Spotkanie z Czytelnikami ALBO albo

XII Forum

Inspiracji Jungowskich

Warszawa, 3 marca 2007

2

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Redakcja ALBO albo poleca niepowtarzaln¹ ksi¹¿kê

SPOTKANIA Z JUNGIEM

red. Krzysztof Maurin, Zenon W. Dudek

(publikacja z okazji 15-lecia kwartalnika ALBO albo)

K

si¹¿ka jest poœwiêcona znaczeniu myœli Karola Gustawa Junga dla pol-

skiej myœli naukowej, œrodowiska ludzi sztuki i kultury. W¹tki idei Jun-

gowskich inspirowa³y i inspiruj¹ przedstawicieli ró¿nych dyscyplin wie-

dzy: psychologów, filozofów, antropologów, religioznawców, teologów,

pedagogów, psychiatrów. Kr¹g osób zainteresowanych dorobkiem szwaj-

carskiego psychiatry i myœliciela jest niezwykle bogaty i zró¿nicowany.

Z inspiracji jungowskich szeroko czerpali wybitni artyœci, wœród nich

twórca Teatru Laboratorium Jerzy Grotowski czy obecnie re¿yser teatral-

ny Krystian Lupa.

Z inicjatyw¹ wydania publikacji wysz³a Redakcja ALBO albo z okazji

15-lecia swej dzia³alnoœci. Inspiracje dzie³em Junga by³y i s¹ wci¹¿ wa¿-

nym motywem aktywnoœci Redakcji.

Publikacja przybli¿a wa¿ne postacie polskiej kultury i nauki, które przy-

czyni³y siê do spopularyzowania idei Jungowskich w Polsce. O swoim

spotkaniu z myœl¹ Junga pisz¹ m.in.: Olga Tokarczuk, Jerzy Prokopiuk,

Henryk Waniek, Alina Motycka, Zofia Rosiñska, Czes³aw Nosal, Cze-

s³aw Dziekanowski, Tomasz Olchanowski, Tomasz B¹bel, ks. Kazimierz

Pajor, ks. Henryk Paprocki.

Informacje: www.eneteia.pl

Planowany termin wydania: marzec 2007

Organizatorzy XII Forum:

ENETEIA. Wydawnictwo Psychologii i Kultury

Redakcja

ALBO albo. Problemy psychologii i kultury

3

XII Forum Inspiracji Jungowskich

I Forum (1995)

PSYCHOLOGICZNE PROBLEMY WSPÓ£CZESNOŒCI

II Forum (1996)

SNY WSPÓ£CZESNEJ KULTURY

III Forum (1997)

OSOBOWOŒÆ I ROZWÓJ

IV Forum (1998)

MITY A ŒWIAT WSPÓ£CZESNY

V Forum (2000)

KULTURA NA PROGU XXI WIEKU

VI Forum (2001)

FENOMEN JUNGA

VII Forum (2002)

OBLICZA TO¯SAMOŒCI

VIII Forum (2003)

SYMBOLE EUROPY

IX Forum (2004)

PSYCHOLOGIA KULTURY W CZASIE PRÓBY

X Forum (2005)

INTELIGENCJA ARCHETYPÓW

XI Forum (2006)

JUNG A FREUD

XII Forum (2007)

NIEŒWIADOMOŒÆ I DUSZA

Forum Inspiracji Jungowskich 1995–2007

Redakcja ALBO albo zaprasza Czytelników

Sympatyków i Autorów na kolejn¹ doroczn¹ konferencjê

XIII Forum Jungowskich Inspiracji

Warszawa, 1 marca 2008

EUROPA WIELOKULTUROWA

4

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Dusza rodzi symbole, których pod³o¿em jest nie-

œwiadomy archetyp, dusza rodzi formê zjawi-

skow¹ symboli, tkaj¹c j¹ z wyobra¿eñ, jakie sta³y

siê udzia³em œwiadomoœci. (...) Symbol oddzia³y-

wa sugestywnie moc¹ swego numen, to znaczy
moc¹ specyficznej energii w³aœciwej archetypowi.

Karol Gustaw Jung

Jak mo¿na zdobyæ wiedzê o nieœwiadomoœci?

Znamy naturalnie jedynie jej postaæ œwiadom¹,

powsta³¹ w wyniku transpozycji lub przek³adu

na jêzyk œwiadomoœci. W trakcie pracy psycho-

analitycznej codziennie doœwiadczamy, ¿e taki
przek³ad jest mo¿liwy.

Zygmunt Freud

5

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Nieœwiadomoœæ i dusza

Redakcja ALBO albo od 15 lat, tj. od wydania w 1991 roku pierwszego zeszytu pt.

Inspiracje Jungowskie, prezentuje w wielu perspektywach i zastosowaniach idee Junga,

podejmuje ró¿ne problemy teoretyczne z dziedziny psychologii kultury. To dzia³alnoœæ

na rzecz przyswojenia w Polsce wa¿nych w¹tków psychologii Jungowskiej, jak te¿ inspi-

racji jungowskich oraz wspó³tworzenie forum interdyscyplinarnej dyskusji na kluczowe

tematy zajmuj¹ce wspó³czesn¹ psychologiê i dziedziny z jej pogranicza

–

filozofiê, an-

tropologiê, socjologiê, psychoterapiê, psychiatriê. Dzia³amy te¿ na rzecz zbli¿enia œrodo-

wiska nauki, sztuki i kultury, gdy¿ system wiedzy o cz³owieku, choæ jest wzglêdnie

autonomiczny, nie jest i nie mo¿e byæ wyizolowany z kultury, nie mo¿e zupe³nie ode-

rwaæ siê od wartoœci i symboli, które obejmuj¹ ca³oœæ ¿ycia cz³owieka, a zw³aszcza jego

duchowy wymiar.

Wœród prelegentów XII Forum s¹ osoby nale¿¹ce do Rady Konsultacyjnej

–

jej Prze-

wodnicz¹cy prof. dr hab. Krzysztof Maurin (wyk³ad inauguracyjny), ks. prof. dr hab.

Henryk Paprocki i dr Jerzy T. B¹bel, jak te¿ cz³onkowie Zespo³u Redakcji i jej stali

wspó³pracownicy – prof. dr hab. Ewa Machut-Mendecka, dr Jadwiga Wais, dr Tomasz

Olchanowski, którzy s¹ jednoczeœnie autorami ksi¹¿ek opublikowanych w Wydawnic-

twie ENETEIA (Archetypy islamu, Œwiat tradycji arabskiej, Gilgamesz i Psyche, Œcie¿ki

baœni, Psychologia pychy, Duchowoœæ i narcyzm). Sesjê pierwsz¹ poprowadzi Redaktor

Naczelny Zenon Waldemar Dudek, a sesjê drug¹ dr Andrzej Pankalla, cz³onek Zespo³u

Redakcji.

W programie obecnego Forum zaprezentowane zostan¹ tak¿e referaty osób spoza

œcis³ego krêgu Redakcji ALBO albo: Grzegorza Okraszewskiego i Tomasza Stawiszyñ-

skiego. Mamy nadziejê, ¿e problematyka poruszona w referatach stworzy inspiruj¹ce

pole do dyskusji o zagadnieniach nieœwiadomoœci i wspó³czesnego rozumienia duszy.

Jak wiemy, pojêcie nieœwiadomoœci jest bardzo kontrowersyjne dla niektórych trendów

wspó³czesnej psychologii i filozofii, zw³aszcza zorientowanych scjentystycznie i anali-

tycznie, a pojêcie duszy znik³o z katalogu naukowych terminów psychologii jako coœ

archaicznego i metafizycznego. O duszy i o nieœwiadomoœci mówimy jednak na co dzieñ,

i to nie tylko w jêzyku potocznym, ale równie¿ w rozprawach naukowych. Jungowska

perspektywa w badaniach nad psyche i kultur¹ nie mo¿e pozostawiæ tych terminów

w zapomnieniu.

Redakcja ALBO albo ¿yczy uczestnikom Forum, prelegentom i goœciom udanych ob-

rad oraz inspiruj¹cych refleksji w trakcie i po konferencji. Zapraszamy za rok na kolejne

spotkanie z Czytelnikami ALBO albo – XIII Forum Inspiracji Jungowskich, które bêdzie

poœwiêcone zagadnieniu wielokulturowoœci Europy.

Redakcja ALBO albo

6

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Redakcja

ALBO albo. Problemy psychologii i kultury

RADA KONSULTACYJNA

PRZEWODNICZ¥CY RADY:

prof. dr hab. Krzysztof Maurin

WICEPRZEWODNICZ¥CA RADY:

prof. dr hab. Alina Motycka

CZ£ONKOWIE RADY:

prof. dr hab. Lidia Grzesiuk

prof. dr hab. Zofia Rosiñska

prof. dr hab. Pawe³ Boski

prof. dr hab. Andrzej Jakubik

prof. dr hab. Henryk Paprocki

prof. dr hab. Tadeusz Kobierzycki

dr Jerzy Tomasz B¹bel

NIEŒWIADOMOŒÆ I DUSZA

XII Forum Inspiracji Jungowskich

KOMITET ORGANIZACYJNY

PRZEWODNICZ¥CY KOMITETU ORGANIZACYJNEGO

:

Zenon Waldemar Dudek – Redaktor Naczelny

ALBO albo. Problemy psychologii i kultury

SEKRETARZ KOMITETU ORGANIZACYJNEGO:

mgr Joanna Karpowicz

CZ£ONKOWIE KOMITETU ORGANIZACYJNEGO

:

prof. dr hab. Ewa Machut-Mendecka, dr Andrzej

Pankalla, mgr Dariusz Misiuna, Ireneusz Piekarski,

Pawe³ Godlewski, Jakub Karpowicz

SEKRETARIAT FORUM:

mgr Agnieszka So³yga, Bo¿ena Paff

LOGO XII FORUM (projekt)

Krzysztof Figielski

7

XII Forum Inspiracji Jungowskich

XII FORUM INSPIRACJI JUNGOWSKICH

NIEŒWIADOMOŒÆ I DUSZA

3 marca 2007

Biblioteka Narodowa, Warszawa

Program:
10.00 Inauguracja Forum
Inspiracje skrzypcowe: Lucjan Ba³was: Adagio z pierwszej sonaty g-moll
Jana Sebastiana Bacha oraz Zima, czêœæ II, Antonio Vivaldiego
10.20–10.50 Prekursorzy teorii nieœwiadomoœci: C.G. Carus i E. von Hartmann –
prof. Krzysztof Maurin (wyk³ad inauguracyjny)

Sesja I (prowadzenie Zenon Waldemar Dudek)
10.50–11.40 Obraz duszy w teologii bizantyjskiej – prof. Henryk Paprocki
11.40–12.20 Nieœwiadomoœæ i wola – dr Tomasz Olchanowski

12.20–12.40 Przerwa

12.40–13.20 Figura Hioba i figury baœniowe – dr Jadwiga Wais
13.20–14.00 Indywidualizm i kolektywizm w tradycji arabskiej –
prof. Ewa Machut-Mendecka

14.00–15.00 Przerwa obiadowa

Sesja II (prowadzenie dr Andrzej Pankalla)
15.00–15.50 Œwiête roœliny i podró¿e duchowe – dr Tomasz B¹bel
15.50–16.20 O rozwoju duszy w indyjskiej tradycji mistycznej bhakti –
Grzegorz Okraszewski

16.20–16.40 przerwa

16.40–17.10 Soul-making. Dusza w perspektywie psychologii archetypowej
Jamesa Hillmana – Tomasz Stawiszyñski
17.10–17.50 Nieœwiadomoœæ matriarchalna w ujêciu Ericha Neumanna –
Zenon Waldemar Dudek
18.00 Zakoñczenie forum

8

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Prof. dr hab. Krzysztof Maurin

(Wyk³ad inauguracyjny)

Prekursorzy teorii nieœwiadomoœci –

Carl G. Carus i Eduard von Hartmann

Krótkie kalendarium ¿ycia Eduarda von Hartmanna (1842–1906).

1867 – zakoñczenie prac nad Philosophie der Unbewusste. Rozdzia³ z tej pracy –

„Materie als Wille und Vorstellung” – zostaje wydany. Na tej podstawie Uniwersytet

w Rostocku nadaje tytyu³ Dr. Phil. in Absentia.

1868 – Publikacja Philosophie der Unbewusste. Powo³anie na katedrê filozofii

w Lipsku, Gottingen. Hartmann odmawia.

1871 – Pierwsze ma³¿eñstwo (A. Taubert, † 1877)

1878 – Drugie ma³¿eñstwo (z Alm¹ Lorenz). Rodzi siê syn.

1884 – Narodziny drugiego syna (póŸniej rodz¹ siê jeszcze 3 córki).

1889 – Trzykrotna operacja jelita. Umiera w 1906 roku.

1924 – ¯ona Alma Hartmann otrzymuje doktorat honoris causa Uniwersytetu

w Rostocku (autorka dwu ksi¹¿ek filozoficznych).
Dzie³a Carla Gustava Carusa:

1) Vorlesungen über Psychologie (zima 1829/30; Drezno), 2) Psyche. Zur Entwic-

klungsgeschichte der Seele (Pforzheim 1846), 3) Physis. Zur Geschichte des leibli-

chen Lebens (Stuttgart 1851), 4) Symbolik der menschlichen Gestalt (Leipzig 1835),

5) Goethe. Zu dessen näheren Verständnis (Leipzig 1843), 6) Lebenserinnerungen

(1865/66), 7) Neue Briefe über Landschaftsmalerei (1815/24).

Jeœli chodzi o ¿yciorys Carusa, posiadamy jego „Wspomnienia...”, spisane na nie-

mal 1500 stronach druku. To monstrualne dzie³o, wzorowane na Dichtung und Wahr-

heit jego wielkiego przyjaciela J.W. Goethego, zadziwia drobiazgowoœci¹ (np. wszyst-

kie urodziny Carusa opisane zosta³y szczegó³owo), ale zanudza nieumiarkowanym

podziwem dla poety.

Carus by³ przyjacielem i uczniem wielkiego malarza romantycznego C.D. Friedri-

cha. Wiele krajobrazów Carusa wisi w g³ównej galerii drezdeñskiej („Zwinger”).

Sam Carus zdawa³ sobie sprawê, ¿e jest jedynie zdolnym dyletantem, podczas gdy

jego przyjaciel i mistrz Friedrich by³ i jest ucieleœnieniem „tragedii i ¿ycia” przyrody

– jej symbolem i relacj¹ z Cz³owiekiem. Ale nas interesuje stosunek psychologii

„des Unbewussten” do psychologii Carla Gustava Junga. Przeczytam szereg wypo-

wiedzi Carusa, które brzmi¹ niemal jak myœli naszego bohatera.

9

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Ks. prof. dr hab. Henryk Paprocki

Obraz duszy w teologii bizantyjskiej

Punktem wyjœcia wyst¹pienia s¹ teorie Platona i Arystotelesa, które wywar³y ogrom-

ny wp³yw na pogl¹dy chrzeœcijañskie.

Dla chrzeœcijañstwa istotne znaczenie ma Biblia, która stanowi bazê dla rozwoju

pogl¹dów teologicznych.

Dla Bizancjum niezwykle wa¿ne jest ujêcie œw. Grzegorza z Nyssy w jego trakta-

cie De opificiis hominis. Nale¿y zwróciæ uwagê na trynitarn¹ strukturê bytu ludzkie-

go – cia³o, dusza, duch – co podkreœla teologia bizantyjska. Ten pogl¹d przechodzi

do teologii ca³ego prawos³awia, aczkolwiek niekiedy podkreœlany jest dychotomizm

cia³o – dusza, z uznaniem ducha za przejaw duszy. Koncepcja trychotomiczna zna-

laz³a szczególny wyraz w rozmowie œw. Serafima z Sarowa z Motowi³owem.

Sesja I

Prowadzenie sesji: Zenon Waldemar Dudek

Skorzystam z okazji, by skorygowaæ pogl¹d, pokutuj¹cy nawet wœród uczniów

Junga, ¿e najwiêkszym jego odkryciem jest odkrycie kolektywnej nieœwiadomoœci

wyra¿aj¹cej siê w mitach, legendach i baœniach wszystkich narodów i kultur (opie-

ram siê tu na wstêpie wielkiego Van der Posta do piêknej ksi¹¿ki o tarocie Sallie

Nichols). Dla Junga o wiele wa¿niejszym ni¿ misterium kolektywnej nieœwiadomo-

œci by³o misterium œwiadomoœci.

10

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Dr Tomasz Olchanowski

Nieœwiadomoœæ i wola

Definicje woli, jakie mo¿emy zgromadziæ, poczynaj¹ traciæ racjê bytu, kiedy

zadamy pytanie o dzia³aj¹cy podmiot i sam akt wolicjonalny. Dziêki psychologii

Junga odkrywamy, ¿e istniej¹ wole zwi¹zane z poszczególnymi funkcjami psychicz-

nymi (myœlenia, uczucia, intuicji, percepcji). Ponadto istniej¹ czynniki maj¹ce do-

nios³y wp³yw na nasze losy i wybory, wole Cienia, stanowi¹ce przeciwieñstwa œwia-

domej postawy.

Referat dotyczy nie tyle historycznego przegl¹du definicji woli i opinii filozofów

oraz psychologów na ten temat, co analizy aktów wolicjonalnych. G³ówne zagad-

nienia poruszane w wyst¹pieniu to:

l

psychologia g³êbi wobec woli (podwa¿enie u³udy, któr¹ braliœmy za wolê);

l

z³udzenia filozofów, psychologów i pedagogów (obiektywne badanie zjawisk

subiektywnych oraz subiektywne poczucie kontroli nad rzeczywistoœci¹, nazywane

nawet woln¹ wol¹ i wiara a priori w istnienie superniezale¿nego podmiotu, bêd¹ce-

go przyczyn¹ zjawisk na skutek jego dzia³añ);

l

analiza losu Szondiego, psychoanaliza Freuda i psychologia analityczna Junga

wobec wyborów (funkcje warunkuj¹ce przymus losu, funkcje warunkuj¹ce los wy-

bierany);

l

autoiluzje: Nietzsche i mistrzowie zen (zaprzeczanie nierozerwalnoœci umys³u

i materii w doœwiadczeniu, wypieranie faktu, ¿e postrzegana materia jest przes³ank¹

istnienia umys³u, a z drugiej strony czynienie naszego myœlenia i s¹dzenia przy-

czyn¹ naszej istoty, interpretowanie siebie intelektualnie, wymyœlanie siebie i wszel-

kich koncepcji na temat ¿ycia, cz³owieka, kultury i wiara w rzeczywistoœæ tego, co

wymyœliliœmy);

l

nauka jako przyk³ad najbardziej represyjnej, dogmatycznej religii;

l

cykliczne i spiralne funkcjonowanie uwarunkowañ (procesy mechaniczne

i reaktywne a procesy twórcze);

l

wola i moralnoœæ (etyka oparta na harmonii a etyka oparta na pos³uszeñstwie

wzglêdem autorytetu, pu³apki synkretyzmu i eklektyzmu, dualizmu i niedualizmu).

11

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Dr Jadwiga Wais

Figura Hioba i figury baœniowe

Referat przedstawia dwa obrazy ca³oœci ¿ycia ludzkiego, jakie funkcjonuj¹ w na-

szej kulturze: ¿ycie Hioba i ¿ycie bohatera baœni. W obu tych obrazach znajdujemy

ró¿ne rozwi¹zania problemu samotnoœci i bezsilnoœci cz³owieka.

Opowieœæ o Hiobie ukazuje wzorzec ¿ycia opartego na pos³uszeñstwie i uleg³oœci

wobec autorytetu (superego). Jego ¿ycie duchowe by³o heroiczn¹ walk¹ o uznanie

w³asnej niewinnoœci i podmiotowoœci. Bohater baœni nie walczy o uznanie, bo nikt

go nie zna – wêdruje samotnie.

Baœnie ukazuj¹ wzorzec ¿ycia opartego na komunikacji z g³êbokimi pok³adami

nieœwiadomoœci. Dziêki temu mo¿liwe jest ¿ycie nakierowane na zdrowie i zbawie-

nie. ¯ycie Hioba spe³nia siê w jego milczeniu wobec Boga, ¿ycie bohatera baœni

w osi¹ganiu pe³ni duchowej (uczta weselna).

Prof. dr hab. Ewa Machut-Mendecka

Indywidualizm i kolektywizm w tradycji arabskiej

Plemienni Arabowie z Pó³wyspu Arabskiego potrafili dowieœæ swojego pochodze-

nia od Nowego, Abrahama, a nawet Adama. Ten œwiat bez historii ow¹ œwiadomoœæ

zawdziêcza³ genealogii, która by³a Ÿród³em to¿samoœci plemiennej. O stosunkach

plemiennych decydowa³ kolektywizm, jakkolwiek Arabowie od najdawniejszych

czasów byli przywi¹zani do wysokiej samooceny, czego wynikiem by³a tendencja

do rozwoju silnej osobowoœci i indywidualizmu.

12

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Dr Jerzy Tomasz B¹bel

Œwiête roœliny i podró¿e duchowe

U¿ytkowanie œrodków psychoaktywnych przez spo³ecznoœci neolitycznych kultur

zwi¹zanych z ide¹ megalityczn¹ mia³o istotne znaczenie w ich ¿yciu religijnym

i obrzêdowoœci. Doœwiadczenia odmiennych stanów œwiadomoœci typowych zarów-

no dla szamanizmu, jak wykorzystywanych w staro¿ytnych kultach misteryjnych

i tajemnych zwi¹zkach religijnych ods³ania³y mistom inny, niewidzialny dla zwy-

k³ych ludzi œwiat duchów, demonów i bogów.

Islam (od 622 r.) promuje z jednej strony indywidualizm, wyra¿aj¹cy siê w stosun-

kach muzu³manina z jedynym Bogiem, a z drugiej kolektywizm, poniewa¿ zacie-

œnia wiêzy wyznaj¹cych tê wiarê wspólnot.

Wspó³czeœnie wyrazem postaw kolektywistycznych jest poezja zachêcaj¹ca do

odrodzenia wspólnoty, patriarchalna rodzina, pojmowanie czasu w sposób synchro-

niczny, œwiadomoœæ jednoœci z innymi.

Wyrazem indywidualizmu s¹ wierzenia i rytua³y religijne, w tym popularny misty-

cyzm, kontemplacja sztuki islamu, œwi¹tynny nastrój bibliotek muzu³mañskich, lite-

ratura. Jednostkowoœæ i indywidualizm docieraj¹ równie¿ do œwiata islamu z Zacho-

du wraz z nap³ywem kapita³u, towarzysz¹c kolonializmowi, neokolonializmowi, ko-

mercji. Wynikaj¹ce st¹d zindywidualizowanie prowadzi do atomizacji spo³ecznej

i zagubienia jednostki, zmagaj¹c siê nie tylko z kolektywizmem, ale wewnêtrzn¹

duchow¹ potrzeb¹ indywiduacji.

Sesja II

Prowadzenie sesji: dr Andrzej Pankalla

13

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Grzegorz Okraszewski

O rozwoju duszy w indyjskiej tradycji

mistycznej bhakti

U swych Ÿróde³ filozofia europejska stara³a siê odkryæ istotê cz³owieka. To w³a-

œnie Sokrates ze swym imperatywem „poznaj samego siebie” wprowadzi³ filozofiê

na tory refleksji o samym cz³owieku. Dla Sokratesa t¹ istot¹ cz³owieka jest dusza.

U Platona pada znacz¹ce zdanie: „Duszê wiêc ka¿e nam poznaæ ten, który zaleca

«poznaj samego siebie»” (Alkibiades wiêkszy, 130 e)

W referacie przedstawiê pogl¹d filozoficzny na duszê wed³ug Wedanty, jednej

z szeœciu g³ównych filozofii Indii – darœany. To, co jest znane na Zachodzie pod

pojêciem „filozofia Wedanty”, jednoznacznie kojarzy siê z filozoficznym systemem,

którego twórc¹ jest Œankara (VIII w.)

Filozofia Œankary jest nazywana adwaita-wedanta, czyli monizmem (adualizm).

Refleksja Wedanty toczy³a siê wokó³ tekstów wedyjskich zwanych Upaniszadami.

Kluczow¹ kwesti¹ filozoficzn¹ by³a interpretacja tzw. maha-wakja, czyli „wa¿kich

s³ów”. Najs³ynniejszym tego typu fragmentem Upaniszad, a z pewnoœci¹ najczê-

œciej cytowanym, jest fragment, w którym pojawia siê sformu³owanie „tat twam asi”

Bez w¹tpienia mia³y one wielki wp³yw na powstawanie ró¿nych koncepcji za-

œwiatów i „¿ycia po ¿yciu”, w tym wierzeñ w reinkarnacjê.

Wiele znalezisk (m.in. bêbnów glinianych w grobach i na terenie osad) i symboli

wskazuje, i¿ szamañskie techniki osi¹gania transu istnia³y równie¿ w kulturach me-

galitycznych Europy. W obrz¹dku pogrzebowym tej formacji czytelne s¹ równie¿

poœmiertne inicjacje zmar³ych typu szamañskiego pod patronatem Wielkiej Matki.

Pytania o pierwotne „centrum” produkcji opium w Europie, drogi i czas rozprzestrze-

niania siê ró¿nych œrodków psychoaktywnych w neolicie, ich wp³yw na ówczesne

¿ycie religijne, wymianê miêdzygrupow¹, ekonomiê, medycynê i procesy spo³ecz-

ne, pozostaj¹ otwarte. Czekaj¹ na dalsze specjalistyczne badania i wiarygodne,

wyczerpuj¹ce odpowiedzi.

14

XII Forum Inspiracji Jungowskich

– „ty jesteœ tym”. Œankara interpretuje ten fragment, jak i ca³¹ resztê nauk upanisza-

dowych, jako to¿samoœæ atmana – podstawowego sk³adnika mikrokosmosu – z brah-

manem, podstawowym pierwiastkiem makrokosmosu. Innymi s³owy, Brahma – duch

absolutny – jest jednoœci¹ z duchem jednostkowym. Mo¿na przyrównaæ ów system

filozoficzny do filozofii Spinozy i biskupa Georga Berkeleya.

W ca³ym systemie Œankary nacisk k³adzie siê na wyzwalaj¹c¹ wiedzê (dŸniana).

Przypomina to system Berkeleyowski, gdzie pojawia siê zanegowanie istnienia œwia-

ta. Jest to wa¿ka kwestia filozoficzna. Wielki polski filozof Roman Ingarden poœwiê-

ci³ temu zagadnieniu wielkie dzie³o pt. Spór o istnienia œwiata. Nie dziwi fakt, ¿e

system ten nie by³, i do tej pory nie jest dobrze przyjmowany przez religijn¹ elitê

Europy.

Wedanta to rozbudowany system filozoficzny opieraj¹cy siê na wielu sanskryc-

kich tekstach. By³a ju¿ mowa o Upaniszadach, prócz nich nale¿y wspomnieæ o Bha-

gawadgicie. Pada w niej odpowiedŸ na owe kluczowe pytanie, kim jest cz³owiek?

Jest niematerialn¹, duchow¹ iskr¹ przebywaj¹c¹ w ciele. Jest atmanem niemaj¹cym

pocz¹tku ani koñca: „Dla duszy nie ma narodzin ani œmierci. Nie powsta³a ona, nie

powstaje, ani te¿ nie powstanie. Jest nienarodzon¹, wieczn¹, zawsze istniej¹c¹, ni-

gdy nieumieraj¹c¹ i pierwotn¹. Nie ginie, kiedy zabijane jest cia³o”. Ów atman,

nasza jaŸñ, skrywa siê pod naszym dziennym, pozornym ego.

Chcia³bym te¿ powiedzieæ o wspólnych tropach, które odnajdujemy w dwóch

odleg³ych od siebie kulturach. Chodzi o mistykê oblubieñcz¹, obecn¹ w dzie³ach

œw. Jana od Krzy¿a, i mistykê bhakti z Indii pó³nocnych. Postaram siê wyznaczyæ

wspólne cechy dotycz¹ce spe³nienia „drogi”. Porównam P³omieñ mi³oœci œw. Jana

i boski taniec rasa-lila Kryszny. Wska¿ê na ró¿nice w drodze do pe³nego zjednocze-

nia, w tym brak odpowiednika „nocy ciemnej” œw. Jana od Krzy¿a w bhakti.

15

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Tomasz Stawiszyñski

Soul-making. Dusza w perspektywie psychologii

archetypowej Jamesa Hillmana

James Hillman to bez w¹tpienia jeden z najwybitniejszych (a zarazem – co czê-

sto z wybitnoœci¹ idzie w parze – jeden z najbardziej kontrowersyjnych) wspó³cze-

snych myœlicieli. Rozwijana przez niego od przesz³o czterdziestu lat psychologia

archetypowa [ang. archetypal psychology] wyrasta w pewnej mierze z dokonañ Jun-

ga (Hillman by³ jego uczniem, a potem przez d³ugi czas dyrektorem programowym

Instytutu C.G. Junga w Zurichu), jakkolwiek w swej zasadniczej czêœci zawiera w¹t-

ki wobec nurtu analitycznego zdecydowanie krytyczne.

G³ównym Ÿród³em inspiracji jest dla Hillmana filozofia – poczynaj¹c od Heraklita

przez Platona, Plotyna, Proklosa, Ficinê (i ca³y renesansowy neoplatonizm), Vico,

Duranda, Bachelarda czy Corbina. Korzystaj¹c obficie z dorobku wspomnianych

myœlicieli, stworzy³ Hillman niezwykle interesuj¹c¹ i oryginaln¹ koncepcjê, która

ca³kiem s³usznie bywa czêsto stawiana – jako autonomiczna propozycja – w jednym

rzêdzie z psychoanaliz¹ Freuda i psychologi¹ analityczn¹ Junga.

Pojêcie duszy [ang. soul] to centralny temat wszystkich w³aœciwie dzie³ Jamesa

Hillmana. Pró¿no jednak szukaæ u niego jakiejœ jednoznacznej, przeprowadzonej

zgodnie z drobiazgowymi wymaganiami definicji tego terminu (czy raczej: tego

fenomenu). Hillman powiada jednak wielokrotnie, ¿e dusza jest bazowym obrazem

i podstawow¹ metafor¹ ka¿dej prawdziwej psychologii. „Mówi¹c o duszy – pisze –

mam przede wszystkim na myœli pewn¹ perspektywê, a nie substancjê; raczej punkt

widzenia, a nie rzecz sam¹”. W innym miejscu dodaje, ¿e dusza to „nieznany czyn-

nik, który przemienia zdarzenia w prze¿ycia i umo¿liwia doœwiadczenie mi³oœci”.

Charakteryzuje te¿ duszê, pisz¹c o jej intymnym zwi¹zku ze œmierci¹ i patologi¹,

o jej religijnej (dalekiej jednak od ortodoksji) proweniencji i o jej imaginatywnej,

obrazowej naturze.

Warto dodaæ, ¿e istotne miejsce w rozwa¿aniach Hillmana zajmuje temat duszy

œwiata, anima mundi – psychologia zatem nie powinna ograniczaæ siê do jednostek,

lecz poszukiwaæ przejawów psyche wszêdzie, w dos³ownym sensie tego s³owa.

W wyst¹pieniu przedstawiê szczegó³owo pogl¹dy Hillmana dotycz¹ce duszy, ze

szczególnym uwzglêdnieniem problematyki œmierci i psychopatologii.

16

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Zenon Waldemar Dudek

Nieœwiadomoœæ matriarchalna w ujêciu

Ericha Neumanna

Rozwijaj¹c koncepcje Junga, Erich Neumann wyodrêbni³ w ewolucji i recepcji

symboliki archetypu Wielkiej Matki szeœæ etapów. S¹ to: 1) archetyp sam w sobie

(niem. Archetypus an sich), 2) uroboros, postaæ archaicznego wê¿a w kszta³cie ko³a

(w ruchu), który gryzie w³asny ogon, 3) zró¿nicowanie archetypu na Wielk¹ Mêskoœæ

(niem. Grosse Mannliche) i Wielk¹ Kobiecoœæ (niem. Grosse Weibliche), postaæ bo-

gini, której dwa podstawowe aspekty tworz¹: uroboryczna Wielka Matka i macie-

rzyñski uroboros, 4) Wielka Matka (niem. Grosse Mutter), która – jak ka¿de wyobra-

¿enie archetypowe – przyjmuje dwie spolaryzowane, ambiwalentne figury: „ciemn¹”,

Z³¹ (przera¿aj¹c¹) Matkê (niem. Furchtbare Mutter) oraz „jasn¹”, Dobr¹ Matkê (niem.

Gute Mutter), 5) elementy œwiadomoœci „ja” (ego) (niem. Ich); ego jako centrum

œwiadomoœci w relacji z archetypem Animy, archetypem tzw. kobiecoœci transforma-

cyjnej, wy³aniaj¹cym siê w swym pozytywnym i negatywnym aspekcie z obrazu

Wielkiej Matki, 6) postacie œwiata kultury, mitologiczne, symboliczno-archetypowe

wyobra¿enia kobiecoœci doœwiadczane jako zewnêtrzne (stanowi¹ one elementy tra-

dycji, reprezentuj¹c podstawowe treœci archetypu Wielkiej Matki).

Wed³ug Neumanna podstawowymi figurami archetypowymi w kulturze wyra¿aj¹-

cymi symbolikê Wielkiej Matki s¹: Sofia (nosz¹ca cechy Animy i Dobrej Matki),

Gorgo (wyra¿a cechy Z³ej Matki) oraz Izyda (³¹cz¹ca w sobie cechy i Dobrej, i Z³ej

Matki oraz Animy).

Drugi wa¿ny element koncepcji Neumanna to rozró¿nienie kobiecoœci podstawo-

wej (niem. Elementarcharakter), zwi¹zanej z manifestacjami Wielkiej Matki (Do-

brej i Z³ej), oraz kobiecoœci transformacyjnej (niem. Wandlungscharakter), wyra¿aj¹-

cej siê w symbolice Animy. Archetyp Animy i jej projekcje stanowi¹ nieœwiadome

wyposa¿enie jednostki, które znajduje siê niejako bli¿ej œwiadomoœci (ego) ni¿ ar-

chaiczna, pierwotna forma Wielkiej Matki, czyli kobiecoϾ podstawowa.

Bazuj¹c na ewolucyjnej interpretacji symboliki matriarchalnej Neumanna, mo¿-

na lepiej zrozumieæ ró¿norakie zjawiska psychologiczne (irracjonaln¹ zale¿noœæ

dziecka od matki i absolutn¹ w³adzê matki nad dzieckiem za pomoc¹ lêku, syndrom

matki poch³aniaj¹cej), psychopatologiczne (myœli samobójcze, samobójstwo rozsze-

rzone w ciê¿kiej depresji) czy fenomeny socjokulturowe, jak dzia³alnoœæ sekt apoka-

liptycznych, satanistycznych czy samobójstwa z pobudek religijnych (samospale-

nie, zag³odzenie na œmieræ, zakopywanie ¿ywcem i in.).

17

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Ryc. 1. Symbolika Wielkiej Matki wg Ericha Neumanna (Die Grosse Mutter, 1985, s. 32)

18

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Informacje o prelegentach i prowadz¹cych sesje

B¥BEL Tomasz Jerzy – dr, archeolog, prahistoryk; pracuje w Muzeum Historycz-

no-Archeologicznym w Ostrowcu Œw. Prowadzi wieloletnie badania wykopaliskowe

na terenach Wy¿yny Sandomierskiej i prahistorycznych kopalñ krzemienia

w Krzemionkach k. Ostrowca Œw. Uczestnik licznych ekspedycji krajowych i zagra-

nicznych (m.in. w Bu³garii, Finlandii, USA, Tad¿ykistanie, Turkmenii). Autor stu kil-

kudziesiêciu prac naukowych i popularnonaukowych. Prowadzi badania nad religia-

mi prahistorycznej Europy. Cz³onek Rady Konsultacyjnej „ALBO albo. Problemy psy-

chologii i kultury”.

DUDEK Zenon Waldemar – psychiatra, inicjator i redaktor naczelny ALBO albo.

Problemy psychologii i kultury; zajmuje siê psychologi¹ rozwoju osobowoœci, psycho-

logi¹ marzeñ sennych, psychologi¹ kultury. Autor artyku³ów i ksi¹¿ek z zakresu ww.

problematyki: Psychologia integralna Junga (1995; 1996; 2006), Na pocz¹tku by³a

nieœwiadomoœæ (1997), Jungowska psychologia marzeñ sennych (1997; 2007), Pod-

stawy psychologii Junga (2002). Wspó³autor ksia¿ki Psychologia kultury. Doœwiad-

czenia graniczne i transkulturowe (2005).

MACHUT-MENDECKA Ewa

–

absolwentka arabistyki na Uniwersytecie Warszawskim,

pasjonuje siê literatur¹ i jêzykiem œwiata arabskiego. Interesuje siê kultur¹,

problematyk¹ spo³eczn¹ i etnologiczn¹ obszarów muzu³mañskich oraz religi¹ islamu.

Autorka wielu artyku³ów i ksi¹¿ek. Napisa³a m.in.: Wspó³czesny dramat egipski (1984),

G³ówne kierunki rozwojowe dramaturgii arabskiej (1992), The Art of Arabic Drama.

A Study in Typology (1997), Studies in Arabic Theatre and Literature (2000), Archetypy

islamu (2004), Œwiat tradycji arabskiej (2005). Jest profesorem nadzwyczajnym

Uniwersytetu Warszawskiego oraz Szko³y Wy¿szej Psychologii Spo³ecznej. Cz³onek
redakcji „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”.

MAURIN Krzysztof – profesor matematyki na Wydziale Fizyki UW. Jest autorem

wielu podrêczników i monografii (w jêz. polskim i in.). Za najwiêksze swe dokona-

nie uwa¿a stworzenie pierwszej w Polsce Katedry Metod Matematycznych Fizyki,

która wychowa³a wielu wybitnych badaczy. Od 30 lat prowadzi seminarium „Syste-

my otwarte”, na którym omawiane s¹ kwestie filozofii nauki, a tak¿e teologii.

W ostatnich latach centrum jego zainteresowañ przesunê³o siê do filozofii

i teologii, o czym œwiadczy m.in. wiele artyku³ów publikowanych w „Gnosis”. Prze-

wodnicz¹cy Rady Konsultacyjnej „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”.

19

XII Forum Inspiracji Jungowskich

OLCHANOWSKI Tomasz – dr nauk humanistycznych, adiunkt w Zak³adzie Psy-

choanalizy i Myœli Humanistycznej Uniwersytetu w Bia³ymstoku. Zainteresowania

Autora koncentruj¹ siê na zagadnieniach historii kultury i rozwoju cywilizacji, ze

szczególnym uwzglêdnieniem ewolucji psychicznej cz³owieka, Ÿród³ach filozofii,

problematyce przemiany duchowej. Autor ksi¹¿ek: Jungowska interpretacja mitu ojca

w prozie Brunona Schulza (2001), Psychologia pychy (2003), DuchowoϾ i narcyzm

(2006) oraz kilkudziesiêciu artyku³ów z omawianego zakresu. W przygotowaniu ksi¹¿-

ka Wola i opêtanie.

OKRASZEWSKI Grzegorz – absolwent filozofii (praca magisterska pt. „Droga ku

wyzwoleniu w Bhagawadgicie”, Uniwersytet Wroc³awski). W pracy doktorskiej za-

mierza porównaæ dwie œcie¿ki wiod¹ce cz³owieka do doskona³oœci – doktrynê mi-

styczn¹ œw. Jana od Krzy¿a oraz œcie¿kê duchow¹ bhakti-jogi w tradycji Æaitanji.

PANKALLA Andrzej – dr, adiunkt w UAM w Poznaniu, interesuje siê psychologi¹

kultury, mitoterapi¹, histori¹ psychologii, doœwiadczeniami granicznymi. Autor ksi¹¿ki

Psychologia mitu. Kultury tradycyjne a wspó³czesnoœæ (2000), wspó³autor pracy Psy-

chologia kultury. Doœwiadczenia graniczne i transkulturowe (2005). Cz³onek redak-

cji „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury”.

PAPROCKI Henryk – ks. prof. dr hab., teolog, wyk³adowca Uniwersytetu w Bia³ym-

stoku, Prawos³awnego Seminarium Duchownego i PWST w Warszawie. Opublikowa³

m.in. Wieczerzê mistyczn¹, Teksty o Matce Bo¿ej, La Promesse du Pere, Le mystere

de l'eucharistie. Autor ksi¹¿ki Lew i mysz, eseju o bohaterach Dostojewskiego.

STAWISZYÑSKI Tomasz – filozof, autor wierszy, opowiadañ i artyku³ów, druko-

wanych m.in. w „Dzienniku”, „Czasie Kultury”, „Newsweeku”, „Odrze”, „Opcjach”

„Toposie”, „Kresach”. Opublikowa³ dwa zbiory wierszy: Nie ma takiego imienia (Ma-

gazyn Literacki, 1999) oraz Rzecz ciemna (Nowy Œwiat, 2002). Doktorant w Instytu-

cie Filozofii UW (zajmuje siê filozoficzn¹ recepcj¹ psychologii g³êbi, g³ównie kon-

cepcjami Carla G. Junga i Jamesa Hillmana). Jest cz³onkiem redakcji kwartalnika

filozoficznego „Kronos”. Wspó³pracuje z TVP Kultura.

WAIS Jadwiga – dr, socjolog, adiunkt w Zak³adzie Nauk Humanistycznych Aka-

demii Medycznej we Wroc³awiu. Zajmuje siê zagadnieniami z dziedziny antropolo-

gii przemiany duchowej (pogranicze filozofii, psychologii, socjologii, mitologii, ba-

œni i literatury piêknej). Autorka ksi¹¿ek Gilgamesz i Psyche (2001) oraz Œcie¿ki

baœni (2006). Publikowa³a artyku³y w „ALBO albo”, „Studiach Filozoficznych”,

„Przegl¹dzie Filozoficznym”, „Etyce”, „Kontekstach”, „Œwiecie Psychoanalizy”.

20

XII Forum Inspiracji Jungowskich

SZTUKA I POLITYKA

GRAFIKI

TOMASZ BOHAJEDYNA

W

ystawa w Fundacji im. Ró¿y Luksemburg

ul. Krzywickiego 3/1, Warszawa

Marzec – wrzesieñ 2007

Wernisa¿: 15 marca, godz. 19.00

Zapraszamy!

21

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Podczas XII Forum Inspiracji Jungowskich

swoje prace plastyczne prezentuj¹:

Marek Stachowicz

Obrazy olejne, grafika komputerowa, akwarele, rysunek, rzeŸba

Jerzy Graczyk

RzeŸba, akwarele, obrazy olejne

Bartosz M³ynarczyk

Fotografia klasyczna i cyfrowa

Krzysztof Skrêtowski

Miniaturowe impresje

Prezentowane s¹ tak¿e

prace autorów grafik publikowanych w ALBO albo

Tomasza Bohajedyna

Marka Chaczyka

Krzysztofa Figielskiego

Tadeusza Piotrowskiego

Andrzeja Skarzyñskiego

22

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Krzysztof Skrêtowski

Jerzy Graczyk

Bartosz M³ynarczyk

Bartosz M³ynarczyk

Krzysztof Skrêtowski

23

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Jerzy Graczyk

Marek Stachowicz

Marek Stachowicz

Andrzej Skarzyñski

24

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Tadeusz Piotrowski

Krzysztof Figielski

Marek Chaczyk

Krzysztof Figielski

25

XII Forum Inspiracji Jungowskich

ALBO albo ukazuje siê od 1991 roku. Prowadzi kilka dzia³ów przybli¿aj¹-

cych wspó³czesn¹ wiedzê o psychologii, sztuce i kulturze. Ka¿dy z nich

koncentruje siê na wybranych dziale nauk humanistycznych. Zale¿y nam na

przekraczaniu granic dyscyplin i zbli¿eniu wiedzy humanistycznej i przy-

rodniczej, aby w swobodnym biegu refleksji cz³owiek by³ lepiej zrozumia-

ny w ca³ej swojej z³o¿onoœci ponad podzia³ami.
Obok wiedzy historycznej i wspó³czesnych badañ jest miejsce na poezjê,

opowiadania, sztuki plastyczne. Poza artyku³ami naukowymi, prezentuje-

my eseja na wa¿ne tematy, myœli, aforyzmy, a tak¿e sprawozdania z cie-

kawych wydarzeñ, konferencji, recenzje, dyskusje.

Sta³e dzia³y ALBO albo:
— Jungowskie inspiracje
— Od psychologii do autopsychoterapii
— Archetypy w Kulturze
— Nasze to¿samoœci
— Dialog z Orientem
— Z poetyki archetypów
— Na granicy epok
— Forum psychologii kultury

ALBO albo. Problemy psychologii i kultury

Pismo interdyscyplinarnych poszukiwañ

Istnieje od 1991 roku (do 1998 roku jako ALBO albo. Inspiracje jungowskie)

Nasz adres: ul. Zwierzyniecka 8A pok. 43, 00–719 Warszawa, tel. (22) 840 53 30

tel./fax (22) 840 84 60, fax (22) 840 84 61

e-mail: [e-mail], www.eneteia.pl

sklep internetowy: sklep.eneteia.pl

Informacja dla osób zainteresowanych publikowaniem tekstów w ALBO albo.

Przyjmujemy materia³y na noœnikach elektronicznych. Objêtoœæ tekstów do

15 stron (ok. 1800 znaków na stronie, licz¹c znaki odstêpu, przypisy na koñcu

tekstu). Artyku³y zakwalifikowane do druku przed publikacj¹ przesy³amy do

autoryzacji.

Prosimy autorów o nadsy³anie streszczeñ tekstów w jêzyku angielskim (600`

800 znaków; maks. 1/3 strony).

26

XII Forum Inspiracji Jungowskich

Wydane Zeszyty ALBO albo

q INSPIRACJE JUNGOWSKIE* (0/91)

q MUZYKOTERAPIA, WOLNOή, WYZWOLENIE* (1/92)

q PSYCHOLOGIA CIENIA (2/92)

q WIELKA MATKA (3/92)

q STARY MÊDRZEC* (4/92)

q PSYCHOLOGIA DZIECKA* (1/93)

q TWÓRCZOŒÆ – TEATR* (2/93)

q INDYWIDUACJA* (1-2/94)

q KOBIECOŒÆ I MÊSKOŒÆ* (1-4/95)

q PUER AETERNUS. Psychologia inicjacji* (1-2/97)

q ZRANIONY UZDROWICIEL. Psychologia uzdrawiania (3-4/97)

q SACRUM. Œwiêtoœæ, religia, mistyka (1/98)

q ¯YWIO£Y. Kosmos, natura, astrologia* (2/98)

q LIBIDO. Symbole ¿ycia i energii* (3/98)

q TRIKSTER. Zabawa, sztuka, m¹droœæ (4/98–1-4/99)

q MITY. Wprowadzenie do psychologii kultury (1/2000)

q TO¯SAMOŒÆ. Osobowoœæ i kultura (2/2000)

q ODRODZENIE. Transformacje œwiadomoœci (3/2000)

q SYNCHRONICZNOή. Czas, symbole, rzeczywistoϾ (4/2000)

q NIEŒWIADOMOŒÆ. Nieznane, ukryte, tajemne (1/2001)

q SEKTY I KULTY. Inicjacje, transformacje, herezje (2/2001)

q ARCHETYPY. Cz³owiek kulturowy i symbole (3/2001)

q KOZIO£ OFIARNY. Ofiara, cierpienie, transgresja (4/2001)

q UCZUCIE. Psychika policentryczna (1/2002)

q PERPCEPCJA. Psychika wra¿eniowa (2/2002)

q MYŒLENIE. Psychika instrumentalna (3/2002)

q INTUICJA. Psychika wizyjna (4/2002)

q MATRIARCHAT – PATRIARCHAT. Subkultura ojca – subkultura matki (1/2003)

q GRANICE PSYCHIKI. Œwiat realny i wyobra¿ony (2/2003)

q PSYCHOLOGIA RELIGII. Dusza i archetyp Boga (3/2003)

q PARADYGMATY PSYCHOTERAPII. Terapia – autoterapia – leczenie duszy (4/2003)

q INTROWERSJA – EKSTRAWERSJA.Energia, psyche, kultura (1/2004)

q ARCHETYPY WYOBRANI. Psychologia baœni, semantyka archetypów (2/2004)

q OB£ÊD I GENIUSZ. Dajmonion, mózg, historia (3/2004)

q PSYCHE I TECHNE. Homo XXI, heros, cyberkultura (4/2004)

* nak³ad wyczerpany, dostêpna wersja elektroniczna (plik pdf)

Kwartalnik

ALBO albo.

Problemy psychologii i kultury

Istnieje od 1991 roku (do 1998 jako ALBO albo. Inspiracje Jungowskie)

15 lat popularyzacji problemów psychologii,

kultury, sztuki, filozofii i religii

27

XII Forum Inspiracji Jungowskich

ZAPRASZAMY DO PRENUMERATY ALBO albo na rok 2007

Cena 4 zeszytów wynosi 75 PLN

Wp³aty na konto: ENETEIA. BANK PEKAO SA VII O/W-wa

Rachunek nr 33 1240 1109 1111 0000 0515 7868

ALBO albo 2007

q

PSYCHOLOGIA RODZINY (1/2007)

ojcostwo, macierzyñstwo, mity rodzinne

q

CYWILIZACJA I P£EÆ (2/2007)

p³eæ psychologiczna, homokultura, cywilizacja pornograficzna

q

BOHATEROWIE I AUTORYTETY (3/2007)

lider, idol, charyzma

q

ANIO£OWIE I DEMONY (4/2007)

duchy, œwiêci, zaœwiaty, kult przodków

ALBO albo 2006

q

NEOKULTURA (1/2006)

pokolenie Matriksa, prawda mityczna, nowe inicjacje

q

APOKALIPSA ZIEMI (2/2006)

globalizacja, kosmologia, duch i natura

q

JUNG A FREUD (3/2006)

królewskie drogi do psyche

q

NEOPSYCHOLOGIA (4/2006)

nowa œwiadomoœæ, neopsyche, psychologia integralna

ALBO albo 2005

q

PSYCHOLOGIA, CYWILIZACJA, ANTROPOLOGIA (1–2/2005)

czas próby, globalizacja psyche, metapsychologia

q

KAZIRODZTWO – UWIEDZENIE (3/2005)

seksualnoœæ, w³adza, mi³oœæ

q

INTELIGENCJA ARCHETYPÓW (4/2005)

typy, stereotypy, symbole

28

XII Forum Inspiracji Jungowskich

¡

Akademicka

¡

Archetypy WyobraŸni

¡

Biografie

¡

Biblioteka Jungowska

¡

Filozofia Religii

¡

Inspiracje Jungowskie

¡

Literacka

¡

M¹droœæ Baœni i Mitów

¡

Natura i Zdrowie

ENETEIA

Wydawnictwo Psychologii i Kultury

N

OWOŒCI

CIEMNE OBLICZE. METAFIZYKA CHRZEŒCIJAÑSTWA

Wasilij Rozanow, 2006

PSYCHOTERAPIA. BADANIA I SZKOLENIE

(red.) L. Grzesiuk, 2006

ZRANIONE STANY ŒWIADOMOŒCI

Bogna Szymkiewicz, 2006

PSYCHOLOGIA INTEGRALNA JUNGA

Zenon Waldemar Dudek, 2006

INSPIRACJE JUNGOWSKIE – red. Marek Adamiec, Filip Bia³ecki,

Kasper Czech, 2006

ŒCIE¯KI BAŒNI

Jadwiga Wais, 2006

KONGO

Tomasz Bohajedyn, 2007

M¹dra ksi¹¿ka na spotkanie XXI wieku

¡

Paradygmaty

¡

Psychologia Kultury

¡

Psychologia Literatury

¡

Psychologia ¯ycia

¡

Pytania o Kulturê

¡

Œcie¿ki Psychoterapii

¡

Wymiary Duszy

¡

Varia

S

ERIE

WYDAWNICZE

29

XII Forum Inspiracji Jungowskich

W

PRZYGOTOWANIU

¡ JUNGOWSKA PSYCHOLOGIA MARZEÑ SENNYCH

Zenon Waldemar Dudek

¡ SPOTKANIA Z JUNGIEM

(red.) Krzysztof Maurin, Zenon Waldemar Dudek

¡ MIÊDZY ŒWIADOMOŒCI¥ A NIEŒWIADOMOŒCI¥

red. Krystyna Wêg³owska-Rzepa, Don Fredericksen

¡ TERAPIA WEWNÊTRZNEGO DZIECKA

Pawe³ Karpowicz

¡ PSYCHOANALIZA FREUDA PO STU LATACH

Kazimierz Pajor

¡ WOLA I OPÊTANIE

Tomasz Olchanowski

¡ SYMBOLIKA JANI

Andrzej KuŸmicki

¡ MAGIA I TEOLOGIA NARKOTYKU

Artur Sroka

¡ INTELIGENCJA PIERWIASTKÓW

Henryk Dudek

Zamówienia:

ENETEIA, ul. Zwierzyniecka 8A pok. 43 00-719 Warszawa

tel. [phone], fax [phone]

e-mail: [e-mail], www.eneteia.pl

ksiêgarnia internetowa: sklep.eneteia.pl

30

XII Forum Inspiracji Jungowskich

PSYCHOTERAPIA. TEORIA

Tom omawia g³ówne nurty teoretyczne psychoterapii (psychoanaliza,

podejœcie poznawczo-behawioralne, humanistyczno-egzystencjalne,

systemowe) i znacz¹ce szko³y (ericksonowskie, NLP i in.) przybli¿a

proces psychoterapii, wa¿niejsze zjawiska wystepuj¹ce w psychotera-

pii oraz techniki nurtów g³ównych i inne procedury terapeutyczne

(muzykoterapia, psychodrama, wizualizacje, naliza marzeñ sennych).

Format B5, oprawa twarda, ss. 661; ISBN 83-85713-61-1

PSYCHOTERAPIA. PRAKTYKA

Ksi¹¿ka zawiera informacje o terapii grupowej, terapii rodzin, psycho-

terapii pacjentów schizofrenicznych, osób z osobowoœci¹ borderline,

depresj¹, po przebytej traumie, z zaburzeniami od¿ywiania, zaburze-

niami seksualnymi, pacjentów doœwiadczaj¹cych poczucia winy, cho-

rych na nowotwór a tak¿e przedstawia zagfadnienia psychoterapii

dzieci i m³odzie¿y.

Format B5, oprawa twarda, ss. 641; ISBN 83-85713-62-X

PSYCHOTERAPIA. BADANIA I SZKOLENIE

Tom przedstawia dane na temat strategii badañ nad psychoterapi¹

oraz wyniki badañ nad jej efektywnoœci¹. Omawia szkolenia w psy-

choterapii ró¿nych nurtów i szkó³ terapeutycznych. W aneksie pre-

zentowane s¹ autorskie propozycje szkolenia w psychoterapii (reali-

zowane w Katedrze Psychopatologii i Psychoterapii Wydzia³u Psy-
chologii UW).

Format B5, oprawa twarda, ss. 589; ISBN 83-85713-63-8

Wydawnictwo ENETEIA poleca

AKADEMICKI PODRÊCZNIK PSYCHOTERAPII

pod redakcj¹ naukow¹

prof. dr hab. Lidii GRZESIUK

Wieloœæ teorii, ró¿norodnoœæ technik, wszechstronnoœæ

praktyki, nowe perspektywy

Informacje i zamówienia:

ENETEIA

ul. Zwierzyniecka 8A/43, 00-719 Warszawa

tel. (22) 840-53-30, (22) 840-84-60, fax (22) 840-84-61

e-mail: [e-mail]

sklep.eneteia.pl

SERIA AKADEMICKA

31

XII Forum Inspiracji Jungowskich

32

XII Forum Inspiracji Jungowskich

ENETEIA

Redakcja ALBO albo

ul. Zwierzyniecka 8A pok. 43 00-719 Warszawa

tel. [phone], fax [phone]

e-mail: [e-mail], www.eneteia.pl

sklep internetowy: sklep.eneteia.pl

Miejsce na Twoj¹ reklamê

na XIII Forum

Inspiracji Jungowskich

(marzec 2008)