Zarządzanie Kapitałem i Finansami Przedsiębiorstw

Wykład 3

17.01.2009

Zarządzanie kapitałem obrotowym

Kapitał obrotowy – jest to część ogólnego kapitału firmy, który finansuje bieżące aktywa.

Kapitał obrotowy brutto – krótkoterminowe aktywa (środki zaangażowane w bieżącej
działalności przedsiębiorstwa).

Podstawowe składniki:

• gotówka (środki pieniężne)
• zapasy

• należności

Kapitał obrotowy netto:
wartość bieżących aktywów pomniejszona o krótkoterminowe aktywa.

Zarządzanie kapitałem obrotowym:
kształtowanie przepływów pieniężnych będących reakcją na zmianę poziomu produkcji,
poziomu świadczonych usług lub zmianę udziału w rynku.

Trzy obszary taktyczno – operacyjnego kapitału:

1. taktyczno – operacyjne zarządzanie produkcją i sprzedażą działania

• zabezpieczenie stanu gotowości produkcyjnej

• określenie i przestrzeganie reżimów produkcyjnych
• aktywne oddziaływanie na koszty i ceny zbytu

2. taktyka aktywów bieżących

• zarządzanie gotówką i krótkoterminowymi papierami

• zarządzanie zapasami i należnościami

3. taktyka utrzymania kondycji finansowej

• zarządzanie zobowiązaniami

a) wobec pracowników
b) wobec dostawców

Celem zarządzania kapitałem obrotowym jest przyspieszenie cyklu konwersji.
Daje nam to:

• większa skalę działania

• szybsze uzyskiwanie środków pieniężnych
• wyższe efekty

Jakie efekty?

• niższe zapasy

• niższe koszty
• wzrost rentowności dział.

• wzrost wartości

Celem jest wzrost wartości w przedsiębiorstwie.

1

Decyzja finansowa

Podział decyzji:

Decyzje operacyjne dotyczą zarządzania bieżącymi wynikami finansowymi firmy,
czyli przychodami, kosztami, zyskiem oraz bieżącymi przepływami pieniężnymi i
płynnością finansową podmiotu gospodarczego. Do decyzji operacyjnych zalicza się:

1

•

ustalenie programu sprzedaży, produkcji oraz bieżących zakupów materiałów i
towarów,

•

zaplanowanie poziomu rentowności sprzedaży,

•

ustalenie sposobu pokrywania zobowiązań bieżących,

•

ustalenie zasad kredytowania odbiorców,

•

określenie bieżących nadwyżek środków pieniężnych i ustalenie miejsc ich
krótkoterminowego lokowania.

Decyzje inwestycyjne to w szerokim rozumieniu decyzje o alokacji (wykorzystaniu)
kapitałów. Do tej grupy decyzji zalicza się:

•

decyzje o przedsięwzięciach w zakresie rzeczowych aktywów trwałych,

•

decyzje o przedsięwzięciach w zakresie finansowych aktywów trwałych

• decyzje o krótkoterminowych inwestycjach w papiery wartościowe przeznaczone

do obrotu

Podstawowym wskaźnikiem oceniającym efektywność podejmowanych decyzji
inwestycyjnych jest stopa zwrotu od zaangażowanych kapitałów.

Decyzje finansowe to natomiast decyzje o wyborze źródeł finansowania działalności
bieżącej (operacyjnej) i rozwojowej (inwestycyjnej) przedsiębiorstwa. Innymi słowy
są to decyzje o pozyskiwaniu kapitałów. Do decyzji finansowych zalicza się:

•

decyzje o pozyskaniu dodatkowego kapitału własnego,

•

decyzje o wykorzystaniu wypracowanego przez firmę zysku,

•

decyzje o zaciągnięciu kredytów i pożyczek lub innych zobowiązań,

•

decyzje tworzące tzw. optymalną strukturę kapitałową.

Podstawowymi miernikami oceniającymi efektywność podejmowanych decyzji
finansowych są koszt kapitału oraz stopień dźwigni finansowej.

Decyzje dywidendowe to decyzje o podziale wyniku finansowego, albo
przeznaczanego na dywidendę, albo na wypłatę i na reinwestycje.

Zasady decyzji finansowych:

• zasada egoizmu

• zasada awersji do ryzyka

• zasada zależności „ryzyko - stopa zwrotu” (zwrot – ryzyko)
• zasada dywersyfikacji działania

• zasada dwustronności transakcji

• zasada przyrostu zysków
• zasada sygnałów

1

Por. A. Rutkowski, Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa 2000, s. 17.

2

• zasada efektywnego rynku (wszyscy mają dostęp do rynku, ale nie każdy potrafi to

wykorzystać)

• zasada wartości pomysłów

• zasada wyboru
• zasada behawioralna (powinniśmy korzystać z rad innych)

• zasada „czas to pieniądz” (zmienna wartość pieniądza w czasie).

Kategorie kapitału obcego

Koszt kapitału – cena, jaką przedsiębiorstwo płaci za to, że korzysta z określonych form
finansowania.

Koszt kapitału dla przedsiębiorstwa jest kosztem, a dla dostarczyciela kapitału dochodem.
Koszt kapitału dla przedsiębiorstwa, stopa zwrotu dla inwestora.

Tarcza (osłona) podatkowa

metoda Capm
ks = kr + B (km – kr)
kkw

B – poziom ryzyka B = 1
(km – kr) – przeciętna premia (?) za ryzyko
km – stopa zwrotu przeciętnej
kr – stopa zwrotu z inwestycji, wolna od ryzyka

Struktura kapitału
relacje kapitałów własnych i obcych

Optymalną strukturę kapitału osiąga się przy zachowaniu równowagi miedzy wielkością
ryzyka a poziomem dochodowości.
Ryzyko w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa wynika z niepewności co do osiągania
przewidywalnych przychodów ze sprzedaży, niepewności co do poziomu kosztów, a także ze
struktury kosztów od których zależy wrażliwość przedsiębiorstwa na ryzyko. Przy wysokim
udziale kosztów stałych w całości kosztów - przedsiębiorstwo jest bardziej wrażliwe na
ryzyko wynikające z wahań wpływów ze sprzedaży niż wtedy gdy udział kosztów stałych w
całości kosztów jest mniejszy, a udział kosztów zmiennych jest większy. Rozkład całości tego
ryzyka między właścicieli firmy i jego wierzycieli zależy od struktury kapitału.
Czynniki mające wpływ na strukturę kapitału:
1. Stabilność przychodów
2. Struktura aktywów
3. Rentowność
4. Dynamika rozwoju
5. Skłonność zarządów do podejmowania ryzyka.

• struktura optymalna – to taka struktura, która zapewni minimalizację średniego

ważonego kosztu kapitału w przedsiębiorstwie (WACC), a z drugiej strony prowadzi
do wzrostu wartości rynkowej.
Inaczej: struktura, która zapewnia równowagę między ryzykiem, a dochodem.

3

Czynniki podst. determinacji (?) struktury:

• swoboda finansowa (dowolne formy finansowania, rynek rozwinięty)

• osłona podatkowa

• ryzyko gospodarcze (każde ryzyko).

Decyzje inwestycyjne
Inwestycja – celowe wydatkowanie środków, dla powiększenia dochodów firmy w
przyszłości.

Efekty inwestycji:

• wzrost konkurencyjności

• zmiana udziałów w rynku

• możliwości generowania dodatkowych dochodów.

Rodzaje inwestycji:

• odtworzeniowe – zastępowanie starych maszyn nowymi; cel: uniknięcie

dodatkowych kosztów

• modernizacyjne – zastępowanie starych maszyn nowymi; cel: wzrost efektywności

• innowacyjne – cel: modyfikacja wytwarzanych wyrobów
• rozwojowe – cel: zwiększenie potencjału produkcyjnego

• strategiczne – ofensywne, defensywne, mieszane.

• dotyczące ustroju społecznego, inwestycje w pracownika (szkolenia)
• dotyczące interesu publicznego (ochrona środowiska).

Jak przebiegają decyzje inwestycyjne:

I etap

• faza przedinwestycyjna, wstępna (ustalanie co? i kto?) wyłącznie

• faza realizacji inwestycji, budowa kosztochłonne
• faza eksploatacji inwestycji, ewentualne korzyści finansowe

Kryterium opłacalności
jeśli zysk jest optymalny

I etap: ocena bezwzględna projektu inwestycyjnego na zasadzie akceptacji i odrzucenia
II etap: ocena względna, porównanie projektu
III etap: budowa programu inwestycyjnego.

METODY

metody proste statystyczne metody złożone dynamiczne
nie opierają.. opierają się na zmiennej wartości pieniądza w czasie

4