALIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW PAŃSTWOWYCH:
Komercjalizacja – wyłącznie zmiana formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego na spółkę kapitałową
(akcyjną lub z o.o.).
Formy działalności SP:
państwowa osoba prawna (przedsiębiorstwa państwowe, jednoosobowe spółki SP);
jednostki budżetowe, zakłady;
udziałowiec w spółkach i innych podmiotach.
Dokonuje minister SP wydając akt komercjalizacji – czynność cywilnoprawna; oświadczenie woli. Zawiera:
wskazanie wysokości kapitału zakładowego spółki powstającej w wyniku komercjalizacji;
ustanowienie pierwszych władz spółki;
wskazanie jaka to jest spółka.
8. POJĘCIE PRYWATYZACJI POŚREDNIEJ I BEZPOŚREDNIEJ:
Prywatyzacja – zmiana właściciela.
Pośrednia:
drugi etap po komercjalizacji;
zbywanie akcji/udziałów spółki powstałej w wyniku komercjalizacji;
tryby zbywania: przetarg, negocjacje, oferta, oferta publiczna (prywatyzacja przez giełdę);
odpłatne/nieodpłatne zbycie akcji – przekazanie akcji spółki uprawnionym pracownikom – do 15%;
oświadczenie o objęciu – uprawnienie takie przysługuje raz w życiu.
Bezpośrednia:
Minister Skarbu Państwa kontroluje proces poprzez wydawanie zgody na rozpoczęcie określonego
projektu prywatyzacyjnego.
Do zadań wojewodów ws. prywatyzacji bezpośredniej należą: przygotowanie przedsiębiorstwa
państwowego do prywatyzacji, wyłanianie inwestorów, ustalanie warunków transakcji, a po uzyskaniu
zgody Ministra Skarbu Państwa na prywatyzację danego przedsiębiorstwa państwowego,
sfinalizowanie procesu prywatyzacji i podpisanie w imieniu Skarbu Państwa odpowiednich umów z
inwestorem.
Metody prywatyzacji bezpośredniej:
Sprzedaż przedsiębiorstwa: Ta forma prywatyzacji bezpośredniej może być stosowana do wszystkich
przedsiębiorstw, preferowana jest dla przedsiębiorstw słabszych ekonomicznie, wymagających
inwestycji. Zapłata za przedsiębiorstwo może być dokonywana w ratach. Zgodnie z ustawą o
komercjalizacji i prywatyzacji pierwsza rata wynosi co najmniej 20% ceny ustalonej za
przedsiębiorstwo. Pozostała część może być spłacana w oprocentowanych ratach w okresie do 5 lat.
Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki: Polega ona na tym, iż Skarb Państwa wnosi do spółki aport w
postaci przedsiębiorstwa i obejmuje w zamian odpowiednią ilość udziałów albo akcji. Ta forma
prywatyzacji znajduje zastosowanie szczególnie w przypadku prywatyzacji małych i średnich
przedsiębiorstw, wymagających znacznych nakładów, w tym na inwestycje, ponadto ma na celu
zapewnienie wejścia do spółki wiarygodnych inwestorów strategicznych (krajowych i zagranicznych).
Do spółki mogą przystąpić również pracownicy, wierzyciele (konwersja wierzytelności) i inne
podmioty.
Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania spółce: W przypadku oddawania
przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania ustawodawca ograniczył krąg podmiotów, którym
prywatyzowane przedsiębiorstwo może być przekazane, poprzez wprowadzenie zapisów
preferujących spółki kapitałowe krajowych osób fizycznych, w tym pracowników przedsiębiorstwa
państwowego. Przy wnioskowaniu o zastosowanie tej ścieżki prywatyzacji należy pamiętać, że
odpłatne korzystanie z mienia Skarbu Państwa wiąże się z koniecznością ponoszenia przez spółkę opłat
na rzecz Skarbu Państwa (rat kapitałowych i opłat dodatkowych). Ich wysokość zależna jest od wartości
przedmiotu umowy oraz czasu trwania umowy. Ponieważ są to dość znaczne obciążenia, możliwość
stosowania tej formy prywatyzacji powinna dotyczyć przedsiębiorstw o korzystnej sytuacji
ekonomiczno-finansowej. Ponadto wymagane jest spełnienie przez spółki ubiegające się o możliwość
odpłatnego korzystania z przedsiębiorstwa szeregu warunków (zgromadzenie odpowiedniego kapitału
założycielskiego, korzystnej jego struktury, opracowania realnego planu działania, itp.), wskazujących
na efektywne działanie spółki oraz wywiązywanie się z zobowiązań, w tym na rzecz Skarbu Państwa. Z
drugiej strony stosowanie tej ścieżki prywatyzacji może być ograniczone w stosunku do
przedsiębiorstw charakteryzujących się sezonowością produkcji, w których możliwości sprawnego
działania są w znacznej mierze uzależnione od finansowania ze środków obcych (kredyty). Oddanie
przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania spółce z udziałem pracowników nie zapewnia w wielu
przypadkach odpowiedniego dopływu kapitału przeznaczanego na rozwój i inwestycje w nowo
powstałym podmiocie gospodarczym. W związku z tym w ustawie o komercjalizacji i prywatyzacji
wprowadzono warunek, aby co najmniej 20% kapitału założycielskiego spółki pracowniczej
obejmowane było przez osoby fizyczne niezatrudnione w prywatyzowanym przedsiębiorstwie tzn.
inwestorów zewnętrznych.
9. KONTROLA KONCENTRACJI:
Najważniejszym celem koncentracji przedsiębiorców jest zapobieganie połączeniom, które mogłyby wywrzeć
negatywny wpływ na konkurencję na danym rynku.
Obowiązek zgłoszenia zamiaru koncentracji dotyczy przedsiębiorców, których:
łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym
poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 1.000.000.000 euro;
łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji
w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50.000.000 euro.
Obejmuje to zarówno obrót przedsiębiorcy nad którym ma zostać przejęta kontrola, jak i jego przedsiębiorców
zależnych lub przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej.
Zwolnienia, wyłączenia i wyjątki:
przedsiębiorstwa, które w żadnym z dwóch lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie równowartości
10.000.000 euro;
koncentracji przejściowych oraz koncentracji w ramach grupy kapitałowej (a więc w sytuacji, gdy grupa
przedsiębiorstw jest kontrolowana przez jednego przedsiębiorcę);
koncentracji następującej w toku postępowania upadłościowego, z wyłączeniem przypadków, gdy
zamierzający przejąć kontrolę jest konkurentem albo należy do grupy kapitałowej, do której należą
konkurenci przedsiębiorcy przejmowanego.
Inne obowiązki przedsiębiorców:
Przedsiębiorcy, których obejmuje obowiązek zgłoszenia koncentracji zobowiązani są do wstrzymania
koncentracji do momentu uzyskania decyzji w tej sprawie od Prezesa UOKiK.
Oczywiście koncentracja jest prawnie dopuszczalna, a nawet pożądana, ponieważ zazwyczaj dobrze
wpływa na wzrost gospodarczy. Jednak powyższe regulacje mają na celu zapobieganie nadmiernej
koncentracji, która w efekcie zagrażałaby konkurencji na rynku regionalnym, krajowym, a nawet
międzynarodowym .
Sam zamiar podjęcia koncentracji podlega zgłoszeniu prezes UOKiK.
Rodzaje koncentracji:
fuzja (połączenie);
akwizycja (przejęcie);
wspólny przedsiębiorca (utworzenie z dwóch podmiotów);
nabycie przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy.