––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
PRAWO RZECZOWE
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
POMOCNICZE MATERIAŁY DYDAKTYCZNE
Do praw rzeczowych zaliczamy
(katalog zamknięty praw rzeczowych)
:
I.
prawo własności
,
II.
użytkowanie wieczyste
,
III.
ograniczone prawa rzeczowe
, tj.:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
użytkowanie
służebność
własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
prawo do dom u jednorodzinnego w spółdzielni m ieszkaniowej
zastaw
hipoteka
Prawa rzeczowe charakteryzują się dwiema cechami:
a)
należą do grupy praw podmiotowych bezwzględnych
b) dotyczą rzeczy
RZECZY
- materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym,
na tyle wyodrębnione, że w obrocie mogą być traktowane jako dobra samoistne.
Przedmiotem praw rzeczowych może być tylko rzecz istniejąca i zindywidualizowana.
1. Podstawowe znaczenie dla prawa rzeczowego ma podział rzeczy na:
RZECZY NIERUCHOME (nieruchomości)
to część pow. ziemskiej stanowiąca przedmiot
odrębnej własności (grunt) wraz ze wszystkim,
co jest z nią trwale związane, zabudowaniami,
drzewami i innymi częściami składowymi.
Jako nieruchomość może być także traktowany
wyjątkowo sam budynek lub jego część (lokal),
jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowi
odrębny od gruntu przedmiot własności.
RZECZY RUCHOME (ruchomości)
to każda rzecz, która nie jest
nieruchomością.
Według reguły
SUP E R F IC IE S SOL O C E DIT
wszystko to, co zostało
na gruncie wzniesione lub zasadzone albo samo wyrosło staje się – jako część składowa
gruntu – własnością właściciela gruntu, bez względu na to, kto tego dokonał i z czyich
materiałów, oraz bez względu na wartość ewentualnie wzniesionego obiektu, choćby
nawet wielokrotnie przewyższał on wartości zajętej działki.
2. Podział rzeczy na:
RZECZY OZNACZONE
INDYWIDUALNIE
to rzeczy posiadające własne cechy, sobie
tylko właściwe
RZECZY OZNACZONE
GATUNKOWO
to rzeczy określane jedynie przez wskazanie
gatunku oraz oznaczenie ilości, miary i ciężaru
Częściami składowymi nazywamy te wszystkie elementy rzeczy, które nie mogą być
od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo przedmiotu
odłączonego.
Przynależności, tj. odrębne rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z rzeczy
głównej zgodnie z jej przeznaczeniem.
Korzyści, jakie można czerpać z rzeczy, nazywa się pożytkami.
Odróżnia się dwie kategorie pożytków:
pożytki rzeczy
to dochody jakie przynosi rzecz
pożytki prawa
to dochody jakie przynosi prawo zgodnie ze
swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem
pożytki naturalne rzeczy
pożytki cywilne rzeczy
PRAWO WŁASNOŚCI pozwala właścicielowi korzystać z rzeczy i rozporządzać nią
z wyłączeniem innych osób.
STOSUNEK PRAWNY WSPÓŁWŁASNOŚCI CHARAKTERYZUJE:
1) jedność przedmiotu, 2) wielość podmiotów, 3) niepodzielność wspólnego prawa
a)
współwłasność łączną
b)
współwłasność w częściach ułamkowych
- polega na tym, że własność tej samej
rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom, z tym, że każdy z podmiotów ma w niej
ułamkowo określony udział.
Każdy ze współwłaścicieli:
a)
jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim
zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez
pozostałych współwłaścicieli,
b)
ma prawo i obowiązek brać udział w zarządzaniu rzeczą wspólną, przez który rozumie
się całokształt czynności prawnych i faktycznych dotyczących tej rzeczy,
c) może żądać zniesienia współwłasności.
OCHRONA WŁASNOŚCI
(tzw. ochrona petytoryjna)
Przepisy kodeksu cywilnego przewidują dwa rygorystyczne środki ochrony własności:
1.
roszczenie windykacyjne - przedmiotem roszczenia jest zwrot rzeczy łącznie ze
wszystkimi przychodami pobranymi przez osobę bezprawnie nią władającą.
2.
roszczenie negatoryjne (zaprzeczające) - przedmiotem roszczenia jest przywrócenie
stanu zgodnego z prawem i zaprzestanie naruszania prawa własności.
SPOSOBY NABYCIA PRAWA WŁASNOŚCI