1

KARTA KURSU

Nazwa

Ekologia

ogólna

Nazwa w j. ang.

Ecology

Kod

Punktacja ECTS*

4

Koordynator

Prof. dr hab. B. Bobek

Zespół dydaktyczny

dr. D. Merta, dr. W. Frąckowiak, dr.

L. Orłowska, dr. M. Kłyś, dr. A.

Chrzan, doktoranci Zakładu

Ekologii, Bada

ń Łowieckich i

Ekoturystyki

Opis kursu (cele kształcenia)

Celem przedmiotu jest przedstawienie ekologii jako nauki, która opisuje wzajemne oddziaływania
pomiędzy organizmami a ich środowiskiem abiotycznym, wzajemne relacje pomiędzy
populacjami jak również relacje pomiędzy osobnikami w obrębie populacji. W miarę możliwości
powyższe oddziaływania będą przedstawione w postaci modeli matematycznych.
Wy

kłady kursu będą podzielone na cztery części.

Warunki wstępne

Wiedza

Znajomość podstawowych relacji zachodzących miedzy organizmami w
ekosystemach. Znajomość metodyki badań ekologicznych.

Umiejętności

Zrozumienie funkcjonowania układów ekologicznych na różnych poziomach
organizacji żywej przyrody. Umiejętność powiązania znaczenie czynników
środowiskowych z ich wpływem na strukturę i funkcjonowanie organizmów w
ramach tworzących się układów ekologicznych.

Kursy

Zoologia ogólna, podstawy taksonomii

Efekty kształcenia

Wiedza

Efekt kształcenia dla kursu

Odniesienie do efektów

kierunkowych

2

Wykłady:

W01 zna elementy budżetu energetycznego zwierząt

W02 wymienia czynniki wpływające na poziom
metabolizmu

W03 ma wiedzę na temat diety zwierząt

W04 objaśnia metabolizm metali ciężkich

W05 wyróżnia zbiorowiska roślinne

W06 omawia klasyfikację siedlisk leśnych i łąkowych i
sukcesję ekologiczną

W07 ma wiedzę na temat zasobów pokarmowych i
pokrycia osłonowego

W08 wymienia wskaźniki bioróżnorodności

W09 objaśnia eutrofizację rolnictwa

W10 definiuje fragmentację środowiska

W11

omawia

zintegrow

ane wskaźniki waloryzacji

środowiska przyrodniczego dla populacji zwierząt

W12 identyfikuje gatunki wskaźnikowe zanieczyszczeń
środowiska (HSI)

W13 zna biomonitoring zanieczyszczeń środowiska

W14 opisuje zrównoważoną eksploatację odnawialnych
zasobów przyrodniczych

W15 zna biologiczne podstawy zwalczania szkodników

W16 wymienia czynniki zmniejszające negatywny wpływu
infrastruktury drogowej na środowisko przyrodnicze

Ćwiczenia:

W01 Zna podstawowe pojęcia ekologiczne

W02 Ma wiedzę na temat oceny liczebności zwierzyny

W03 Wymienia podstawowe przystosowania organizmów
do funkcjonowania w środowisku

W04 Wykazuje podstawową wiedzę na temat preferencji
siedliskowych wybranych grup zwierząt

W05 Zna podstawowe techniki obliczeń zagęszczeń, i
śmiertelności osobników

W06 Orientuje się jaki jest wpływu człowieka na
kształtowanie ekosystemów lądowych i wodnych.

K_W11

K_W11, K_W10


K_W12

K_W11, K_W10

K_W12

K_W12


K_W01


K_W01

K_W29

K_W01

K_W01, K_W12


K_W29


K_W29, K_W23

K_W01


K_W29

K_W29




K_W31

K_W23

K_W11


K_W23


K_W18


K_W08, K_W29

3

Umiejętności

Efekt kształcenia dla kursu

Odniesienie do efektów

kierunkowych

Wykłady:

U01 dokonuje syntezy tabel

życia i krzywych

przeżywania

U02 analizuje modele regulacji liczebności populacji

U03 objaśnia czynniki kształtujące dynamikę
liczebności populacji (reprodukcja, śmiertelność,
migracje, rola zmian klimatycznych w funkcjonowaniu
populacji zwierząt i roślin)

U04 objaśnia strawność pokarmu przez zwierzęta

U05 analizuje p

oziom herbicydów i pestycydów

U06 ocenia zasoby wody

U07 charakteryzuje ekosystemy i biomy

Ćwiczenia:

U01 s

tosuje podstawowe metody oceny liczebności

zwierząt

U02 a

nalizuje podstawowe zależności między

organizmami w oparciu o tabele i wykresy

U03 um

iejętność wyciągania odpowiednich wniosków

podczas pracy z danymi

U04 c

harakteryzuje środowisko życia wybranych

gatunków zwierząt oraz wielkość ich populacji

K_U05


K_U05

K_U08




K_U08

K_U22, K_U12

K_U23, K_U12

K_U08



K_U05



K_U12


K_U12


K_U08

Kompetencje

społeczne

Efekt kształcenia dla kursu

Odniesienie do efektów

kierunkowych

4

Wykłady:

K01 dąży do stałego aktualizowania wiedzy z zakresu
nauk o środowisku

K02 jest przygotowany do rozw

ijania umiejętności z

zakresu ochrony środowiska

K03 jest świadomy konieczności prowadzenia
gospodarki łowieckiej w sposób minimalizujący szkody w
środowisku

K04 dostrzega konieczność angażowania sił społecznych
na rzecz przeciwdziałania negatywnym skutkom
oddziaływania człowieka na środowisko

K

05 dostrzega potrzebę podejmowania działań na rzecz

zachowania dobrej jakości i wystarczającej ilości
zasobów przyrody dla przyszłych pokoleń

K06 czuje się odpowiedzialny za stan środowiska i
podnosi swoją świadomość ekologiczną

K07 poszerza kompetencje

oraz rozwija umiejętności

niezbędne do zrozumienia zagrożeń środowiska

Ćwiczenia:

K01 Organizuje efektywnie pracę w zespole

K02 Jest świadomy stosowania zasad bioetyki

K03 Rozumie konieczność ustawicznego uczenia się

K_K05


K_K05


K_K07



K_K04



K_K04



K_K05


K_K05




K_K04

K_K06

K_K05

Organizacja

Forma zajęć

Wykład

(W)

Ćwiczenia w grupach

A

K

L

S

P

E

Liczba godzin

30

30

Opis metod prowadzenia zajęć

5

Wykłady:

Metoda podająca: wykład w formie prezentacji multimedialnej.

(Obejmuj

ą przedstawienie wzajemnych powiązań ekologii z ochrona środowiska, przedstawiają

wyniki badan ekologicznych, które obecnie są podstawą do działań związanych z szeroko pojęta
ochrona środowiska przyrodniczego.)

Ćwiczenia:

Metoda

praktyczna: w trakcie zajęć student przeprowadza modelowe doświadczenia,

samodzielnie rozwiązuje zadania z zakresu ekologii.

(Ob

ejmują podstawowe pojęcia ekologiczne, wiedzę na temat oceny liczebności zwierzyny

drobnej i grubej, podstawowe przystosowania organizmów do funkcjonowania w środowisku.
Wpływ człowieka na kształtowanie ekosystemów lądowych i wodnych.)

Formy sprawdzan

ia efektów kształcenia

E

–

lea

rni

n

g

Gry

dy

da

k

ty

c

z

ne

Ćwi

cz

en

ia w

s

z

k

ol

e

Z

aj

ęc

ia

tereno

w

e

P

rac

a

lab

oratory

jn

a

P

roj

ek

t

ind

y

w

idu

al

ny

P

roj

ek

t

grupowy

Udz

ia

ł w

dy

s

k

us

ji

Refe

rat

P

rac

a p

is

em

na

(es

ej

)

E

gz

am

in

us

tny

E

gz

am

in

pi

s

em

ny

P

rez

en

tac

je

mu

lt

im

ed

ial

ne

s

praw.

z

ć

w.

Ćwiczenia:

W01

X

W02

X

W03

X

W04

X

W05

X

W06

X

U01

X

U02

X

U03

X

U04

X

K01

X

K02

X

K03

X

Wykłady:

W01

X

W02

X

W03

X

W04

X

W05

X

W06

X

W07

X

W08

X

W09

X

W10

X

W11

X

W12

X

6

W13

X

W14

X

W15

X

W16

X

U01

X

U02

X

U03

X

U04

X

U05

X

U06

X

U07

X

K01

X

K02

X

K03

X

K04

X

K05

X

K06

X

K07

X

Kryteria oceny

Forma zaliczenia:

Ćwiczenia: kolokwium pisemne (jest podstawą przystąpienia do egzaminu).
Wykłady: egzamin pisemny na koniec semestru.

Uwagi

Treści merytoryczne (wykaz tematów)

Tematyka wykładów obejmie następujące zagadnienia:

1. Ekofizjologia

osobników.

2. Ekologia populacji.
3.

Waloryzacja środowiska przyrodniczego.

4.

Wykorzystanie ekologii do ochrony środowiska.

Tematyka ćwiczeń obejmie następujące zagadnienia:

1.

Adaptacje organizmów do różnych środowisk.

2.

Ocena liczebności zwierzyny grubej.

3.

Ocena liczebności zwierzyny drobnej.

4.

Preferencje siedliskowe wybranych gatunków zwierząt.

5.

Symulacja układu drapieżnik- ofiara.

6.

Metody oceny diety wybranych gatunków zwierząt.

7.

Metody oceny wieku i kondycji dzikich zwierząt.

8.

Ocena bazy pokarmowej wybranych grup zwierząt.

9. Zaliczenie-

kolokwium sprawdzające wiedzę.

7

Wykaz literatury podstawowej



Krebs Ch. J. 2011. Ekologia. PWN, Warszawa.



Mackenzie A., Ball A. S., Virdee S. R. 2009.

Krótkie wykłady EKOLOGIA. PWN,

Warszawa.



Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa.



Banaszak J., Wiśniewski H. 1999. Podstawy ekologii. Wydawnictwo Uczelniane WSP w
Bydgoszczy, Bydgoszcz.

Wykaz literatury uzupełniającej



Allan

J. D. 1998. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa.



Andel van T. H., 1997. Nowe spojrzenie na starą planetę. PWN, Warszawa, rozdz.: 5, 6,
12.



Bazaz F. A., Fajer E. D. 1992. Rośliny w świecie bogatym w dwutlenek węgla. Świat
Nauki 3: 18-25.



Begon M., Mortimer M., Thompson D. J. 199.

Ekologia populacji : studium porównawcze

zwierząt i roślin. PWN, Warszawa.



Dyson F. 1993. Początki życia. PIW (Biblioteka Myśli Współczesnej), Warszawa.



Dzik J. 2009. Dzieje życia na Ziemi. PWN, Warszawa.



Falińska K. 1997. Ekologia roślin. PWN, Warszawa.



Gallavotti B. (tł. Dagmara Spólniak) 2001. Ekologia. Bellona, Warszawa.



Gould S. J. 2006. Dzieje życia na Ziemi. Świat Książki, Warszawa.



Jędrzejewski W., Jędrzejewska B. 2011. Ekologia zwierząt drapieżnych w Puszczy
Białowieskiej. PWN, Warszawa.



Kostrowicki A. S. 1999. Geografia biosfery. PWN, Warszawa.



Kozłowski S. 1998. Ekologiczne problemy przyszłości świata i polski. Elipsa, Warszawa.



Krebs J.R., N. B. Davies. 2001. Wprowadzenie do ekologii behawioralnej. PWN,
Warszawa



Krebs. Ch. J. 2001. Ekologia : eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności.
PWN, Warszawa.



Kurnatowska A. 1997.

Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy. PWN,

Warszawa.



Lampert W., Sommer U. 1996. Ekologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa.



MacDougal I. O. Krótka historia Ziemi. Prószyński i S-ka, Warszawa.



Nichols D. G., Ferguson S. J. 1995. Bioenergetyka. PWN, Warszawa, rozdz. 1 i 2.



Odum E. P. 1982. Podstawy ekologii. PWN, Warszawa.

8



Okarma H., Tomek A. 2008. Łowiectwo. Wydawnictwo H2O, Bibice.



Orgel L. E. 1994. Narodziny życia na Ziemi. Świat Nauki 12: 51-58.



Pawlczyk-Szpilowa M. 1997. Biologia i ekologia. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Wrocławskiej, Wrocław.



Pyłka-Gutowska E. 1996. Ekologia z ochroną środowiska. Oświata, Warszawa.



Rejmer P. 1997. Podstawy ekotoksykologii.

Wyd. Ekoinżynieria, Lublin.



Solomon E. P., Berg L. R., Martin D.W., Villee C. A. 1996. Biologia. Multico, Warszawa.



Stefanowicz T. 1996. Wstęp do ekologii i podstaw ochrony środowiska, Wyd. Politechniki
Poznańskiej, Poznań 1996.



Umiński T. 1995. Ekologia, środowisko, przyroda. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,
Warszawa.



Wiąckowski S. 2001. Ekologia ogólna. Branta, Bydgoszcz.

Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)

Ilość godzin w kontakcie z

prowadzącymi

Wykład

30

Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)

30

Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym

10

Ilość godzin pracy studenta

bez kontaktu z
prowadzącymi

Lektura w ramach przygotowania do zajęć

15

Przygotowanie k

rótkiej pracy pisemnej lub referatu po

zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu

Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat

(praca w grupie)

5

Przygotowanie do egzaminu

25

Ogółem bilans czasu pracy

115

Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika

4