„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Tomasz Madej
Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprzęcie
optycznym 731[04].O1.06
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
dr inż. Anna Kordowicz-Sot
mgr inż. Zbigniew Pilat
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Tomasz Madej
Konsultacja:
inż. Teresa Piotrowska
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 731[04].O1.06
„Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprzęcie optycznym”, zawartego w programie
nauczania dla zawodu optyk-mechanik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2008
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1.
Wprowadzenie
3
2.
Wymagania wstępne
4
3.
Cele kształcenia
5
4.
Przykładowe scenariusze zajęć
6
5.
Ćwiczenia
10
5.1.
Elektryczne własności materii
10
5.1.1. Ćwiczenia
10
5.2.
Obwody prądu stałego
12
5.2.1. Ćwiczenia
12
5.3.
Ogniwa i akumulatory
19
5.3.1. Ćwiczenia
19
5.4.
Maszyny elektryczne
21
5.4.1. Ćwiczenia
21
5.5.
Elektryczne źródła ciepła
23
5.5.1. Ćwiczenia
23
5.6.
Elektryczne źródła światła
25
5.6.1. Ćwiczenia
25
5.7.
Instalacje elektryczne
27
5.7.1. Ćwiczenia
27
5.8.
Miernictwo elektryczne
29
5.8.1. Ćwiczenia
29
5.9.
Zasady bezpiecznej eksploatacji urządzeń elektrycznych
35
5.9.1. Ćwiczenia
35
5.10.
Podstawowe pojęcia z elektroniki, wykorzystanie elektroniki w przemyśle
optycznym
37
5.10.1. Ćwiczenia
37
5.11.
Automatyka na usługach przemysłu optycznego
40
5.11.1. Ćwiczenia
40
6.
Ewaluacja osiągnięć ucznia
7.
Literatura
41
55
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
optyk-mechanik.
W poradniku zamieszczono:
–
wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
–
cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
–
materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
–
zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
–
ć
wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
–
sprawdzian postępów,
–
sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
–
literaturę uzupełniającą.
Schemat układu jednostek modułowych
731[04].O1.01
Stosowanie zasad
bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska
731[04].O1
Podstawy techniczne zawodu
731[04].O1.04
Wykonywanie
podstawowych
pomiarów
warsztatowych
731[04].O1.02
Określanie właściwości
materiałów stosowanych
w przemyśle optycznym
i precyzyjnym
731[04].O1.05
Wykonywanie podstawowych
prac z zakresu ręcznej
i mechanicznej obróbki
materiałów
731[04].O1.06
Zastosowanie
elektrotechniki
i elektroniki
w sprzęcie optycznym
731[04].O1.03
Posługiwanie się
dokumentacją
techniczną
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
korzystać z podstawowych praw elektroniki i elektrotechniki,
−
rozpoznawać zagrożenia związane z wykonywaną pracą oraz przeciwdziałać im,
−
organizować bezpieczne i ergonomiczne stanowisko pracy,
−
dobierać i stosować odzież ochronną i środki ochrony osobistej stosownie do potrzeb,
−
wyjaśniać skutki działania prądu elektrycznego na organizm ludzki,
−
stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas montażu i naprawy sprzętu
optycznego i optoelektronicznego oraz pracy z urządzeniami elektronicznymi,
−
stosować zasady bezpieczeństwa podczas obsługi maszyn i użytkowania urządzeń
technicznych,
−
oceniać pod względem bezpieczeństwa stan narzędzi, przyrządów i urządzeń
stosowanych w pracy,
−
udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach zgodnie z procedurami,
−
reagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,
−
stosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,
−
posługiwać się dokumentacją technologiczną, instrukcjami obsługi i eksploatacji
urządzeń i przyrządów optyczno-mechanicznych.
−
klasyfikować przyrządy pomiarowe i sprawdzające,
−
stosować zasady ochrony środowiska,
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
obsługiwać komputer,
−
współpracować w grupie.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
−
rozróżnić wielkości elektryczne i ich jednostki miar,
−
scharakteryzować
podstawowe
zjawiska
zachodzące
w
polu
elektrycznym,
magnetycznym i elektromagnetycznym,
−
zastosować prawo Ohma i prawa Kirchhoffa do obliczania prostych obwodów prądu
stałego,
−
rozróżnić
materiały
przewodzące,
półprzewodzące,
izolacyjne,
magnetyczne,
konstrukcyjne oraz wskazać ich zastosowanie,
−
rozróżnić źródła i rodzaje prądu elektrycznego,
−
rozróżnić podstawowe elementy obwodu elektrycznego,
−
odczytać symbole na schematach elektrycznych i elektronicznych w zakresie
podstawowym,
−
określić funkcje podstawowych elementów i układów stosowanych w elektrotechnice
i elektronice,
−
wykonać obliczenia prostych obwodów prądu stałego i przemiennego,
−
rozróżnić podstawowe maszyny prądu stałego i przemiennego, określić zasadę ich
działania,
−
wyjaśnić budowę i działanie prostych mierników elektrycznych,
−
dokonać pomiarów podstawowych wielkości elektrycznych,
−
określić zasady konserwacji, eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych
w podstawowym zakresie,
−
scharakteryzować zastosowanie optoelektroniki,
−
posłużyć się specjalistycznym programem komputerowym,
−
zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej
podczas wykonywania pomiarów w układach elektrycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca:………………………………………………………………
Modułowy program nauczania:
Optyk-mechanik
Moduł:
Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1
Jednostka modułowa:
Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprzęcie
pomiarowym 731[04].O1.06
Temat: Obwody elektryczne prądu stałego.
Cel ogólny: Poznanie podstawowych właściwości i sposobów obliczania obwodów
elektrycznych prądu stałego.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
zdefiniować pojęcie obwodu elektrycznego,
−
wyjaśnić pojęcie schematu elektrycznego,
−
wyjaśnić pojęcia element obwodu elektrycznego, węzeł obwodu elektrycznego, gałąź
obwodu, kontur obwodu elektrycznego,
−
podać klasyfikację obwodów elektrycznych,
−
podać właściwości szeregowego połączenia oporników,
−
podać właściwości równoległego połączenia oporników,
−
podać prawo Ohma,
−
podać I i II prawo Kirchhoffa,
−
omówić źródło napięcia i prądu.
Metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca indywidualna,
−
praca w grupach.
Czas: 4 jednostki dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
przybory do pisania,
−
przybory kreślarskie,
−
kalkulator,
−
zeszyt do ćwiczeń.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.
Określenie tematu zajęć.
2.
Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.
Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.
4.
Podział grupy uczniów na zespoły.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1.
Jakie są właściwości szeregowego połączenia oporników?
2.
Jakie są właściwości równoległego połączenia oporników?
3.
Jak brzmi prawo Ohma?
4.
Jak brzmi I prawo Kirchhoffa?
5.
Jak brzmi II prawo Kirchhoffa?
6.
Jaka jest definicja źródła napięcia?
7.
Jaka jest definicja źródła prądu?
Faza II. Planowanie
1.
W jaki sposób obliczamy rezystancję zastępczą oporników połączonych szeregowo?
2.
W jaki sposób obliczmy rezystancję zastępczą oporników połączonych równolegle?
3.
W jaki sposób możemy sprawdzić słuszność prawa Ohma?
4.
W jaki sposób możemy sprawdzić słuszność praw Kirchhoffa?
5.
W jaki sposób oznaczamy źródło napięcia i prądu?
Faza III. Ustalenie
1.
Uczniowie pracując w zespołach proponują schematy układów pomiarowych do
sprawdzenia słuszności prawa Ohma oraz I i II prawa Kirchhoffa.
2.
Uczniowie zastanawiają się nad sposobem doboru mierników.
3.
Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność narysowanych schematów oraz toku
rozumowania podczas rysowania połączeń w schematach elektrycznych.
Faza IV. Wykonanie
1.
Uczniowie rysują na papierze formatu A4 schematy układów elektrycznych.
2.
Uczniowie dobierają elementy układów zgodnie ze schematami.
3.
Uczniowie łączą układy zgodnie ze schematami.
Faza V. Sprawdzanie
1.
Uczniowie
sprawdzają
w
zespołach
poprawność
zaprojektowanych
układów
i wykonanych połączeń. Nauczyciel sprawdza poprawność montażu układów.
2.
Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela włączają zasilanie układu.
3.
Uczniowie sprawdzają poprawność działania układów.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Zakończenie zajęć
Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich aktywności.
Praca domowa
Wymień podstawowe prawa dotyczące obwodów prądu stałego oraz je omów.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca:………………………………………………………………
Modułowy program nauczania:
Optyk-mechanik
Moduł:
Podstawy techniczne zawodu 731[04].O1
Jednostka modułowa:
Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprzęcie
pomiarowym 731[04].O1.06
Temat: Miernictwo elektryczne.
Cel ogólny: Poznanie podstawowych zasad pomiarów miernikami elektrycznymi.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
−
wykonać pomiar natężenia prądu elektrycznego,
−
wykonać pomiar napięcia elektrycznego,
−
wykonać pomiar mocy elektrycznej,
−
wykonać pomiar przy pomocy multimetru elektrycznego,
−
omówić zasady przeprowadzania pomiarów,
−
dobrać przyrządy pomiarowe i posługiwać się nimi,
−
posłużyć się miernikami elektrycznymi.
Metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenia,
−
tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
−
praca indywidualna,
−
praca w grupach.
Czas: 2 jednostki dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
przybory do pisania,
−
przybory kreślarskie,
−
mierniki elektryczne,
−
kalkulator,
−
zeszyt do ćwiczeń.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.
Określenie tematu zajęć.
2.
Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.
Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.
4.
Podział grupy uczniów na zespoły.
Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.
Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1.
Do czego służy woltomierz?
2.
W jaki sposób włączamy woltomierz do obwodu?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
3.
Do czego służy amperomierz?
4.
W jaki sposób włączamy amperomierz do obwodu?
5.
Do czego służy omomierz?
6.
W jaki sposób włączamy omomierz do obwodu?
7.
Do czego służy watomierz?
8.
W jaki sposób włączamy watomierz do obwodu?
9.
Do czego służy multimetr?
Faza II. Planowanie
1.
W jaki sposób dokonujemy pomiaru mocy?
2.
W jaki sposób dokonujemy pomiaru i regulacji napięcia stałego?
Faza III. Ustalenie
1.
Uczniowie pracując w grupach proponują sposób pomiaru mocy.
2.
Uczniowie pracując w grupach proponują sposób pomiaru i regulacji napięcia stałego.
3.
Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność podanych zależności.
Faza IV. Wykonanie
1.
Uczniowie rysują układu do pomiaru mocy i regulacji napięcia stałego.
2.
Uczniowie dobierają mierniki.
3.
Uczniowie łączą układy.
4.
Uczniowie dokonują pomiarów.
Faza V. Sprawdzanie
1.
Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność zaprojektowanych układów i wykonanych
połączeń. Nauczyciel sprawdza poprawność montażu układów.
2.
Po uzyskaniu aprobaty nauczyciela włączają zasilanie układu.
3.
Uczniowie sprawdzają poprawność działania układów.
Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.
Zakończenie zajęć
Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ich aktywności.
Praca domowa
Dokonaj interpretacji otrzymanych wyników.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
Anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Elektryczne własności materii
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zakwalifikuj substancje znajdujące się na stanowisku laboratoryjnym na trzy grupy:
przewodniki, półprzewodniki i dielektryki. Uzasadnij swój wybór.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać nazwy substancji,
2)
zakwalifikować substancje do trzech wymienionych grup,
3)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie,
−
tekstu przewodniego.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
literatura z rozdziału 7 dotycząca elektrycznych własności materii,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
notatnik.
Ćwiczenie 2
Uzupełnij poniższą tabelę.
Nazwa substancji
Przewodnik
Półprzewodnik
Dielektryk
Woda
Drewno
Guma
Miedź
Złoto
Aluminium
Wełna
Wata
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać nazwy substancji,
2)
zakwalifikować substancje do trzech wymienionych grup,
3)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie,
−
tekstu przewodniego.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
literatura z rozdziału 7 dotycząca elektrycznych własności materii,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
notatnik.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
5.2. Obwody prądu stałego
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz ile będzie wynosić napięcie między punktami A i B, jeżeli potencjał jednego
punktu wynosi V
1
= 5 V, a potencjał drugiego V
2
= 12 V.
Rysunek do ćwiczenia 1[2, s. 17]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeanalizować założenia do ćwiczenia,
2)
narysować rysunek do ćwiczenia,
3)
obliczyć napięcie między punktami A i B,
4)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
kalkulator,
−
notatnik.
Ćwiczenie 2
Oblicz ile wynosi natężenie prądu elektrycznego płynącego przez odbiornik, jeżeli
napięcie U = 220 V a rezystancja R = 29 Ω.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać założenia do ćwiczenia,
2)
narysować rysunek do ćwiczenia,
3)
obliczyć gęstość prądu elektrycznego,
4)
obliczyć natężenie prądu elektrycznego,
5)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
kalkulator,
−
notatnik.
Ćwiczenie 3
Sprawdź słuszność prawa Ohma, mając dany schemat pomiarowy oraz tabele
przedstawione poniżej. Przedstaw otrzymane wyniki oraz dokonaj ich analizy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury dotyczący ćwiczenia,
2)
połączyć układy pomiarowe dotyczące ćwiczenia,
3)
dokonać niezbędnych obliczeń dla potrzeb ćwiczenia,
4)
sporządzić wykres,
5)
przeprowadzić analizę wyników,
6)
wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
zeszyt ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
U
Rs
Ro
Schemat układu pomiarowego do ćwiczenia 3 [opracowanie własne]
Tabela obliczeniowa do ćwiczenia 3 [opracowanie własne]
R1
/
R2
/
U
I
R1
U
I
R2
Cv
α
U
CA
α
I
Cv
α
U
CA
α
I
Lp
V/dz
dz
V
A/dz
dz
A
Ω
V/dz
dz
V
A/dz
dz
A
Ω
1.
2.
3.
Rśr
Rśr
Charakterystyka I= f(U):
R1= ..... . [Ω] R2= ..... . [Ω]
U Rs
Schemat układu pomiarowego do ćwiczenia 3 [opracowanie własne]
Tabela obliczeniowa do ćwiczenia 3 [opracowanie własne]
U
I
R
Cv
Α
U
CA
α
I
Lp.
V/dz
Dz
V
A/dz
dz
A
Ω
1.
2.
3.
4.
5.
Rśr.
Charakterystyka I= f(U)
A
V
V
A
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Ćwiczenie 4
Oblicz rezystancję zastępczą obwodu oraz spadki napięcia na poszczególnych
rezystorach, mając dane: R
1
= 20 Ω i R
2
= 40 Ω. Odbiorniki są połączone szeregowo
i zasilane napięciem U = 12 V.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać założenia do zadania,
2)
wypisać wielkości szukane do zadania,
3)
narysować poglądowy rysunek do zadania,
4)
dokonać niezbędnych obliczeń,
5)
przeprowadzić analizę wyników,
6)
wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory do pisania,
−
przybory kreślarskie,
−
zeszyt ćwiczeń.
Ćwiczenie 5
Oblicz rezystancję zastępczą obwodu, prąd w obwodzie i spadki napięcia na
poszczególnych rezystorach, jeżeli R
1
= 8 Ω, R
2
= 16 Ω, R
3
= 10 Ω, R
4
= 21 Ω. Rezystory
połączone są szeregowo i zasilane napięciem 220 V.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać założenia do zadania,
2)
wypisać wielkości szukane do zadania,
3)
narysować poglądowy rysunek do zadania,
4)
dokonać niezbędnych obliczeń,
5)
przeprowadzić analizę wyników,
6)
wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)
zaprezentować efekt swojej pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory do pisania,
−
przybory kreślarskie,
−
zeszyt ćwiczeń.
Ćwiczenie 6
Sprawdź I prawo Kirchhoffa, mając dany schemat pomiarowy oraz tabele przedstawione
poniżej. Przedstaw otrzymane wyniki oraz dokonaj ich analizy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury dotyczący ćwiczenia,
2)
połączyć układy pomiarowe dotyczące ćwiczenia,
3)
dokonać niezbędnych obliczeń dla potrzeb ćwiczenia,
4)
sporządzić wykres,
5)
przeprowadzić analizę wyników,
6)
wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Środki dydasktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
zeszyt ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Schemat układu pomiarowego do ćwiczenia 6 [opracowanie własne]
W czasie pomiarów należy zwrócić szczególną uwagę na sposób dołączania woltomierza
i amperomierzy. Zaciski przyrządów oznaczone „+” powinny być połączone z punktem
obwodu o wyższym potencjale.
Wyniki zapisujemy w tabeli.
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 6 [opracowanie własne]
U
AB
I
1
I
2
I
3
I
2
+I
3
U
Z
R
z
Lp.
V
A
V
V
V
V
Ω
1
2
Pomiary należy wykonać dwukrotnie, przy różnych nastawach rezystorów R
1
, R
2
, R
3
.
Należy wykonać również obliczenia Rz-rezystancji zastępczej odbiorników (można
skorzystać z prawa Ohma)
Obliczenia Rz:
Ćwiczenie 7
Sprawdź II prawo Kirchhoffa, mając dany schemat pomiarowy oraz tabele przedstawione
poniżej. Przedstaw otrzymane wyniki oraz dokonaj ich analizy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury dotyczący ćwiczenia,
2)
połączyć układy pomiarowe dotyczące ćwiczenia,
3)
dokonać niezbędnych obliczeń dla potrzeb ćwiczenia,
4)
sporządzić wykres,
5)
przeprowadzić analizę wyników,
6)
wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia,
7)
zaprezentować efekt swojej pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca obwodów prądu stałego,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
zeszyt ćwiczeń.
Schemat układu pomiarowego do ćwiczenia 7 [opracowanie własne]
W czasie pomiarów należy zwrócić szczególną uwagę na sposób dołączania woltomierza.
Zacisk przyrządu oznaczony „+” powinien być połączony z punktem obwodu o wyższym
potencjale.
Wyniki zapisujemy w tabeli.
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 7 [opracowanie własne]
U
z
I
U
1
U
2
U
3
U
1
+ U
2
+ U
3
R
z
Lp.
V
A
V
V
V
V
Ω
1
2
Pomiary należy wykonać dwukrotnie, przy różnych nastawach rezystorów R
1
, R
2
, R
3
.
Należy wykonać również obliczenia Rz – rezystancji zastępczej odbiorników (można
skorzystać z prawa Ohma )
Obliczenia Rz:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.3. Ogniwa i akumulatory
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz ile wynosi sprawność pojemnościowa akumulatora ołowiowego, jeżeli Q
wył
= 25
C a Q
ład
= 5 C.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać dane do ćwiczenia,
2)
wypisać szukane do ćwiczenia,
3)
wykonać obliczenia,
4)
dokonać interpretacji wyniku.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dotycząca ogniw i akumulatorów,
−
przybory do pisania,
−
kalkulator,
−
zeszyt ćwiczeń.
Ćwiczenie 2
Oblicz ile wynosi sprawność energetyczna akumulatora ołowiowego, jeżeli W
wył
= 40 J
a W
ład
= 8 J.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wypisać dane do ćwiczenia,
2)
wypisać szukane do ćwiczenia,
3)
wykonać obliczenia,
4)
dokonać interpretacji wyniku.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dotycząca ogniw i akumulatorów,
−
przybory do pisania,
−
kalkulator,
−
zeszyt ćwiczeń.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
5.4. Maszyny elektryczne
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypisz dane znajdujące się na tabliczce znamionowej bocznikowego prądu stałego
znajdującego się na stanowisku pomiarowym. Zanotuj te dane. Wskaż elementy budowy
silnika oraz określ, jakie spełniają te elementy funkcje.
1. Dane znamionowe
TYP
………………….
zn
P
………………….
[kW]
n
U
………………….
[V]
n
I
………………….
[A]
wn
I
………………….[A]
n
n
………………….
[obr/min]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
dokonać oględzin silnika bocznikowego prądu stałego,
2)
znaleźć tabliczkę znamionową,
3)
wypisać dane znajdujące się na tabliczce znamionowej silnika,
4)
wskazać elementy budowy silnika,
5)
określić jakie spełniają funkcje,
6)
wyciągnąć wnioski,
7)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotyczącą maszyn elektrycznych,
−
przybory do pisania,
−
notatnik.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Ćwiczenie 2
Odczytaj dane z tabliczki znamionowej silnika prądu przemiennego a następnie dobierz
ten silnik do urządzenia technicznego.
Rysunek do ćwiczenia 2 [14]
1. Dane znamionowe
TYP
………………….
zn
P
………………….
[kW]
n
U
………………….
[V]
n
I
………………….
[A]
wn
I
………………….[A]
n
n
………………….
[obr/min]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
dokonać oględzin silnika prądu stałego,
2)
odszukać tabliczkę znamionową,
3)
wypisać dane znajdujące się na tabliczce znamionowej silnika,
4)
dobrać silnik do urządzenia technicznego,
5)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotyczącą maszyn elektrycznych,
−
przybory do pisania,
−
notatnik.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5.5. Elektryczne źródła ciepła
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zmierz i zanotuj napięcie termoelektryczne termoelementu znajdującego się na
stanowisku laboratoryjnym. Wyniki porównaj z drugim termoelementem. Dokonaj
interpretacji wyników.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać uważnie ćwiczenie,
2)
wypisać założenia do ćwiczenia,
3)
dokonać pomiaru napięcia termoelektrycznego,
4)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca elektrycznych źródeł ciepła,
−
przybory do pisania,
−
notatnik.
Ćwiczenie 2
Rozróżnij generatory znajdujące się na stanowisku laboratoryjnym. Napisz, do czego one
służą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać uważnie ćwiczenie,
2)
wypisać założenia do ćwiczenia,
3)
wypisać do czego służą generatory,
4)
zaprezentować efekt swojej pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca elektrycznych źródeł ciepła,
−
przybory do pisania,
−
notatnik.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
5.6. Elektryczne źródła światła
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Oblicz, jaką jest wartość natężenia oświetlenia w pomieszczeniu mieszkalnym, jeżeli
strumień świetlny wynosi 20 lm, a pole powierzchni pomieszczenia 5 m
2
.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać uważnie ćwiczenie,
2)
wypisać założenia do ćwiczenia,
3)
podać zależność pozwalającą obliczyć natężenie oświetlenia,
4)
obliczyć natężenie oświetlenia,
5)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca elektrycznych źródeł światła,
−
przybory do pisania,
−
kalkulator,
−
notatnik.
Ćwiczenie 2
Dobierz rodzaj i parametry oświetlenia budynku o wymiarach 25 m x 50 m, który
zamierza wybudować inwestor.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przeczytać uważnie ćwiczenie,
2)
wypisać założenia do ćwiczenia,
3)
podać rodzaj oświetlenia,
4)
podać parametry oświetlenia,
5)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
literatura z rozdziału 7 dotycząca elektrycznych źródeł światła,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
kalkulator,
−−−−
notatnik.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
5.7. Instalacje elektryczne
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj rodzaj instalacji elektrycznej oraz elementy wchodzące w skład instalacji
elektrycznej, której schemat znajduje się na stanowisku laboratoryjnym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
obejrzeć schemat podłączonej instalacji elektrycznej,
2)
odczytać schemat instalacji elektrycznej,
3)
rozpoznać rodzaj instalacji elektrycznej,
4)
rozpoznać elementy wchodzące w skład instalacji elektrycznej,
5)
zaprezentować efekt swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Środki dydaktyczne:
−−−−
literatura z rozdziału 7 dotycząca instalacji elektrycznej,
−−−−
przybory kreślarskie,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
notatnik.
Ćwiczenie 2
Mając dany rysunek z fragmentem instalacji elektrycznej rozpoznaj elementy wchodzące
w skład tej instalacji. Wypisz i nazwij te elementy.
Rysunek do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
przerysować układy instalacji elektrycznej,
2)
narysować symbole zastosowane w podanej instalacji elektrycznej,
3)
nazwać te symbole,
4)
przerysować symbole instalacji elektrycznej,
5)
zaprezentować symbole na tablicy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
poradnik dla ucznia,
−
literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla ucznia,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
notatnik.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
5.8. Miernictwo elektryczne
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokonaj pomiaru mocy prądu stałego oraz sporządź sprawozdanie. Zaprezentuj
otrzymane wyniki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury dotyczący pomiaru mocy,
2)
połączyć układy pomiarowe dotyczące pomiaru mocy,
3)
dokonać niezbędnych obliczeń,
4)
przeprowadzić analizę wyników,
5)
wyciągnąć wnioski,
6)
przeprowadzić analizę otrzymanych wyników,
7)
zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca miernictwa elektrycznego,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
notatnik.
Rysunek do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
Rysunek do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
Wzory do obliczeń:
P
P
P
O
∆
−
=
)
(
)
(
2
0
A
IW
A
IW
O
R
R
I
U
U
I
P
+
=
+
=
∆
IW
IW
R
I
U
⋅
=
0
A
A
R
I
U
⋅
=
0
gdzie:
−
A
R
rezystancja amperomierza
−
IW
R
rezystancja cewki prądowej watomierza
)
1
1
(
)
(
2
0
0
V
UW
V
UW
R
R
U
I
I
U
P
+
=
+
=
∆
UW
UW
R
U
I
0
=
V
O
V
R
U
I
=
gdzie:
−
V
R
rezystancja woltomierza
−
UW
R
rezystancja cewki napięciowej watomierza.
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
I
U
I
U
P
⋅
=
'
P
'
P
∆
P
P
P
∆
−
=
'
'
0
P
P
P
∆
−
=
0
Lp.
układ
A
V
W
W
W
W
W
1
2
a
1
2
b
Rysunek do ćwiczenia 1 [opracowanie własne]
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Tabela pomiarowa do schematu pomiarowego [opracowanie własne]
W
R
W
U
0
U
0
P
Odbiornik
Ω
V
V
W
1
Odb. 1
2
1
Odb. 2
2
Ćwiczenie 2
Dokonaj pomiaru i regulacji napięcia stałego. Dobierz aparaturę kontrolno – pomiarową.
Zaprezentuj otrzymane wyniki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury w celu wykonania pomiaru napięcia i prądu,
2)
połączyć układy pomiarowe w celu wykonania pomiaru napięcia i prądu,
3)
dokonać pomiarów,
4)
przeanalizować wyniki,
5)
zinterpretować wyniki,
6)
zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca miernictwa elektrycznego,
−
notatnik.
U= 24V
Rysunek do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
V
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Zakres
α
max
Cv
α
U
Lp.
V
dz
V/dz
dz
V
1.
2.
Rysunek do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
Cv
Α
U
1
U
2
U
2
/U
1
Położenie
Suwaka
Lp.
V/dz
Dz
V
V
V
Skrajne
dolne
1.
¼
dług.
2.
Ś
rod-
kowe
3.
¾
dług.
4.
Skrajne
Górne
5.
Rysunek do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
V
U
2
U
1
R
s
V
V
U
b
V
w
R
s
U
R
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 2 [opracowanie własne]
n
1
=
n
2
=
Lp.
U
w
U
b
n
1
·
U
b
∆
U
Uw
U
b
n
2
·
U
b
∆
U
Klasa
dokładności
1.
2.
3.
4.
5.
Ćwiczenie 3
Wykonaj pomiar natężenia prądu metodą bezpośrednią dla kilku wartości rezystancji
odbiornika R
o
, np. 100
Ω
, 1000
Ω
, 5 k
Ω
, 10 k
Ω
. Wyniki pomiarów i obliczeń umieść
w tabeli.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury w celu wykonania pomiaru napięcia i prądu,
2)
połączyć układy pomiarowe w celu wykonania pomiaru napięcia i prądu,
3)
dokonać pomiarów,
4)
przeanalizować wyniki,
5)
zinterpretować wyniki,
6)
zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca miernictwa elektrycznego,
−
notatnik.
Rysunek do ćwiczenia 3 [opracowanie własne]
A
R
o
I
A
E
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 3 [opracowanie własne]
rezystancja
R
o
zakres
pomiarowy I
N
wskazanie
I
A
klasa
miernika
Ω
mA
mA
%
parametry
miernika
R
A
= ....
Ω
Ćwiczenie 4
Zmierz rezystancję wybranych rezystorów korzystając z omomierza cyfrowego. Pomiar
R
xc
omomierzem cyfrowym potraktować jako poprawny. Zanotuj także wartości rezystancji
(wraz z tolerancją) określone przez producenta (nadruk na rezystorze).
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
sporządzić wykaz aparatury w celu wykonania pomiaru napięcia i prądu,
2)
połączyć układy pomiarowe w celu wykonania pomiaru napięcia i prądu,
3)
dokonać pomiarów,
4)
przeanalizować wyniki,
5)
zinterpretować wyniki,
6)
zaprezentować efekty swojej pracy.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
aparatura kontrolno-pomiarowa,
−
przybory kreślarskie,
−
przybory do pisania,
−
literatura z rozdziału 7 dotycząca miernictwa elektrycznego,
−
notatnik.
Tabela pomiarowa do ćwiczenia 4 [opracowanie własne]
R
xc
wartość
R
moc
P
I
max
Ω
Ω
W
mA
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
5.9. Zasady bezpiecznej eksploatacji urządzeń elektrycznych
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz, na podstawie wartości znamionowych urządzeń elektrycznych środki ochrony
przeciwporażeniowej.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wymienić elementy będące na wyposażeniu instalacji elektrycznej,
2)
podać na podstawie dokumentacji technicznej znamionowe parametry pracy urządzeń,
3)
dobrać na podstawie wypisanych wartości znamionowych urządzeń zabezpieczenie
nadprądowe do układu,
4)
dobrać na podstawie wartości znamionowych urządzeń audiowizualnych zabezpieczenie
różnicowoprądowe.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
regulaminy i instrukcje urządzeń elektrycznych,
−−−−
dokumentacja techniczna urządzeń,
−−−−
zabezpieczenia nadprądowe oraz ich dokumentacja techniczna,
−−−−
literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad bezpiecznej eksploatacji urządzeń elektrycznych.
Ćwiczenie 2
Dobierz środki ochrony przeciwporażeniowej, w którym znajdują się podstawowe
urządzenia elektryczne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
wymienić urządzenia elektryczne do projektowanej instalacji elektrycznej,
2)
podać na podstawie dokumentacji technicznej znamionowe parametry pracy urządzeń,
np. napięcie znamionowe, prąd znamionowy,
3)
dobrać na podstawie wypisanych wartości znamionowych urządzeń zabezpieczenie
nadprądowe do układu,
4)
dobrać
na
podstawie
wartości
znamionowych
urządzeń
zabezpieczenie
różnicowoprądowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
regulaminy i instrukcje urządzeń,
−−−−
dokumentacja techniczna urządzeń audiowizualnych,
−−−−
zabezpieczenia nadprądowe oraz ich dokumentacja techniczna,
−−−−
literatura z rozdziału 7 dotycząca zasad bezpiecznej eksploatacji urządzeń elektrycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
5.10. Podstawowe pojęcia z elektroniki, wykorzystanie elektroniki
w przemyśle optycznym
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zbuduj z bramek NAND i NOR układ odpowiadający: negacji, sumy logicznej, iloczynu
logicznego, układu zadanego przez nauczyciela, układu własnej inwencji. Każdy
z utworzonych układów zaopatrzony w tabele prawdziwości z pomiarów, która potwierdzona
będzie zapisanym i zminimalizowanym wyrażeniem logicznym.
Realizacja funkcji NOT przy pomocy Bramek NAND i NOR
NAND
NOR
Realizacja funkcji OR przy pomocy bramek NAND I NOR
NAND
NOR
Realizacja funkcji AND z bramek NOR i NAND
NOR
NAND
Realizacja układu zadanego przez nauczyciela
Realizacja układu własnej inwencji.
a
b
Y
0
0
1
1
1
0
a
b
Y
0
0
1
1
1
0
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
Spis przyrządów:
Płytki użyte do wykonania ćwiczenia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania oraz omówić zakres i technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
narysować badane bramki,
2)
połączyć badane bramki,
3)
zanotować wyniki.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−−−−
płytki użyte do wykonania ćwiczenia,
−−−−
przybory do pisania,
−−−−
notatnik,
−−−−
literatura zgodna z punktem 7 dotycząca podstawowych pojęć z elektroniki,
wykorzystania elektroniki w przemyśle optycznym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj elementy elektroniczne znajdujące się na stanowisku laboratoryjnym. Dokonaj
krótkiej ich prezentacji.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
rozpoznać elementy elektroniczne,
2)
nazwać te elementy,
3)
dokonać krótkiej ich prezentacji.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
elementy elektroniczne
−
przybory do pisania,
−
notatnik,
−
literatura zgodna z punktem 7 dotycząca podstawowych pojęć z elektroniki,
wykorzystania elektroniki w przemyśle optycznym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
5.11. Automatyka na usługach przemysłu optycznego
5.11.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj obiektyw aparatu cyfrowego optycznego od lustrzanego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
rozpoznać elementy znajdujące się na stole laboratoryjnym,
2)
nazwać te elementy,
3)
dokonać krótkiej ich prezentacji.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
elementy automatyki,
−
przybory do pisania,
−
notatnik,
−
literatura zgodna z punktem 7 dotycząca automatyki na usługach przemysłu optycznego.
Ćwiczenie
Rozpoznaj elementy aparatu cyfrowego znajdujące się na stole laboratoryjnym. Nazwij te
elementy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment
rozdziału Materiał nauczania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1)
rozpoznać elementy aparatu cyfrowego,
2)
nazwać te elementy,
3)
dokonać krótkiej ich prezentacji.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
−
ć
wiczenie praktyczne.
Ś
rodki dydaktyczne:
−
elementy aparatu cyfrowego
−
przybory do pisania,
−
notatnik,
−
literatura zgodna z punktem 7 dotycząca automatyki na usługach przemysłu optycznego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test do jednostki modułowej „Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki
w sprzęcie optycznym”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 8, 10, 11, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 7 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. b, 4. a, 5. a, 6. d, 7. b, 8. a, 9. b, 10. c, 11. c,
12. b, 13. b, 14. b, 15. b, 16. c, 17. c, 18. c, 19. c. 20. c
Plan testu
Nr
zad.
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić sposób ochrony przez samoczynne
wyłączenie zasilania
A
P
b
2
Określić sposób ochrony przed skutkami
nadmiernego wzrostu napięcia wskutek
wyładowania atmosferycznego
A
P
b
3
Rozpoznać na rysunku wyłącznik
A
P
b
4
Rozpoznać na rysunku wyłącznik
A
P
a
5
Wskazać środki ochrony układu oddechowego
A
P
a
6
Wskazać środki ochrony wzroku
A
P
d
7
Wskazać środki ochrony podczas lutowania
elementów elektronicznych
A
P
b
8
Wskazać zastosowanie opaski uciskowej
C
PP
a
9
Wskazać sposób udzielania pierwszej pomocy
C
P
b
10 Wskazać sposób masażu serca
C
PP
c
11 Wskazać sposób udrożnienia dróg oddechowych
podczas wypadku przy pracach monterskich
C
PP
c
12 Określić jednostkę natężenia prądu elektrycznego
A
P
b
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
13 Zdefiniować pojęcie konduktacji
A
P
b
14 Rozpoznać na schemacie silnik
C
P
b
15 Rozpoznać na rysunku symbol
C
PP
b
16 Rozpoznać na rysunku symbol
C
PP
c
17 Rozpoznać na rysunku symbol
C
PP
c
18 Wskazać sposób pomiaru rezystancji
C
PP
c
19 Rozpoznać na schemacie symbole
C
PP
c
20 Rozpoznać na rysunku symbol
C
P
c
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1.
Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2.
Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.
Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.
Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5.
Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.
Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.
Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8.
Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9.
Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
10.
Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11.
Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12.
Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13.
Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14.
Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6.
Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku.
7.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8.
Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9.
Na rozwiązanie testu masz 60 min.
Powodzenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Ochrona przez samoczynne wyłączenie zasilania polega na
a)
zasilaniu odbiornika lub grupy odbiorników za pomocą transformatora separacyjnego
lub przetwornicy.
b)
szybkim wyłączeniu instalacji spod napięcia, gdy nastąpi zwarcie części będącej pod
napięciem fazowym z dostępną częścią przewodzącą.
c)
zastosowaniu w fabrycznie produkowanych urządzeniach izolacji o parametrach
ograniczających do minimum możliwości porażenia prądem elektrycznym.
d)
odizolowaniu od ziemi urządzeń elektrycznych.
2. Najlepszym środkiem ochrony przed skutkami nadmiernego wzrostu napięcia wskutek
wyładowania atmosferycznego jest zastosowanie
a)
bezpieczników topikowych.
b)
wyłączników nadmiarowo-prądowych.
c)
odgromników.
d)
wyłączników różnicowoprądowych.
3. Na rysunku przedstawiono
a)
wyłącznik nadprądowy.
b)
wyłącznik różnicowoprądowy.
c)
stycznik.
d)
przekaźnik bistabilny.
4. Fotografia przedstawia
a)
wyłącznik nadprądowy.
b)
wyłącznik różnicowoprądowy.
c)
stycznik.
d)
przekaźnik bistabilny.
5. I prawo Kirchhoffa dotyczy
a)
prądów.
b)
napięć.
c)
mocy.
d)
prądów i napięć.
6. Prawo Ohma ma postać
a)
U = RI.
b)
I = U/R.
c)
R = U/I.
d)
R = 2U/I.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
7. Jednostka rezystancji jest
a)
ohm.
b)
volt.
c)
amper.
d)
wat.
8. Zależność pomiędzy natężeniem prądu I, napięciem V oraz opornością R w obwodzie
elektrycznym zapisana wzorem U = RI nazywamy prawem
a)
Ohma.
b)
Kirchhoffa.
c)
Pascala.
d)
Newtona.
9. Na podstawie tabliczki znamionowej umieszczonej na rysunku poniżej napięcie zasilające
to urządzenie wynosi
a)
220/380V.
b)
122/240V.
c)
220/280V.
d)
120/380V.
10. Przedstawiony na rysunku symbol to
a)
łącznik jednobiegunowy.
b)
łącznik schodowy.
c)
łącznik krzyżowy.
d)
łącznik świecznikowy.
11. Najskuteczniejszą i najprostszą metodą udrożnienia dróg oddechowych podczas wypadku
przy pracach monterskich jest
a)
wyciągnięcie i przytrzymanie języka.
b)
przygięcie głowy do mostka.
c)
usunięcie ciał obcych z jamy ustnej i odgięcie głowy do tyłu.
d)
odgięcie głowy do tyłu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
12. Jednostką natężenia prądu elektrycznego jest
a)
volt.
b)
amper.
c)
wat.
d)
ohm.
13.
Konduktancją nazywamy
a)
iloraz napięcia i prądu.
b)
odwrotność rezystancji.
c)
przewodność właściwą metali.
d)
iloraz prądu i napięcia.
14.
Na schemacie znajduje się schemat
a)
silnika obcowzbudnego.
b)
silnika bocznikowego.
c)
silnika szeregowego.
d)
silnika szeregowo-bocznikowego.
15.
Element oznaczony na rysunku to
a)
rezystor.
b)
kondensator.
c)
cewka.
d)
ź
ródło napięcia.
16.
Symbol przedstawiony na rysunku przedstawia
a)
watomierz.
b)
woltomierz.
c)
diodę.
d)
fototranzystor.
17.
Symbolem E1 na rysunku oznaczono
a)
voltomierz.
b)
rezystancja.
c)
ź
ródło napięcia.
d)
kondensator.
18.
Do pomiaru rezystancji służy
a)
amperomierz.
b)
voltomierz.
c)
omomierz.
d)
watomierz.
19.
Symbolem V na rysunku oznaczono
a)
voltomierz.
b)
rezystancja.
c)
ź
ródło napięcia.
d)
kondensator.
W
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
20.
W układzie elektrycznym symbolem
oznacza się
a)
woltomierz.
b)
watomierz.
c)
amperomierz.
d)
omomierz.
A
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprzęcie optycznym
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Zastosowanie elektrotechniki
i elektroniki w sprzęcie optycznym”
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
−
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 12, 13, 14, 20 są z poziomu podstawowego,
−
zadania 8, 10, 11, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry - za rozwiązanie 19 zadań, w tym 8 z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. b, 5. c, 6. c, 7. a, 8. c, 9. c, 10. a, 11. d,
12. a, 13. c, 14. a, 15. c, 16. c, 17. b, 18. b, 19. c. 20. a
Plan testu
Nr
zadania
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna
odpowiedź
1
Określić jednostkę napięcia elektrycznego
A
P
a
2
Zdefiniować pojęcie definicje konduktancji
A
P
b
3
Określić jednostkę mocy czynnej
A
P
a
4
Rozpoznać symbol przedstawiony na
rysunku
A
P
b
5
Rozpoznać symbol przedstawiony na
rysunku
A
P
c
6
Rozpoznać symbol przedstawiony na
rysunku
A
P
c
7
Określić wartość częstotliwości
A
P
a
8
Rozpoznać oznaczenie przedstawione na
rysunku
C
PP
c
9
Rozpoznać symbol przedstawiony na
rysunku
C
P
c
10
Rozpoznać wartość napięcia na podstawie
tabliczki zasilającej
C
PP
a
11
Rozpoznać miernik do pomiaru napięcia
C
PP
d
12
Zdefiniować prawo Oha
A
P
a
13
Zdefiniować prawo Kirchhoffa
A
P
c
14
Zdefiniować prawo Kirchhoffa
C
P
a
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
15
Obliczyć rezystancję zastępczą
C
PP
c
16
Obliczyć rezystancję zastępczą
C
PP
c
17
Obliczyć rezystancję zastępczą
C
PP
b
18
Obliczyć wartość prądu
C
PP
b
19
Obliczyć wartość napięcia
C
PP
c
20
Wskazać zagrożenie podczas demontażu
urządzenia elektrycznego
C
P
a
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1.
Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2.
Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.
Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.
Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5.
Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.
Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.
Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8.
Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
9.
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
10.
Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.
11.
Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12.
Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13.
Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
14.
Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
15.
Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1.
Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.
Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.
Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.
Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5.
Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.
6.
Zadania wymagają stosunkowo prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed
wskazaniem poprawnego wyniku.
7.
Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8.
Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9.
Na rozwiązanie testu masz 60 min.
Powodzenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
50
Materiały dla ucznia:
−
instrukcja,
−
zestaw zadań testowych,
−
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1.
Jednostką napięcia elektrycznego jest
a)
volt.
b)
amper.
c)
wat.
d)
ohm.
2.
Konduktancją nazywamy
a)
iloraz napięcia i prądu.
b)
odwrotność rezystancji.
c)
przewodność właściwą metali.
d)
iloraz prądu i napięcia.
3.
Jednostka mocy czynnej jest
a)
wat.
b)
voltoamper.
c)
var.
d)
ohm
4.
Element oznaczony na rysunku to
a)
rezystor.
b)
kondensator.
c)
cewka.
d)
ź
ródło napięcia.
5.
Element przedstawiony na rysunku to
a)
dioda.
b)
tranzystor.
c)
fotodioda.
d)
fototranzystor.
6.
Symbol przedstawiony na rysunku przedstawia
a)
tranzystor.
b)
tyrystor.
c)
diodę.
d)
fototranzystor.
C
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
51
7.
Jedną z podstawowych właściwości napięcia zasilającego urządzenie elektryczne jest
częstotliwość sieciowa, która wynosi
a)
50 Hz.
b)
60 Hz.
c)
70 Hz.
d)
80 Hz.
8.
W układzie jak na rysunku poniżej symbolem W oznaczono
a)
voltomierz.
b)
amperomierz.
c)
watomierz.
d)
omomierz.
9.
W układzie jak na rysunku poniżej symbole V oznaczono
a)
amperomierz.
b)
watomierz.
c)
voltomierz.
d)
ż
arówkę.
U
10.
Na podstawie tabliczki znamionowej umieszczonej na rysunku poniżej napięcie
zasilające to urządzenie wynosi
a)
220/380V.
b)
122/240V.
c)
220/280V.
d)
120/380V.
V
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
52
11.
Do pomiaru napięcia elektrycznego wykorzystujemy
a)
amperomierz.
b)
watomierz.
c)
omomierz.
d)
woltomierz.
12.
Zależność pomiędzy natężeniem prądu I, napięciem V oraz opornością R w obwodzie
elektrycznym zapisana wzorem U = RI nazywamy prawem
a)
Ohma.
b)
Kirhoffa.
c)
Pascala.
d)
Newtona.
21.
Prawo dotyczące bilansu napięć w obwodzie elektrycznym nazywamy prawem
a)
I Kirchhoffa.
b)
Ohma.
c)
II Kirchhoffa.
d)
Pascala.
14.
Prawo dotyczące bilansu prądów w węźle obwodu elektrycznego nazywamy prawem
a)
I Kirchhoffa.
b)
Ohma.
c)
II Kirchhoffa.
d)
Pascala.
15.
Rezystancja zastępcza szeregowo połączonych trzech rezystorów o opornościach
Ω
=
10
5
1
R
,
Ω
=
4
1
2
R
,
Ω
=
4
2
3
R
wynosi
a)
Ω
10
4
.
b)
Ω
10
8
.
c)
Ω
4
5
.
d)
Ω
5
4
.
16.
Rezystancję zastępczą obwodu równoległego oblicza się wg wzoru
a)
b)
c)
d)
n
Z
R
R
R
R
1
.....
1
1
2
1
+
+
=
n
Z
R
R
R
R
.....
1
2
1
+
+
=
n
Z
R
R
R
R
1
.....
1
1
1
2
1
+
+
=
n
Z
R
R
R
R
.....
2
1
+
+
=
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
53
17.
W układzie na rysunku rezystancja zastępcza wynosi
a)
1 R.
b)
2 R.
c)
3 R.
d)
0,5 R.
18.
Woltomierz o rezystancji wewnętrznej Rv = 200 kΩ wskazuje napięcie U = 10 V. Prąd
w woltomierzu wynosi
a)
40 µA.
b)
50 µA.
c)
60 µA.
d)
70 µA.
19.
W grzejniku o rezystancji R = 55 Ω wartość prądu wyniosła I = 4 A. Napięcie
doprowadzone do grzejnika wynosi
a)
180 V.
b)
200 V.
c)
220 V.
d)
230 V.
20.
Podczas demontażu urządzenia elektrycznego może nastąpić
a)
porażenie prądem elektrycznym.
b)
zjawisko kompatybilności elektrycznej.
c)
szybkie wyłączenie instalacji spod napięcia.
d)
migotanie komór serca.
R
2R
R
R
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
54
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko ...............................................................................
Zastosowanie elektrotechniki i elektroniki w sprzęcie optycznym
Zakreśl poprawną odpowiedź.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1
a
b
c
d
2
a
b
c
d
3
a
b
c
d
4
a
b
c
d
5
a
b
c
d
6
a
b
c
d
7
a
b
c
d
8
a
b
c
d
9
a
b
c
d
10
a
b
c
d
11
a
b
c
d
12
a
b
c
d
13
a
b
c
d
14
a
b
c
d
15
a
b
c
d
16
a
b
c
d
17
a
b
c
d
18
a
b
c
d
19
a
b
c
d
20
a
b
c
d
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
55
7. LITERATURA
1.
Boczkowski A.: Wymagania techniczno-użytkowe dla instalacji i urządzeń elektrycznych
w obiektach budowlanych. Wiad. Elektrotechniczne, nr 5/1991
2.
Bolkowski S.: Elektrotechnika. Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2005
3.
Goźlińska E.: Maszyny elektryczne. Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1995
4.
Lichnowski J.: Urządzenia elektryczne na placu budowy. Arkady, Warszawa 1977
5.
Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. WNT, Warszawa 1996
6.
Michel K., Sapiński T.: Czytam rysunek elektryczny. WSiP, Warszawa 1996
7.
Orlik W.: Egzamin kwalifikacyjny elektryka w pytaniach i odpowiedziach.
Wydawnictwo KaBe, Krosno 2006
8.
Pazdro K., Wolski A.: Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych w pytaniach
i odpowiedziach. Wyd. V. WNT, Warszawa 1966
9.
Praktyczna elektrotechnika ogólna. Podręcznik dla uczniów średnich i zawodowych szkół
technicznych. Wydawnictwo Rea, Warszawa 2003
10.
Sowa A.: Ochrona odgromowa i przepięciowa. SInpol H.T.-Kielce, Kielce 1998
11.
Strzyżewski J., Rottermund H.: Elektryczność w twoim domu. WNT, Warszawa 1998
12.
Vademecum elektryka. Poradnik dla inżynierów, techników i studentów. Pod redakcją
Jana Strojnego. Biblioteka COSIW. SEP, Warszawa 2004
13.
Wołkowiński K.: Instalacje elektroenergetyczne. Zagadnienia wybrane. Wyd. V, WNT
Warszawa 1973
14.
www.elektroda.pl
15.
www.e-instalacje.pl
16.
www.aparatycyfrowe.pl
17.
www.e-elektrotechnika.net.pl