Podział i przyczyny wad postawy

Wada postawy to odchylenie od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej dla danej kategorii wieku, płci i typu budowy.

Wady postawy ciała dzielą się na dwie grupy:

1. wady wrodzone: kości, mięśni

2. wady nabyte: rozwojowe, nawykowe

WADY WRODZONE KOŚCI

Są one skutkiem działania niekorzystnych czynników w okresie płodowym. Do tych czynników zaliczyć można czynniki genetyczne, zaburzone wydzielanie wewnątrzmaciczne, czynniki mechaniczne oraz czynniki toksyczne tj. zatrucia i choroby infekcyjne matki.

Zaburzenia kostnienia- chondrodysplazje i chondrodystrofie

Ich następstwem jest wzrost karli z różnym zakresem deformacyjnych zmian kości. Kończyny ulegają znacznemu skróceniu.

Inną postacią zaburzeń kostnienia jest nadmierna kruchość kości.

• Dodatkowe kręgi lub niedorozwój pojedynczego kręgu, kręgi klinowe

• Dodatkowe żebra

• Zrosty kręgów

• Kręgozmyk- to stan polegający na przesunięciu dwóch kręgów względem siebie, gdzie wyższy kręg ulega przesunięciu do przodu względem niższego. Taki stan prowadzi do utraty stabilności kręgosłupa, pogorszenia sprawności ruchowej chorego człowieka, przewlekłego bólu oraz wystąpienia objawów neurologicznych. Najczęściej występuje na poziomie 4 i 5 kręgu lędźwiowego.

• Rozszczepy kręgów

• Wrodzony kręcz szyi-przyczyną jest asymetryczne ukształtowanie kręgosłupa szyjnego, wywołane różnymi przyczynami, od wad pojedynczych kręgów takich jak kręg klinowy po mnogie zespoły wad, takie jak zespół Klippla-Feila (zmniejszona liczba kręgów szyjnych)

Wady wrodzone mięśni

• Wrodzona atonia mięśniowa. Jest to choroba która polega na osłabieniu siły mięśniowej i zaniku tkanki mięśniowej.

• Postępujący zanik mięśni

Wady nabyte

• Wady rozwojowe- wywołane przebytymi chorobami

• Wady nawykowe- spowodowane zaburzeniami nawyku prawidłowej postawy ciała

Wady nabyte rozwojowe

• Najczęstszą ich przyczyną są takie choroby jak krzywica, gruźlica oraz choroba Scheuermanna.

Wady nabyte rozwojowe-przyczyny

• Krzywica: najczęściej występuje u dzieci między 6 a 24 miesiącem życia, polega na zaburzeniu gospodarki wapniowo-fosforanowej wskutek niedoboru w organizmie witaminy D. Niedobór soli mineralnych w kościach opóźnia i zaburza proces ich kostnienia wskutek czego kości są mniej odporne i przy obciążeniu ulegają deformacjom. Kości kończyn dolnych nie wytrzymują ciężaru ciała przy staniu lub chodzeniu i ulęgają wygięciu-tworzą się kolana szpotawe lub koślawe. Konsekwencją przebytej krzywicy są również wady klatki piersiowej tj, klatka piersiowa kurza oraz lejkowata.

• Zapalenie gruźlicze stawów i kości: jest to choroba ogólnoustrojowa wywoływana przez prątki gruźlicy. Z uwagi na zaburzenia statyki najgroźniejsza jest gruźlica kręgosłupa, stawu biodrowego oraz kolanowego. Gruźlica kręgosłupa zazwyczaj rozpoczyna się niszczeniem trzonu kręgowego. Trzon ten nie wytrzymuje obciążenia w postawie pionowej, ulega spłaszczeniu, na skutek czego powstaje garb. W stawie biodrowym i kolanowym rozległe zmiany destrukcyjne prowadzą do zwichnięć, naruszają proces wzrostu kości i w efekcie staw często jest usztywniony w zgięciu.

• Choroba Scheuermanna: etiologia nie jest w pełni wyjaśniona. Jako jedną z przyczyn podaje się zaburzenia kostnienia nasadowego trzonów kręgowych, zazwyczaj w piersiowym odcinku kręgosłupa. Chrząstka nasadowa ulega zwyrodnieniu i pęka. Przez tę szczelinę jądro galaretowate wpukla się do trzonu kręgowego tworząc guzki Schmorla. Zmianom tym towarzyszy hipotonia mięśni grzbietu, co powoduje powstanie hiperkifozy piersiowej. Jeśli wzrost trzonów kręgowych nie jest zakończony, wówczas nierównomierne ich obciążanie prowadzi do uformowania kręgów klinowych. W dalszym przebiegu zmianom ulegają również chrząstki międzykręgowe, które włóknieją i usztywniają kręgosłup. Po latach może dojść do całkowitego usztywnienia kręgosłupa.

Wady nabyte nawykowe-przyczyny

• Czynniki środowiskowe

• Czynniki morfologiczne

• Czynniki fizjologiczne

• Czynniki środowiskowe

Szczególne znaczenie ma tryb życia, który współcześnie jest bardzo sedenteryjny, zarówno w pracy, w szkole jak i w czasie odpoczynku. Aktywność ruchowa dzieci jest bardzo ograniczona.

Ponadto powodem powstania nawykowych wad postawy ciała są niewłaściwe obuwie i ubiór, nieodpowiednie noszenie plecaka z książkami, niedostosowanie ławki szkolnej do warunków fizycznych dziecka oraz złe oświetlenie i odległość od tablicy w szkole.

• Czynniki morfologiczne

Częstą przyczyną wad postawy jest zaburzenie napięcia mięśni, tzw. dystonia mięśniowa. Może ona powstać na skutek np. choroby lub przemęczenia. Dystonia mięśniowa polega na nadmiernym napięciu i skróceniu jednej grupy mięśni, podczas gdy druga grupa mięśni jest rozciągnięta i osłabiona.

• Czynniki fizjologiczne

Istotą zaburzeń w tej sferze czynników jest nawyk nieprawidłowej postawy, który dla człowieka z wadą postawy jest czymś naturalnym. Natomiast przyjęcie i utrzymywanie postawy skorygowanej jest nierzadko niewygodne i związane z wysiłkiem mięśniowym, a także psychicznym. Do powstania nabytych nawykowych wad postawy przyczyniają się takie czynniki jak zaburzenia czucia głębokiego, krótkowzroczność, osłabienie słuchu, stan psychiczny, przewlekłe infekcje dróg oddechowych oraz moczowych.

Podział wad postawy

• Wady kręgosłupa

• Wady klatki piersiowej

• Wady kończyn dolnych

• Wady stóp

3