PRAWO ADMINISTRACYJNE
Zespól norm regulujących strukturę i kompetencje administracji publicznej, oraz stosunki prawne powstające w toku władczej (wykonawczo-zarządzającej) działalności tych organów.
Podział wewnętrzny:
- Prawo ustrojowe – organizacja i zasady funkcjonowania aparatu administracyjnego
- Prawo materialne – reguluje przedmiot działalności administracji
- Prawo procesowe – reguluje tok czynności podejmowanych przez organy administracyjne
FUNKCJE
- reglentacyjno-dystrybucyjnama
admin. na rzecz państwa
funkcja wykonywania prawa
funkcja reglamentacyjno-porządkowa
- świadcząca, organizatorska,
admin. na rzecz społeczeństwa
funkcja zaspokajania potrzeb społecznych
funkcja prestacyjna (świadcząca)
CECHY
-Gałąź prawa nie skodyfikowana
-Prawo pozytywne
-Gwarantowane systemem sankcji prawnych
-Reguluje sposób realizacji procesów administrowania w państwie
-Instytucje realizujące mogą stosować przymus administracyjny
-Część składowa całego systemu prawa w państwie
PODMIOTY
Organy administracji
*Naczelne organy administracji rządowej
-Centralne organy administracji rządowej
-Organy administracji rządowej w województwie
*Samorząd terytorialny: gminy, powiatu, województwa
Jednostki współadministrujące:
-Zakłady administracyjne
-Przedsiębiorstwa państwowe
-Fundacje
-Organizacje społeczne
-Organizacje pożytku publicznego
-Podmioty prywatne
ZAKLAD ADMINISTRACYJNY:
przez ZA należy rozumieć względnie samodzielną jednostkę organizacyjną, wyposażoną w trwale wyodrębnione środki rzeczowe i osobowe, której podstawowym celem jest ciągłe, bezpośrednie świadczenie usług socjalno-
kulturalnych o szczególnym znaczeniu społecznym (usług publicznych) Jest on z zasady jednostką budżetową lub zakładem budżetowym
AKT ADMNISTRACYJNY:
Def. – wydawany w postępowaniu administracyjnym jednostronny władczy akt woli organu administracji publicznej , rozstrzygający w całości lub w części konkretną sprawę co do jej istoty, skierowany do oznaczonego adresata.
Powinien zawierać: Oznaczenie organu/Treść decyzji/Powołanie podstawy prawnej /Uzasadnienie faktyczne i prawne/Datę /Pouczenie o prawie wniesienia odwołania lub skargi/Podpis i stanowisko służbowe urzędnika
Prawo gospodarcze publiczne - prawo interwencji państwa i jego organów, oraz aparatu w sferę gospodarczą. Jest wyrazem władztwa państwa w gospodarce , określa jego zakres i formy.
ZARZĄDZANIE PUBLICZNE:Def. Dyscyplina szczegółowa nauki o zarządzaniu której głównym obiektem badań jest zarządzanie poszczególnymi organizacjami sfery publicznej, oraz makrosystemami, jak gospodarka narodowa,
państwo i mezosystemami jak regiony i sfery życia publicznego. Zajmuje się ona badaniem sposobów i zakresu harmonizowania działań zapewniających prawidłowe wyznaczanie celów organizacji tworzących sferę publiczną oraz
optymalnego wykorzystania możliwości zorganizowanego działania ludzi, nakierowanego na kreowanie publicznych wartości i na realizację interesu publicznego

PRAWO CYWILNE
Prawo materialne
Zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi – w danej sprawie – podmiotami
Prawo procesowe cywilne
Zespół norm regulujących tryb rozstrzygania spraw cywilnych przez sądy i niektóre inne organy
Kodeksy: cywilny, spółek handlowych, (rodzinny i opiekuńczy)
Ustawy odrębne: prawo spółdzielcze, ust. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawo własności przemysłowej, ust. o gospodarce nieruchomościami, ust. o własności lokali, ust. o księgach wieczystych i hipotece, prawo
przewozowe, prawo wekslowe, prawo czekowe, prawo upadłościowe i naprawcze
Inne:
-rozporządzenia wykonawcze, umowy międzynarodowe, ustawy kompleksowe
-zwyczaje, zasady współżycia społecznego, wzorce umowne,
-orzecznictwo sądowe
Zasady prawa cywilnego, materialnego
-Z. równości
-Z. wykonywania praw podmiotowych z uwzględnieniem ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia oraz zasad współżycia społecznego
-Z. ochrony dobrej wiary
-Z. ochrony praw nabytych
-Z. ochrony dóbr osobistych
-Z. ochrony własności
-Z. swobody umów
-Z. wykonania zobowiązań
-Z. pierwszeństwa dziedziczenia testamentowego przed ustawowym
Zasady postępowania cywilnego
-Z prawdy materialnej
-Z dyspozycyjności
-Z kontradyktoryjności
-Z równości stron (uczestników post.)
-Z bezpośredniości
-Z koncentracji materiału procesowego
-Z ustności
-Z jawności
-Z formalizmu postępowania
-Z inicjatywy procesowej organów procesowych i egzekucyjnych
PRAWO RZECZOWE
W sensie przedmiotowym:
Zespół przepisów prawa cywilnego, które normują
powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności, oraz
innych form korzystania z rzeczy.
W sensie podmiotowym:
Takie prawo cywilne które charakteryzują dwie cechy
występujące łącznie: - prawo to dotyczy rzeczy, - jest prawem bezwzględnym
Prawa obligacyjne: względne, skuteczne tylko między stronami, swoboda kształtowania treści, umów, przedmiotem mogą być rzeczy, usługi, wartości niematerialne i prawne
Rzeczy materialne
Materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że w stosunkach społeczno-gospodarczych mogą być traktowane jako dobra samoistne. Nie są rzeczami: -
dobra niematerialne/ części składowe, złoża minerałów, własność wód, /- zbiory praw/ rzeczy zbiorowe
Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości , albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych
Części składowe gruntu
Przynależności - rzeczy ruchome, potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rz.głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.
Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej
Pożytki rzeczy
naturalne (płody i inne odłączone cz. składowe o ile wg. zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy) cywilne (dochody które rzecz przynosi na podstawo stosunku prawnego)
Pożytki prawa dochody które prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków , jeżeli na mocy odpowiednich przepisów
szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności .
Użytkowanie wieczyste
Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast, oraz grunty SP położone poza tymi granicami , lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do
realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jedn. samorządu terytorialnego lub ich związków, mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.
W przypadkach przewidzianych w przepisach szczeg. przedmiotem użytk. wiecz.mogą być także inne grunty SP, j.s.t. lub ich związków
UŻYTKOWANIE
funkcje alimentacyjne (osoby fizyczne), celem jest zaspokajanie potrzeb tych osób i ich bliskich – prawo używania rzeczy i pobierania pożytków z obowiązkiem zachowania substancji i dotychczasowego przeznaczenia rzeczy
- funkcje gospodarczo-produkcyjne (osoby prawne) – prawo używania rzeczy i pobierania pożytków, bez zastrzeżenia zachowania substancji i przeznaczenia rzeczy; jeżeli użytk. obejmuje zespół środków produkcji, użytkownik może
w granicach prawidłowej gospodarki zastępować poszczególne składniki innymi (art.257 kc)
użytkownik powinien wykonywać swoje prawo zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki
- prawo niezbywalne, zwykle: nieodpłatne, bezterminowe, można ograniczyć do oznaczonej części nieruchomości i wyłączyć oznaczone pożytki
SŁUŻEBNOŚCI
-gruntowe i osobiste
-Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (n. władnąca) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel n. władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź
na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź te na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych
uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują… (służebność gruntowa)
-Może mieć na celu jedynie zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części (art.285 kc)
-Służebność drogi koniecznej, służebność przesyłu
Służebność przesyłu
Dotyczy stosunków między stronami : przedsiębiorcą przesyłowym a właścicielem gruntu na którym są lub mają zostać zainstalowane urządzenia przesyłowe. Dotyczy wszelkich urządzeń , konstrukcji i instalacji służących do
doprowadzania i odprowadzania płynów , pary, gazu, energii elektrycznej.

Umowa powinna mieć formę aktu notarialnego i szczegółowo określać zakres czynności które przedsiębiorca przesyłowy może wykonywać w stosunku do nieruchomości, oraz wysokość i zasady płatności wynagrodzenia
HIPOTEKA
W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to czyją stała się własnością i z pierwszeństwem
przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.
Warunki: Wpis w księdze wieczystej/Zaspokojenie wg. przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym/W razie podziału nieruchomości powstaje hipoteka łączna
Hipoteka zwykła i kaucyjna (po nowelizacji hipoteka umowna )
Hipoteka przymusowa
KSIĘGI WIECZYSTE
W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w KW a rzeczywistym stanem prawnym , treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, to przez czynność prawna z osoba uprawnioną wg. treści księgi nabył
własność lub inne prawo rzeczowe.
Nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych, ani na rzecz nabywcy w złej wierze
ZASTAW
-W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem
przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne
-Zastaw można ustanowić także dla zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej
-Zastaw rejestrowy
POSIADANIE
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten , kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten kto nią faktycznie włada jak użytkownik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo z którym łączy się określone
władztwo nad rzeczą (posiadacz zależny)
Dzierżyciel – kto faktycznie włada rzeczą za kogo innego
Domniemania:
- posiadania samoistnego
ciągłości posiadania
zgodności ze stanem prawnym
Ochrona posiadania – roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego i zaniechanie naruszeń
Prawo pierwokupu
Gminie przysługuje prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży
niezabudowanej nieruchomości nabytej uprzednio przez sprzedawcę od gminy lub j.s.t.
prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej
nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej na obszarze przeznaczonym w planie miejscowym na cele publiczne, albo nieruchomości dla której została wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji
inwestycji celu publicznego
nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub prawa użytkowania takiej nieruchomości.
Prawo pierwokupu nie przysługuje m.in. jeżeli sprzedaż następuje na rzecz osób bliskich sprzedawcy
Urządzenia przesyłowe
Nie należą do części składowych gruntu lub budynku jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa lub zakładu.Starosta może ograniczyć w drodze decyzji sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i
przeprowadzanie ciągów drenażowych,, przewodów ii urządzeń do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych i naziemnych obiektów i
urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody.
Udzielenie zezwolenia powinno być poprzedzone rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym o uzyskanie zgody na wykonanie prac
Dożywocie
-Umowa k.c. w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie.
-Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości . Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych
-Prawo niezbywalne
-Może być ustanowione na rzecz kilku osób.
-Są może w razie sporów modyfikować treść umowy między dożywotnikiem i zobowiązanym lub umowę rozwiązać.

PRAWO FINANSOWE -ogół norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie w celu realizacji zadań państwa , a także określających tryb działania organów i instytucji
finansowych.
Cechy polskiego prawa finansowego
-Brak kodyfikacji lub części ogólnej, kodyfikacje częściowe
-Rozbudowana i rozproszona regulacja
-Częste zmiany aktów prawnych
-Szeroki zakres odesłań do aktów niższego rzędu, delegacji dla R.Min.i Min.Finansów
-Zmienny zakres przedmiotowy , rozszerzanie zakresu regulacji europejskiego prawa finansowego, prywatnego prawa finansowego
-Dążenie do ujednolicania regulacji prawnych dla różnych podmiotów własności o odmiennym statusie prawnym
Prawo budżetowe– ogół norm prawnofinansowych dotyczących:

-

struktury gospodarki budżetowej,

-

ogólnych zasad budżetowych,

-

form organizacyjnych gospodarki budżetowej,

-

klasyfikacji budżetowej,

-

procedury budżetowej,

-

odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny budżetowej,

-

problematyki zarządzania długiem publicznym

Gospodarka budżetowa -działalność finansowa polegająca na gromadzeniu i wydatkowaniu środków finansowych na cele publiczne, dokonywana na podstawie ustaw i uchwał budżetowych
Państwowa gospodarka budżetowa – budżety organów centralnych i budżety wojewodów
Gospodarka budżetowa samorządu terytorialnego – szczebla regionalnego i lokalnego
BUDŻET- jest jednocześnie:aktem decyzji politycznej /zasobem środków pieniężnych /planem/formą organizacji publicznej gospodarki budżetowej/aktem prawnym
Subwencja: forma transferu środków finansowych z budżetu państwa do budżetów j.s.t.,
Klasyfikacje podatków
Wg. podstawy opodatkowania i momentu poboru: - od dochodu, od kapitału, od obrotu i konsumpcji, inne
Wg. kryterium przerzucalności: - bezpośrednie i pośrednie
Wg. przeznaczenia wpływów podatkowych:- ogólne, celowe
Wg. rodzaju zasilanego budżetu:- centralne, lokalne
Wg. cech przedmiotu/podmiotu opodatkowania - osobiste, rzeczowe
Ustawy podatkowe dotyczą:
-podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych,
-określające podmiot, przedmiot opodatkowania
-powstanie obowiązku podatkowego,
-podstawę opodatkowania, stawki podatkowe, oraz
-regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych i osób trzecich.
Podatnicy: osoby uczestniczące w „obrocie”, wykonujące we własnym imieniu i na własny rachunek czynności j.w. w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane
jednorazowo, a także wówczas, gdy czynności polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu nabytej
Podatki obrotowe -od towarów i usług, akcyza
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Przedmiot opodatkowania: umowy cywilnoprawne:
sprzedaży, zamiany, poręczenia, dział spadku i zniesienie współwłasności, majątkowe małżeńskie, ustanowienia hipoteki, odpłatnego użytkowania, służebności, depozytu, spółki (akty założycielskie), inne
zmiany umów jeżeli powodują podwyższenia podstawy
opodatkowania PCC
orzeczenia sądów, również polubownych, oraz ugody
Stawki procentowe i kwotowe
Ubezpieczenia społeczne :
- emerytalne,
-rentowe, (rodzinna, z tytułu niezdolności do pracy, dodatek pielęgnacyjny, zasiłek pogrzebowy)
- chorobowe, ( zasiłki: chorobowe, świadczenie rehabilitacyjne, wyrównawczy, porodowy, macierzyński , opiekuńczy)
- zdrowotne ( koszt badania, leczenia , świadczenia pielęgniarskie, opieka paliatywno-hospicyjna, profilaktyczna, przedmioty ortopedyczne itp.)
- wypadkowe,
Ubezpieczenia gospodarcze :
- działalność ubezpieczeniowa bezpośrednia i reasekuracja
- ubezpieczenia osobowe i majątkowe
- ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne

PRAWO KARNE - PODZIAŁ
Prawo karne materialne-Zespół norm określających jakie czyny są przestępstwami, ustalających kary za te przestępstwa oraz określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej
Prawo karne procesowe-Zespól norm regulujących tryb prowadzenia i rozstrzygania spraw karnych przez organy wymiaru sprawiedliwości
Prawo karne wykonawcze-Zespól norm regulujących wykonywanie prawomocnych orzeczeń sądów i innych organów
Prawo karne powszechne i szczególne -wojskowe, post. z nieletnimi, skarbowe, wykroczenia
Ź

RÓDŁA PK-Kodeks karny/Kodeks karny skarbowy /Kodeks postępowania karnego/Kodeks karny wykonawczy/Kodeks wykroczeń/Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia/Ustawodawstwo pozakodeksowe

ELEMENTY PROCEDURALNE
Postępowanie przygotowawcze
Zawiadomienie o przestępstwie – wstępne sprawdzenie
Postanowienie o wszczęciu / odmowie wszczęcia postępowania
Dochodzenie lub śledztwo w sprawie
Przedstawienie zarzutów - śledztwo p-ko osobie
Ś

rodki przymusu

Zamknięcie postępowania , zapoznanie z materiałami
Akt oskarżenia lub umorzenie (warunkowe) postępowania
Postępowanie przed sądem I i II instancji (głowne i apelacyjne )
Otwarcie rozprawy i odczytanie aktu oskarżenia
Postępowanie dowodowe
Zamknięcie rozprawy
Wyrokowanie
Ś

rodki odwoławcze : apelacje i zażalenia

Postępowanie wykonawcze
Skierowanie do odbycia kary (ew. wyrok w zawieszeniu)
Różne rygory
Sąd penitencjarny
KARA KRYMINALNA przewidziana w ustawie, stosowana przez sądy, ujemna reakcja na popełnione przestępstwo, polegająca na zadaniu sprawcy osobistej dolegliwości mającej na celu zadośćuczynienie społecznemu poczuciu
sprawiedliwości oraz wypełniające cele prewencyjne.
Cele kary: sprawiedliwościowy, prewencja szczególna, prewencja ogólna, kompensacja.
WYMIAR KARY
Dyrektywy ogólne
Sąd wymierz karę według swojego uznania , w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu, oraz biorąc pod uwagę cele
zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa
Okoliczności szczegółowe
- Wymierzając karę sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar
ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody, lub zadośćuczynienie w
innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego

PRAWO KONSTYTUCYJNE
Całokształt norm dotyczących ustroju państwowego, w tym regulacje dotyczące podmiotu najwyższej władzy w państwie, form sprawowania władzy państwowej, statusu prawnego jednostki, stosunków własnościowych, organizacji i
trybu działania aparatu państwowego”.
FUNKCJE :prawna , stabilizacyjna, programowa, integracyjna, organizatorska, wychowawcza
RODZAJE:
Forma: pisana, niepisana
Treść, zakres : pełna, niepełna
Procedura: oktrojowana,uchwalana
Sposób zmiany: elastyczna, sztywna
Okres obowiązywania: trwała,czasowa
PAŃSTWO
Definicje wieloelementowe-organizacja: polityczna, suwerenna, terytorialna, niedobrowolna, organizacja społeczności uniwersalnej, normatywna, przymusowa, wyposażona w aparat realizujący określone funkcje
FUNKCJE: zewnętrzna,wewnętrzna,gospodarczo-organizatorska,socjalna
FORMY PAŃSTWA:
-Konstytucyjnie określony sposób organizacji życia politycznego i społecznego
-Monokratyczne, oligarchiczne, demokratyczne
-Monarchie i republiki
-Unitarne i federalne
-Demokratyczne, autorytarne, totalitarne
Demokracja - forma państwa – konstytucyjnie określony sposób życia politycznego i społecznego, opierający się na zasadzie równości i wolności członków zbiorowego podmiotu suwerenności w którym mają oni prawnie
zagwarantowany bezpośredni lub pośredni wpływ na podejmowanie decyzji państwowych , legitymują i kontrolują działalność najwyższych organów państwowych.
Elementy:
- zwierzchnictwo narodu
- gwarancje równości wobec prawa i równego udziału w sprawowaniu władzy
- podejmowanie decyzji większością głosów z poszanowaniem praw mniejszości
- udział w podejmowaniu decyzji prawotwórczych, ale także z zakresu władzy wykonawczej i wymiaru sprawiedliwości
- związanie organów państwowych wolą narodu
podleganie wszystkich organów państwowych kontroli narodu
Rodzaje demokracji
- bezpośrednia i przedstawicielska
- parlamentarna i prezydencjalna
- pluralistyczna i centralistyczna
- antyczna i nowożytna
Demokracja pluralistyczna:

Ustrój który opiera się na prawnym i faktycznym uznaniu różnorodności podmiotu suwerenności i władzy

Pluralizm:
-polityczny (wolna gra sił politycznych, rządy alternatywne)
-społeczny (wielość zróżnicowanych i konkurujących grup społecznych)
-ekonomiczny (rynek, wolna konkurencja)
-ideologiczny (wielość i różnorodność idei)
PRAWA I WOLNOŚĆ OBYWATELSKA
Zasady przewodnie statusu jednostki: godności człowieka, wolności, równości wobec prawa, równouprawnienia kobiet, obywatelstwa, poszanowania praw mniejszości, prawo do opieki w czasie pobytu za granicą, zasada
korzystania z praw i wolności przez cudzoziemców
Prawa i wolności osobiste: prawo do życia, nietykalność osobista, prawo do rzetelnej procedury sądowej, prawo do ochrony prywatności, wolność poruszania się, wolność sumienia i religii, wolność wyrażania poglądów i opinii,
prawo uzyskania azylu lub statusu uchodźcy
Prawa i wolności polityczne: prawa związane z udziałem w życiu politycznym, wolność zgromadzeń, wolność zrzeszania się
Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne: prawo własności, swoboda działalności gospodarczej, prawa pracownicze, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do ochrony zdrowia, prawo do nauki,, prawo do
informacji o stanie środowiska, wolność twórczości artystycznej, badan naukowych i korzystania z dóbr kultury
APARAT PAŃSTWA-ogół zorganizowanych hierarchicznie podmiotów powołanych do realizacji zadań państwa na całym jego terytorium i wobec wszystkich osób podlegających jego władzy
Organy – urzędy – przedsiębiorstwa publiczne - zakłady
Organ państwowy - celowo zorganizowany i wyraźnie wyodrębniony zespół ludzi i środków, utworzony i działający na podstawie prawa, wykonujący w imieniu państwa określone zadania i mogący dla ich realizacji korzystać ze
ś

rodków władczych i stosować przymus państwowy .

- organy jednoosobowe i wieloosobowe
- o kompetencji ogólnej i szczegółowej
- pochodzące z wyborów i z nominacji
- centralne i terenowe
- powoływane na czas nieokreślony oraz kadencyjne
- samoistne i pomocnicze
- działające permanentnie i sesyjnie
- konstytucyjne i pozakonstytucyjne
- prawodawcze, wykonawcze i sądownicze

PRAWO

Prawo konstytucyjne – zespół norm regulujących podstawowe urządzenia ustroju państwa
Prawo administracyjne – zespół norm regulujących strukturę organów administracyjnych oraz stosunki prawne wynikające w toku władczej działalności tych organów
Prawo finansowe – zespól norm regulujących gromadzenie środków pieniężnych przez państwo oraz ich rozdział i wydatkowanie, a także określających strukturę oraz tryb działania organów i instytucji finansowych
Prawo cywilne zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi w danej sprawie podmiotami prawa
Prawo rodzinne – zespól norm regulujących osobiste i majątkowe stosunki między małżonkami , krewnymi oraz stosunki wynikające z przysposobienia, opieki i kurateli
Prawo pracy - zespól norm regulujących stosunki między pracodawcą i pracownikiem na tle świadczonej pracy
Prawo karne – zespól norm określających jakie czyny są przestępstwami,, ustalających kary za te przestępstwa ora określających ogólne zasady odpowiedzialności karnej
Prawo procesowe – cywilne i karne
Prawo publiczne: Prawo konstytucyjne,Prawo administracyjne , Prawo finansowe,Prawo karne,Prawo postępowania cywilnego,Prawo międzynarodowe publiczne
Prawo prywatne: Prawo cywilne materialne.Prawo rodzinne i opiekuńcze.Prawo międzynarodowe prywatne
Prawo mieszane: Prawo pracy
Prawo handlowe - zespól norm należących przede wszystkim do dziedziny prawa cywilnego (prywatnego,) które regulują organizację (ustrój ) przedsiębiorców oraz czynności handlowe między nimi , oraz między
przedsiębiorcami a innymi osobami w obrocie gospodarczym , zarówno wewnętrznym (krajowym) jak i międzynarodowym (w handlu zagranicznym). (K.Kruczalak)
Prawo gospodarcze prywatne - zespół norm prawnych regulujących za pomocą metody cywilnoprawnej stosunki społeczne polegające na aktach wymiany dóbr i świadczenia usług, które to akty dokonywane są przez
przedsiębiorców, lub miedzy przedsiębiorcami w związku z prowadzoną na własny rachunek działalnością gospodarczą.
- formy działania przedsiębiorców (spółek )
- umowy w obrocie gospodarczym
Prawo gospodarcze publiczne - prawo interwencji państwa i jego organów, oraz aparatu w sferę gospodarczą. Jest wyrazem władztwa państwa w gospodarce , określa jego zakres i formy.
- stosunki własnościowe będące podstawą gospodarowania i przedmiotem ochrony państwa
- zasady gospodarowania , typowe dla danego układu stosunków własnościowych i podlegające ochronie państwa,
- formy prawne organizowania i wykonywania działalności gospodarczej,
- zakres i formy państwowej ochrony prawnej mechanizmów gospodarczych i praw ekonomicznych,
- organizacja i formy prawne ingerencji państwa w stosunki gospodarcze w skali makro- i mikroekonomicznej
Prawo gospodarcze publiczne
Konstytucyjna zasada społecznej gospodarki rynkowej
Zasady szczegółowe;

-

wolności gospodarczej

-

samodzielności gospodarczej i finansowej podmiotów gospodarczych

-

dobrowolności zrzeszania się

-

praworządności ingerencji państwa w sferę gospodarczą

-

demokracji gospodarczej

-

ochrony gospodarczych interesów publicznych

-

państwowej ochrony stosunków gospodarczych

Zasady szczegółowe prawa gospodarczego prywatnego
zgodności regulacji prawnych z prawidłowościami ekonomicznymi

-

wolności gospodarczej

-

równości podmiotów gospodarczych

-

ochrony rynku i wolności konkurencji

-

podwyższenia wymagań wobec profesjonalistów

-

ochrony zaufania i interesu strony słabszej

-

autonomii woli

-

uwzględniania zmienionych warunków gospodarczych

pewności i bezpieczeństwa obrotu
Wykładnie prawa: Czynności zmierzające do właściwej treści norm prawnych zawartych w przepisach
Podmiot: autentyczna, legalna, praktyczna, doktrynalna
Metoda:
-słowna (gramatyczna, semantyczna, językowa, werbalna)
-celowościowa (teleologiczna, funkcjonalna)
-systematyczna
-historyczna
-dynamiczna
Rezultat: rozszerzajaca , ścieśniajaca, stwierdzająca,

SPÓŁKI OSOBOWE
(jawna , partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna )
-ułomne osoby prawne
-opodatkowanie wspólników (pod.dochod.)
-umowy regulujące stosunki między wspólnikami
-wkłady pieniężne , niepieniężne, świadczenia pracy lub usług
-zarząd wspólników
-niemożliwa spółka jednoosobowa
-obowiązek lojalności
-odpowiedzialność osobista
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
(z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna,)
-osoby prawne
-odpowiedzialność spółki/osoby prawnej
-umowy regulujące stosunki wspólników/akcjonariuszy ze spółką
-wkłady pieniężne i niepieniężne
-opodatkowanie spółki
-możliwa spółka jednoosobowa
-obowiązek lojalności dotyczy członków zarządu
-zarząd profesjonalny
SPÓŁKA JAWNA
Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą , a nie jest inną spółką handlową.
Odpowiedzialność wspólników solidarna z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, oraz
Subsydiarna - egzekucja z majątku wspólnika dopuszczalna gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna
SPÓŁKA PARTNERSKA
Osoby fizyczne, wolne zawody
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem
działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem
działalności spółki.
Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
-Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a
odpowiedzialność przynajmniej jednego wspólnika (komandytariusz) jest ograniczona.
-Umowa: (akt notarialny) firma i siedziba, przedmiot, czas trwania (jeśli oznaczony), oznaczenie wkładów wspólników i ich wartość, zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza (suma komandytowa)
-Wkład komandytariusza: może być niższy niż suma komandytowa, zwolnienie z wniesienia wkładu jest nieważne
-Komandytariusz uczestniczy w zyskach proporcjonalnie do wniesionego wkładu, w stratach do wysokości wniesionego wkładu
-Wpis konstytutywny, solidarna odpowiedzialność założycieli, zarząd komplementariuszy
Spółka komandytowo-akcyjna
-Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a co
najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem
-W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy - przepisy
dotyczące spółki jawnej.
-W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Spółka kapitałowa w organizacji
Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w jej imieniu
Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada solidarnie z podmiotami o których mowa wyżej za zobowiązanie spółki do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie udziałów lub akcji.
SPÓŁKA ZOO
Spółka handlowa o charakterze kapitałowym, tworzona przez dowolną liczbę osób, mająca osobowość prawną, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za swoje zobowiązania, posiadająca kapitał
zakładowy, podzielony na udziały którego utrzymanie jest warunkiem istnienia spółki, a której strukturę i zasady funkcjonowania oraz stosunki między spółka i jej wspólnikami , wobec dyspozytywnego charakteru norm
ją regulujących , precyzuje umowa spółki
SPÓŁKA AKCYJNA
Sformalizowany i ustrukturalizowany związek akcjonariuszy połączonych wspólnym celem. Jej korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich przedsiębiorstw i działanie i koncentrację kapitału. Centralne miejsce
zajmuje w niej kapitał akcyjny (zakładowy) Brak w niej elementów osobowych. Posiada osobowość prawną od momentu zarejestrowania w KRS. Jej konstrukcja oparta na akcji – która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko
akcjonariuszy jest ograniczone do wysokości nominału objętych akcji.
SUKCESJA UNIWERSALNA
Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków. Sukcesja ta jest :
- ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną poprzednika wynika wprost z regulacji normatywnej
- przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika, lecz także wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa
- obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny
Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport
Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :
- wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji wierzycieli
- przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed połączeniem prawa priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami drugiej spółki
- pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą domagać się zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub nowo utworzonego
KARTELE- „porozumienia, decyzje zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki przedsiębiorstw, które mogą wpłynąć na handel między państwami członkowskimi , a zarazem ich celem lub skutkiem jest wyłączenie, ograniczenie
lub zakłócenie konkurencji”

SPÓŁKI OSOBOWE
(jawna , partnerska, komandytowa, komandytowo akcyjna )
-ułomne osoby prawne
-opodatkowanie wspólników (pod.dochod.)
-umowy regulujące stosunki między wspólnikami
-wkłady pieniężne , niepieniężne, świadczenia pracy lub usług
-zarząd wspólników
-niemożliwa spółka jednoosobowa
-obowiązek lojalności
-odpowiedzialność osobista
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
(z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna,)
-osoby prawne
-odpowiedzialność spółki/osoby prawnej
-umowy regulujące stosunki wspólników/akcjonariuszy ze spółką
-wkłady pieniężne i niepieniężne
-opodatkowanie spółki
-możliwa spółka jednoosobowa
-obowiązek lojalności dotyczy członków zarządu
-zarząd profesjonalny
SPÓŁKA JAWNA
Spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą , a nie jest inną spółką handlową.
Odpowiedzialność wspólników solidarna z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, oraz
Subsydiarna - egzekucja z majątku wspólnika dopuszczalna gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna
SPÓŁKA PARTNERSKA
Osoby fizyczne, wolne zawody
Partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem
działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem
działalności spółki.
Umowa spółki może przewidzieć, że jeden albo większa liczba partnerów godzi się na ponoszenie odpowiedzialności tak jak wspólnik spółki jawnej
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
-Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a
odpowiedzialność przynajmniej jednego wspólnika (komandytariusz) jest ograniczona.
-Umowa: (akt notarialny) firma i siedziba, przedmiot, czas trwania (jeśli oznaczony), oznaczenie wkładów wspólników i ich wartość, zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza (suma komandytowa)
-Wkład komandytariusza: może być niższy niż suma komandytowa, zwolnienie z wniesienia wkładu jest nieważne
-Komandytariusz uczestniczy w zyskach proporcjonalnie do wniesionego wkładu, w stratach do wysokości wniesionego wkładu
-Wpis konstytutywny, solidarna odpowiedzialność założycieli, zarząd komplementariuszy

Spółka komandytowo-akcyjna
-Spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz) a co
najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem
-W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy zarówno między sobą, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki , z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy - przepisy
dotyczące spółki jawnej.
-W pozostałych sprawach odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Spółka kapitałowa w organizacji
Może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spółka i osoby które działały w jej imieniu
Wspólnik albo akcjonariusz odpowiada solidarnie z podmiotami o których mowa wyżej za zobowiązanie spółki do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie udziałów lub akcji.
SPÓŁKA ZOO
Spółka handlowa o charakterze kapitałowym, tworzona przez dowolną liczbę osób, mająca osobowość prawną, ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za swoje zobowiązania, posiadająca kapitał
zakładowy, podzielony na udziały którego utrzymanie jest warunkiem istnienia spółki, a której strukturę i zasady funkcjonowania oraz stosunki między spółka i jej wspólnikami , wobec dyspozytywnego charakteru norm
ją regulujących , precyzuje umowa spółki
SPÓŁKA AKCYJNA
Sformalizowany i ustrukturalizowany związek akcjonariuszy połączonych wspólnym celem. Jej korporacyjny charakter ułatwia tworzenie wielkich przedsiębiorstw i działanie i koncentrację kapitału. Centralne miejsce
zajmuje w niej kapitał akcyjny (zakładowy) Brak w niej elementów osobowych. Posiada osobowość prawną od momentu zarejestrowania w KRS. Jej konstrukcja oparta na akcji – która jest instytucją wyjątkową. Ryzyko
akcjonariuszy jest ograniczone do wysokości nominału objętych akcji.
SUKCESJA UNIWERSALNA
Następstwo prawne obejmujące cały kompleks praw i obowiązków. Sukcesja ta jest :
- ustawowa, wstąpienie następcy prawnego w sytuację prawną poprzednika wynika wprost z regulacji normatywnej
- przymusowa, następuje nie tylko zgaśnięcie bytu prawnego poprzednika, lecz także wyłączenie jego wpływu na charakter prawny następstwa
- obejmuje aktywa i pasywa w sposób niepodzielny
Majątek przejmowany w ramach łączenia nie jest traktowany jako aport
Oddzielny zarząd majątkami podmiotów łączących się :
- wprowadzenie elementów post. likwidacyjnego dla wzmocnienia pozycji wierzycieli
- przyznanie wierzycielom których wierzytelności powstały przed połączeniem prawa priorytetu w zaspokajaniu się z majątku ich dotychczasowej dłużniczki, przed wierzycielami drugiej spółki
- pomimo odrębnego zarządu majątku, wierzyciele poprzednika mogą domagać się zaspokojenia z całego majątku podmiotu przejmującego lub nowo utworzonego
KARTELE- „porozumienia, decyzje zrzeszeń, oraz uzgodnione praktyki przedsiębiorstw, które mogą wpłynąć na handel między państwami członkowskimi , a zarazem ich celem lub skutkiem jest wyłączenie, ograniczenie
lub zakłócenie konkurencji”