2012-04-01

1

Prawo rzeczowe

Nabycie własności – c. d.

Zrzeczenie się własności

Obrót nieruchomościami

Zawłaszczenie

• Dotyczy rzeczy niczyjej
• Nabycie przez zawłaszczenie

– Objęcie w posiadanie samoistne
– Intencja uzyskania

• Zawłaszczenie roju pszczół

– Czas na pościg. Odszkodowania
– Roszczenie o zwrot: cudzy ul nie zajęty
– Nabycie własności: cudzy ul zajęty

Znalezienie rzeczy

• Dotyczy rzeczy zgubionych
• Obowiązki znalazcy - zawiadomienie

– uprawnionego do odbioru LUB
– Starosty
– Wydanie znalezionego przedmiotu

• Uprawnienia znalazcy

– Znaleźne
– Nabycie własności (przemilczenie)

2012-04-01

2

Znalezienie rzeczy II

• Własność kosztowności przechodzi na

Skarb Państwa

• Znalezienie w pociągu budynku –

notyfikacja zarządcy

• Znalezienie skarbu

– Poszukiwanie właściciela oczywiście

bezcelowe

– Obowiązek wydania rzeczy państwu
– Wynagrodzenie dla znalazcy

Inne wypadki nabycia

własności

• Nabycie własności odłączonych

pożytków przez uprawnionego

• Superficies solo cedit
• Przetworzenie rzeczy cudzej

– Nabycie własności jeśli nakład pracy

większy, niż wartość materiałów

– Przetworzenie w złej wierze lub małym

nakładem pracy -> własność pozostaje
przy właścicielu materiału

Inne wypadki nabycia

własności II

• Rzeczy połączone lub pomieszane
• Przywrócenie stanu poprzedniego

niemożliwe lub nadmiernie utrudnione

• Właściciele części składowych stają się

właścicielami całości

• Wyjątek: jeden ze składników jest o

wiele więcej wart, niż pozostałe

2012-04-01

3

Zrzeczenie się własności

• Rzeczy ruchome: porzucenie
• Nieruchomości (hist.)

– Zrzeczenie wymaga zgody organu adm.
– Zrzeczenie bez zgody organu, własność

nabywała gmina

• Nieruchomości (dziś)

– Zrzeczenie jest niedopuszczalne
– Można zawrzeć umowę przekazania

nieruchomości

Obrót nieruchomościami –

zagadnienia ogólne

• Czynność o podwójnym skutku
• Przedmiot: nieruchomość istniejąca lub

przyszła

• Zakaz przeniesienia własności pod

warunkiem lub terminem

• Forma aktu notarialnego

– Zasada
– Wyjątek: orzeczenie i ugoda sądowa

Kauzalność (art. 158 KC)

• Materialna

– Ważność przeniesienia własności zależy

od istnienia wcześniejszego zobowiązania

– Nieważność czynności zobowiązującej

skutkuje wadliwością rozporządzenia

• Formalna

– Obowiązek wskazania causae w treści

czynności rozporządzającej

– Wskazanie wadliwej causae nieskuteczne

2012-04-01

4

Obrót nieruchomościami

rolnymi

• Historia

– Ograniczenia podmiotowe
– Zapobieganie rozdrobnieniu
– Zachęty do przekazywania ziemi państwu
– Od 1990 tylko pierwokup na rzecz

• Współwłaściciela nieruchomości
• Dzierżawcy

• Obecnie: ust. o kształtowaniu ustroju

rolnego

Obrót nieruchomościami

rolnymi II

• Pierwokup dzierżawcy

– Umowa na piśmie z datą pewną
– Wykonywana przez 3 lata
– Nieruchomość wchodzi w skład

gospodarstwa rodzinnego lub w dzierżawie
spółdzielni produkcji rolnej

• Pierwokup ANR (pozostałe przypadki)
• Prawo złożenia przez ANR

oświadczenia o nabyciu nieruchomości

Obrót nieruchomościami

rolnymi III

• Zbycie nieruchomości rolnej przez ANR

nie może prowadzić do uzyskania przez
nabywcę własności ponad 500ha

• Gospodarstwo rodzinne

– Prowadzone przez rolnika indywidualnego

• Osobiście
• Przez osobę mającą kwalifikacje rolne
• Mieszkać w gminie miejsca położenia ziemi

– Nie więcej, niż 300ha.

2012-04-01

5

Obrót nieruchomościami

skarbowymi i samorządowymi

• Czynności dokonywane przez Skarb lub

jednostki samorządu terytorialnego

• Reprezentacja

– Skarb państwa: starosta
– Jednostki samorządu terytorialnego:

organy tych jednostek

• Czynności nieodpłatne

– Darowizny na cele publiczne
– Darowizny między jst i SP

Obrót – nieruchomości

skarbowe i samorządowe II

• Ograniczenia swobody obrotu

– Prymat trybu przetargowego
– Ograniczenie kształtowania treści umowy

w zakresie ceny

• Tryb bezprzetargowy

– Prawo pierwszeństwa
– Inne przypadki

Obrót - nieruchomości

skarbowe i samorządowe III

• Sprzedaż poniżej ceny rynkowej

– Skarbowi Państwa
– Jednostkom samorządu terytorialnego

• Umowa zamiany

– bez dokonywania dopłat.
– Strony: SP i jst

• Warunki zbycia bezprzetargowego

ustalane w drodze rokowań

2012-04-01

6

Obrót nieruchomościami

rolnymi Skarbu Państwa

• Agencja Nieruchomości Rolnych

– Wykonywanie prawa własności
– Wykonywanie innych praw majątkowych

• Zbycie w trybie przetargowym
• Bezprzetargowo w przypadku prawa

pierwszeństwa

• Dokonywanie darowizn

niedopuszczalne