Uraz

Jest to uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego. Uraz stwierdza lekarz. Uraz nie zawsze musi być widoczny gołym okiem.

ZwiÄ…zek z pracÄ…

Istnieje jeżeli pracownik działał w interesie zakładu pracy, nawet gdy podjął czynności nie należące do jego obowiązków. Nie ma związku z pracą np. upadek na skutek ataku padaczkowego czy samobójstwo.

Wyroki sÄ…dowe:

-kierowca, który doznał zawału mięśnia sercowego wskutek nadmiernego wysiłku przy wykonywaniu – bez polecenia przełożonego – nie należącego do jego obowiązków wyładunku towaru, przewożonego w ramach usług transportowych zatrudniającego go zakładu pracy, wobec niemożności dokonania tego wyładunku przez odbiorcę – działał w interesie swojego zakładu pracy w rozumieniu ustawy.

-dla uznania, że czynność była podjęta w interesie pracodawcy nie ma znaczenia, czy została uzgodniona z pracodawcą, czy też podjęta bez jego wiedzy. Nawet subiektywne przekonanie pracownika, że działa na rzecz lub w interesie pracodawcy, daje podstawę objęcia takiego działania ochroną przewidzianą w ustawie.

-stan nietrzeźwości świadczy o naruszeniu dyscypliny pracy i uzasadnia wyciągnięcie stosownych konsekwencji, włącznie do rozwiązania umowy o prace ze skutkiem natychmiastowym z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, nie stanowi natomiast zerwania więzi z pracą.

Uwagi

-zerwanie związku z pracą następuje wówczas, gdy pracownik wykonuje czynności należące do jego sfery prywatnej (np. podczas kradzieży mienia pracodawcy). O zerwaniu związku z pracą nie ma mowy wówczas, gdy pracownik korzysta z przysługującej mu przerwy w pracy.

-pracownik nie ma prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie, jeżeli wyłączną przyczyną wypadku przy pracy było udowodnione przez pracodawcę naruszenie przez niego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa. Z rażącym niedbalstwem mamy do czynienia wówczas, gdy pracownik nie zachowuje minimalnej staranności wymaganej od przeciętnego człowieka – np. nie założenie okularów ochronnych przy rozbijaniu kilofem dużej bryły węgla, gdzie pojawiają się odpryski)

-niekoniecznie stan nietrzeźwości pracownika jest dowodem na przyczynienie się do wypadku (np. jest – gdy pracownik nietrzeźwy straci równowagę i spadnie, ale nie jest gdy zostanie uderzony w głowę przez duży spadający przedmiot)

Na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie, traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1.W czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone poprzednio, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań.

2.Podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony.

3.Przy wykonywaniu zadań zleconych przez działaczy, pracodawcy i organizacje związkowe.

Za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć , które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas:

-uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierająca stypendium sportowe,

-wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,

-pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie.

Itd. (w sumie 14 przypadków szczególnych)

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

W Holandii tylko w dniu wypadku

W Chinach w okresie 30 dni, na Węgrzech 90, w Wielkiej Brytanii 1 rok, w Australii 3 lata.

Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną , które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuły ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:

1.Innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej.

2.Zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych.

3.Zwykłego spożywania posiłków.

4.Odbywania nauki lub studiów.

Ważne jest zgłoszenie wypadku przy pracy, ponieważ w czasie nieobecności w pracy dostaje się świadczenia w wysokości pełnego wynagrodzenia(w czasie choroby np. 80%).

Wyroki sÄ…dowe:

-droga do pracy i z pracy może być pokonywana kilkakrotnie w ciągu jednego dnia roboczego;

-drogą do pracy i z pracy jest również droga powtórnie odbywana w tym samym dniu przez pracownika po załatwieniu sprawy osobistej, jeśli w tym celu uzyskał on czasowe zwolnienie z pracy;

-przez pojęcie domu należy uznać miejsce nie tylko stałego, ale także czasowego pobytu. Może to być działka, domek letniskowy, dom rodziców;

-jeżeli pracownik nie został dopuszczony do pracy z powodu wprowadzenia się w stan nietrzeźwości, to droga jaką odbywa po opuszczeniu zakładu pracy, nie jest drogą z pracy do domu w rozumieniu ustawy wypadkowej;

-droga do pracy kończy się w momencie przekroczenia przez pracownika bramy zakładu pracy. Od momentu przekroczenia te bramy pracownik objęty jest ochroną ubezpieczeniową, chociażby nawet w tym momencie pozostawał poza swoim właściwym stanowiskiem pracy.

-pobicie pracownicy odbywającej drogę z pracy do domu jest wypadkiem w drodze do pracy, bez względu na przyczynę pobicia.

Obowiązki pracodawcy dotyczące wypadków

przy pracy wg kodeksu pracy

Pracodawca jest obowiÄ…zany:

-podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie,

-zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

-ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom,

-niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy,

-prowadzić rejestr wypadków przy pracy,

-ponieść koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy,

-systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.

Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy

Jak zabezpieczyć miejsce wypadku?

W sposób wykluczający:

-dopuszczenie do tego miejsca osób nie powołanych,

-uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem pozostały wstrzymane,

-dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności.

Kto ustala okoliczności i przyczyny wypadku?

Zespół powypadkowy

-w firmach w których działa służba bhp zespół powypadkowy składa się z 2 osób:

-pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy,

-społecznego inspektora pracy.

-u pracodawców u których nie działa społeczna inspekcja pracy oraz służba BHP:

-zamiast pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy,

-zamiast społecznego inspektora pracy, jako członek zespołu wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bhp, zgodnie z przepisami dotyczącymi szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Obowiązki zespołu powypadkowego:

1. Dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn, innych urządzeń technicznych, urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy oraz innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

2. Sporządzenie szkicu lub wykonanie fotografii miejsca wypadku – jeśli jest to konieczne,

3. Wysłuchanie poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

4. Zebranie informacji od świadków wypadku (świadków powinno być dwóch, może to być osoba która była obok i która wie gdzie to miało miejsce i o jakim czasie, taki świadek może tylko wiedzieć tylko to co usłyszał od uczestnika wypadku, lub mogła słyszeć tylko odgłosy wypadku, nie musi być bezpośrednim (naocznym) świadkiem wypadku),

5. Zasięgnięcie opinii lekarza,

6. Zebranie innych dowodów dotyczących wypadku,

7. Dokonanie kwalifikacji prawnej wypadku,

8. Określenie wniosków i środków profilaktycznych,

9. Sporządzenie protokołu powypadkowego po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku (zazwyczaj zawiadomienie jest wydawane w tym samym dniu, może być także odwleczone w czasie, zależy od czasu w którym zbierze się komisja),

10. Zapoznanie poszkodowanego z treścią protokołu przed jego zatwierdzeniem, pouczenie poszkodowanego o przysługującym mu prawie do zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole (poszkodowany musi protokół przeczytać a później podpisać).

Protokół powypadkowy

Rozporządzenie ministra gospodarki i pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. nr 227, poz. 2298)

1.Dane dotyczÄ…ce pracodawcy (nazwa, adres, NIP, REGON, PESEL, kod PKD).

2.Zespół powypadkowy, termin posiedzenia komisji, data wypadku, osoba poszkodowana w wypadku (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania).

3.Kto zgłosił wypadek.

4.Okoliczności wypadku (szczegółowo opisane).

5.Przyczyna wypadku (w tym stwierdzenia dotyczące przestrzegania przepisów bhp, trzeźwości pracownika).

6.Skutki wypadku (rodzaj i miejsce urazu).

7.Uzasadnienie że był to wypadek przy pracy (zgodnie z definicją).

8Rodzaj wypadku (indywidualny, zbiorowy, śmiertelny, ciężki).

9.Wnioski i zalecenia profilaktyczne.

10.Podpisy członków zespołu powypadkowego.

11.Data sporządzenia protokołu (jest na to 14 dni).

12.Przeszkody nieterminowego sporządzenia protokołu.

13.Podpis poszkodowanego.

14.Zatwierdzenie protokołu (podpis pracodawcy).

15.Potwierdzenie odbioru protokołu (przez poszkodowanego).

16. Wykaz załączników (opinia lekarska, zapis wyjaśnień poszkodowanego, informacji uzyskanych od świadków wypadków itp.)

Pouczenia

Sprawa odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań

Rozporządzenie rady ministrów z dnia 23 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowani, a także zakresy informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. 215 poz. 1582)

Przesłuchanie poszkodowanego -> wysłuchanie wyjaśnień zebranie informacji od świadków

Sąd najwyższy w 2004 r. uznał za niedopuszczalne pociąganie do odpowiedzialności świadków składających fałszywe zeznania.

Kodeks karny przewiduje karę za składanie fałszywych zeznań w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, a nie aktu wykonawczego do ustawy (rozporządzenia).

Rejestr wypadków przy pracy

Pracodawca prowadzi rejestr wypadków przy pracy na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych

Rejestr ten zawiera:

-imiÄ™ i nazwisko poszkodowanego,

-miejsce i datÄ™ wypadku,

-informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,

-datę sporządzenia protokołu powypadkowego,

-stwierdzenie czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,

-datę przekazania do ZUS wniosku i oświadczenia z tytułu wypadku przy pracy,

-liczbę dni niezdolności do pracy,

-inne informacje nie będące danymi osobowymi których zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego.

W 2006 usunięto wpis dotyczące przyczyn wypadku

Statystyczna karta wypadku

-statystyczną kartę wypadku przy pracy sporządza się w 2 egzemplarzach na podstawie zatwierdzonego protokołu powypadkowego w którym stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

2.2 Wypadki przy pracy w statystyce

Danych o wypadkach przy pracy zawartych w statystykach poszczególnych krajów nie powinno się ze sobą bezkrytycznie porównywać.

Wynika to z:

1.Nie obejmowania w niektórych krajach całej populacji osób pracujących:

-niektórych rodzajów działalności: górnictwa, edukacji, ochrony zdrowia,

-pracowników zaliczanych do grup wysokiego ryzyka (policjanci strażacy),

-osób samo zatrudniających się.

2.Stosowania różnych definicji wypadków – np. wypadku śmiertelnego, stopnia ciężkości wypadku, liczby dni absencji.

Samo zbieranie danych o wypadkach przy pracy i prowadzenie ich statystyk nie jest działaniem prewencyjnym, ale odpowiednio zebrane i przeanalizowane dane powinny być podstawą planowania takich działań, zarówno na poziomie przedsiębiorstwa, jak i całego państwa.

Mierniki wypadkowości

Suma wypadków zaistniałych w określonym czasie zazwyczaj w ciągu roku przedstawiona za pomocą wskaźników nazywana jest wypadkowością.

Wskaźniki umożliwiają porównywanie ocenianie i szeregowanie zakładów branż państw pod względem wypadkowości.

Liczba wypadków a wskaźnik wypadków na 1000 pracujących

Liczba wypadków jest to liczba wszystkich wypadków do których doszło w danej branży.

Wskaźnik wypadków na 1000 pracujących – mówi nam ile osób na 1000 pracujących uległo wypadkowi.

Liczba wypadków może być taka sama, natomiast wskaźnik wypadków na 1000 pracujących mogą znacznie się różnić.