Gospodarka wykazuje wyraźne zmiany poziomu aktywności w czasie.

Ogól wahań występujących w gospodarce można podzielić ze względu na okres

fluktuacji:

•

dominujący trend

•

wahania sezonowe (periodyczne)

•

wahania koniunkturalne

•

wahania losowe (przypadkowe)

Trend

Jest to ogólna, długookresowa dążność danej wielkości do wzrostu lub spadku,

występującą podczas analizowanego okresu.

Trend wykazuje systematyczne i regularne zmiany w ogólnym poziomie danego

zjawiska czy procesu. Pokazuje jednocześnie poziom zmiennej endogenicznej,

wynikający z oddziaływania na nią pewnych przyczyn:

•

zmian podaży czynnika pracy

•

zmian podaży rzeczowych czynników produkcji

•

postępu technicznego i naukowego

Wahania sezonowe

Wszelkie cykliczne zmiany aktywności gospodarczej o długości cyklu nie

przekraczającej roku.

Klasa zjawisk:

•

sezonowy charakter produkcji w rolnictwie

•

wysokie natężenie produkcji przemysłu spożywczego w okresie dużej podaży

surowców rolnych

•

sezonowy charakter budownictwa

•

duże różnice w poborze energii elektrycznej i gazu miedzy okresami zimowym i

letnim

•

sezonowy charakter transportu, usług turystycznych, handlu detalicznego

Periodyka zmian sezonowych: cykl kwartalny, cykl tygodniowy, cykl dobowy.

Cykl koniunkturalny

Są to powtarzające się ze względną regularnością zmiany aktywności gospodarczej

społeczeństwa wyrażające się w ekspansji lub kurczeniu się tej aktywności wokół linii

trendu.

Cykliczną przemienność rejestruje się w odniesieniu do:

•

Konsumpcji

•

Inwestycji

•

Zatrudnienia

•

Produkcji

•

i innych zmiennych

Wahania koniunkturalne rozumiane jako oscylacje w działalności gospodarczej mają

cechy wspólne:

•

są wynikiem samowzmacniających się mechanizmów wewnętrznych,

występujących w gospodarce,

•

obejmują swym zasięgiem całą gospodarkę,

•

wzrostowe lub spadkowe zmiany wielkości ekonomicznych są oddzielone

punktami zwrotnymi, powtarzającymi się ze stosunkowo względną

regularnością,

•

wahania mają charakter krótko-, a przede wszystkim średniookresowy.

Syntetyczna miarą zmian poziomu aktywności gospodarczej są cykliczne zmiany

wielkości PNB.

W procesie gospodarowanie wyróżnia trzy rodzaje współistniejących cykli:

•

Krótkie (Kitchina) trwające około 3 lat,

•

Średnie (Junglara), trwające od 8 do 11.

•

Długie (Kondratiewa) o długości około 55 lat

Wahania losowe

Zdarzenia losowe, zaburzające proces rozwojowy:

•

Zmiany klimatyczne

•

Klęski żywiołowe

•

Konflikty polityczne i militarne

•

Nieoczekiwane zmiany w otoczeniu ekonomicznym danej gospodarki

•

Wynalazki i nowe produkty