1.5 Czynniki zagrożeń w środowisku pracy

Powodują:

-urazy ciała lub śmierć,

-choroby zawodowe,

-obniżenie sprawności organizmu człowieka.

Decydujący jest:

-kontakt pracownika z tymi czynnikami,

-przekroczenie dopuszczalnych stężeń i natężeń,

-czas narażenia.

Wypadki przy pracy (skutki natychmiastowe) a choroby zawodowe (skutki odroczone)

Podział ogólny czynników zagrożeń

Czynnik niebezpieczny to czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do urazu lub innego istotnego natychmiastowego pogorszenia stanu zdrowia człowieka bądź do zejścia śmiertelnego.

Czynnik szkodliwy oznacza czynnik, którego oddziaływanie może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia człowieka

Czynnik uciążliwy nie stanowi wprawdzie zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka, lecz utrudnia pracę lub przyczynia się w inny sposób do obniżenia jego zdolności do wykonywania pracy lub innej działalności bądź wpływa na zmniejszenie wydajności.

W zależności od poziomu oddziaływań lub innych warunków czynnik uciążliwy może stać się szkodliwy, a szkodliwy – niebezpiecznym.

Podział szczegółowy czynników zagrożeń

A.)Czynniki niebezpieczne, mogące spowodować uraz (wypadek przy pracy)

(zwykle czynniki fizyczne działające w sposób nagły)

-elementy ruchome i luźne,

-elementy ostre i wystające,

-przemieszczanie się ludzi,

-porażenie prądem elektrycznym,

-poparzenie,

-pożar lub/i wybuch.

B.)Czynniki szkodliwe i uciążliwe, powodujące zmiany w stanie zdrowia (choroby zawodowe) lub obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika (wydajności pracy):

1.Czynniki fizyczne: hałas, wibracje, mikroklimat, promieniowanie optyczne, jonizujące i laserowe, pole elektromagnetyczne, elektrostatyczne, pyły przemysłowe.

2.Czynniki chemiczne: toksyczne, żrące, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne.

3.Czynniki biologiczne: mikroorganizmy roślinne i zwierzęce – bakterie, wirusy, grzyby oraz wytwarzane przez nie toksyny i alergeny.

4.Czynniki psychofizyczne: obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne), obciążenie psychonerwowe.

Zagrożenia w pracy zawodowej przykład – stanowisko biurowe z komputerem

Czynniki niebezpieczne: zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi, ostrymi, wystającymi, związane z przemieszczaniem się ludzi, porażeniem prądem elektrycznym, poparzeniem, pożarem wybuchem.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe:

-fizyczne: hałas, mikroklimat, oświetlenie, promieniowanie jonizujące, elektromagnetyczne, pole elektrostatyczne.

-czynniki psychofizyczne: migotanie obrazu na ekranie, brak ostrości obrazu, wymuszona pozycja przy pracy, nieergonomiczne stanowisko pracy, stres.

Podział według źródeł zagrożenia:

-instalacja elektryczna – porażenie prądem elektrycznym;

-drogi komunikacyjne i ewakuacyjne – upadek, uderzenie powód: uszkodzona wykładzina, progi pomiędzy pomieszczeniami.

Stanowisko pracy:

-uderzenie, skaleczenie, upadek powód: uszkodzone biurko, krzesło;

-bóle szyi, karku i barków powód: wysokość stołu niedostosowana do wzrostu pracownika nieprawidłowo wyregulowane siedzisko, źle ustawiony monitor itp.;

-cierpnięcie nóg powód: brak podnóżka;

-bóle nadgarstka i przedramion powód: brak podparcia nadgarstków brak podłokietników

-wzrok: bóle oczu łzawienie, powód: nieprawidłowe oświetlenie, nieodpowiedni kontrast obrazu na monitorze

-bóle głowy (odbłyski)

-podrażnienie błony śluzowej, alergie – niska wilgotność powietrza, kserokopiarka w tym samym pomieszczeniu.

Wg CIOP-u

Zagrożenia w kolejności wg listy kontrolnej:

-czynniki chemiczne płyny do czyszczenia komputera,

-hałas uciążliwy od ulicy,

-niewłaściwe oświetlenie,

-pozycja przy pracy wymuszona,

-śliska nierówna podłoga,

-ograniczona przestrzeń,

-ostre wystające elementy,

-obciążenie psychiczne,

-zagrożenie pożarem,

-możliwość poparzenia gorącą wodą,

-prąd elektryczny,

-luźne niewłaściwie prowadzone przewody elektryczne,

-czynniki biologiczny np. przy pracy w archiwach.

Zalecenia

-porządek na stanowisku pracy

-przerwy w pracy z powstaniem zza biurka

-regulacja krzesła

Możliwości likwidacji lub ograniczenia wpływu czynników zagrożeń na człowieka:

1.Eliminacja źródeł niebezpiecznych i szkodliwych czynników poprzez dobór nieszkodliwych surowców, dobór procesów technologicznych, maszyn i urządzeń nie stwarzających zagrożeń, unieszkodliwianie odpadów.

2.Odsunięcie człowieka z obszaru ich oddziaływania: mechanizacja, automatyzacja, zastąpienie człowieka przez roboty, sygnalizowanie stanów niebezpiecznych, uniemożliwienie wejścia człowieka w strefę zagrożenia.

3.Osłonięcie strefy narażenia: hermetyzacja procesów produkcyjnych, stosowanie osłon, ekranów.

4.Stosowanie ochron osobistych (np. środków ochrony słuchu).

5.Dobór pracowników: przestrzeganie przeciwwskazań zdrowotnych, zatrudnianie pracowników o właściwych kwalifikacjach, dobór psychologiczny.

6.Właściwa organizacja pracy: przerwy, rotacja, skrócony czas pracy.

7.Oddziaływanie na bezpieczne zachowanie się pracowników: szkolenia, kary i nagrody, ostrzeganie o zagrożeniach.

2.Wypadki przy pracy

2.1 Definicja wypadku przy pracy

2.2 Wypadki przy pracy w statystyce

2.3 Model wypadku przy pracy

2.4 Przyczyny wypadków przy pracy i profilaktyka wypadkowa

Co to jest wypadek?

Potoczne rozumienie

Wypadek to nagłe zdarzenie, niemożliwe do przewidzenia, w wyniku którego ludzie doznają obrażeń i ponoszą straty.

Nie jest wypadkiem zdarzenie nieumyślne np. zatrzaśnięcie drzwi.

Dyskusje wzbudza sprawa „urazu” – czy jest to elementy zdarzenia wypadkowego czy następstwo wypadku?

Kiedy może zdarzyć się wypadek?

Kolizyjne zetknięcie człowieka z przedmiotem pracy, będącym źródłem czynnika niebezpiecznego

Ogólnie wypadki można podzielić na:

-zawodowe, zaistniałe w związku z wykonywaną pracą,

-pozazawodowe, np. domowe, drogowe, sportowe, szkolne itp.

Co może spowodować wypadek?

Zagrożenia wypadkowe są to czynniki mające zdolność spowodowania utraty życia lub zdrowia.

Można je podzielić ze względu na:

-rodzaj niebezpiecznej energii:

-elektryczne

-chemiczne

-termiczne

-lokalizacje energii

-naturalne, gdy energia zlokalizowana jest w naturalnym środowisku: lawina uderzenie pioruna, powódź;

-techniczne, gdy energia zmagazynowana jest w maszynach lub procesach technologicznych: wybuch zbiornika ciśnieniowego, pochwycenie ubrania przez ruchomą cześć maszyny itp.;

-osobowe, związane ze skutkami ciążenia i siły mięśni: upadek z wysokość, uderzenie o coś itp..

2.1Definicja wypadku przy pracy

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych

Tekst jednolity Dziennik Ustaw z 2009 r. Nr 167 poz. 1322

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1.Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych.

2.Podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia.

3.W czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy musi jednocześnie spełniać 4 warunki: być nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, spowodować uraz lub śmierć i mieć związek z pracą.

Nagłość zdarzenia

Ogólnie – gdy nie trwa dłużej niż wynosi czas jednej zmiany roboczej, ale ocena nagłości powinna uwzględniać wszystkie okoliczności wypadku.

Samo zdarzenie będące przyczyną wypadku może trwać dłużej, a skutek wystąpić nagle (np. udar cieplny).

Nie zawsze zdarzenie nagłe musi oznaczać zdarzenie jednorazowe, krótkie czy gwałtowne (np. pracownik wielokrotnie podnosił ładunki i po kolejnym podniesieniu wypadł mu dysk z kręgosłupa)

Wyroki sądowe:

-wręczenie pracownikowi pisma zawierającego oświadczenie zakładu pracy o wypowiedzeniu umowy o pracę nie stanowi nagłego zdarzenia wywołanego przyczyną zewnętrzną;

-doznanie obrażeń w wyniku upadku i uderzenia o twarde przedmioty w miejscu jest typowym przykładem nagłego zdarzenia.

Przyczyna zewnętrzna

Wystarczy jedna – może to być działanie:

-elementów ruchomych, luźnych, ostrych, wystających, maszyn urządzeń, narzędzi;

-zbyt wysokich lub niskich temperatur (oparzenia, odmrożenia);

-energii elektrycznej (porażenie prądem);

-substancji chemicznych (zatrucia);

-wysiłku fizycznego niezbędnego do wykonywania pracy (dźwiganie ciężarów);

-skutek potknięcia, upadku.

Może to być np. niefortunny odruch pracownika, wysiłek fizycznych nawet przy istniejącym schorzeniu samoistnym pracownika, jeżeli pozwalało ono na wykonywanie pracy, zawał serca, jeżeli nastąpił na skutek nieprawidłowości w sposobie lub warunkach pracy, poronienie jako następstwo wysiłku fizycznego.

Nie może być nią np. zawał serca, jeżeli jest nienormalną reakcją organizmu w normalnych warunkach pracy.