Wykład VIII.

1.

Literatura:

Ramus M., Szczepankowski P., Podejmowanie decyzji w organizacji /w:/ Ko

ź

mi

ń

ski A.K., Piotrowski W. (red.) Zarz

ą

dzanie. Teoria i

praktyka

Podejmowanie decyzji w grupie – grupy, partnerzy, interesy

M e t o d y u z g a d n i a n i a p r e f e r e n c j i w g r u p i e

A . A n a l i t y c z n e m e t o d y u z g a d n i a n i a p r e f e r e n c j i

Opis 1. jak wspólnie podj

ąć

decyzj

ę

w incydentalnej sytuacji ? W y p r a w a N A S A

Dzielni Polacy id

ą

c

ś

ladami pana Twardowskiego uczestnicz

ą

w wyprawie na Ksi

ęż

yc. Wła

ś

nie wyl

ą

dowałe

ś

na srebrnym globie. Nie

sam, ale z załog

ą

3 osobow

ą

takich

ś

miałków (wyszkolonych astronautów) jak Ty. Twoje zadanie to zmiana obsady bazy-matki

ulokowanej na jasnej stronie Ksi

ęż

yca. Niestety, podczas l

ą

dowania wasz wahadłowiec rozbił si

ę

o ciemn

ą

stron

ę

ziemskiego satelity …

i n s t r u k c j a p o s t ę p o w a n i a

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

1.

Pudełko zapałek

2.

Koncentrat żywności

3.

Lina nylonowa długości 25 m

4.

Jedwabna czasza spadochronu

5.

Grzejnik zasilany baterią słoneczną

6.

Dwa pistolety kalibru 9 mm

7.

Skrzynka mleka w proszku

8.

Dwa pojemniki tlenu o wadze 45 kg

9.

Mapa księżyca z nieboskłonem

10.

Samonapełniająca się tratwa ratunkowa

11.

Kompas magnetyczny

12.

Trzylitrowy pojemnik z wodą

13.

Race świetlne

14.

Apteczka ze strzykawkami i igłami

15.

Urządzenie nadawczo-odbiorcze AM zasilane baterią słoneczną

kwestionariusz

ć

wiczenia

Pozycja

Rangowanie

indywidualne

Rangowanie

grupowe

Odchylenia I

(3) –(2)

Rangowanie

NASA

Odchylenia II

(5) –(2)

(1)

(2)

A B C

(3)

(4)

A B C

(5)

(6)

A B C

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

Σ

… … … … … …

nr indeksu A……………. nr indeksu B……………. nr indeksu A…………….

jakie są przyczyny rozbieżności między rangami indywidualnymi a rangami całej grupy (odchylenia I

) ?

Rozwi

ą

zanie …

5

Procedury

1.

technika grupy nominalnej

sumowanie rang

2.

demokratyczna

werdykt (dyktat) wi

ę

kszo

ś

ci

3.

minimalizacja odchyle

ń

minimalizacja „zła"

4.

zmodyfikowana technika delficka konsens(us)

6

Procedura stosowania techniki grupy nominalnej

k r o k I
sporz

ą

dzenie macierzy decyzji

k r o k II
warto

ś

ciowanie alternatyw poprzez sporz

ą

dzenie macierzy zawieraj

ą

cej rangi (zapis indywidualnych preferencji) i zsumowanie rang

k r o k III
wybór alternatywy o najwi

ę

kszej sumie rang indywidualnych (???)

7

krok I

alternatywy

decydenci

I

II

III

IV

V

Abacki

Babacki

Cabacki

8

krok II i III

alternatywy

decydenci

I

II

III

IV

V

A

5

3

2

1

4

B

4

5

1

3

2

C

1

3

5

4

2

∑

10

11

8

8

8

9

Procedura stosowania metody demokratycznej

kolejne k r o k i :

krok I

sporz

ą

dzenie macierzy decyzji

A opowiada si

ę

za:

B opowiada si

ę

za:

C opowiada si

ę

za:

wi

ę

kszo

ść

opowiada si

ę

za: …

krok II

wybór wskazanej alternatywy, za któr

ą

opowiada si

ę

wi

ę

kszo

ść

10

krok I

Co zrobić w sytuacji braku możliwości znalezienia większości w grupie ?

Jak uniknąć impasu decyzyjnego ?

alternatywy

decydenci

I

II

III

IV

V

A

B

C

11

alternatywy

decydenci

I

II

III

A

1

2

3

B

3

1

2

C

2

3

1

za czym opowiada się większość ?

12

Procedura stosowania metody minimalizacji odchyle

ń

krok I

sporz

ą

dzenie macierzy decyzji

krok II

warto

ś

ciowanie alternatyw poprzez sporz

ą

dzenie macierzy zawieraj

ą

cej rangi słu

żą

ce odpowiedzi na pytanie:

jakie b

ę

d

ą

skutki dla ka

ż

dego członków grupy, je

ś

li jednostronnie zostan

ą

narzucone preferencje ka

ż

dego z nich

(je

ś

li grupa b

ę

dzie zmuszona wybra

ć

alternatyw

ę

I ? II ? III ?)

k r o k III

sporz

ą

dzenie macierzy skutków „bł

ę

dnych decyzji” zawieraj

ą

cej odchylenia pomi

ę

dzy hipotetyczn

ą

rang

ą

grupow

ą

a rangami indywidualnymi. Odchylenia s

ą

ilustracj

ą

tzw. skutków bł

ę

dnej decyzji polegaj

ą

cej na

zdominowaniu grupy kolejno przez ka

ż

dego z decydentów – przez A, B i C

k r o k IV

wybór alternatywy minimalizuj

ą

cej skutki hipotetycznej jednostronnej decyzji nieuwzgl

ę

dniaj

ą

cej preferencji

wszystkich uczestników

13

k r o k II

alternatywy

decydenci

I ?

II ?

III ?

A

3

2

1

B

1

2

3

C

2

3

1

14

k r o k III macierz odchyle

ń

(co, je

ś

li…?)

alternatywy





decydenci

I

II

III

A

3

0

2

1

1

2

B

1


2

2


1

3


0

C

2

1

3

0

1

2

maksymalne odchylenie

2

1

2

jak prowadzić debatę budżetową w parlamencie ? jak alokować wydatki w budżecie gminy ?

15

Procedura stosowania zmodyfikowanej techniki delfickiej

krok I

sporz

ą

dzenie macierzy decyzji

krok II

sporz

ą

dzenie macierzy rang w celu ujawnienia przez ka

ż

dego z uczestników tego procesu przyj

ę

tych kryteriów

warto

ś

ciowania. Zabroniona dyskusja nad indywidualnymi rangami. Zalecana dyskusja słu

żą

ca ujawnianiu

indywidualnych kryteriów.

krok III

wyja

ś

nienie rozbie

ż

no

ś

ci rangowania poprzez ujawnienie indywidualnych kryteriów rangowania zamiast

uzgadniania rang.

krok IV

dyskusja nad przyj

ę

tymi indywidualnie kryteriami, której efektem mo

ż

e by

ć

przyj

ę

cie: kryterium osoby A,

kryterium osoby B, kryterium osoby C b

ą

d

ź

wspólne skonstruowanie innego kryterium

krok V

ponowne rangowanie wedle zweryfikowanych kryteriów (zbudowanie macierzy rang), a nast

ę

pnie analiza

rozbie

ż

no

ś

ci

krok VI

je

ś

li rozbie

ż

no

ś

ci (odchylenia) si

ę

utrzymuj

ą

, nale

ż

y ponownie uzgodni

ć

wspólne kryterium a

ż

do przyj

ę

cia

kryterium, przy którym nast

ą

pi eliminacja odchyle

ń

16

krok I

alternatywy

decydenci

Nowa pralka

kino domowe

nowy samochód

A Mama

3

2

1

B Tata

2

1

3

C Synek

1

3

2

17

krok II

Alternatywy

uzasadnienia: (kryteria)

decydenci

nowa pralka

kino domowe

nowy samochód

Mama

3

2

1

Tata

2

1

3

Synek

2

3

1

Którą z powyższych (analitycznych) procedur uzgadniania preferencji należy stosować na codzień ?

18

Co wa

ż

niejsze:

rozwi

ą

zanie problemu decyzyjnego = trafny (intelektualnie) wybór alternatywy

czy

poczucie współuczestnictwa = spójno

ść

grupy

z a a n g a

ż

o w a n i e , m o t y w a c j a , p o z y t y w n e o c z e k i w a n i a

Jak w grupie podejmowa

ć

decyzje, by wygra

ć

„wy

ś

cig australijski” ?

Jak prowadzi

ć

debat

ę

bud

ż

etow

ą

w parlamencie ?

Jak alokowa

ć

wydatki w bud

ż

ecie gminy ?

19

A n a l i t y c z n e m e t o d y u z g a d n i a n i a p r e f e r e n c j i

B . B e h a w i o r a l n e m e t o d y u z g a d n i a n i a p r e f e r e n c j i

I.

Niezgodno

ść

preferencji i to

ż

samo

ś

ci uczestników procesu decyzyjnego

I

I

I

I

.

.

Tworzenie zgodno

ś

ci to

ż

samo

ś

ci w grupie i organizacji

III.

Władza w grupie i w organizacji

IV.

Zawi

ą

zywanie koalicji

V. Ryzyko rozpadu koalicji po podj

ę

ciu decyzji

20

C . Z n i e k s z t a ł c e n i a p r o c e s u d e c y z y j n e g o w g r u p i e

Opis 2. co mu doradzi

ć

?

Budzi Ci

ę

rano dzwonek telefonu. W słuchawce słyszysz zbolały głos Japiszona (tak go zw

ą

)…

P - akceptowane szanse (prawdopodobie

ń

stwo) powodzenia planowanego zabiegu wedle konsylium - od 0,9999 do 0,6666

R - akceptowane ryzyko (prawdopodobie

ń

stwo) niepowodzenia planowanego zabiegu od 0,0001 do 0,3334

( 1 - P ) = R

R

A , B , C

t o akceptowane przez A , B i C prawdopodobie

ń

stwo niepowodzenia planowanego zabiegu

J a k i e j e s t

R

A

= ?

R

B

= ?

R

C

= ?

21

R

g

to akceptowane przez grup

ę

osób A , B i C prawdopodobie

ń

stwo niepowodzenia planowanego zabiegu

J a k i e j e s t R

g

?

J a k i e j e s t R

Ś

?

R

Ś

ś

redni poziom ryzyka w grupie (prawdopodobie

ń

stwa) niepowodzenia planowanego zabiegu

( R A + R B + R C )

3

22

R

g

R

C

∆

R

ś

R

A

R

B

A

B

C

R

A

,

R

B

,

R

C

ryzyka indywidualne

R

ś

ś

redni poziom ryzyka w grupie

R

g

poziom ryzyka akceptowany przez grup

ę

∆

= R

g

- R

ś

p r z e s u n i

ę

c i e p o z i o m u r y z y k a

23

p r z e s u n i

ę

c i e p o z i o m u r y z y k a

p r z y c z y n y :

s k u t k i :

zaznajomienie si

ę

z sytuacj

ą

rozproszenie odpowiedzialno

ś

ci

przywództwo i imitacja społeczna


ryzyko jako warto

ść

– porównania społeczne, obawa przed odrzuceniem

24

Opis 3. jak tacy m

ą

drzy ludzie mogli podj

ąć

tak głupi

ą

decyzj

ę

?

czyli:

inwazja w Zatoce

Ś

wi

ń

bombardowanie portu w Hajfongu

wsparcie dla udzielania kredytów sub-prime

Grono wysoce wykształconych i niezmiernie kompetentnych osób zastanawiało si

ę

, jak zarazi

ć

rozprzestrzenianiu si

ę

bolszewickiej zarazie na

Kubie (kilkadziesi

ą

t km od wybrze

ż

y Florydy). Przygotowano plan inwazji w Zatoce

Ś

wi

ń

…

Nie chodziło tym razem o kolejne posuni

ę

cie w ramach ameryka

ń

skiej strategii „powstrzymywania” lecz przeciwdziałanie zagro

ż

eniu ze strony

ZSRR…

25

S y n d r o m G M

iluzja jednomy

ś

lno

ś

ci grupy

szanta

ż

nielojalno

ś

ci w grupie

autocenzura członków grupy

ograniczenie zdolno

ś

ci pobierania informacji zewn

ę

trznych

uproszczanie obrazu sytuacji decyzyjnej

ograniczanie liczby rozpatrywanych alternatyw

utrata krytycyzmu co do moralnego waloru decyzji

iluzja niezwyci

ęż

ono

ś

ci grupy

26

decyzja i r r a c j o n a l n a (?)

inne skutki ?

jak należy oceniać inne możliwe skutki wystąpienia SGM w organizacji ?