Wykład 5 19.12.2010

Podstawowe funkcje organizacji międzynarodowych

1. Funkcja koncepcyjno – programowa

Państwa tworzą organizacje międzynarodowe po to, by rozwiązywać problemy o znaczeniu
globalnym. Każda organizacja jest odpowiedzialna za realizowanie określonych
programów. Najczęściej jest on określony w statucie organizacji międzynarodowej, są one
na bieżąco aktualnizowane (te programy). Programy przyjete przez oraganizacje
międzynarodowe to najczęściej historyczne drogowskazy jak np. Powszechna Deklaracja
Praw Człowieka (1948), która wyznacza cele wszystkich organizacji międzynarodowych we
wszystkich sferach.

Funkcje koncepcyjno – programowe podejmowane są przez wszystkie organizacje
międzynarodowe. Najczęściej są widoczne w przypadku rodziny organizacji
międzynarodowej, np. agencji wyspecjalizowanych ONZ m.in.

–

programy eddukacyjne (UNESCO)

–

programy zwalczania chorób (WHO)

–

programy zwalczania terroryzmu

–

programy ochrony środowiska naturalnego.

Funkcje koncepcyjno – programowe w sferze społecznej organizacji międzynarodowej
sprowadza się do upowszechniania idei i rozwiązań społecznych w zakresie uprawnień
pracowniczych, planowego rozwoju gospodarczego, w zakresie ubezpieczeń społecznych,
powszechnej alfabetyzacji, równego traktowania mężczyzn i kobiet, w zakresie
rozwiązywania kluczowych kwestii (problemów) globalnych.

2. Funkcja normotwórcza (normatywna)

Realizacja przyjętych przez organizację programów działania wymaga respektowania przez
państwa członkowskie reguł postępowania. Organizacje międzynarodowe wprowadzają

pewne normy, które powinny być przestrzegane przez państwa, rządy czy podmioty
gospodarcze.

Normy takie formułowane są w uchwałąch organizacji, których siła oddziaływania zależy
od autorytetu organizacji międzynarodowych.
Normy stanowione przez organizacje międzynarodowe dzielimy na

–

normy prawne

–

normy polityczne.

W sferze MPS przybierają one formę róznego rodzaju konwencji, deklaracji, które dotyczą
m.in. praw kobiet, ochrony środowiska, polityki zatrudnienia, statusu uchodźtwa etc.

3. Funkcje integrujące

Wyraża się ona w dążeniu do harmonizacji, a nawet unifikowania zasad i reguł
odnoszących się do stosunków wewnętrznych w państwach w wybranych dziedzinach.

Początkowo motywem tej funkcji były potrzeby obrotu gospodarczego (?). P{óżniej też
przestrzeganie praw człowieka, poprawa warunków życia i pracy etc.
Funkcja integrująca jest zatem pewnym aspektem funkcji normatywnej gdyż normy
projektowane przez organizacje międzynarodowe nie odnoszą się tylko do stosunków
między państwami ale i stosunków wewnątrzpaństwowych.

Nowym aspektem funcji integrującej są koncepcje relacji między państwami i
organizacjami międzynarodowymi kształtowane w Europie w II połowie XX wieku. Chodzi o
relacje wynikające z procesu integrowania się gospodarek różnych krajów.

Cechy w nowym (!!!!!) aspekcie :

1. funckaj itegrująca wyraża się w tym, że organizacje międzynarodowe przejmują

niekiedy szereg kompetencji państw narodowych,

2. organizacje międzynarodowe mogą stanowić prawo obowiązujące w państwach

członkowskich czy narodowych,

3. organizacje międzynarodowe mogą zawierać umowy międzynarodowe w imieniu

państw członkowskich,

4. organizacje międzynarodowe mogą podejmować środki dyscyplinujące państwa

członkowskie.

4. Funkcje operacyjne

Należą do najbardziej praktycznych funkcji organizacji międzynarodowych, a na
realizowanie ich składają się działania które organizacje międzynarodowe podejmują na
podstawie własnych decyzji. Sprowadza się to do udzielania państwom przez organizacje
międzynarodowe różnorakiej pomocy doraźnej służącej ich rozwojowi społeczno –
gospodarczemu. Ta pomoc przybiera różne formy, np :

–

operacje pokojowe,

–

pomoc ofiarom wojny,

–

pomoc dla uchodźców,

–

świadczenia pomocy technicznej,

–

operacje kredytowe,

–

prowadzenie badań,

–

sporządzanie ekspertyz, raportów.

Podejmowane funkcje operacyjne cechują wszystkie organizacje międzynarodowe, ale
obok nich obejmuje także międzynarodowe organizacje finansowe, które mogą
kredytować ważne przedsięwzięcia rozwojowe krajów opóźnionych w rozwoju
cywilizacyjnym.

Skala wypełniania funkcji operacyjnych przez organizacje międzynarodowe jest w gruncie
rzeczy niezbyt duża z powodów finansowych ! Środki na doraźną pomoc operacyjną
pochodzą wyłącznie ze składek państw członkowskich.

5. Funkcja kontrolna

Możliwość praktycznego weryfikowania realizowania zadań organizacji międzynarodowych,
kontrolowania czy uchwalone standardy, normy są przez państwa członkowskie
wprowadzane do życia.

Wypełnianie funckji kontrolnej jest bardzo trudne w organizacjach o charakterze
koordynacyjnym, bowiem możliwości oddziaływania na państwa są bardzo niewielkie (ma
tylko koordynować).
W organizacjach typu koordynacyjnego dominują najprostrze i najmniej włdcze formy
kontroli w postaci m.in.:

–

analiz, które organizacje międzynarodowe opracowują na podstawie dostępnych
informacji otrzymanych od państw członkowskich

–

badań sondażowych,

–

powoływania zespołów do zbadania stanów realizacji zadań,

–

misje obserwacyjne dotyczące sfery społecznej i politycznej, które występuję
współcześnie najczęściej.

Wypełnianie funkcji kontrolnych w organizacjach typu koordynacyjnego państwa chętnie
powołuje sie na zakaz ingerencji organizacji międzynarodowych w sprawy wewnętrzne, co
bardzo utrudnia wypełnianie tej funkcji.

Funkcja kontrolna w organizacjach typu integracyjnego wykonywanie funkcji opiera się na
uprawnieniach władczych w stosunku do państw członkowskich np. nakładanie kar
finansowych, skierowanie sprawy do sądu międzynarodowego.

W efekcie wykonywanych funkcji organizacje międzynarodowe mogą poprawiać

swój prestiż na arenie międzynarodowej co jednak wiąże się także z utratą suwerenności
państw członkowskich (zwłaszcza w organizacjach typu integracyjnego).

Wszystkie wymienione funkcje organizacji międzynarodowych działające w sferze MPS
wyznaczają ich specyficzne cechy podmiotowe a konkretnie cechy różniące organizacje
międzynarodowe działające w sferze PS od podmiotów narodowej PS.

Generalnie polityka społeczna prowadzona przez instytucje narodowe różni się dalece od
polityki społecznej prowadzonej przez instytucje międzynarodowe. Różnica ta wynika z
cech podmiotowych organizacji międzynarodowych :

1. Środowisko międzynarodowe ma charakter policentryczny; policentryzm jest coraz

mocniej ograniczony współcześnie przez sojusze polityczne, wojskowe,
ekonomiczne.
Żadna organizacja międzynarodowa nie może jednostronnie narzucać jakiemuś
państwu członkowskiemu decyzji czy rozwiązań. Nawet ONZ nie stanowi rządu
światowego, nie jest organizacją ponadnarodową czy ponadpaństwową. Nie ma
prostej analogii między władząpaństwową a władzą organizacji międzynarodowej.

Specyficzną ich cechą są słabe zdolności egzekucyjne,

wykonawcze, a ponadto żadna organizacja międzynarodowa nie jest w
pełni samodzielną instytucją polityczną, a także nie dysponuje takim
aparatem wykonawczym jaki posiada władza państwowa.

2. Zasadniczym celem powołania każdej organizacji międzynarodowej jest

poszukiwanie i realizowanie rozwiązań, które mogłyby być zaakceptowane przez
większość jej członków. Wynika to z tego, że bardzo często głos decydujący
odnośnie programu działania mają w organizacji kraje o największej liczebności,
które mogą forsować rozwiazania najbardziej korzystne dla siebie. Obserwuje się
wyraźną presję krajów Trzeciego Świata, których jest tak dużo, że zdominowały
działalność programową zwłaszcza ONZ i które chcą dla siebie wykorzystać ten
sprzyjający układ sił. Dążenia tych krajów uwidaczniają się w radykaliźmie
postulatów oraz forsowaniu takich strategii MPS aby była ona korzystna dla krajów
Trzeciego Świata. Kraje słabo rozwinięte dążą do ustanowienia na szczeblu
międzynarodowym egalitarnie zorientowanej polityki społecznej. Polityki
ukierunkowanej na bardzo sprawiedliwą redystrybucją dochodów narodowych w
skali światowej. To właśnie na skutek żądań krajów słabo rozwiniętych ONZ przyjęła
rezolucję nakazującą transfer środków materialnych i pieniężnych z krajów wysoko
rozwiniętych (uprzemysłowionych) do krajów najmniej rozwiniętych. Rezolucja ta
mówi, że poziom pomocy materialnej i rzeczowej powinna wynosić 0,7% dochodu
narodowego (PKB) każdego z państw rozwiniętych.

Biedniejsze kraje tzw. Południa domagają się opodatkowania na swoją korzyść

dochodów krajów Północy. Skuteczne realizacje tendencji egalistycznych wymaga
interwencji władzy centralnej (w organizacjach międzynarodowych takiej władzy nie ma).

3. Prócz słabego potencjału władczego oragzanizacji międzynarodowych krzyżują się w

nich rozmaite tendencje ideologiczne, filozoficzne, ekonomiczne, historyczne,
kulturowe co utrudnia uzgodnienie jednego, wspólnego programu MPS.

MPS wywiera aktualnie bardziej pośredni aniżeli bezpośredni wpływ na sytuację i politykę
społeczną poszczególnych państw na świecie. Pośredni wpływ jest wywierany głównie
przez propagowanie określonych rozwiązań tj. przez:

–

wypełnienie funkcji koncepcyjno – programowej,

–

funkcji integrującej,

–

nacisk polityczno – normatywny na państwa zapośrednictwem deklaracji, konwencji
międzynarodowych,

oraz jest wypełniany poprzez wspieranie pomocy technicznej (funkcję operacyjną).

Geneza i przesłanki internacjonalizacji polityki społecznej w świecie

Działalność organizacji międzynarodowych w sferze polityki społecznej jest

konsekwencją procesów internacjonalizacji różnych dziedzin życia gospodarczeo,
społecznego, politycznego etc.
Internacjonalizacja tych dziedzin spowodowana jest przede wszystkim rosnącą rolą tzw.
zewnętrznych uwarunkowań rozwoju państw i narodów. Czynniki zewnętrzne przeplatają
się z uwarunkowaniami wewnętrznymi i niekiedy wyznaczają trajektorię procesów rozwoju
gospodarczego i społecznego wielu krajów świata.

Internacjonalizacja różnych dziedzin gospodarki światowej jest spowodowana wielona
czynnikami takimi jak :

–

zmianami dokonującymi się w obrębie sił wytwórczych,

–

postęp nowożytnej nauki,

–

rozwój cywilizacyjny.

Zmiany te wynikają z rewolucji przemysłowych, energetycznych, transporti i łączności,
które doprowadziły do wykształcenia rynku globalnego oraz do powstania ogólnoświatowej
sieci informacyjno – komunikacyjnej. Globalizacja miała największy wpływ na
internacjonalizację sfery społecznej świata chociaż trzeba wspomnieć o innych czynnikach
powodujących te tendencje internacjonalizacji.

Przyczyny internacjonalizacji polityki społecznej :

1. Rosnąca ranga i liczba problemów społecznych objętych zakresem polityki

społecznej każdego państwa, tj. narodowej polityki społecznej. Państwo ma
wypełniać funkcję opiekuńcze w stosunku do ludności. Każde państwo jest
odpowiedzialne za ogólną jakość życia różnych zagrożeń i różnorodnych patologii.
Każde państwo jest zobowiązane do prowadzenia polityki społecznej. Wzorce tej
polityki wiele państw czerpie z doświadczeń innych krajów co powoduje, że
następuje stopniowe upodabnianie się polityki społecznej różnych krajów,
upodabnianie modeli polityki społecznej. Większość państw łączy coraz więcej
podobnych wyzwań, problemów, które trzeba rozwiązać poprzez politykę społeczną.

Polityka społeczna wielu państw musi się koncentrować na :

–

zwalczaniu bezrobocia,

–

problemach demograficznych,

–

problemach eskalacji patologii społecznych (marginalizacja, ubóstwo)

Aby rozwiazać te problemy sięga się po wzorce zagraniczne w celu rozwiązania tych
patologii u siebie. To z kolei prowadzi do konwergencji polityki społecznej w różnych
krajach.

2.

Szybkie rozszerzanie się podmiotowego i przedmiotowego zakresu stosunków

międzynarodowych. Rośnie bowiem intensywność współpracy międzynarodowej w
wielu dziedzinach a współpraca ta dotyczy także szczebla pozapaństwowego
(pozarządowego).

Współpraca międzynarodowa odbywa się w sferze nie tylko ekonomicznej, politycznej czy
militarnej ale dotyczy również sfery kultury, nauki i techniki, spraw socjalnych, lansowania
wzorców konsumpcji, ruchów społecznych.
W wyniku tej współpracy występuje uspołecznianie i internacjonalizacja pewnych
rozwiązań stosowanych w sferze społecznej poszczególnych krajów.
W wyniku tej współpracy obserwuje się wzrost liczby wypracowanych umów, konwencji,
strategii oraz powstania nowych organizacji międzynarodowych działających w sferze MPS.

3. Pojawienie się wielu ważnych, kluczowych tzw. kwestii społecznych. Kwestie te w

przeszłości miały charakter narodowy, wewnątrzpaństwowy np., gospodarowanie
zasobami naturalnymi w danym kraju, problemy demograficzne, sprawy wyżywienia
i wiele innych. Obecnie wiele z tych kwestii narodowych nabrało już wymiaru
globalnego i wymaga zgodnej współpracy wszystkich krajów świata.

Potrzeba rozwiązywania kwestii globalnych wzmaga presję na rozwój MPS. Historycznie
rzecz biorąc najwcześniej pojawiła się potrzeba ponadnarodowych regulacji i rozwiązań w
takich dziedzinach jak :

–

funkcjonowanie służb pocztowych i meteorologicznych,

–

przeciwdziałanie epidemiom,

–

koordynacja transportu lądowego, morskiego i lotniczego,

–

kontrola międzynarodowych ruchów migracyjnych,

–

zapobieganie handlowi narkotykami, kobietami, dziećmi, narządami ludzkimi.

Współcześnie zaliczamy również kwestie eksploatacji kosmosu i dna mórz, zastosowania
energii jadrowej, ochrony środowiska naturalnego.

Z uwagi na poważne skutki w/w kwestii ich rozpatrywanie i rozwiazywanie włącznie w
wymiarze międzynarodowym byłoby bezzasadne. Wszystkie te kwestie mają charakter
globalny, a ich rozwiazywanie w skali globalnej wymaga współpracy międzynarodowej
gdyż wiele z tych kwestii wykracza poza granice finansowe tych krajów by je rozwiązać.

Rozwiązywanie tych kwestii wymaga wymiany współczesnych doświadczeń i wyboru
najbardziej optymalnych metod tzw. sprawdzonych praktyk, wymaga koordynacji akcji,
pomocy technicznej, morlano-prawny nacisk opinii publicznej, presje prawno –
międzynarodowe.
Problemy globalne wpływają na kształt i internacjonalizację MPS.

Globalizacja stanowi kolejny etap w procesie umiędzynarodawiania gospodarek

światowych. Procesy globalizacji spowodowane są wieloma czynnikami.

Czynniki

I. zewnętrzne

II. wewnętrzne

a) czynniki polityczno – prawne

a) czynniki kosztowe

b) czynniki rynkowe

b) czynniki konkurencyjne

Dla MPS szczególne znaczenie ma I grupa czynników (zewnętrzne) :

Ad a) Zaliczamy do nich :

➢

integrację ekonomiczną wielkich obszarów i powstanie bloków gospodarczych,

➢

liberalizacja i deregulacja handlu światowego, znoszenie barier taryfowych i
pozataryfowych ograniczających wymianę dóbr i usług,

➢

prywatyzacja w krajach w których dominowała własność państwowa,

➢

otwarcie na świat byłych gospodarek post – komunistycznych,

➢

malejący poziom i zakres kontroli rządowej,

➢

malejąca rola rządów jako producentów i konsumentów co spowodowane jest
m.in.:
- wzrostem znaczenia i siły oddziaływania KTN na politykę p[oszczególnych rządów,
- dereglamentacja w sferze telekomunikacji i finansów ułatwiająca wymianę
informacji i otwarcie rynków finansowych,
- wprowadzanie porównywalnych w skali światowej standardów technicznych i
standardów jakościowych,
- ujednolicanie niektórych regulacji marketingowych.

Ad b) Zaliczamy tu :

➢

zmniejszenie różnic w rozwoju gospodarczym wielu krajów,

➢

upodabnianie się stylów życia ludzi z różnych krajów świata,

➢

wzrost dochodów w przeliczeniu na mieszkańca w krajach uprzemysłowionych,

➢

postępujący wzrost siły nabywczej ludności w róznych regionach świata,

➢

konwergencja popytu, tzw. kalifornizacja potrzeb,

➢

pojawienie się marek lokalnych,

➢

rozwój transferalnego marketingu,

➢

doskonalenie środków transportu,

➢

organizacje działąjące jako klienci globalni,

➢

wzrost regionalnych i globalnych sieci dystrybucji,

➢

oddziaływanie postępu technicznego i technologicznego,

➢

czynnikiem rynkowym jest istnienie krajów wiodących.

Wpływ procesów globalizacji na PS na świecie

Wpływ jest raczej negatywny, istnieją pewne symptomy pozytywne, ale generalnie

globalizacja negatywnie wpływa na sferę społeczną na świecie. Znawcy tego problemu
uważają, ze globalizacja ogranicza autonomię państwa w zakresie prowadzenia polityki
zatrudnienia i polityki wzrostu gospodarczego. Ponadto mówi się, że globalizacja utrudnia
państwom narodowym obronę obywateli przed ubóstwem, a zwłaszcza powoduje
uzależnienie pracujących od pracodawcy w dziedzinie zatrudnienia i płac.

Uważa się, ze globalizacja najwięcej zmian poczyniła w sferze zatrudnienia na świecie.
Polityka zatrudnienia stała się marginalna czego efektem jest wysoka stopa bezrobocia.

Na ograniczenie w sferze opieki socjalnej państwa ma wpływ kilka czynników :

1. otwarty charakter gospodarek narodowych wynikający z procesów globalizacji

ogranicza stosowanie tzw. keynsowskich metod ożywiania gospodarki tj. tych, które
zorientowane są na wzrost popytu wewnętrznego, czemu z kolei towarzyszą
działania w sferze aktywnej PS. Realizowanie obecnie recept keynsowskich w
polityce gospodarczej i społecznej w celu wzrostu popytu globalnego doprowadziło
do wzrostu deficytów budżetowych, czyli do zjawiska wysoce niekorzystnego od
strony ekonomicznej.

2. W wyniku procesów globalizacyjnych następuje osłabienie państwa narodowego,

rozrywanie jego suwerenności zwłaszcza, ze nagminnymi są przypadki
dominowania w procesie decyzyjnym KTN-ów.

Ograniczenie suwerenności państwa narodowego narusza samą konstrukcję państwa
opiekuńczego, ale również jego funkcje redystrybucyjne. Panuje pogląd, że tylko silne
państwo narodowe z rozwiniętym poczuciem tożsamości i solidarności jest zdolne do
prowadzenia rozwiniętej PS, która w warunkach globalizacji jest ograniczona.

3. Uważa się, ze procesy globalizacyjne ograniczają wpływy budżetowe do budżetów

narodowych, z których to finansowana jest PS. Globalny kapitał ma tendencję do
omijania krajów, w których dzialność gospodarcza jest wysoko opodatkowana, a
siła robocza mocno chroniona. W związku z tym nasila się na świecie konkurencja
fiskalna i światowa, presja na obniżanie podatków.

Przyczyną spadków dochodów budżetowych jest nie tylko tendencja do obniżania
podatków w wielu krajach, ponadto na obniżenie tych dochodów podatkowych mają
kłopoty z dokłądnym ustaleniem miejsc w których powstają zobowiązania podatkowe,
ruchliwych międzynarodowych kapitałów, wynikają z niemożności rozpoznania osób
migrujacych, które mają obowiązki podatkowe w miejscu swego pochodzenia.

Sytuację w tej dziedzinie komplikuje funkcjonowanie rajów podatkowych, np. Karaiby,
Szwajcaria, Lichtenstein. Obok rajów podatkowych zaniżanie progów podatkowych przez
KTN-y poprzez stosowanie cen transferowych.

Globalizacja gospodarki otwiera luki podatkowe dla najbogatszych, którzy unikają danin
podatkowych.

Poważne skutki dla polityki społecznej wynikają z konkurencji na rynku światowym.
Skłania ona do redukowania wysokich podatków, kosztów produkcji, ograniczanie
świadczeń socjalnych.

Rynek globalny preferuje tych, którzy zmniejszają koszty produkcji (co następuje w
dwojaki sposób):

a) poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na siłę roboczą np. dzięki nowym technologiom,
automatyzacji etc.

b) poprzez korzystanie z taniej siły roboczej tj. dumping socjalny.

Dążenie do uzyskania przewagi konkurencyjnej skłania do redukowania wynagrodzeń,
poszukiwania w innych krajach niższych płac, poszukiwania krajów w których obowiązują
bardzo korzystne, pozapłacowe koszty pracy.

Procesy globalizacji wygenerowały szereg kwestii społecznych o charakterze globalnym i
skutkach globalnych, które można rozwiązać poprzez MPS z uwagi na ogromne koszty,
które trzeba ponieść by usunąć pewne patologie z życia społecznego na świecie.

Kwestie globalne na świecie

Kwestia społeczna --> to różnorodne potrzeby podstawowe oraz problemy ludzi, których
zaspokajania lub rozwiazywania oczekuje się od władzy publicznej lub innej władzy w imię
powszechnego akceptowania pewnych istotnych wartości humanistycznych, etycznych,
moralnych i innych więc wartości zapewniających współżycie ludzi, sprawiedliwość
społeczną, warunkujących spokój społeczny i możliwość rozwoju cywilizacyjnego.

Kwestia społeczna jest z reguły wyrażona za pomocą perioratywnych określeń takich jak :

–

asymetria,

–

dysfunkcjonalność,

–

zagrożenie,

–

nierówność,

–

niezgodność,

–

sprzeczność,

–

zawodnosć,

–

niewydolność.

Kwestie społeczne powstają w wyniku nierówności, sprzeczności i rozbieżnościinteresów i
aspiracji, które dzielą i różnicują społeczeństwa na elity i grupy zmarginalizowane trwale
lub częściowo.

Kwestie społeczne mogą mieć różny wymair począwszy od lokalnegpo poprzez narodowy,
a skończywszy na wymiarze globalnym.

Kwestie globalne charakterysują się 3 głównymi cechami :

1. globalny zasięg co oznacza, że dotyczą one całej ludzkości, ma charakter

ponadpaństwowy i ponadkontynentalny oraz w mniejszym lub większym stopniu
oddziaływuje na rozwój wszystkich społeczeństw na planecie.

2. Globalizm zagrożeń co oznacza, ze kwestie te są szczególnie istotne z perspektywy

gatunku ludzkiego oraz, ze wywołują wiele niebezpiecznych zakłóceń, których brak
rozwiązania moze zagrozić przetrwaniu ludzkosci.

3. Wszystkie kwestie globalne wymagają globalnych rozwiazań co oznacza, że

przezwyciężenie tych kwestii wymaga ścisłego i szerokiego współdziałania całej
społeczności międzynarodowej.

Pierwszą organizacją międzynarodową, która podjęła problem kwestii globalnych był Klub
Rzymski, który istnieje od 1968 roku i skupia około 100 wybitnych naukowców, polityków,
biznesmenów z ponad 40 krajów świata. Klub ten prowadzi różnego rodzaju studia i
badania polegające na teoretycznym i wielodyscyplinarnym rozpoznawaniu problemów
globalnych oraz poszukiwaniu dlań rozwiązań. Klub istnieje by uświadamiać narodom
świata grożące niebezpieczeństwa zwiazane z rozwojem cywilizacyjnym. Co rok
publikowane są raporty Klubu Rzymskiego. Najgłośniejszym był pierwszy raport " Granice
wzrostu" z 1972 roku, a w 1974 roku "Ludzkość w punkcie zwrotnym".

Raporty Klubu Rzymskiego stały się inspiracją dla przeprowadzenia klasyfikacji /
systematyki problemów globalnych.

Podstawowe kwestie globalne na świecie :

1. wyczerpywanie nieodnawialnych zasobów naturalnych,

2. globalne ocieplenie, dziura ozonowa, efekt cieplarniany,

3. skażenie środowiska naturalnego,

4. utrata różnorodności biologicznej,

5. wprowadzenie modyfikowanych genetycznie organizmów (GMO) o niesprawdzonym

bezpieczeństwie i dla ludzi i dla zwierząt,

6. kwestie demograficzne, w ramach których mamy subkwestie :

- problem przeludnienia świata,

- bezrobocie,

- nędza, ubóstwo,

7. pogłębiające się rozwarstwienie się między Północą a Południem,

8. pogarszająca się kwestia systemów opieki zdrowotnej,

9. zadłużenie międzynarodowe,

10.kwestia związana z bronią masowego rażenia,

11.kwestia terroryzmu, wojen, konfliktów zbrojnych,

12.kwestia przestępczości międzynarodowych.