1

Ś

rodki publiczne

i ustawa bud

ż

etowa

(wprowadzenie do

dochodów i wydatków

bud

ż

etowych)

2

Ś

rodki publiczne

Ś

rodkami publicznymi s

ą

:

1) dochody publiczne;

2)

ś

rodki pochodz

ą

ce z bud

ż

etu Unii Europejskiej oraz

niepodlegaj

ą

ce zwrotowi

ś

rodki z pomocy udzielanej

przez pa

ń

stwa członkowskie Europejskiego

Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

3)

ś

rodki pochodz

ą

ce ze

ź

ródeł zagranicznych

niepodlegaj

ą

ce zwrotowi

4) przychody bud

ż

etu pa

ń

stwa i bud

ż

etów jednostek

samorz

ą

du terytorialnego oraz innych jednostek

sektora finansów publicznych pochodz

ą

ce:

3

Dochody publiczne

1) daniny publiczne, do których zalicza si

ę

: podatki, składki, opłaty, wpłaty z

zysku przedsi

ę

biorstw pa

ń

stwowych i jednoosobowych spółek Skarbu

Pa

ń

stwa, a tak

ż

e inne

ś

wiadczenia pieni

ęż

ne, których obowi

ą

zek

ponoszenia na rzecz pa

ń

stwa, jednostek samorz

ą

du terytorialnego,

pa

ń

stwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów

publicznych wynika z odr

ę

bnych ustaw;

2) inne dochody bud

ż

etu pa

ń

stwa, jednostek samorz

ą

du terytorialnego oraz

innych jednostek sektora finansów publicznych nale

ż

ne na podstawie

odr

ę

bnych ustaw lub umów mi

ę

dzynarodowych;

3) wpływy ze sprzeda

ż

y wyrobów i usług

ś

wiadczonych przez jednostki

sektora finansów publicznych;

4) dochody z mienia jednostek sektora finansów publicznych, do których

zalicza si

ę

w szczególno

ś

ci:

a) wpływy z umów najmu, dzier

ż

awy i innych umów o podobnym

charakterze,

b) odsetki od

ś

rodków na rachunkach bankowych,

c) odsetki od udzielonych po

ż

yczek i od posiadanych papierów

warto

ś

ciowych,

d) dywidendy z tytułu posiadanych praw maj

ą

tkowych;

5) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieni

ęż

nej na rzecz jednostek sektora

finansów publicznych;

6) odszkodowania nale

ż

ne jednostkom sektora finansów publicznych;

7) kwoty uzyskane przez jednostki sektora finansów publicznych z tytułu

udzielonych por

ę

cze

ń

i gwarancji

8) dochody ze sprzeda

ż

y maj

ą

tku, rzeczy i praw, niestanowi

ą

ce przychodów

4

Przychody

Przychody bud

ż

etu pa

ń

stwa i bud

ż

etów jednostek

samorz

ą

du terytorialnego oraz innych jednostek

sektora finansów publicznych pochodz

ą

:

a) ze sprzeda

ż

y papierów warto

ś

ciowych

b) z prywatyzacji maj

ą

tku Skarbu Pa

ń

stwa oraz

maj

ą

tku jednostek samorz

ą

du terytorialnego

c) ze spłat po

ż

yczek i kredytów udzielonych ze

ś

rodków publicznych

d) z otrzymanych po

ż

yczek i kredytów

5

Wydatki i Rozchody

Ś

rodki publiczne przeznacza si

ę

na:

1) wydatki publiczne;
2) rozchody publiczne, w tym na rozchody bud

ż

etu pa

ń

stwa

i bud

ż

etów jednostek samorz

ą

du terytorialnego, którymi s

ą

:

- spłaty otrzymanych po

ż

yczek i kredytów

- wykup papierów warto

ś

ciowych

- udzielone po

ż

yczki i kredyty

- płatno

ś

ci wynikaj

ą

ce z odr

ę

bnych ustaw, których

ź

ródłem

finansowania s

ą

przychody z prywatyzacji maj

ą

tku Skarbu

Pa

ń

stwa

- inne operacje finansowe zwi

ą

zane z zarz

ą

dzaniem długiem

publicznym i płynno

ś

ci

ą

- płatno

ś

ci zwi

ą

zane z udziałami Skarbu Pa

ń

stwa w

mi

ę

dzynarodowych instytucjach finansowych

6

Zachodzi wi

ę

c reguła

Dochody + Przychody = Wydatki + Rozchody

7

Deficyt i nadwy

ż

ka

Dodatnia ró

ż

nica mi

ę

dzy dochodami

publicznymi a wydatkami publicznymi stanowi
nadwy

ż

k

ę

sektora finansów publicznych, za

ś

ujemna ró

ż

nica jest deficytem sektora

finansów publicznych

Dochody publiczne i wydatki publiczne oraz
nadwy

ż

k

ę

lub deficyt sektora finansów

publicznych ustala si

ę

po wyeliminowaniu

przepływów finansowych mi

ę

dzy jednostkami

tego sektora

8

Ustawa bud

ż

etowa – bud

ż

et pa

ń

stwa

Ustawa bud

ż

etowa jest podstaw

ą

gospodarki

finansowej pa

ń

stwa w danym roku

bud

ż

etowym i składa si

ę

z:

1) bud

ż

etu pa

ń

stwa

2) zał

ą

czników (np. plany finansowe: agencji

wykonawczych, instytucji gospodarki
bud

ż

etowej, pa

ń

stwowych funduszy

celowych, pa

ń

stwowych osób prawnych,

wykazy podmiotów otrzymuj

ą

cych dotacj

ę

)

3) postanowie

ń

9

Dochody bud

ż

etowe

1) podatki i opłaty, w cz

ęś

ci, która zgodnie z odr

ę

bnymi ustawami nie

stanowi dochodów jst, przychodów pa

ń

st. fun. celowych oraz innych

jedn. sek. finansów publicznych;

2) cła;
3) wpłaty z zysku przedsi

ę

b. pa

ń

st. oraz jednoosobowych spółek Sk.

Pa

ń

;

4) wpłaty z tytułu dywidendy;
5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;
6) wpłaty nadwy

ż

ki

ś

rodków finansowych agencji wykonawczych;

7) dochody pobierane przez pa

ń

stwowe jednostki bud

ż

etowe

8) dochody z najmu i dzier

ż

awy oraz z innych umów o podobnym

charakterze, dotycz

ą

ce składników maj

ą

tkowych Skarbu Pa

ń

stwa

9) odsetki od

ś

rodków zgromadzonych na rachunkach bankowych

pa

ń

stwowych jednostek bud

ż

etowych lub organów władzy publicznej

10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze

ś

rodków

zgromadzonych na centralnym rachunku bie

żą

cym bud

ż

etu pa

ń

stwa;

11) odsetki od udzielonych z bud

ż

etu pa

ń

stwa po

ż

yczek krajowych i

zagranicznych;

12) grzywny, mandaty i inne kary pieni

ęż

ne;

13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieni

ęż

nej na rzecz Skarbu

Pa

ń

stwa;

14) dochody ze sprzeda

ż

y maj

ą

tku, rzeczy i praw, niestanowi

ą

ce

przychodów

15) inne dochody

10

Wydatki bud

ż

etu pa

ń

stwa

Wydatki bud

ż

etu pa

ń

stwa s

ą

przeznaczone w

szczególno

ś

ci na:

1) funkcjonowanie organów władzy publicznej, w tym

organów administracji rz

ą

dowej, organów kontroli i

ochrony prawa oraz s

ą

dów i trybunałów;

2) zadania wykonywane przez administracj

ę

rz

ą

dow

ą

;

3) subwencje ogólne dla jednostek samorz

ą

du

terytorialnego;

4) dotacje dla jednostek samorz

ą

du terytorialnego;

5) wpłaty do bud

ż

etu Unii Europejskiej

6) subwencje dla partii politycznych;
7) dotacje na zadania okre

ś

lone odr

ę

bnymi ustawami;

8) obsług

ę

długu publicznego;

9) wkład krajowy na realizacj

ę

programów finansowanych z

udziałem

ś

rodków europejskich lub

ś

rodków,

11

Bud

ż

et

ś

rodków europejskich - 1

Bud

ż

et

ś

rodków europejskich jest rocznym planem

dochodów i podlegaj

ą

cych refundacji wydatków

przeznaczonych na realizacj

ę

programów

finansowanych z udziałem

ś

rodków europejskich, z

wył

ą

czeniem

ś

rodków przeznaczonych na realizacj

ę

projektów pomocy technicznej.
W bud

ż

ecie

ś

rodków europejskich ujmuje si

ę

:

1) dochody z tytułu realizacji programów
finansowanych z udziałem

ś

rodków europejskich;

2) wydatki na realizacj

ę

programów finansowanych z

udziałem

ś

rodków europejskich w cz

ęś

ci

podlegaj

ą

cej refundacji.

12

Bud

ż

et

ś

rodków europejskich - 2

Ró

ż

nica pomi

ę

dzy dochodami a wydatkami bud

ż

etu

ś

rodków europejskich stanowi odpowiednio nadwy

ż

k

ę

bud

ż

etu

ś

rodków europejskich albo deficyt bud

ż

etu

ś

rodków

europejskich.
Deficyt bud

ż

etu

ś

rodków europejskich albo nadwy

ż

ka

ś

rodków europejskich nie s

ą

wliczane do, odpowiednio,

deficytu albo nadwy

ż

ki bud

ż

etu pa

ń

stwa.

Deficyt bud

ż

etu

ś

rodków europejskich jest finansowany w

ramach potrzeb po

ż

yczkowych bud

ż

etu pa

ń

stwa.

Nadwy

ż

ka bud

ż

etu

ś

rodków europejskich jest

ź

ródłem

spłaty zobowi

ą

za

ń

bud

ż

etu pa

ń

stwa zaci

ą

gni

ę

tych na

pokrycie deficytu bud

ż

etu

ś

rodków europejskich.

13

Wieloletni Plan Finansowy Pa

ń

stwa

Wieloletni Plan Finansowy Pa

ń

stwa to plan dochodów i

wydatków oraz przychodów i rozchodów bud

ż

etu pa

ń

stwa

sporz

ą

dzany na cztery lata bud

ż

etowe.

Wieloletni Plan Finansowy Pa

ń

stwa jest sporz

ą

dzany w

układzie obejmuj

ą

cym funkcje pa

ń

stwa wraz z celami i

miernikami stopnia wykonania danej funkcji i uwzgl

ę

dnia:

1) cele

ś

redniookresowej strategii rozwoju kraju,

2) kierunki polityki społeczno-gospodarczej Rady Ministrów.

Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów projekt
Wieloletniego Planu Finansowego Pa

ń

stwa, a ta go uchwala i

ogłasza
WPFP jest corocznie aktualizowany przez RM w terminie
dwóch miesi

ę

cy od dnia ogłoszenia ustawy bud

ż

etowej, i

uwzgl

ę

dnia prognoz

ę

na kolejne trzy lata.

Ministrowie do dnia 15 kwietnia przedkładaj

ą

Ministrowi

Finansów informacje o realizacji Wieloletniego Planu
Finansowego Pa

ń

stwa, w tym o stopniu realizacji celów.

14

Procedura bud

ż

etowa – cz.1

1.

Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów
zało

ż

enia projektu bud

ż

etu pa

ń

stwa na rok

nast

ę

pny, uwzgl

ę

dniaj

ą

ce ustalenia przyj

ę

te w

Wieloletnim Planie Finansowym Pa

ń

stwa oraz

kierunki działa

ń

zawarte w przyj

ę

tym przez Rad

ę

Ministrów Programie Konwergencji (według
rozporz

ą

dzenia Rady (WE) nr 1466/97)

Materiały do projektu ustawy bud

ż

etowej

opracowuj

ą

i przedstawiaj

ą

Ministrowi Finansów

dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych oraz inni

ministrowe,

2.

Minister Finansów przedstawia Radzie Ministrów
projekt ustawy bud

ż

etowej na rok nast

ę

pny wraz

z uzasadnieniem.

3.

Rada Ministrów uchwala projekt ustawy
bud

ż

etowej i wraz z uzasadnieniem przedkłada

go Sejmowi w terminie do dnia 30 wrze

ś

nia roku

poprzedzaj

ą

cego rok bud

ż

etowy.

15

Procedura bud

ż

etowa – cz.2

4. Dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych, w terminie do

dnia 25 pa

ź

dziernika, przekazuj

ą

informacje o

przyj

ę

tych przez Rad

ę

Ministrów w projekcie

ustawy bud

ż

etowej kwotach:

a) dochodów i wydatków, w tym wynagrodze

ń

–

jednostkom podległym;

b) dotacji na zadania z zakresu administracji

rz

ą

dowej, zadania inspekcji i stra

ż

y, dotacji na

realizacj

ę

zada

ń

własnych oraz o kwotach

dochodów zwi

ą

zanych z realizacj

ą

zada

ń

z

zakresu administracji rz

ą

dowej – jednostkom

samorz

ą

du terytorialnego;

c)

ś

rodków na realizacj

ę

programów finansowanych

z udziałem

ś

rodków europejskich, dla których

zarz

ą

dy województw s

ą

instytucj

ą

zarz

ą

dzaj

ą

c

ą

lub po

ś

rednicz

ą

c

ą

– zarz

ą

dom województw.

16

Procedura bud

ż

etowa – cz.3

5. W terminie do dnia 1 grudnia jednostki, o których mowa w

pkt. 4a, opracowuj

ą

i przekazuj

ą

wła

ś

ciwym dysponentom

cz

ęś

ci bud

ż

etowych projekty planów finansowych na

nast

ę

pny rok bud

ż

etowy, zgodne z projektem ustawy

bud

ż

etowej.

6. Po uchwaleniu bud

ż

etu przez Sejm Senat ma 20 dni na

poprawki. Nast

ę

pnie trafia ponownie do Sejmu i

poddawany jest pod głosowanie z uwzgl

ę

dnieniem

wniesionych poprawek.

7. Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi ustaw

ę

do

podpisania (7 dni na podpis Prezydenta, po czym ustawa
głoszona jest w Dzienniku Ustaw ). Prezydent mo

ż

e

skierowa

ć

ustaw

ę

bud

ż

etow

ą

do Trybunału

Konstytucyjnego w sprawie zgodno

ś

ci z Konstytucj

ą

.

Trybunał orzeka w tej sprawie nie pó

ź

niej ni

ż

w ci

ą

gu 2

miesi

ę

cy od zło

ż

enia wniosku w Trybunale. Prezydent

mo

ż

e w ci

ą

gu 14 dni zarz

ą

dzi

ć

skrócenie kadencji Sejmu

je

ś

li ustawa nie zostanie przedstawiona Prezydentowi do

podpisania w ci

ą

gu 4 miesi

ę

cy od dnia przedło

ż

enia

Sejmowi projektu ustawy

17

Procedura bud

ż

etowa – cz.4

7. Dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych, w terminie 21 dni od dnia

ogłoszenia ustawy bud

ż

etowej, przekazuj

ą

jednostkom

podległym informacje o kwotach dochodów i wydatków, w tym
wynagrodze

ń

.

8. Dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych mog

ą

dokonywa

ć

przeniesie

ń

wydatków mi

ę

dzy rozdziałami i paragrafami klasyfikacji

wydatków w ramach danej cz

ęś

ci i działu bud

ż

etu pa

ń

stwa.

Dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych mog

ą

upowa

ż

ni

ć

kierowników

podległych jednostek do dokonywania przeniesie

ń

wydatków w

obr

ę

bie jednego rozdziału. Przeniesienia wydatków nie mog

ą

zwi

ę

ksza

ć

planowanych wydatków na uposa

ż

enia i

wynagrodzenia ze stosunku pracy, o ile odr

ę

bne ustawy nie

stanowi

ą

inaczej.

9. Minister Finansów przedstawia sejmowej komisji wła

ś

ciwej do

spraw bud

ż

etu i Najwy

ż

szej Izbie Kontroli informacj

ę

o

przebiegu wykonania ustawy bud

ż

etowej za pierwsze półrocze

w terminie do dnia 10 wrze

ś

nia tego roku.

10. Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Najwy

ż

szej Izbie

Kontroli, w terminie do dnia 31 maja roku nast

ę

pnego, roczne

sprawozdanie z wykonania ustawy bud

ż

etowej

18

Dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych –

podmioty otrzymuj

ą

ce

ś

rodki bud

ż

etowe bezpo

ś

rednio z centralnego

rachunku bud

ż

etu pa

ń

stwa, np. ministerstwa, s

ą

dy, urz

ę

dy

wojewódzkie

Dysponenci główni - dysponenci cz

ęś

ci bud

ż

etowych.

Dysponenci drugiego stopnia - jednostki podległe bezpo

ś

rednio

dysponentom głównym. Otrzymuj

ą ś

rodki bud

ż

etowe od dysponentów

głównych i maj

ą

wykorzysta

ć

je na zadania własne oraz maj

ą

obowi

ą

zek przekazania cz

ęś

ci

ś

rodków dla dysponentów trzeciego

stopnia.

Dysponenci trzeciego stopnia - wykorzystuj

ą

otrzymane

ś

rodki i nie

maj

ą

obowi

ą

zku ani prawa przekazania ich innym podmiotom.

Podległe s

ą

dysponentowi II stopnia albo dysponentowi głównemu.

Zasady te okre

ś

la rozporz

ą

dzenie MF

19

Zasady bud

ż

etowe

1.Zasada jedno

ś

ci materialnej - zakaz wi

ą

zania okre

ś

lonych

dochodów publicznych z konkretnymi zadaniami

2.Zasada jedno

ś

ci formalnej - przedstawianie zbiorczego planu

finansowego sektora finansów publicznych w jednym akcie
prawnym

3.Zasada jednoroczno

ś

ci - dochody i wydatki bud

ż

etu pa

ń

stwa

i pozostałych segmentów sektora finansów publicznych s

ą

planowane na jeden rok

4.Zasada szczegółowo

ś

ci - bud

ż

et jest uchwalany z

dostateczn

ą

szczegółowo

ś

ci

ą

5.Zasada realno

ś

ci - realizm planów finansowych pozwala

unikn

ąć

napi

ęć

w ich realizacji

6.Zasada jawno

ś

ci i przejrzysto

ś

ci - zagwarantowanie

publicznej odpowiedzialno

ś

ci za polityk

ę

finansow

ą

pa

ń

stwa,

ujawnianie wszystkich informacji nie obj

ę

tych tajemnic

ą

pa

ń

stwow

ą

w formie ułatwiaj

ą

cej ich zrozumienie

7.Zasada zupełno

ś

ci (powszechno

ś

ci) - uj

ę

cie w bud

ż

etach i

planach finansowych wszystkich dochodów i wydatków ka

ż

dej

jednostki sektora finansów publicznych

20

Dochody bud

ż

etu pa

ń

stwa 2008 roku w tys. zł

21

Dochody bud

ż

etu pa

ń

stwa 2009 roku w tys. zł

22

Bud

ż

et 2008 i 2009 rok (tys. zł)

Rok 2008 Rok 2009

Wydatki

308 982 737 300 097 811

Przychody 238 999 862 262 416 061

Rozchody

211 909 221

235 229 754