Integracja sensoryczna

Mózg człowieka funkcjonuje jako całość, a każda jego część ma do spełnienia określone
zadanie i jest zależna od innych. Nasze zmysły : wzrok, słuch, smak, węch, dotyk, zmysł
równowagi, odbierają bodźce płynące z otoczenia i przekazują je do kory mózgowej.
Odczuwamy to jako specyficzne wrażenia i odpowiednio reagujemy.
Aby dziecko mogło prawidłowo funkcjonować w szkole, wszystkie zmysły muszą ściśle
i w sposób pełny ze sobą współpracować. Integracja sensoryczna( współpraca zmysłów)
zaczyna się w okresie życia płodowego, a po urodzeniu najbardziej intensywnie przebiega
w pierwszych kilku latach życia.
Terapia oparta na rozwijaniu integracji zmysłów zwana terapią SI ( Sensory Integration),
bywa pomocna w przypadku niektórych trudności w uczeniu się, zaburzeniach równowagi,
koordynacji ruchowej, nadwrażliwości na dotyk. Daje doskonałe rezultaty w usprawnianiu
dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, z zespołem Downa, z autyzmem oraz różnymi
innymi zaburzeniami neurologicznymi.

Jak działa układ nerwowy

Funkcjonowanie układu nerwowego to skomplikowany proces. Kora mózgowa
odpowiedzialna jest za myślenie. Dla naszego prawidłowego funkcjonowania i uczenia się
duże znaczenie maja i inne obszary mózgu:

- twór siatkowaty – to część pnia mózgu aktywizująca działanie kory mózgowej.

Wszystkie bodźce, zanim trafią do kory mózgowej, przechodzą przez twór siatkowaty.
Jeśli funkcjonowanie tworu siatkowatego bywa rozregulowane, pojawiają się
np.: zaburzenia koncentracji uwagi,

- układ przedsionkowy

–

( zwany dawniej zmysłem równowagi )odpowiedzialny jest za

nasze relacje z siłą przyciągania ziemskiego. Najmniejsza jego dysfunkcja utrudnia
nam utrzymywanie właściwej postawy ciała, poruszanie się i orientacje w przestrzeni;
u dzieci „ niezgrabnych ruchowo” często występują zaburzenia w funkcjonowaniu
tego układu,

- układ limbiczny - związany ze zmysłem powonienia oraz smaku bywa zwany również

mózgiem emocjonalnym. Rejestruje doświadczenia przyjemności, uaktywnia pamięć,
wraz z tworem siatkowatym odpowiada za stan gotowości naszego organizmu do
działania.

Dotyk jest jednym z najwcześniej rozwijających się zmysłów, pobudza wiele obszarów
w mózgu, jego udział jest istotny w odbieraniu i scalaniu innych wrażeń zmysłowych. Dzieci
z nadmierną wrażliwością na dotyk nie lubią być przytulane, głaskane, nie chcą dotykać
przedmiotów o chropowatej fakturze. Bronią się przed myciem twarzy ( jest bogato
unerwiona), podmuch wiatru jest dla nich nieprzyjemny, pościel zbyt chłodna, nie znoszą
dotknięcia obcych rąk na swoim ciele.
Zaburzenia w funkcjonowaniu zmysłu dotyku mogą niekorzystnie wpływać na uczenie się,
gdyż dzieci wzmacniając odbiór innych wrażeń, wszystko muszą wziąć do ręki. Starsze dzieci,

1

u których objawy obronności dotykowej zarysowują się ostro, są uważane za dziwaków
i zazwyczaj maja trudności w kontaktach z rówieśnikami.
U niektórych dzieci mogą wystąpić trudności z planowaniem motorycznym czyli planowaniem
ruchów. Dzieci, które długo muszą się zastanawiać się zanim rozpoczną nowy ruch, jest wiele.
Choć sprawiają wrażenie „ gapowatych” , są zazwyczaj bardzo inteligentne. Obserwując je
uważnie, mamy wrażenie, że ich ciało nie wie co robić. Trudności w planowaniu motorycznym
objawiają się w różny sposób: jedne dzieci nie mogą nauczyć się pisać wyraźnie, inne nie
potrafią grać w gry zespołowe, korzystać z urządzeń na placach zabaw, jeździć na nartach
i pływać.

Na czym polega terapia SI

Ćwiczenia terapeutyczne bardziej przypominają zabawę niż uczenie się i leczenie. Dzieci
kołyszą się na ruchomej platformie, huśtają na huśtawce, toczą się po podłodze
w nadmuchiwanej beczce, zjeżdżają na zjeżdżalni. Odczytują litery, które terapeuta pisze im
na plecach, bawią się pluszowymi zwierzętami, wąchają różne zapachy, leżą na dużej piłce,
ściskają gumowa gruszkę( tak, by strumieniem powietrza przesuwać kulkę z waty), wodzą
oczami za ruchomym przedmiotem, uczą się liczyć podczas zabaw ruchowych.
Terapia SI sprawia, że nie tylko ciało ale i umysł pracuje coraz lepiej. Dzieci, których
problemy szkolne miały charakter słuchowo – językowy, stają się bardziej rozmowne, łatwiej
zapamiętują polecenia, osiągają większe postępy w czytaniu.

Diagnozowanie i usprawnianie metodą SI prowadzi:

- Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy TPD „ Helenów”

04 – 725 Warszawa, ul. Hafciarska 80/ 86
tel. ( 022) 812 10 18 Pobyty stacjonarne

- Prywatny Ośrodek dla Dzieci z Zaburzeniami Rozwoju „ Elpis – Rehabilitacja”

04 – 649 Warszawa, ul. Gardenii 6
tel. ( 022) 815 27 42 )

- Ośrodek Wczesnej Interwencji Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób

z Upośledzeniem Umysłowym
80 – 351 Gdańsk, ul. Tysiąclecia 13 a
tel. ( 058) 553 41 36

Na podstawie artykułu Joanny Kieniewicz- Górskiej „ Integracja sensoryczna” przygotowała

Iwona Śliwińska , pedagog – terapeuta, nauczycielka nauczania zintegrowanego

w Szkole Podstawowej Nr 342 z Oddziałami Integracyjnymi w Warszawie

2