1. ZAGADNIENIA OGÓLNE

1. Pojęcie prawa rzeczowego (ujęcie przedmiotowe i podmiotowe)

Termin „prawo rzeczowe” ma dwojakie znaczenie. Używany jest w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym.

Prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym oznacza zespół przepisów prawa cywilnego, które normują powstanie, treść, zmianę i ustanie prawa własności oraz innych form korzystania z rzeczy, czyli praw rzeczowych w znaczeniu podmiotowym.

Prawo rzeczowe w znaczeniu podmiotowym to prawo cywilne, które dotyczy rzeczy i ma charakter prawa bezwzględnego. Brak choćby jednej z tych cech powoduje, że dane prawo nie należy do kategorii praw rzeczowych.

2. Przedmioty prawa rzeczowego

• Pojęcie rzeczy (art.45kc)

Rzeczami są tylko przedmioty materialne, które mają 2 cechy:

• materialny charakter

• wyodrębnienie z przyrody

I podział rzeczy:

• rzeczy ruchome.

• nieruchomości

• Definicja nieruchomości (art.46k.c,art46¹k.c)

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty) jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Podział nieruchomości:

• nieruchomości gruntowe czyli grunty: grunty rolne i nierolne,

• nieruchomości budynkowe czyli budynki,

• nieruchomości lokalowe czyli części budynków.

Nieruchomości rolne (grunty rolne)- są to nieruchomości, które są lub mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.

• Rzeczy oznaczone co do tożsamości i co do gatunku

II podział rzeczy na:

• oznaczone co do gatunku - są określane według cech rodzajowych i pozwalają nam wyodrębnić pewną grupę rzeczy np. samochód osobowy,

• oznaczone co do tożsamości - to te, które poprzez wskazanie indywidualnych cech pozwalają nam na określenie konkretnego, indywidualnego podmiotu (nieruchomość)

• Cześć składowa rzeczy i przynależności (art.47-52k.c)

Części składowe rzeczy to coś co nie może być odłączone od rzeczy bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego (np. drzewo na działce, dom na działce) Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności czyli nie można jej sprzedać , czy też obciążyć. (art. 47-50kc)

Przynależność - jest to odrębna rzecz ruchoma, która pozostaje z rzeczą główną w stałym i faktycznym związku, która jest potrzebna do korzystania z rzeczy głównej np. klucz do samochodu, koło zapasowe. Właścicielem przynależności jest właściciel rzeczy głównej. Gdy sprzedajemy rzecz główną to razem z przynależnością. (art. 51 - 52kc)

• Pojęcie pożytków i ich rodzaje (naturalne, cywilne, prawne) - art53-55k.c

Pożytki - są to dochody, które przynoszą rzeczy i dzielą się one na:

• naturalne - są to jej płody i inne odłączone od niej części składowe o ile według zasad prawidłowej gospodarki stanowią normalny dochód z rzeczy (zboże, jabłka, grzyby)

• cywilne - są to dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego (np. lokal przynosi dochód w postaci czynszu za wynajem)

• prawne - są to dochody, które prawo przysługujące nam przynosi (prawo autorskie, odsetki)

1. Bezwzględny charakter praw rzeczowych

Prawa rzeczowe charakteryzują się tym, że mają charakter bezwzględny, bowiem wywierają w zasadzie skutek względem wszystkich podmiotów podlegających danemu prawodawstwu. Z praw rzeczowych wynika obowiązek powszechny nieczynienia czegokolwiek, co godziłoby w ich treść. Każdy ma więc obowiązek powstrzymania się od takich czynów, które by stanowiły ingerencję w sferę prawa rzeczowego uprawnionego. W przypadku naruszenia prawa rzeczowego ochrona jest skuteczna względem każdego, kto takie prawo narusza.

4. Zasada superficies solo cedit (por.art.191 k.c.)

Wszystkie grunty rolne i nierolne określa się zasadą SUPERFICIES SOLO CEDIT - „wszystko to, co jest trwale z gruntem związane dzieli los prawny tego gruntu” jest to podstawowa zasada prawa rzeczowego. (art.191 kc).Wszystko to, co znajduje się na gruncie należy do gruntu. To, co zostało wzniesione na gruncie należy do właściciela gruntu.

5. Podział praw rzeczowych, zamknięta lista praw rzeczowych

NUMERUS CLAUSUS- zasada zamkniętej listy praw rzeczowych.

Rodzaje praw rzeczowych:

• prawo własności (prawo bezterminowe) art.140kc

• użytkowanie wieczyste (prawo terminowe) - art.232 k.c.

• prawo rzeczowe ograniczone art.244k.c.

1. TREŚĆ, ZAKRES I WYKONYWANIE PRAWA WŁASNOŚCI

1. Treść prawa własności (art.140 k.c.)

Prawo własności- w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

Prawo własności ma :

• stronę pozytywną - stanowią je uprawnienia, które przysługują właścicielowi (właściciel może posiadać rzecz, korzystać z niej, rozporządzać nią czy zbyć, obciążyć, pobierać pożytki z rzeczy, zużyć , zniszczyć, przetworzyć)

• stronę negatywną- możność wyłączenia przez właściciela ingerencji innych osób w sferę jego prawa

1. Granice prawa własności (art.140,143kc)

Granice prawa własności określają 3 wyznaczniki:

• przepisy ustaw, (całokształt obowiązującego ustawodawstwa)

• zasady współżycia społecznego

• społeczno - gospodarcze przeznaczenie danej własności

Przestrzenne granice prawa własności: art. 143 k.c. stanowi, że w granicach określonych przez społeczno - gospodarcze przeznaczenie gruntu jego własność rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią.

1. Stosunki sąsiedzkie, pojęcie immisji (art. 144-154kc)

Z faktu sąsiedztwa nieruchomości wynika wzajemna między nimi zależność. Prawidłowe korzystanie nieruchomości wymaga nieraz ingerencji w sferę praw sąsiada. Przepisy tzw. prawa sąsiedzkiego nakładają na sąsiadów pewne obowiązki i ograniczenia.

Immisje - to działanie na gruncie własnym, którego skutki odczuwa grunt sąsiada. (skierowanie wody opadowej, hałas, pyły, spaliny, pszczoły)

3. NABYCIE I UTRATA PRAWA WŁASNOŚCI

1. Przeniesienie własności (art.155-158 k.c.)

Przeniesienie własności - przejście własności na podstawie umowy. Osoba przenosząca własnośc to zbywca, a osoba, na którą własność przechodzi to nabywca.

• Umowa zobowiązująco - rozporządzająca

Przeniesienie własności w drodze umowy składa się z 2 czynności prawnych: pierwsza to zobowiązanie zbywcy do przeniesienia własności, druga to przeniesienie własności. Pierwszą umowę nazywamy umową zobowiązującą - bo rodzi tylko skutki obligacyjne między stronami, drugą zaś umową rozporządzającą - bo przenosi własność i tym samym rodzi skutek względem wszystkich. Najczęściej obydwie umowy zawierane są łącznie, (jeżeli chodzi o nieruchomości w jednym akcie notarialnym).

• Dopuszczalność zastrzeżenia warunku lub terminu

Własność nieruchomości nie może być przeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu. Nie ma natomiast przeszkód do zawarcia pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu umowy zobowiązującej do przeniesienia własności nieruchomości. Jeżeli miało to miejsce, do przeniesienia własności potrzebne jest dodatkowe porozumienie stron (a więc umowa rozporządzająca) obejmujące ich bezwarunkową zgodę na niezwłoczne przejście własności. Przepis ten chroni dobrą wiarę nabywającego. Kodeks nie zabrania przenoszenia pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu własności rzeczy ruchomych

.

2. Zasiedzenie, przemilczenie (od art.172kc)

Zasiedzenie- to jedna z form nabycia własności pierwotnego, jest to nabycie na skutek upływu czasu. Polega na nabyciu prawa własności na skutek długotrwałego wykonywania tego prawa przez osobę nieuprawnioną. Przedmiotem nabycia przez zasiedzenie są tylko prawa rzeczowe.

Przesłanki nabycia w drodze zasiedzenia własności nieruchomości:

• posiadanie samoistne,

• upływa czasu (20 lat w dobrej wierze, 30 lat w złej wierze nieprzerwanego posiadania)

Przesłanki nabycia w drodze zasiedzenia własności rzeczy ruchomej:

• posiadanie samoistne,

• upływ 3 lat,

• dobra wiara posiadacza

Do zasiedzenia stosuje się przepisy o przedawnieniu, przerwie, zawieszeniu. Zasiedzenie jest dziedziczne. Posiadanie na podstawie zasiedzenia jest dziedziczne.

Przemilczenie jest to nabycie na skutek upływu czasu. Polega na nabyciu prawa własności na skutek:

1. niewykonywania przez właściciela swego prawa,

2. przez czas w ustawie określony.

Podstawą tego nabycia jest, więc bezczynność właściciela np. nabycie takie przewiduje Kodeks, co do rzeczy znalezionych, jeżeli właściciel nie zgłasza się po rzecz w terminie, własność nabywa znalazca lub skarb państwa.

3. Zrzeczenie się, porzucenie (art.179-181kc)

Zrzeczenie się - właściciel może wyzbyć się nieruchomości przez to, że jej się zrzeknie. Zrzeczenie się wymaga formy aktu notarialnego. art.179kc. Właścicielem staje się Skarb Państwa. Zrzeczenie się własności rzeczy ruchomej następuje przez: porzucenie rzeczy z zamiarem wyzbycia się własności. Rzecz ruchoma, której właściciel się zrzekł staje się rzeczą niczyją.

4. Połączenie, przetworzenie, pomieszanie (art.191-193kc)

Sposoby nabycia rzeczy ruchomej;

• połączenie rzeczy ruchomej z nieruchomością,

• przetworzenie czyli wytworzenie nowej rzeczy z cudzych materiałów

• połączenie,

• pomieszanie rzeczy ruchomych.

1. WSPÓŁWŁASNOŚĆ (art.195-221kc)

1. Rodzaje współwłasności

Współwłasność - własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Rodzaje współwłasności:

• współwłasność łączna (bezudziałowa), kilku osobom przysługuje własnośc w częściach, żaden z współwłaścicieli nie może sprzedać swej części (wspólność majątkowa małżeńska, Spółka Cywilna), nie może też żądać zniesienia jej

• współwłasność w częściach ułamkowych - każdy ze współwłaścicieli ma swój określony ułamkiem udział, który może zbyć lub żądać zniesienia

1. Zarząd rzeczą wspólną

Zarząd rzeczą wspólną - podejmowanie wszelkich decyzji i dokonywanie wszelkiego rodzaju czynności dotyczących przedmiotu wspólnego prawa, koniecznych zarówno w toku normalnej eksploatacji tego przedmiotu (sprzedaż zebranych płodów) jak i w sytuacjach nietypowych (sprzedaż wspólnej rzeczy)

Rodzaje zarządu: umowny, sądowy i ustawowy (czynności zwykłego zarządu i przekraczające zwykły zarząd) art.. 199 - 206 kc)

3. Zniesienie współwłasności (sposoby)

Zniesienie współposiadania - to likwidacja stosunku prawnego, jaki łączy współwłaścicieli.

Sposoby zniesienia współwłasności: (art. 210 i następne kc)

• przez podział rzeczy wspólnej (tzw. podział fizyczny)

• przez przyznanie tej rzeczy jednemu (lub niektórym) ze współwłaścicieli

• przez sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny)

1. OCHRONA WŁASNOŚCI

Ochrona własności należy do typu ochrony petytoryjnej, przez którą rozumie się ochronę prawa. (prawa własności).

Podstawowymi roszczeniami przysługującymi właścicielowi w wypadku naruszenia jego prawa są: roszczenie windykacyjne i roszczenie negatoryjne.

1. Roszczenie windykacyjne (art.222 §1k.c.)

Roszczenie windykacyjne - jest to roszczenie nieposiadającego właściciela przeciwko posiadającemu niewłaścicielowi. Ochrona ma charakter obiektywny. Roszczenie to wynika z prawa własności. Właścicielowi przysługuje roszczenie o wydanie rzeczy. Pozbawieni jesteśmy tego roszczenia, gdy władająca ta rzeczą osoba ma skuteczne wobec właściciela prawo posiadania rzeczy. (art. 222 §1 k.c.)

2. Roszczenie negatoryjne (art.222 §2k.c.)

Roszczenie negatoryjne - jest to roszczenie przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób niż przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą. Właścicielowi przysługuje roszczenie po przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. (w drodze procesu cywilnego) art. 222 §2kc.

3. Roszczenie uzupełniające

Roszczenia uzupełniające -to takie, które uzupełniają roszczenie windykacyjne w tym sensie, że tylko razem z roszczeniami uzupełniającymi może ono zrównoważyć stratę spowodowaną utratą władztwa nad rzeczą.

Rodzaje roszczeń uzupełniających przysługujących właścicielowi:

• roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy,

• roszczenie o zwrot pożytków (lub ich równowartości),

• roszczenie o odszkodowanie za szkodę spowodowaną zużyciem rzeczy, jej pogorszeniem lub utratą

Roszczenia uzupełniające przedawniają się z upływem roku od chwili oddania rzeczy.

Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, nabywa on własność pożytków naturalnych, zachowuje pobrane pożytki cywilne (roszczenia uzupełniające dla właściciela nie powstają) Samoistny posiadacz może żądać zwrotu nakładów od właściciela.

Nakłady konieczne- to takie nakłady na rzecz, które są niezbędne, aby rzecz funkcjonowała w sposób należyty (oplata za remont dachu)

Nakłady użyteczne - to te, które ulepszają rzecz, zwiększają jej wartość.

Nakłady zbytkowe - to te, które polepszają wygląd rzeczy, nadają wygląd taki, jaki się podoba

Samoistny posiadacz w dobrej wierze od momentu powzięcia wiadomości o postępowaniu windykacyjnym jest już odpowiedzialny za zawinione przez niego pogorszenie rzeczy posiadanej, a także ma obowiązek zwrotu pożytków właścicielowi. Może tylko żądać zwrotu nakładów koniecznych.

Samoistny posiadacz w złej wierze jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, odpowiedzialny za pogorszenie rzeczy lub jej utratę, a także zwrotu pożytków lub ich równowartości.

6. UŻYTKOWANIE WIECZYSTE (ART.232-243k.c.,ust.z dn.21.08.1997r.-o gospodarce nieruchomościami art.27-33 Dz.U.261 z 2004poz.2603)

Użytkowanie wieczyste (art. 232-243kc) ustanawia się na gruntach gminy i Skarbu Państwa. Użytkowanie wieczyste różni się od własności tym, że jest to prawo terminowe (99lat) i ma węższą treść. Ustanawiane jest za wynagrodzeniem uiszczanym corocznie

Użytkowanie wieczyste jest zbywalne, terminowe, dziedziczne. Różnica między przeniesieniem własności, a przeniesieniem użytkowania wieczystego jest taka że przy tym drugim jest wymagany wpis do księgi wieczystej. Umowa użytkowania wieczystego wymaga formy akty notarialnego.

Formy wygaśnięcia użytkowania wieczystego:

• upływ czasu, na który użytkowanie zostało ustanowione,

• rozwiązanie przez strony umowy,

• zrzeczenie się

• konfuzja -tzn. przejście użytkowania wieczystego(np. w drodze dziedziczenia) na właściciela

• rozwiązanie umowy ze względu na jej nienależyte wykonywanie przez użytkownika

• wywłaszczenie

7. PRAWA RZECZOWE OGRANICZONE

1. Zagadnienia ogólne

PRAWA RZECZOWE OGRANICZONE - to jedna z kategorii praw rzeczowych, obok własności i użytkowania wieczystego. (art.244-251kc)

Rodzaje ograniczonych praw rzeczowych: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, hipoteka.

• Ustanowienie (art.245k.c.)

Do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności. Do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.

• Przeniesienie (art.245¹k.c.)

Do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym, a nabywcą oraz jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

• Zrzeczenie się (art.).246k.c)

Jeżeli uprawniony zrzeka się ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to wygasa. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa winno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej. Gdy prawo było ujawnione w księdze wieczystej, do jego wygaśnięcia potrzebne jest wykreślenie tego prawa z księgi wieczystej.

• Zmiana treści (art.248k.c.)

Do zmiany treści ograniczonego prawa rzeczowego potrzebna jest umowa między uprawnionym a właścicielem rzeczy obciążonej, a jeżeli prawo było ujawnione w księdze wieczystej- wpis do tej księgi. Jeżeli zmiana treści dotyka praw osób trzecich, do zmiany potrzebna jest zgoda tej osoby (oświadczenie winno być złożone jednej ze stron)

• Wygaśnięcie (art.247,255,266,299k.c.)

Ograniczone prawo rzeczowe wygasa jeżeli przejdzie na właściciela rzeczy obciążonej albo jeżeli ten, komu prawo takie przysługuje, nabędzie własność rzeczy obciążonej. Użytkowanie wygasa wskutek niewykonywania przez lat 10. Użytkowanie ustanowione na rzecz osoby fizycznej wygasa najpóźniej z chwilą jej śmierci. Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.

• Zasada pierwszeństwa (art.249-250k.c.)

Zasada pierwszeństwa - jeżeli kilka ograniczonych praw rzeczowych obciąża tę samą rzecz, prawo powstałe później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa powstałego wcześniej. Pierwszeństwo można zmienić umową między tym, czyje prawo ma ustąpić pierwszeństwa, a tym, czyje prawo ma uzyskać pierwszeństwa. Jeżeli chociaż jedno z tych praw jest ujawnione w księdze wieczystej, potrzebny jest także wpis do księgi wieczystej.

2. Rodzaje praw rzeczowych ograniczonych

• Użytkowanie (art.252-270k.c.)

Użytkowanie - na użytkowanie składają się 2 uprawnienia: prawo do używania rzeczy oraz prawo do pobierania jej pożytków. Użytkowanie polega na korzystaniu z rzeczy cudzej, a jego uprawnienie do czerpania korzyści jakie rzecz przynosi ogranicza się do pobierania pożytków, nie nabywa natomiast własności przychodów, które nie są pożytkami. Przedmiotem użytkowania może być nieruchomość jak i rzecz ruchoma. (art.252-270kc)

Cechy użytkowania:

• zapewnia użytkownikowi w zasadzie pełne prawo korzystania z cudzej rzeczy,

• jest prawem niezbywalnym,

• może być prawem terminowym jak i bezterminowym,

• może być odpłatne jak i bez wynagrodzenia,

Wygasa wskutek niewykonywania przez lat 10.

Roszczenie właściciela p-ko użytkownikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy, zwrot nakładów, jak również roszczenie użytkownika p-ko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.

• Służebność (art285-3-5k.c.)

Służebności gruntowe - mogą przybrać dwojaką postać: służebności czynnej - polegającej na uprawnieniu właściciela jednej nieruchomości do ograniczonego korzystania z nieruchomości innego właściciela, służebności biernej - polegającej na obowiązku właściciela nieruchomości obciążonej niewykonywania określonych uprawnień wchodzących w zakres jego prawa własności.

Służebność jest prawem związanym z własnością nieruchomości, stanowiącym jej część składową. Powinna być wykonywana w taki sposób by jak najmniej utrudniała korzystanie z nieruchomości obciążonej.

Źródła powstania służebności gruntowych: (art. 285-295kc)

• czynność prawna,

• orzeczenie sądu, (ustanowienie drogi koniecznej)

• zasiedzenie

• orzeczenie administracyjne.

Służebności osobiste - nieruchomość można obciążyć na rzecz osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej, więc służebność osobista może być czynna jak i bierna, obciąża każdoczesnego właściciela nieruchomości. Różnicę stanowi osoba uprawniona, w przypadku służebności osobistej jest nią określona osoba fizyczna (nie może nią być osoba prawna). Służebność ta wygasa najpóźniej z chwilą śmierci uprawnionego. Jest ona niezbywalna, nie można jej nabyć przez zasiedzenie. (art.296-305kc)

• Zastaw (art.306-335k.c.)

Zastaw - jego celem jest zabezpieczenie wierzytelności. Zastaw rozumiany jest jako prawo tworzące dla wierzyciela zabezpieczenie polegające na tym, iż przymusza dłużnika do spłaty wierzytelności z zagrożeniem, że jeśli tego nie zrobi wierzyciel będzie się starał sprzedać tą rzecz w drodze postępowania sądowego. Zastaw nie może powstać bez wierzytelności. Wygaśnięcie wierzytelności powoduje wygaśnięcie zastawu. Wierzyciela, którego wierzytelność została zabezpieczona zastawem, kodeks nazywa zastawnikiem, natomiast właściciela, który obciążył swoją rzecz - zastawcą. Oddanie rzeczy w zastaw rozciąga się na jej części składowe i przynależności.

• Hipoteka-ustawa o księgach wieczystych i hipotece

Hipoteka - to kolejne prawo rzeczowe ograniczone, zbliżone do zastawu, ale dotyczące jedynie nieruchomości i innych praw na nieruchomościach. Jest podstawową formą prawną rzeczowego zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych. Wymaga ona, dla skuteczności zawarcia umowy, w której oświadczenie osoby obciążającej winno mieć formę aktu notarialnego, wpisu do księgi wieczystej, w której dział IV służy ujawnieniu hipotek (hipoteką można obciążyć tylko taką nieruchomość, która ma urządzoną księgę wieczystą.

• Spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu-ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych

Ostatnim prawem rzeczowym ograniczonym jest spółdzielcze prawo własnościowe do lokalu. Dawniej te prawa były trzy, obecnie mamy jedynie spółdzielcze własnościowe, a ustawodawca nakazuje stosowanie do spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego i domu jednorodzinnego norm o spółdzielczych własnościowych.

Spółdzielcze prawo własnościowe jest:

• zbywalne,

• w formie aktu notarialnego,

• dziedziczne,

• zabezpieczenie egzekucyjne.

1. POSIADANIE (art.336-352k.c.)

Posiadanie - to rodzaj władztwa nad rzeczą. Posiadaczem jest zarówno ten kto faktycznie rzeczą włada jak właściciel (posiadacz samoistny) , jak i ten , kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Zakaz naruszania posiadania odnosi się także do posiadacza w złej wierze. Ustawa przewiduje ochronę 2 postaciach: ochronę przez samego p[posiadacza oraz w drodze sądowej. Z ochrony sądowej posiadacz może skorzystać w każdym wypadku naruszenia posiadania. (art.336-352)

---