Skutki zawarcia umowy nazwanej lub „nienazwanej"

• Każdy stosunek prawny służy realizacji określonej potrzeby uczestników obrotu, tzw. Funkcja społeczno-gospodarcza umów"; umowy nazwane stanowią wynik ustalenia się typowych sposobów zaspokojenia tych potrzeb;

• Do umów nazwanych w pierwszym rzędzie zastosowanie znajdą przepisy prawa regulujące określony typ umowy (np. do sprzedaży art. 535- 602KC), a dopiero w dalszej kolejności ogólne zasady dotyczące zobowiązań pomieszczone w Księdze III cz. I KC

• Do pozostałych stosunków w pierwszym rzędzie zastosowanie znajdzie regulacja ogólna, stosowanie regulacji szczegółowej dopuszcza się jedynie w drodze analogii do umów mieszanych.

Charakter prawny i rodzaje umów

• Klasyfikują umowy określa się ich charakter prawny analogicznie jak charakter prawny innych czynności prawnych (np. zobowiązujące i rozporządzające, konsensualne i realne itd.).

• Ze względu na odrębną regulację prawną wyróżnić należy umowy wzajemne, są to umowy, w Których teści zastrzeżona została ekwiwalentność świadczeń, tj taki ich wzajemny stosunek, że świadczenie jednej strofy jest odpowiednikiem świadczenia drugiej (np. przeniesienie własności rzeczy w zamian za zapłatę ceny w umowie sprzedaży).

Umowy adhezyjne

• Wyróżnia się ze względu na sposób w jaki dochodzi do ich zawarcia - są to typowe umowy zawierane w masowym obrocie (np. w zakresie publicznych usług przewozowych miejskich i międzymiastowych, umowy ubezpieczeniowe itp., w którym nie ma faktycznej możliwości negocjowania ich postanowień, swoboda umów ogranicza się do decyzji o zaakceptowaniu lub braku akceptacji warunków ustalonych przez oferenta określone świadczenia;

• Umowy takie podlegają kontroli z punktu widzenia ich zgodności z przepisami antymonopolowymi.

Umowy związane z obrotem gospodarczym

• Pewne rodzaje umów występują ze szczególnym nasileniem w stosunkach gospodarczych, ale nie ma podstaw normatywnych, by wyróżniać czynności handlowe.

• Niekiedy jednak KC posługuje się określeniami nawiązującymi do tego rodzaju działalności (np art 355 §2, art. 709¹, 736, 758 § 1 KC) - wspólną

cechy:

1. konieczność podołania przez profesjonalistów wyższym wymaganiom dotyczącym staranności;

2. niekiedy pewne umowy mogą być zawarte tylko przez podmioty, którym zezwolono na prowadzenie określonej działalności gospodarczej (np. umowy kredytu - bankom, umowy ubezpieczenia - ubezpieczycielom, umowy o badanie sprawozdań finansowych - biegłym rewidentom);

3. często naruszenie wymagań podmiotowych prowadzić może do nieważności tych umów

Umowy konsumenckie

• W szczególny sposób chronieni są konsumenci - zgodnie z art. 22¹ KC - za Konsumenta uważa się osobę, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio nie związanym z działalnością gospodarczą.

• Konieczności dostosowania naszego prawa do standardów obowiązujących w UE wynikała ze sporządzonego 16.12.1991 r. w Brukseli Układu Europejskiego ustanawiające stowarzyszenie między Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i Państwami Członkowskimi.

• Wprawie wspólnotowym konsument jako uczestnik obrotu cywilnoprawnego jest szczególnie traktowany; ochrona ta wynika z przeświadczenia że zdolność do rzeczywiście swobodnego działania wymaga dostarczenia konsumentowi stosownej wiedzy i informacji

Proces implementowania unijnych dyrektyw - uchwalenie ustaw:

1. z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22, poz. 271ze zm.),

2. z 11 lipca 2000 r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku, oraz... (Dz .U. Nr 74, poz. 855 ze zm.)

3. z 20lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. Nr 100, poz. 1081 ze zm.)

4. z 27 lipca 2002 o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 14 poz. 1176 ze zm.).

Klauzula abuzywna

• Art. 385¹ § 1 KC: zakaz w umowach zawieranych z konsumentami (bez względu na sposób osiągania konsensusu), wprowadzania takich postanowień, które nie są uzgodnione indywidualnie, równocześnie kształtują ich prawa lub obowiązki w sposób sprzeczny dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy.

Umowy zawierane lokalem przedsiębiorstwa

• Sprzedawcy, których jedynym celem jest sprzedać jak najwięcej, usiłujądziałać także poza lokalem przedsiębiorstwa; konsument któremu niejako z zaskoczenia oferuje się towar w miejscach co do zasady nieprzeznaczonych do zawierania umów, nie zawsze jest w stanie podjąć najbardziej racjonalną decyzję

• Regulacja: ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów... (dyrektywa EWG 85/577 z 20 grudnia 1985 r).

• Są to umowy nazwane, jak i nienazwane, które w tym wypadku charakteryzują się szczególnym miejscem i sposobem ich zawierania.

• Kupno artykułów gospodarstwa domowego w sklepie jest „zwykłą" sprzedażą z art. 535 KC; kupno podczas tzw. prezentacji w domu klienta będzie sprzedażą, do której zastosujemy normy KC, ale jako umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa poddana ona zostanie dodatkowo regulacji art. 1-5 OchrKonsU są to normy semiimperatywne, a nie względnie obowiązujące).

• Dotyczy także umów:

1. zawartych w wyniku zorganizowanego poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy lub osóby działającej w jego imieniu w miejscu pracy konsumenta, w jego mieszkaniu albo winnym miejscu jego prywatnego pobytu;

2. gdy zaoferowana zostanie konsumentowi, który nie prywatnie, lecz zawodowo znalazł się w określonym miejscu.

Skutki:

1. okazanie konsumentowi dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokumentu tożsamości;

2. przedsiębiorca jeszcze przed zawarciem umowy ma poinformować konsumenta na piśmie, o tym, że przysługuje mu prawo do odstąpienia od umowy, jak również, wręczenia mu wzoru oświadczenia o odstąpieniu, obejmującego oznaczenie swojego imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresu zamieszkania (siedziby).

3. konsument może w terminie do dziesięciu dni od daty zawarcia umowy bez podawania przyczyn od niej odstąpić, składając stosowne oświadczenie na piśmie (do zachowania tego terminu wystarczy wysianie oświadczenia przed jego upływem), z tym że należy przyjąć możliwość przedłużenia tego terminu za zgodą obu stron; nie jest możliwe ograniczenie tego prawokształtującego uprawnienia przez zastrzeżenie konieczności zapłaty przez konsumenta ustalonej w umowie kwoty odstępnego, chociaż możliwe wydaje się ustalenie dalszego terminu, w którym konsument odstąpi od umowy za zapłatą odstępnego;

4. przedsiębiorca (osoba działająca w jego imieniu) powinna wręczyć konsumentowi pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, stwierdzające jej datę i rodzaj oraz przedmiot świadczenia i cenę;

Odstąpienie od umowy

• Przyznano konsumentowi, który z jakiegokolwiek powodu dojdzie do przeświadczenia, że nie chce być związany umową nawet już wykonaną przez jedną albo nawet przez obie strony, prawo do jej unicestwienia.

• W razie zaś wykonania prawa do odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą a konsument jest zwolniony ze wszystkich zobowiązań; to, co strony świadczyły, ulega i zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu

• Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty.

• Ustawa zobowiązuje przedsiębiorcę by poinformował konsumenta na piśmie o przysługującym mu uprawnieniu; w przeciwnym wypadku bieg dziesięciodniowego terminu nie rozpoczyna się, a konsument może odstąpić od umowy w terminie dziesięciu dni od uzyskania informacji o prawie odstąpieniu.

• Konsument nic może jednak z tego powodu odstąpić od umowy po upływie trzech miesięcy od jej wykonania.

Wyjątki:

• Wskazane wyżej reguły nie będą miały zastosowania do umów:

1. charakterze ciągłym lub okresowym, zawieranych na podstawie oferty sprzedaży lub przez odwołanie sie do ogłoszeń, reklam, cenników i innych informacji skierowanych do ogółu albo do poszczególnych osób, jeżeli konsument mógł uprzednio zapoznać sie z treścią otrzymanej oferty lub informacji pod nieobecność drugiej strony umowy, a zarazem w tej ofercie lub informacji, jak i w umowie zastrzeżono prawo konsumenta do odstąpienia od umowy terminie dziesięciu dni od dnia jej zawarcia,

2. sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do miejsca zamieszkania konsumenta

3. powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, o wartości przedmiotu umowy do równowartości 10 euro

4. o prace budowlane,

5. dotyczących nieruchomości z wyłączeniem usług remontowych,

6. ubezpieczenia, w tym o członkostwo w otwartych funduszach emerytalnych, oraz reasekuracji,

7. dotyczących papierów wartościowych oraz jednostek uczestnictwa w funduszach powierniczych i inwestycyjnych (usługi inwestycyjne).

Umowy zawierane na odległość

• Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o... implementując dyrektywę 97 /7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady o ochronie konsumentów w umowach zawieranych na odległość z 20.5.1997r.

• Cecha charakterystyczna:

• Odnoszą się do przedsiębiorcy który w taki zorganizował swoją działalność, iż w jej wykonaniu zawiera z konsumentem umowy bez jednoczesnej obecności obu stron, przy czym oświadczenia woli składane są z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość; chodzi tu w szczególności o drukowany lub elektroniczny formularz zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, list seryjny w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamę prasową z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamę w postaci elektronicznej, katalog, telefon, radio, telewizję, automatyczne urządzenie wywołujące wizjofon, wideotekst, pocztę elektroniczną lub inne środki komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. 144 poz. 1204 ze zm.) telefaks (wyliczone to jest przykładowe)

Uzasadnienie

• Sposób zawierania umowna odległość rodzić może dla konsumenta utrudnienie w poznaniu przedmiotu świadczenia, a współpraca stron w ustalaniu treści z oczywistych względów napotyka na przeszkody; unormowanie to ma także chronić prywatność konsumentów

Skutki:

1. Przedsiębiorca zobowiązany jest zakomunikować konsumentowi, i to jednoznacznie oraz w sposób zrozumiały, że oto przedstawia mu propozycję zawarcia umowy; może to uczynić albo w ten sposób, że sam składa ofertę, albo też zaprosi konsumenta do składania ofert, wreszcie także może wystąpić z inicjatywą podjęcia rokowań.

2. W odniesieniu do niektórych sposobów komunikowania się (przy użyciu telefonu, wizjofonu, telefaksu, poczty elektronicznej, automatycznego urządzenia wywołującego lub innego środka komunikacji elektronicznej) - złożenie samej propozycji zawarcia umowy może nastąpić wyłącznie za uprzednią zgodą konsumenta; gdy takiej zgody nie wyrażono, wykluczone jest zawarcie umowy

• Zastosowano technikę znaną jako opt in, chociaż w innych systemach prawnych przyjmuje się możliwość, by w takim wypadku konsument aktywnie się sprzeciwił propozycji zawarcia umowy z udziałem wskazanych technik (opt out)

Przedsiębiorca, który zamierza zawrzeć umowę już od samego początku kontaktów z konsumentem, przejawiać musi animus contrahendi

3. Najpóźniej w chwili złożenia propozycji zawarcia umowy na odległość przedsiębiorca zobowiązany jest przedstawić sformułowane jednoznacznie, w sposób zrozumiały i łatwy do odczytania co najmniej informacje o:

1. imieniu i nazwisku (nazwie),

2. adresie zamieszkania (siedzibie) przedsiębiorcy,

3. organie, który zarejestrował jego działalność gospodarczą i numerze, pod którym przedsiębiorca został zarejestrowany,

4. istotnych właściwościach świadczenia i jego przedmiotu,

5. cenie lub wynagrodzeniu obejmującym wszystkie ich składniki a w szczególności cłach i podatkach, zasadach zapłaty ceny lub wynagrodzenia

6. prawie odstąpienia od umowy w terminie dziesięciu dni, ze wskazaniem wyjątków, o których mowa w art. 10 ust 3 OchrKonsU,

7. kosztach wynikających z korzystania ze środków porozumiewania

8. się na odległość, jeżeli są one skalkulowane inaczej niż wedle normalnej taryfy,

9. terminie w jakim oferta lub informacja o cenie albo wynagrodzeniu mają charakter wiążący

Dalsze obowiązki:

4. Dodatkowym obowiązkiem przedsiębiorcy jest pisemne ich potwierdzenie najpóźniej w chwili spełniania świadczenia (z wyjątkami - art. 9 ust 4 OchrKonsU).

5. Jeżeli dojdzie do zawarcia umowy na odległość, to konsument uzyskuje dodatkowe uprawnienia, niezależnie od tych. które przysługują mu w ramach zwykłej umowy-konsument może od umowy odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie; termin: dziesięć dni, przy czym początek terminu liczy sie od dnia wydania rzeczy a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi- od dnia jej zawarcia ( do zachowania terminu wystarczy, że przed jego upływem konsument wyśle stosowne oświadczenie do przedsiębiorcy).

• Jeżeli najpóźniej w chwili rozpoczęcia spełniania świadczenia przedsiębiorca nie wypełnił obowiązku pisemnego potwierdzenia informacji określonych w art.. 9 ust. 1 OchrKonsU, to konsument ma na odstąpienie od umowy trzy miesiące; termin ten liczy sie od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy świadczenia usługi-od dnia jej zawarcia. Jeżeli jednak przedsiębiorca wypełnił ciążący na nim obowiązek pisemnego potwierdzenia informacji, to ponownie konsument może od umowy odstąpić z zachowaniem dziesięciodniowego terminu liczonego od daty potwierdzenia

Brak możliwości odstąpienia dotyczy:

1. świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem terminu o którym mowa w art. 7 ust. 1,

2. dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na nośnikach programów komputerowych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania,

3. umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie odruchu cen na rynku finansowym,

4. świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,

5. świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,

6. dostarczania prasy

7. usług w zakresie gier i zakładów wzajemnych.

Dalsze skutki:

1. Niej jest dopuszczalne zastrzeżenie, w myśl którego konsumentowi wolno odstąpić od umowy za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne);

• umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań - to, co strony świadczyły ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu; zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni (jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty).

2. Konsument nie może być on zobowiązany do zapłaty ceny łub wynagrodzenia zanim nie otrzyma świadczenia wzajemnego Przedsiębiorcy; to świadczenie wzajemne występujące jako niepieniężne musi być wcześniej spełnione, i to najpóźniej w terminie do trzydziestu dni od dnia, w którym konsument oświadczył wolę zawarcia umowy, chyba że strony zgodnie ustaliły inny termin jej wykonania.

Umowa przedwstępna

• Skutkiem jej zawarcia jest powstanie obowiązku zawarcia (złożenia przez strony oświadczeń woli) umowy stanowczej.

• Umowa taka powinna zawierać istotne postanowienia u. stanowczej (przyrzeczonej).

• Celowe jest też określenie terminu, w jakim zostanie ona zawarta; jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarła umowa przyrzeczona, nie został oznaczony powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej; jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie; jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.

Skutki uchylania się od zawarcia umowy przedwstępnej

Na wypadek uchylania się od zawarcia umowy przyrzeczonej przez jedną ze stron, druga może:

1. doprowadzić do jej „przymusowego" zawarcia (jeśli zachowane zostały wymagania, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej- np. sporządzono ją w formie aktu notarialnego przy sprzedaży nieruchomości) lub

2. uzyskania odszkodowania obejmującego szkodę wywołaną tym iż podmiot ten liczył na zawarcie u. przyrzeczonej (tzw. odszkodowanie w granicach ujemnego interesu umowy); strony mogą odmiennie określić zakres tego odszkodowania.

Wyzysk

• Może prowadzić do zmiany treści zobowiązania na skutek ingerencji sądu, a w efekcie należy ją postrzegać jako wyjątek od zasady pata sunt senvanda.

• Wyzysk polega na świadomym wykorzystaniu przez jedną ze stron umowy, przymusowego położenia, niedołęstwa lub niedoświadczenia drugiej strony w celu uzyskania dla siebie lub osoby trzeciej świadczenia, którego wartość w chwili zawarcia umowy rażąco przewyższa wartość jej własnego świadczenia (art. 388 KC)

• Podstawowym skutkiem wyzysku jest możliwość żądania -w terminie 2 lat od zawarcia umowy - zmiany jej treści w celu usunięcia jego skutków (stosownego podwyższenia lub obniżenia świadczeń stron), albo jeśli będzie to nadmiernie utrudnione, nawet unieważnienia takiej umowy.

Umowa o świadczenie przez osobę trzecią

• Jest umową gwarancyjną, na podstawie której jedna strona przyrzeka, iż osoba trzecia, która nie jest związana wynikającym z tego stosunku węzłem prawnym, spełni na rzecz drugiej strony oznaczone świadczenie lub zaciągnie zobowiązanie (art. 591 KC).

• Brak objętego umową skutku prowadzi do powstania odpowiedzialności odszkodowawczej przyrzekającego za szkodę wywołaną odmową osoby trzeciej - spełnienia świadczenia lub zaciągnięcia zobowiązania; przy czym przyrzekający może uwolnić się od tego obowiązku jeśli sam spełni przyrzeczone świadczenie (upoważnienie przemienne - [łac.] facultas altenativa), o ile nie sprzeciwia się temu treść umowy lub właściwość świadczenia

Umowa o zwolnienie dłużnika od obowiązku świadczenia

• Jest umową gwarancyjna - na jej podstawie - jedna ze stron (stosownie do treści KC „osoba trzecia") zobowiązuje się, iż uwolni dłużnika z innego stosunku zobowiązaniowego od obowiązku spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela z tego stosunku (art. 392 KC).

• Umowa taka nie wywiera bezpośrednich skutków pomiędzy tak określonym dłużnikiem, a wierzycielem - jedynie na wypadek, gdyby wierzyciel taki zrealizował swoją wierzytelność, zobowiązana osoba trzecia ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za wywołane tym skutki.

• Dla samej istoty zobowiązania obojętny jest sposób w jaki osoba trzecia uwolni dłużnika od obowiązku spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela.

Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej

Pactum in favorem tertii ([łac.]), umowne zastrzeżenie, którego skutkiem jest zobowiązanie dłużnika do spełnienia świadczenia na rzecz osoby trzeciej oraz nabycie przez taką osobę prawo żądania spełnienia takiego świadczenia bezpośrednio od dłużnika z pominięciem wierzyciela (art. 393 KC).

Zadatek (1)

• Zastrzeżenie umowne, uczynione przez strony w celu umocnienia stosunku umownego.

• Jest to czynność prawna realna, stąd dla jej pełnej skuteczności konieczne jest zapłacenie określonej przez strony kwoty pieniężnej przy zawieraniu umowy.

• Jeżeli strony nie określiły, jakie znaczenie nadają faktowi zapłaty takiej kwoty (np. mogą określić, iż jest to symbol zawarcia umowy, zwrotna zaliczka, wadium itp.), to na wypadek niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeśli go dała, może żądać kwoty dwukrotnie wyższej (art. 394 § 1KC).

Zadatek (2)

• Przystąpienie do wykonania umowy powoduje zaliczenie z. na poczet należnego świadczenia lub, jeśli to nie jest możliwe, jego zwrot; z. ulega też zwrotowi (analogicznie nie powstaje wtedy obowiązek zapłaty z. w podwójnej wysokości) na wypadek rozwiązania umowy lub braku jej wykonania wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi lub odpowiedzialność tę ponoszą obie strony.

• W realiach obrotu gosp. zadatek stanowi bardzo często jedno z zastrzeżeń umowy przedwstępnej.

Umowne zastrzeżenie prawa odstąpienia od umowy i odstępne

• Osłabia stosunek prawny pomiędzy stronami; rodzi na rzecz oznaczonego podmiotu, wciągu oznaczonego terminu uprawnienie prawo kształtujące do zniesienia powstałego stosunku prawnego ze skutkiem od momentu zawarcia umowy (umowę uważa się za nie zawartą).

• Skuteczność realizacji tego prawa może być powiązana z obowiązkiem zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej -odstępnego (art. 395 § 1 KC).

• Strony na skutek wykonania prawa odstąpienia od umowy obowiązane są do zwrotu spełnionych już świadczeń oraz do wynagrodzenia za świadczone usługi i za korzystanie z rzeczy.

Umowa o świadczenie niemożliwe

• Powoduje, zgodnie z art. 387. § 1 KC nieważność umowy.

• Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia (odszkodowanie w granicach ,,ujemnego" interesu umowy).

Odwołanie się do funkcji konkretnej umowy stanowi najczęściej przyjmowane kryterium systematyki części szczegółowej zobowiązań. Najczęściej dostrzega się, jako grupy umów realizujących wyodrębnione funkcje w obrocie cywilnoprawnym, umowy:

1. przenoszące prawa (sprzedaż, zamiana, darowizna, dostawa, kontraktacja),

2. dotyczące korzystania z rzeczy lub praw (najem, dzierżawa, użyczenie, leasing),

3. dotyczące świadczenia usług (zlecenie, umowa o dzieło, przechowanie, skład, umowa agencyjna, komis, umowa przewozu i umowa spedycji),

4. dotyczące stosunków kredytowych (pożyczka, depozyt nieprawidłowy, umowa kredytu, umowa rachunku bankowego),

5. gwarancyjne (poręczenie),

6. alimentacyjne (renta i dożywocie),

7. losowe (umowa ubezpieczenia, gra i zakład),

8. współdziałania gospodarczego (spółka cywilna),

9. dotyczące pozasądowego usuwania niepewności w zakresie istnienia i treści stosunków między stronami (ugoda).

---