Makroekonomia Gospodarki Otwartej
Wykład 14
Unia monetarna II
Leszek Wincenciak
Wydział Nauk Ekonomicznych UW, 2012
2/26
Plan wykładu:
Teoria optymalnych obszarów walutowych
Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Teoria optymalnych obszarów walutowych
4/26
Teoria optymalnych obszarów walutowych
Podstawowe stwierdzenie Teorii Optymalnych Obszarów
Walutowych (Optimum Currency Areas) postuluje, że kraje bądź
regiony mogą uznać za korzystne wprowadzenie do obiegu wspólnej
waluty, jeśli:
◮
charakteryzują się wysokim stopniem integracji gospodarczej
i narażenia na symetryczne szoki gospodarcze
◮
ich cykle gospodarcze są wysoce zsynchronizowane
◮
dysponują środkami (narzędziami polityki lub rozwiązaniami
instytucjonalnymi), które umożliwiają sprawną i szybką
absorpcję skutków szoków asymetrycznych
Teoria optymalnych obszarów walutowych
5/26
Teoria optymalnych obszarów walutowych
◮
Twórcą teorii OCA jest Robert Mundell (1961)
◮
optymalnym obszarem dla wprowadzenia systemu
nieodwołalnie stałych kursów lub wspólnej waluty są kraje
o wysokim stopniu wzajemnej integracji gospodarczej
◮
integracja gospodarcza oznacza swobodę przepływów dóbr,
usług, kapitału finansowego i rzeczowego oraz siły roboczej
◮
ustanowienie nieodwołalnie stałych kursów walutowych lub
wspólnej waluty (unii walutowej) pociąga za sobą koszty ale
także przynosi potencjalne korzyści
Teoria optymalnych obszarów walutowych
6/26
Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty
Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty
◮
Korzyści z nieodwołalnego przyjęcia stałych kursów
walutowych lub wprowadzenia wspólnej waluty wynikają
z wyeliminowania niepewności oraz kosztów transakcyjnych
związanych z koniecznością posługiwania się różnymi
walutami oraz zmiennością kursów walutowych
◮
Większa przejrzystość cen
◮
Zwiększenie wymiany handlowej (Rose, 2000; Rose, van
Wincoop, 2001)
◮
Korzyści te zależą od zakresu integracji gospodarczej – im
większy stopień integracji, tym większe korzyści z przyjęcia
wspólnej waluty i eliminacji kosztów transakcyjnych i poprawy
efektywności pieniężnej
Teoria optymalnych obszarów walutowych
7/26
Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty
Korzyści z utworzenia obszaru wspólnej waluty
θ
Korzyści
GG
Teoria optymalnych obszarów walutowych
8/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
◮
Koszty wejścia do obszaru unii walutowej wynikają z utraty
możliwości stosowania polityki pieniężnej dla stabilizowania
produkcji i cen oraz utraty możliwości wykorzystywania zmian
kursów walutowych dla utrzymania wewnętrznej stabilności
gospodarczej w przypadku negatywnych szoków zewnętrznych
np. spadku zagregowanego popytu
◮
Brak niezależności polityki monetarnej oznacza również
konieczność przyjęcia wspólnego dla unii poziomu stopy
procentowej, niekoniecznie będącego poziomem równowagi dla
danego kraju
Teoria optymalnych obszarów walutowych
9/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
◮
Jeśli w jednym kraju należącym do unii walutowej wystąpi
pozytywny szok popytowy, będzie odczuwał on narastającą
presję inflacyjną – właściwe byłoby np. zwiększenie stóp
procentowych w celu stabilizacji inflacji
◮
Jeśli jednocześnie w innym kraju unii wystąpi negatywny szok
popytowy, to właściwe z punktu widzenia tego kraju byłoby
obniżenie stopy procentowej i ekspansywna polityka monetarna
◮
W ramach unii tych dwóch sprzecznych celów nie da się
pogodzić
◮
Inne mechanizmy przywracania równowagi: elastyczność płac,
mobilność czynników produkcji, dostosowania kursu
walutowego (to ostatnie nie jest możliwe w unii walutowej)
Teoria optymalnych obszarów walutowych
10/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
◮
Koszty funkcjonowania w obszarze unii walutowej silnie zależą
od stopnia narażenia krajów członkowskich na ryzyko
występowania tzw. szoków asymetrycznych, np. specyficznych
dla danego sektora gospodarki przy dużym zróżnicowaniu
struktur gospodarek
◮
Czy większa integracja redukuje ryzyko wystąpienia szoków
asymetrycznych?
◮
Tak – integracja zwiększa mobilność czynników produkcji
powodując szybsze dostosowanie do szoków; większa
integracja powoduje, że przy usztywnieniu kursu w warunkach
recesji nie dochodzi do deprecjacji, która powoduje wzrost cen
towarów importowanych i spadek realnych dochodów
◮
Nie – większa integracja powoduje większą dywergencję
struktur gospodarek – większa specjalizacja, a to zwiększa
ryzyko szoków asymetrycznych
Teoria optymalnych obszarów walutowych
11/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
θ
Koszty
LL
Teoria optymalnych obszarów walutowych
11/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
θ
Koszty
LL
Teoria optymalnych obszarów walutowych
12/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty i korzyści tworzenia obszarów wspólnej waluty
◮
Przecięcie się linii GG i LL pokazuje pewien stopień integracji
między krajami mającymi zamiar utworzyć unię walutową,
powyżej którego racjonalne jest jej utworzenie – korzyści
przeważają nad kosztami
◮
Jeśli stopień integracji gospodarczej nie jest dostatecznie
wysoki, kraje tworzące unię walutową narażają się na ryzyko
pogłębienia dywergencji gospodarczej
◮
Wzrost wielkości i częstotliwości zmian popytu na eksport
danego kraju powoduje przesunięcie linii LL w górę
◮
Powoduje to, że stopień integracji, powyżej którego kraje
powinny utworzyć unię walutową rośnie
◮
Wyjaśnia to dlaczego po kryzysie naftowym z 1973 r.
zainteresowanie krajów odtworzeniem systemu z Bretton
Woods wyraźnie spadło
Teoria optymalnych obszarów walutowych
13/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty i korzyści tworzenia obszarów wspólnej waluty
θ
Koszty
Korzyści
GG
LL
b
θ
1
Straty większe
niż korzyści
Korzyści większe
niż straty
Teoria optymalnych obszarów walutowych
13/26
Koszty tworzenia obszarów wspólnej waluty
Koszty i korzyści tworzenia obszarów wspólnej waluty
θ
Koszty
Korzyści
GG
LL
b
θ
1
LL
′
b
θ
2
Teoria optymalnych obszarów walutowych
14/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Bayoumi T., Eichengreen B. Ever closer to heaven? An
optimum-currency-area index for European countries
(1997)
European Economic Review, 41(3-5): 761-770.
◮
Index OCA względem Niemiec:
Teoria optymalnych obszarów walutowych
15/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Wpływ stopy procentowej na PKB i ceny:
Teoria optymalnych obszarów walutowych
16/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Różnice długoterminowych stóp procentowych (10 letnie
obligacje skarbowe):
2
4
6
8
10
12
14
2001m1 2002m1 2003m1 2004m1 2005m1 2006m1 2007m1 2008m1 2009m1 2010m1 2011m1
GER
FRA
ITA
IRE
GRE
SPA
POR
Teoria optymalnych obszarów walutowych
17/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Różnice stóp inflacji w EMU:
−4
−2
0
2
4
6
1997m1 1998m1 1999m1 2000m1 2001m1 2002m1 2003m1 2004m1 2005m1 2006m1 2007m1 2008m1 2009m1 2010m1 2011m1
bel
ger
ire
gre
spa
fra
ita
lux
ned
aut
por
fin
Teoria optymalnych obszarów walutowych
18/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Różnice stóp inflacji w EMU względem Niemiec:
−4
−2
0
2
4
6
1997m1 1998m1 1999m1 2000m1 2001m1 2002m1 2003m1 2004m1 2005m1 2006m1 2007m1 2008m1 2009m1 2010m1 2011m1
bel_diff
ire_diff
gre_diff
spa_diff
fra_diff
ita_diff
lux_diff
ned_diff
aut_diff
por_diff
fin_diff
Teoria optymalnych obszarów walutowych
19/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Bilans obrotów bieżących (mld EUR):
0
−100
100
200
−50
50
150
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
GER
GRE
SPA
FRA
ITA
NED
POR
UK
Teoria optymalnych obszarów walutowych
20/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Otwartość handlowa:
Teoria optymalnych obszarów walutowych
21/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Udział importu z krajów UE27 w całkowitym imporcie:
Teoria optymalnych obszarów walutowych
22/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Dywersyfikacja struktury handlu względem Niemiec:
Teoria optymalnych obszarów walutowych
23/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Mobilność pracy (migracje międzynarodowe):
Teoria optymalnych obszarów walutowych
24/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Mobilność pracy (migracje wewnętrzne):
Teoria optymalnych obszarów walutowych
25/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Transfery fiskalne
W sytuacji kraju doświadczającego szoku asymetrycznego, transfer
fiskalny może skompensować brak elastyczności w postaci
niemożliwości dostosowania kursu walutowego. Mechanizm
automatycznych transferów na poziomie UE nie istnieje a budżet
UE to nieco ponad 1% PKB jej członków. Obecna sytuacja Grecji
pokazuje, że w sytuacjach nadzwyczajnych możliwe jest
wynegocjowanie szczególnych pakietów pomocowych.
Teoria optymalnych obszarów walutowych
26/26
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?
◮
Unia monetarna jest czymś więcej niż przedsięwzięciem
ekonomicznym
◮
Kryteria teorii optymalnych obszarów walutowych sugerują, że
EMU nie jest doskonałym przykładem optymalnego obszaru
walutowego
◮
Funkcjonowanie EMU pociąga za sobą koszty:
◮
ciężar dostosowań po stronie rynków pracy
◮
napięcia o charakterze politycznym w przypadku głębszych
szoków asymetrycznych
◮
Czy strefa Euro przetrwa w dotychczasowym kształcie???
Document Outline
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
MGO LW WK 013 Unia monetarna I
MGO LW WK 010 Polityka makroekonomiczna w gospodarce otwartej Model Mundella Fleminga, część II
MGO LW WK 002 Model klasyczny gospodarki otwartej i podejście międzyokresowe
MGO LW WK 001 Bilans płatniczy
MGO LW WK 006 Model Dornbuscha przestrzelenia kursu walutowego
MGO LW WK 003 Kurs walutowy i rynek walutowy
MGO LW WK 012 Międzynarodowy system walutowy
MGO LW WK 005 Równowaga długookresowa parytet siły nabywczej
MGO LW WK 004 Kurs walutowy i stopy procentowe w krótkim okresie parytet stóp procentowych Kopia
MGO LW WK 011 Teoria kryzysów walutowych
MGO LW WK 009 Polityka makroekonomiczna w gospodarce otwartej Model Mundella Fleminga
MGO LW WK 007 Równowaga na rynku walutowym podejście elastycznościowe, warunek Marshalla Lernera
MGO LW WK 002 Model klasyczny gospodarki otwartej i podejście międzyokresowe
MGO LW WK 001 Bilans płatniczy
MGO LW WK 008 Podejście mnożnikowe do bilansu płatniczego, równowaga zewnętrzna i wewnętrzna w gosp
więcej podobnych podstron