2012-05-07

1

Anna Kromplewska

Analityka medyczna



Uogólniona choroba szkieletu,
charakteryzująca się zmniejszoną
wytrzymałością kości, prowadzącą do
wzrostu ryzyka złamań nawet po takim
urazie, po którym prawidłowe kości nie
doznają uszkodzenia.



Jest najczęstszą chorobą kośćca u ludzi



Częstość złamań zwiększa się wraz z wiekiem
i wynosi:



Od 4% u kobiet (50-59lat) do 52% (po 80 r.ż)



Ryzyko złamań osteoporotycznych po 50 roku
życia wynosi niemal 40%, przy czym 2/3
występuje po 75 roku życia

Obraz histologiczny:



Zmniejszona grubość warstwy korowej



Zmniejszona liczba i wielkość beleczek
kostnych

U kobiet osiągających wiek dojrzały i zbliżających
się do menopauzy dochodzi do przyspieszenia
fizjologicznej utraty masy kostnej. U
Utrata masy kostnej w kręgach rozpoczyna się
około 1,5 roku przed ostatnią miesiączką, a w
ciągu 8 lat ubytek ten osiąga około 10%.
Fizjologicznie masa kostna w bliższym końcu kości
udowej zmniejsza się proporcjonalnie do wieku o
około 0,5% na rok. W okresie okołomenopauzalnym
w związku z niedoborem estrogenów, następuje
dodatkowa utrata o około 5 – 7%.



Zaawansowany wiek



Wątła budowa ciała



Mała masa ciała



Dodatni wywiad rodzinny (osteoporoza u matki)



Uprzednio przebyte złamanie po niewielkim

urazie



Menopauza przed 45 rokiem życia



Długotrwały brak miesiączki (>6miesięcy)



Czynniki środowiskowe



niedobory witaminy D



nikotynizm



alkoholizm



niedożywienie

2012-05-07

2



Inaczej osteoporoza menopauzalna



Niedobór estrogenów  brak hamowania
osteoklastów (powód – zwiększone
uwalnianie IL-6 pobudzającej osteoklasty)



brak pobudzania osteoblastów (zmniejszone
uwalnianie IGF-1 – insulinopodobny czynnik
wzrostu i TGF-β – wzrostowy czynnik
transformacji).

IL - 6

IGF - 1

TGF - β

wzrost

spadek

spadek



Pobudzone osteoklasty penetrują beleczki
kostne i perforują je, powodując utratę
matrycy, na której tworzy się kość.



Wtórnie dochodzi do upośledzenia
wchłaniania wapnia.



Złamania :



trzonów kręgów



kości przedramienia.



Częstość przypadków złamań trzonów kręgów
u kobiet w czasie pomenopauzalnym
przekracza 20%



Niedobór α -1 hydroksylazy (nerki, osoby
starsze)  zmniejszenie aktywności
osteoblastów



Upośledzone wchłanianie wapnia w
przewodzie pokarmowym (brak aktywnej
postaci witaminy D3) powoduje wtórną
nadczynność przytarczyc pogłębiającą
resorpcję kostną.



Osteoporozę starczą cechują złamania szyjki
kości udowej, prawie 90% wszystkich tych
złamań jest związane z osteoporozą.



Choroba spowodowana czynnikami innymi niż
fizjologiczny proces starzenia lub niedobór
estrogenów.



Obserwuje się większy ubytek masy kości, niż
można oczekiwać u osób tej samej płci , rasy
i wieku.



Związana jest z występowaniem określonych

jednostek chorobowych:

ENDOKRYNOLOGICZNYCH:



nadczynność tarczycy



Zespół Cushinga



Hipogonadyzm

CHORÓB PRZEWLEKŁYCH:



Niewydolność nerek



Niewydolność wątroby



Zespół złego wchłaniania



RZS (reumatoidalne zapalenie stawów)



kolagenozy

2012-05-07

3



Związana jest ze stosowaniem leków:



Glikokortykosteroidów



Hormonów tarczycy



Leków przeciwpadaczkowych



Heparyny



Doustnych leków przeciwkrzepliwych



Densytometria



Badania rentgenowskie



Ultrasonografia



Ilościowa tomografia komputerowa



Metoda ta wykorzystuje lampy rentgenowskie



Wynik badania przedstawiany jest jako BMD, co
oznacza ilość gramów wapnia na 1 cm2
prześwietlanej powierzchni.

Wyznacza się wskaźnik T określa ile odchyleń
standardowych dzieli nas od wyniku
szczytowej masy kostnej jaką badany mógł
osiągnąć w młodości



T poniżej 1 – norma



T między 1 a 2,5 – osteopenia czyli stan
pomiędzy normą a osteoporozą



T powyżej 2,5 - oznacza osteoporozę



„Patofizjologia kliniczna” – Barbara Zahorska –
Markiewicz, Ewa Małecka – Tendera



http://www.osteoporoza.biz.pl