UTRATA WARTOŚCI KREDYTÓW
Odpis aktualizacyjny z tytułu utraty wartości  nadwyżka bilansowa danego
kredytu nad jego wartością odzyskiwaną.
Utrata wartości  różnica pomiędzy wartością bilansową składnika aktywów a
wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów środków pieniężnych
zdyskontowanych z zastosowaniem ESP (efektywnej stopy procentowej).
Kwota możliwa do odzyskania = PV- Present Value (ze spłaty kredytu + z
realizacji zabezpieczenia  koszty związane z windykacją)
MSR 39 wymaga od banku ustalenia na każdy dzień bilansowy, czy wystepują
dowody na to, że nastapiła utrata wartości pojedynczego składnika aktywów
(ekzpozycje kredytowe) lub grupy aktywów (portfele czyli grupy kredytów)
wycenianych wg zamortyzowanego kosztu nabycia.
�� należności oceniane indywidualnie (specyfic)
�� należności oceniane grupowo (collectiv)
�� należności oceniane grupowo (IBNR- Incurred But Not Reported  utrata
wartości nastąpiła ale nie została zaraportowana).
Proces szacowania utraty wartości:
1. analiza czynników; czy wystapiły czynniki trwałej utraty wartości
2. wyliczenie utrtay wartości, czyli oszacowanie trwałej utraty wartości
3. rozpoznanie straty, czyli zaksięgowanie utraty wartości.
W przypadku pojedynczych ekspozycji czynnikami utraty wartości
(obiektywnymi przesłankami) są:
�� znaczące kłopoty finansowe dłużnika (pogorszenie wyników i sytuacji
ekonomiczno-finansowej, problemy z generowaniem przepływów
pieniężnych, nie wypełnienie postanowień umowy)
�� naruszenie kontraktu w formie zaprzestania płatności rat i odsetek
�� bank ze względu na trudności finansowe dłużnika poczynił ustępstwa
(zmiana warunków umowy  np. restrukturyzacja spłat)
�� istnieje prawdopodobieństwo,że dłużnik zostanie postawiony w stan
upadłości lub restrukturyzacji finansowej
�� nastąpiła utrata aktywnego rynku zbytu lub nastapiło zerwanie umowy
przez jedynego odbiorcę przy braku ,ożliwości pozyskania nowych
rynków zbytu
�� brak aktywnego rynku na rzeczowe zabezpieczenia kredytu
Przeważnie bierze się pod uwagę wiele ww. czynników, w tym także zdolność i
historię obsługi długu pomoc ze strony gwarantów, zabezpieczenia i ich jakość,
porównanie do reprezentanta w grupie, ryzyko kraju .
Pogorszenie się kategorii ryzyka jednostki może, ale nie musi być oznaką utraty
wartości. Jeśli brak jest obiektywnych przesłanek dla indywidualnej ekspozycji,
mogą po włączeniu jej do portfela zachodzić przesłanki wskazujące na utratę
wartości dla portfela kredytów:
�� warunki makroekonomiczne kraju  np. szybko rosnące bezrobocie
�� ryzyko polityczne i prawne
�� zmiany w technologii wytwarzania
�� stagnacja na rynkach zbytu
�� spadek cen nieruchomości
�� spadek szacowanych przyszłych przepływów z aktywów finansowych
Przykład 1 (pojedynczy kredyt)
Dłużnik, którego zadłużenie kredytowe wynosi 700 000 zł znajduje się w stanie
upadłości. Moiżliwe kwoty do odzyskania z tytułu zabezpieczeń:
a) blokada na rachunku w kwocie 100 000
b) hipoteka na nieruchomości; kwota do odzyskania 450 000, koszty
egzekucji (1 rok) 50 000
c) ESP dla kredytu 5%
Wartość kredytu na dzień wyceny wynosi:
Przykład 2 (pojedynczy kredyt)
Jednostka otrzymała kredyt na 5 lat w kwocie 1.250 tys.zł z oprocentowaniem
4,7% płatnym na koniec każdego roku. Wyliczona efektywna stopa procentowa
wyniosła 10%. Na koniec drugiego roku dokonano restrukturyzacji zadłużenia z
tytułu kapitału do kwoty 1000 tys. zł. Szacowane przepływy pieniężne w takim
przypadku będą wynosić za następne lata odpowiednio: 47, 47, 1047 tys. zł.
Wartość kredytu po zdyskontowaniu =
Wartość kredytu przed restrukturyzacją =
Utrata wartości 1084  868 = 216 tys. zł
Przykład 3 (portfel kredytów)
Bank udziela kredytów małym podmiotom na zakup towarów z importu celem
odsprzedaży na rynku krajowym. A
ączna wartość portfela wynosi 8 mln zł,
kredyty jednostkowe są małe. Z analizy statystycznej wynika, że każde
osłabienie waluty o 0,20 powoduje stratę na portfelu 6%. W roku bieżącym
waluta uległa osłabieniu o 0,04 (prognozowanych zmian nie należy
uwzględniać).
Szacowana strata = (0,04/0,2) x 6% x 8 mln = 960 tys. zł
Przykład 4 (portfel kredytów)
Bank posiada portfel kredytów na zakup samochodów o zmiennej stopie
procentowej o średnim okresie spłaty 1 roku i o łącznej wartości 10 mln zł.
Historycznie na tym portfelu odpis wynosił 5% w okresie oferowania produktu
klientom. Średnie ważone oprocentowanie wynosi 8%, a ilość niespłaconych
kredytów 10%. Obecnie wzrosło bezrobocie i wynosi ono 12%.
Strata na tym portfelu =
W okresie gdy poziom strat był podobny i wynosił 4,9% stopa bezrobocia
wynosiła 8%, a ilość niespłaconych kredytów 5%. W związku z tym należy
dokonać dodatkowego odpisu. Odpis dla portfela oszacowano na 7,5%.
Dodatkowy odpis=
Całkowity odpis 463 + 231 = 694 tys.zł
Przykład 5 (portfel kredytów)
Struktura kredytów na określony dzień:
Portfel Saldo PD % LGD % LD
X 1200 2 20 4,80
Y 500 3 50 7,50
Z 300 5 60 9,00
Suma 2000 21,3
PD  prawdopodobieństwo niewypłacalności; LGD  procentowa wielkość straty na
należności; LD  strata na portfelu.
Średni ważony okres zapadalności wynosił 3 lata, a efektywna stopa procentowa
12%. Na dzień wyceny struktura portfela w wyniku pogorszenia się sytuacji
gospodarczej uległa zmianie.
Portfel Saldo PD % LGD % LD
X 800 2 30 4,80
Y 600 3 60 10.80
Z 400 5 70 9,00
Suma 1800 29,6
Różnica oczekiwanej straty 29,6  21,3 = 8,3
Wartość odpisu aktualizującego jest zdyskontowaną różnicą oczekiwanej straty
względem średniego okresu zapadalności: