Zarządzanie produkcją

Wykład 2

System produkcyjny

System produkcyjny -

przedsiębiorstwo

Š Przedsiębiorstwo przemysłowe jest to organizacja gospodarcza

produkująca wyroby lub usługi przemysłowe, wyodrębniona

ekonomicznie i organizacyjnie w gospodarce kraju, regionu i mająca

osobowość

prawną. Istotę

wyodrębnienia określa fakt, że

przedsiębiorstwo przemysłowe jest właścicielem, dzierżawcą lub

dysponentem określonego majątku (ziemi, budynków, maszyn,

urządzeń, infrastruktury energetycznej, materiałów, półfabrykatów i

wyrobów, kapitału bankowego). Dzięki posiadaniu osobowości prawnej

przedsiębiorstwo może być samodzielnym podmiotem prawa i

obowiązków w sferze obrotu gospodarczego. Jego działalność

podstawowa polega na wytwarzaniu wyrobów lub świadczenia usług.

We własnym zakresie odnawia ono zasoby majątkowe, a wytwarzając

wyroby lub świadcząc usługi wypracowuje zysk, którym dysponuje

zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi.

System produkcyjny - firma

Š nazwa lub znak, pod którym osoba prawna

lub fizyczna prowadzi działalność

gospodarczą (nazwa ta i znak firmowy są

rejestrowane i chronione przez prawo),

Š potocznie oznacza przedsiębiorstwo,
Š przedsiębiorstwo produkujące wyroby lub

świadczące usługi doskonałej jakości albo

mające dobrą reputację u klientów.

System produkcyjny - produkcja

Š Produkcję najczęściej określa się jako świadomą działalność

pojedynczego człowieka lub zespołów ludzkich, nastawioną

na wytwarzanie produktów, czyli dóbr materialnych lub

usług w celu zaspokojenia różnych potrzeb ludzkich. Oprócz

dóbr materialnych lub świadczonych usług, produktem

mogą być również dobra niematerialne (dokumentacja

techniczna, dokumentacja organizacyjna, wiedza praktyczna

o możliwościach i zasadach uruchomienia lub rozwoju

określonej produkcji (know – how), oprogramowanie

komputerowe związane z przygotowaniem i realizacją

produkcji lub usług

świadczenie różnych usług

produkcyjnych.

System produkcyjny

Š System produkcyjny można określić jako układ

elementów oraz relacji między tymi elementami i

zasad przekształcania czynników wejścia do

systemu na czynniki wyjścia z systemu.

Š Zatem można przyjąć, że system produkcyjny

stanowi celowo zaprojektowany i zorganizowany

układ materialny, energetyczny i informacyjny

eksploatowany przez człowieka i służący

produkowaniu określonych produktów (wyrobów

lub usług) w celu zaspokojenia różnorodnych

potrzeb konsumentów.

Elementy systemu produkcyjnego

Š Wektor wejścia, w skład którego wchodzą

wszystkie niezbędne do produkcji składniki,

nazwane zazwyczaj czynnikami produkcji,

Š Wektor wyjścia, do którego wchodzą wszystkie

materialne, energetyczne i informacyjne efekty

wychodzące z procesu produkcyjnego,

Š Proces konwersji, czyli przetwarzanie wektora

wejścia w wektor wyjścia, nazywanego zazwyczaj

procesem produkcyjnym,

Elementy systemu produkcyjnego

Š Proces zarządzania systemem,
Š Sprzężenia materialne, energetyczne i

informacyjne między wymienionymi wyżej
elementami systemu produkcyjnego.

Model systemu produkcyjnego

Proces przetwarzania

Operacje technologiczne

kontrolne, transportowe,

magazynowe,

Operacje usługowe

decyzje

Sprzężenia
zwrotne

Wejście X

Materiały

Wyposażenie

produkcyjne

Energia

Personel

Informacja

Kapitał

Wyjście Y

Wyroby

przemysłowe

Usługi

przemysłowe

Odpady

produkcyjne

zasilenia

zarządzanie

Struktura systemu

produkcyjnego

Š Zintegrowane

Š Zdezintegrowane

Struktura systemu

produkcyjnego

Š Zakład produkcyjny: produkcja części lub montaż –

duża seria,

Š Wydział produkcyjny, oddział produkcyjny –

produkcja jednorodnych części lub montaż – seria

duża i średnia,

Š Linia i gniazdo, potok – produkcja części lub

montaż (średnia i mała seria),

Š Stanowisko robocze – montaż prostych wyrobów,

produkcja seryjna lub jednostkowa części.

System produkcyjny – elementy

wejścia

Š środki techniczne produkcji (teren zakładu

przemysłowego i powierzchnia produkcyjna,
wyposażenie technologiczne, budynki i
budowle, różne instalacje, sieci
informatyczne),

System produkcyjny –

elementy wejścia

Š przedmioty pracy (materiały i półfabrykaty

przeznaczone do dalszej produkcji lub
montażu),

System produkcyjny – elementy

wejścia

Š czynniki energetyczne (woda, gazy,

sprężone powietrze, energia elektryczna,
paliwa stałe i gazowe),

System produkcyjny – elementy

wejścia

Š czynnik ludzki, czyli załoga (personel inżynieryjno –

techniczny, wykonawczy, administracyjno - biurowy,
zarządzający, a także podstawowe relacje uposażeń i
warunki podejmowania pracy oraz płynność załogi).

System produkcyjny – elementy

wejścia

Š informacje (prognozy i informacje o

konstrukcji wyrobu i jego funkcjach
użytkowych, jakości i koszcie własnym),

Š przedmioty pracy (materiały i półfabrykaty

przeznaczone do dalszej produkcji lub
montażu),

System produkcyjny – elementy

wejścia

Š kapitał (kapitał zamrożony w środkach

trwałych oraz materiałach, półfabrykatach i
wyrobach gotowych, środki obrotowe w
kasie, w bankach i u klientów, formy obiegu
kapitału i stopa procentowa),

System produkcyjny – elementy

wyjścia

Š wyroby przemysłowe,
Š usługi produkcyjne,
Š braki produkcyjne i surowce wtórne,

System produkcyjny – elementy

wyjścia

Š szkodliwe odpady zanieczyszczające środowisko (ścieki,

wyziewy, odpady stałe i śmieci),

Š informacje o jakości wyrobu i faktycznym koszcie

wytworzenia, stanie procesu produkcyjnego, doświadczeniu
produkcyjnym załogi oraz inne informacje wychodzące lub
pozostające dla następnych cykli produkcyjnych.

Cele systemu produkcyjnego

Š Jakość i nowoczesność produktów na

poziomie wymaganym przez konsumenta,

Š Wzrost produktywności,

Š Obniżka kosztów własnych wytwarzania.

Produktywność

Š Produktywnością systemu produkcyjnego

nazywamy stosunek wektora wyjścia z

systemu produkcyjnego do wektora wejścia

do tego systemu, wyrażony w jednostkach

pieniężnych lub jednostkach naturalnych

albo umownych. Jest to podstawowe

kryterium opłacalności funkcjonowania

wszelkich systemów produkcyjnych.

Niska i wysoka produktywność

Š obniżenia standardów życia ludzi,
Š obniżenie międzynarodowej pozycji

danego kraju,

Š trudności w zapewnieniu

dostatecznych środków dla dziedzin

finansowanych z budżetu państwa,

Š trudności ze sprzedażą produktu,
Š wzrost zapotrzebowania na części

zamienne,

Š pogorszenie obsługi serwisowej w

kraju i zagranicą,

Š wzrostu cen,
Š wzrost zapotrzebowania na energię,

materiały, powierzchnie

produkcyjne,

Š Wysoka produktywność

natomiast daje obniżkę kosztu
wytwarzania, poprawia wyniki
produkcyjne i zwiększa zysk.
Umożliwia to wzrost
wynagrodzeń, wywołuje
większe zapotrzebowanie na
pracę, a także daje satysfakcję z
pracy.

Zarządzanie

Š Zarządzanie i sterowanie

czynnikami produkcji

projektowanie i wdrażanie,

sporządzenie

harmonogramów realizacji

produkcji i nadzorowanie

jej przebiegu, sterowanie

zapasami materiałów,

półfabrykatów i narzędzi.

Š Zarządzanie ludźmi

zatrudnienie,

zwalnianie,
wynagradzanie
podległych
pracowników,

Powiązania i sprzężenia w systemie

produkcyjnym

Š zsynchronizowaniu w czasie wszelkich dostaw,

aby skrócić do minimum czas oczekiwania
materiału czy półfabrykatu na obróbkę lub montaż,

Š zapewnieniu właściwych środków transportu

oraz

środków technicznych ułatwiających

magazynowanie i wyszukiwanie potrzebnych w
danej chwili materiałów, półfabrykatów lub
wyrobów,

Powiązania i sprzężenia w systemie

produkcyjnym

Š obniżanie do minimum strat transportowych i

magazynowych oraz zaprojektowaniu takich

przepływów materiałów, aby ograniczyć drogi

transportowe, zminimalizować przeładunki i ich

pracochłonność,

Š neutralizowaniu ścieków i utylizacja innych

odpadów możliwie najbliżej miejsca ich

powstawania, aby uniknąć

zanieczyszczania

środowiska,

Powiązania i sprzężenia w

systemie produkcyjnym

Š zapewnieniu stałego pomiaru zużycia i

automatycznej zmiany natężenia strumieni
czynników energetycznych.

Informacja w systemie

produkcyjnym

Š selekcja informacji z punktu widzenia podstawowych celów

zarządzania i niereagowanie na informacje nieistotne,

stanowiące tzw. szum informacyjny,

Š zaprojektowanie kanałów przepływu informacji właściwych

dla wymagań logistyki procesu produkcyjnego i procesów

podejmowania decyzji kierowniczych w obrębie wszystkich

poziomów i funkcji zarządzania we właściwym czasie,

Š dobór sprzętu komputerowego i oprogramowania

stosowanie do liczby przetwarzanych informacji, ich zakresu

i wymaganego czasu.

Otoczenie systemu produkcyjnego

Š Wewnętrzne - to firma lub przedsiębiorstwo,

w którym system funkcjonuje.

Š Zewnętrzne to gospodarka kraju lub regionu

autonomicznego gospodarczo.

Otoczenie wewnętrzne

Š zatrudniony personel wykonawczy i zarządzający,
Š prowadzone prace badawcze i rozwojowe w

obszarze konstrukcji wyrobów, technologii

wytwarzania i organizacji produkcji,

Š posiadany poziom techniki dla wykonywania

operacji technologicznych, kontrolnych,

transportowych i magazynowo składowych, a także

poziom techniki dla przetwarzania informacji i

transmisji danych w procesie przygotowania i

wytwarzania wyrobów,

Otoczenie wewnętrzne

Š organizacja zbytu, obsługi serwisowej i innej

działalności handlowej w przedsiębiorstwie,

Š wykorzystywane środki i techniki współcześnie

pojmowanego marketingu,

Š organizacja zaopatrzenia i gospodarki materiałowej,

a także poziom zapasów materiałowych i

półwyrobów w przedsiębiorstwie oraz liczba lub

poziom wyrobów albo usług na drodze od

producenta do konsumenta,

Otoczenie wewnętrzne

Š posiadane środki finansowe firmy oraz szybkość rotacji tych

środków, czyli czas od chwili zapłacenia za surowce do
momentu otrzymania zapłaty za sprzedane gotowe wyroby,

Š służby ekonomiczne i księgowe, a więc sposób liczenia

kosztów własnych i ewidencjonowanie strat ponoszonych
przez przedsiębiorstwo w obszarze poszczególnych
systemów produkcyjnych oraz metodologia ustalania cen dla
wyrobów lub usług zbywanych na zewnątrz
przedsiębiorstwa, a także wewnątrz (pomiędzy
poszczególnymi systemami produkcyjnymi),

Otoczenie wewnętrzne

Š metody i formy zarządzania systemami

produkcyjnymi, a także służbami naukowo –
technicznego przygotowania produkcji i
służbami pomocniczymi takimi, jak:
sterowania jakością, gospodarka
materiałowa, narzędziowa, remontowa,
transportowa, energetyczna.

Otoczenie zewnętrzne

Š system bankowy i jego funkcjonowanie,
Š system łączności i komunikacji, a więc możliwości

systemów telekomunikacyjnych kraju, regionu,

sprawność funkcjonowania poczty, sieć dróg

kołowych i autostrad, istniejący transport wodno –

rzeczny i morski,

Š możliwości produkcyjne dostawców lub inne

potencjalne możliwości łatwego pozyskiwania

surowców, materiałów, półwyrobów, paliw i

energii,

Otoczenie zewnętrzne

Š poziom i możliwości konkurencji na rynku

krajowym lub regionu, a także na rynkach krajów

sąsiadujących bez sztucznych ograniczeń

technicznych, w warunkach demonopolizacji, bez

barier prawno – administracyjnych,

Š kondycja ekonomiczna kraju, regionu, zasoby

kapitału rezerwowego, stabilność

pieniądza,

poziom inflacji, ceny żywności, ceny mieszkań i

formy ich dostępności, możliwości akumulacji

kapitału przez obywatela,

Otoczenie zewnętrzne

Š regulacje państwowe dotyczące gospodarki i

ekonomiki, a więc głównie regulacje własnościowe,

poziom podatków, zakres cen ustalonych przez

państwo, system celny, system ochrony zdrowia i

opieki społecznej, system kształcenia kadr

technicznych, odpłatność za kształcenie.

Š środowisko społeczno – polityczne, a więc

podmiotowa i przedmiotowa rola pracownika i

kierownika, wolność osobista, prawa własnościowe,

samorządność pracownicza, rola partii politycznych

i związków zawodowych,

Otoczenie zewnętrzne

Š metody i formy zarządzania i sterowania produkcją

przez naczelne władze administracyjne kraju,

regionu, a więc system planowania centralnego i

centralnego sterowania systemem gospodarki

rynkowej całkowicie zdecentralizowanej,

ewentualnie systemy pośrednie, biorąc pod uwagę

istnienie między skrajnymi systemami całych

systemów zarządzania o różnym udziale

interwencjonizmu.