1

3. KAPITAL SPOLECZNY

SOCJOLOGIA ROZWOJU LOK. I REGION. – CWICZENIA I WYKŁADY

ZJAZD V

14.11.2009

Kapitał społeczny jest podstawowym paradygmatem rozwoju, jest czynnikiem, który silnie wpły-
wa na rozwój układów lokalnych i regionalnych.

Jeśli między przedsiębiorcami, sektorem naukowym i samorządowym dojdzie do porozumienia to
powstaną stowarzyszenia, które przyczynią się do dynamiki rozwojowej. W taki sposób dochodzi
do wzmocnienia kapitały społecznego.

Kapitał społeczny – składa się z wysokiego kapitału ludzkiego, a więc wiedzy i umiejętności po-
szczególnych ludzi, z wysokiego poziomu zaufania, kultury współpracy i umiejętności związa-
nych z określeniem pola konkurencji i pola współpracy.

Kapitał społeczny wg Pierra Bordiera – suma zasobów przydzielonych grupie lub jednostce w
wyniku instytucjonalnej sieci współpracy.

Kapitał społeczny wg Codemana – produkt ubocznych działań jednostkowych powiązanych z
działaniami grup interesów.

Kapitał społeczny wg Putnama – jest uwewnętrznioną dyspozycją do kooperacji. Powstanie tej
dyspozycji jest możliwe dzięki socjalizacji jednostki przez stowarzyszenia. Jednostka uczy się
norm wzajemności.

Kapitał społeczny wg Wnuka-Lipińskiego – typ relacji między jednostkami a grupami społecz-
nymi. Relacje mogą być oparte na wspólnych wartościach lub interesach.

Klaster – przedsiębiorstwa, które decydują się na współpracę, po to aby zwiększyć swoje zyski.
Przykładem może być branża motoryzacyjna, moda w Mediolanie, spółdzielnie związane z prze-
twórstwem rolno-spożywczym na terenie Lubelszczyzny. W ramach klastra dochodzi do rywali-
zacji wewnętrznej, natomiast na drodze negocjacji może zostać ona przezwyciężona.

PRZEDSIĘBIORCY

SEKTOR

SAMORZĄDO

WY

SEKTOR NAUKI

KLASTRY

2

3. KAPITAL SPOLECZNY

SOCJOLOGIA ROZWOJU LOK. I REGION. – CWICZENIA I WYKŁADY

ZJAZD V

14.11.2009

Klastry nowego typu: www.lokomotywa.org.pl, Łódź- przemysł filmowy, rozrywkowy.

Niebezpieczeństwa w tworzeniach klastrów – niebezpieczeństwo sieci współpracy.

Typy kapitału społecznego:



oparty na ścisłych więziach pomiędzy jednostkami, które tworzą określoną grupę spo-
łeczną. Te więzi wyodrębniają grupę na tle innych (bounding ties). Tworzy się kapitał za-
mknięty (np. mafia).



tzw. kapitał otwarty lub pomostowy – w tym typie mamy do czynienia z luźnymi, opar-
tymi na interesach typami relacji pomiędzy jednostkami. Kapitał otwarty jest mocną pod-
stawą do tworzenia się sieci społecznych i instytucjonalnych, wzmacnia kontakty i współ-
pracę pomiędzy ludźmi. Przy zamkniętym kapitale społecznym koszty transakcyjne są
wyższe. Natomiast kapitał otwarty może przekształcić się w kapitał zamknięty.

Kapitał społeczny jest istotny jako czynnik rozwojowy zarówno dla socjologów jak i ekonomistów.
Na każdym poziomie zarządzania rozwoju, ważne jest tworzenie przejrzystych reguł działania,
koncentrowanie się na interakcjach formalnych i wprowadzenie kategorii dobra publicznego. Po-
jęcie dobra publicznego ma mieć większą wartość niż partykularne interesy jednostkowe.

Paradygmat analityczny na gruncie socjologii rozwoju lokalnego i regionalnego:

•

Państwo

•

Układy regionalne

•

Układy lokalne

•

Mikrokosmosy