Sylabus

Wydział Turystyki i Rekreacji AWFiS w Gdańsku

PODSTAWY ANATOMII CZŁOWIEKA

1. Prowadzący:

•

Wykłady: prof. nadzw. dr hab. Janusz Jerzemowski

•

Ćwiczenia: dr Barbara Duda, dr Anna Orkwiszewska, dr Ewa Wojtowicz, dr Damian Jeżyk

2.

Wymiar godzin według programu:

Wykłady: 15

Ćwiczenia: 15

3. Semestr: 1

4.

Liczba punktów ECTS: 2

5.

Forma studiów: stacjonarne

6.

Poziom kształcenia: I stopień

7.

Kierunek/specjalność: Turystyka i rekreacja

8.

Status przedmiotu: obowiązkowy

9.

Kompetencje:

L.p.

Jaką wiedzę powinien przyswoić student?

1.

Poznanie podstaw z zakresu anatomii narządu ruchu tzn. budowy kości, ich połączeń,
oraz mięśni ze szczególnym zwróceniem uwagi na mechanikę stawów i analizę ruchów
wykonywanych przez wybrane mięśnie czy grupy mięśniowe, ze szczególnym
zwróceniem uwagi na elementy narażone na uraz w naszym organizmie.

2.

Zapoznanie się z budową, strukturą oraz topografią ośrodkowego i obwodowego układu
nerwowego, narządów zmysłów i powłoki wspólnej oraz układów: naczyniowego,
oddechowego, pokarmowego, moczowo - płciowego i wewnątrzwydzielniczego.

L.p.

Jakie umiejętności powinien zdobyć student?

1.

Wykorzystania znajomości budowy anatomicznej narządu ruchu, układu nerwowego i
pozostałych trzew w kontekście funkcjonowania organizmu jako całości.

2.

Umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu anatomii człowieka w praktyce przez
przyszłych organizatorów turystyki i rekreacji, samodzielnie planujących zajęcia
rekreacyjne i animację czasu wolnego.

10.

Treści programowe:

Szczegółowe treści wykładu

Liczba
godzin
wykładu

Szczegółowe treści ćwiczeń

Liczba
godzin
ćwiczeń

Wprowadzenie do anatomii.
Budowa ogólna kości.
Elementy budujące kość. Podział
kości ze względu na kształt. Kości
pneumatyczne.

Rola

układu

kostnego.

1

Podział kośćca. Szkielet osiowy.
Kości szkieletu osiowego. Podział
kości czaszki (część mózgowa i
twarzowa).

Budowa

kręgosłupa.

Pojęcie lordozy, kifozy i skoliozy.
Kości klatki piersiowej. Odporność i
ruchomość klatki piersiowej.

1

Budowa ogólna połączeń kości

Podział połączeń (ścisłe i stawy).
Podział połączeń ścisłych (więzo-
zrosty,

chrząstkozrosty,

kościo-

zrosty). Podział stawów ze względu
na: kształt pow. stawowych, liczbę
osi ruchu, liczbę kości. Budowa
stawu: elementy stałe i dodatkowe.

1

Kręgosłup i jego połączenia
Połączenia ścisłe: więzozrosty - rola
więzadeł w utrzymaniu pionowej
postawy ciała, chrząstkozrosty –
budowa i rola krążka międzykręgo-
wego

oraz

jego

zagrożenia,

kościozrosty.

1

Połączenia kręgosłupa i jego
rola
Stawy kręgosłupa i ich czynność.
Rola kręgosłupa.

1

Kości kończyny górnej i ich
połączenia
Kości

tworzące

kończynę

górną

(obręcz barkowa, kość ramienna,
kości przedramienia i ręki).
Budowa

i

czynność

stawu:

ramiennego,

łokciowego

i

promieniowo-nadgarstkowego.
Zagrożenia

wynikające

z

dużej

swobody ruchów.

1

Ogólna budowa mięśni
Rodzaje tkanki mięśniowej. Budowa
mięśnia. Kryteria podziału mięśni.
Narządy pomocnicze. Właściwości
fizyczne

i

biologiczne

mięśni.

Mechanika

mięśni.

Siła

mięśni.

Podział topograficzny mięśni.

1

Kości kończyny dolnej i ich
połączenia
Kości

tworzące

kończynę

dolną

(obręcz biodrowa, kość udowa, kości
podudzia i stopy).
Budowa

i

czynność

stawu:

biodrowego,

kolanowego

oraz

skokowego górnego i dolnego.

1

Układ oddechowy
Górne i dolne drogi oddechowe.
Budowa i położenie narządów. Droga
powietrza.

1

Czynność wybranych mięśni
głowy, szyi i tułowia

Rola

mm.

mimicznych,

m.

mostkowo-obojczykowo-sutkowego,
mm.

grzbietu,

mm.

brzucha,

przepony

i

m.

piersiowego

większego.

1

Układ pokarmowy
Topografia, budowa i rola narządów
przewodu pokarmowego i gruczołów
trawiennych.

1

Czynność wybranych mięśni
kończyny górnej i dolnej

Rola mm. obręczy barkowej, m. 2-
głowego ramienia, m. 3-głowego
ramienia, mm. obręczy biodrowej,
m. 4-głowego uda i m. trójgłowego
łydki.

1

Układ nerwowy –
wprowadzenie
Podziału układu nerwowego.
Opony mózgu i ich rola. Komory
mózgu i płyn mózgowo-rdzeniowy.
Pojęcie neuronu, istoty szarej i
białej.

1

Podsumowanie wiadomości z
narządu ruchu. Elementy
narażone na uraz.

Elementy

włókniste

i

chrzęstne

narażone

na

uraz.

Elementy

warunkujące pionową postawę ciała
i równowagę oraz podtrzymujące
wysklepienie stopy. Miejsca zmniej-
1szonego oporu.

1

Ośrodkowy układ nerwowy

Pojęcie neuronu, istoty szarej i
białej. Podział mózgowia: mózg,
móżdżek, pień mózgu.
Autonomiczny układ nerwowy.

Podział

i

lokalizacja

ośrodków

korowych i podkorowych układu
autonomicznego. Miejsca wstrząso-
rodne.

1

Kolokwium

1

Układ wewnątrzwydzielniczy

Topografia

i

budowa

gruczołów

dokrewnych.

1

Ośrodkowy układ nerwowy
Podział

mózgowia.

Lokalizacja

ośrodków korowych i podkorowych.
Rdzeń kręgowy – budowa i rola. Rola
układu

piramidowego

i pozapira-

midowego.

1

Obwodowy układ nerwowy

Zakres

unerwienia

czuciowego,

ruchowego

i

parasympatycznego

nerwów czaszkowych.

1

Obwodowy układ nerwowy
Budowa

nerwu

rdzeniowego.

Unerwienie ruchowe poszczególnych
grup mięśniowych. Nerwy narażone na
uraz - okolice.

1

Narządy zmysłów
Budowa oka i ucha. Droga światła.
Elementy łamiące promień świetlny.
Akomodacja oka.

1

Narządy zmysłów
Droga fali dźwiękowej. Powłoka ciała –
budowa,

wytwory

skóry,

rola.

Lokalizacja narządu węchu, smaku i
równowagi.

1

Układ krwionośny – serce
Topografia serca. Budowa ściany
serca.

Naczynia

wchodzące

i

wychodzące serca.

1

Układ krwionośny
Droga

krwi

w

krążeniu

małym.

Doprowadzenie

krwi

tętniczej

do

narządów (krwiobieg duży). Tętnice na
których badamy tętno. Odprowadzenie
krwi żylnej – układ żyły głównej górnej
i dolnej. Układ żyły wrotnej.

1

Układ limfatyczny

Narządy limfatyczne - ich lokalizacja.

1

Układ limfatyczny
Odprowadzenie chłonki.

1

Układ moczowy
Topografia, budowa i rola narządów

układu moczowego.

1

Kolokwium

1

Układ płciowy
Topografia i rola narządów
płciowych męskich oraz żeńskich.

1

Kolokwium poprawkowe

1

9. Sposób zaliczenia wykładów: zaliczenie przedmiotu na ocenę

Literatura przedmiotu:

Literatura podstawowa:

1.

Gładykowska-Rzeczycka J. J., 1993, Anatomia człowieka, t. I – II, Wydawnictwo Uczelniane AWF,
Gdańsk.

2.

Duda B., A. Orkwiszewska, 2001, Zeszyt do ćwiczeń z anatomii człowieka, Część pierwsza,
Wydawnictwo Uczelniane AWF, Gdańsk.

3.

Duda B., A. Orkwiszewska, 2000, Zeszyt do ćwiczeń z anatomii człowieka, Część druga, Wydawnictwo
Uczelniane AWF, Gdańsk.

Literatura uzupełniająca:

1.

Kahle W., H. Leonhardt, W. Platzer, 1998, Podręczny atlas anatomii człowieka, t. I – III, Wydawnictwo

Medyczne Słowiński Verlag, Brema.

2.

Sokołowska-Pituchowa J., 1988, Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa.

3.

Sylwanowicz W., 1977, Anatomia człowieka, PZWL, Warszawa.

12. Opracowanie programu: dr Barbara Duda