1

SYSTEM FINANSOWANIA

DZIAŁA

Ń

Z ZAKRESU OCHRONY

Ś

RODOWISKA

Rynek finansowy ochrony

ś

rodowiska w Polsce

jest

szybko

rozwijaj

ą

cym

si

ę

sektorem

finansowym. Posiada on swoje instytucje
(fundusze ekologiczne, fundacje, fundusze
inwestycyjne itp.).

Zaległo

ś

ci w finansowaniu zada

ń

z zakresu

ochrony

ś

rodowiska oraz ci

ą

gła konieczno

ść

sprostania

normom

ekologicznym

Unii

Europejskiej przez u

ż

ytkowników

ś

rodowiska

rzutuj

ą

równie

ż

na

rozmiary,

dynamik

ę

i kierunek ewolucji tego rynku.

Rynek finansowy ochrony

ś

rodowiska staje si

ę

coraz bardziej:

-

-

powszechny (mnogo

ść

i zró

ż

nicowanie

realizowanych projektów),

-

-

zasobny (ro

ś

nie udział wydatków na

ochron

ę ś

rodowiska),

-

-

zró

ż

nicowany (wiele

ź

ródeł finansowania

inwestycji proekologicznych.

Ź

ródła finansowania inwestycji zwi

ą

zanych

z ochron

ą ś

rodowiska mo

ż

na podzieli

ć

na trzy

grupy:

publiczne - np. pochodz

ą

ce z bud

ż

etu

pa

ń

stwa,

miasta

lub

gminy

lub

pozabud

ż

etowych instytucji publicznych,

prywatne - np. z banków komercyjnych,
funduszy

inwestycyjnych,

towarzystw

leasingowych,

prywatno-publiczne - np. ze spółek prawa
handlowego z udziałem gminy.

Dominuj

ą

cymi formami finansowania inwestycji

ekologicznych s

ą

:

zobowi

ą

zania finansowe - kredyty, po

ż

yczki,

obligacje, leasing,

udziały

kapitałowe

-

akcje

i

udziały

w spółkach,

dotacje.

Ź

ródła finansowania inwestycji komunalnych

Ź

ródła

finansowania

inwestycji

komunalnych

w dziedzinie ochrony

ś

rodowiska mo

ż

na podzieli

ć

na

nast

ę

puj

ą

ce grupy:

1.

ś

rodki własne (inwestora lub ludno

ś

ci),

2. dotacje,

3. fundusze ekologiczne,

4. kredyty preferencyjne,

5. kredyty komercyjne,

6. ekokonwersja,

7. udziały kapitałowe,

8. pomoc zagraniczna.

2

Ś

rodki w

ł

asne inwestora

Inwestor

komunalny,

podejmuj

ą

cy

decyzj

ę

o

rozpocz

ę

ciu

procesu

inwestycyjnego,

powinien uwzgl

ę

dni

ć

w swoim bud

ż

ecie wydatki

na ten cel.

Wnikliwa analiza bud

ż

etu oraz rzetelna jego

prognoza w krótkim i dłu

ż

szym horyzoncie

czasowym, pozwala na ostro

ż

ne okre

ś

lenie

realnej

kwoty,

któr

ą

samorz

ą

d

mo

ż

e

przeznaczy

ć

na planowan

ą

inwestycj

ę

.

Analizie nale

ż

y podda

ć

zarówno wydatki, jak

i

ź

ródła dochodów gminy.

Jest

to

bardzo

wa

ż

ny

element

procesu

planowania inwestycji, z którym wi

ąż

e si

ę

tzw.

analiza utraconych (alternatywnych) korzy

ś

ci.

W praktyce samorz

ą

dy stosuj

ą

ró

ż

ne strategie

finansowe:

wydatki na poszczególne sfery s

ą

pokrywane

w zale

ż

no

ś

ci od potrzeb, tj. niezale

ż

nie od

ź

ródeł dochodów,

wydatki na poszczególne sfery s

ą

uzale

ż

nione

od

wysoko

ś

ci

dochodów

przez

te

sfery

generowanych.

Ś

rodki

własne

inwestora

komunalnego

pochodz

ą

z podatków, opłat, subwencji, a tak

ż

e

z dochodów z maj

ą

tku własnego gminy.

Szczególne znaczenie maj

ą ś

rodki generowane

przez

jednostki

bud

ż

etowe

(np.

zakłady

bud

ż

etowe), które

przekazuj

ą

wypracowan

ą

nadwy

ż

k

ę

, tj. zysk wraz z amortyzacj

ą

, do

bud

ż

etu

gminy.

Kwoty

te

winny

by

ć

przeznaczone na potrzeby inwestycyjne.

Podmiot

niezale

ż

ny od

samorz

ą

du mo

ż

e

by

ć

tak

ż

e

wł

ą

czony

do

finansowania

przedsi

ę

wzi

ę

cia

przez

wykorzystanie

m.in.

jego

ś

rodków

z

odpisów

amortyzacyjnych b

ą

d

ź

innych deklarowanych funduszy,

o ile nie koliduje to z jego krótko- i długookresow

ą

polityk

ą

inwestycyjn

ą

.

Na ogół w sytuacji, gdy w gr

ę

wchodz

ą

powa

ż

ne

kapitałochłonne inwestycje,

ś

rodki własne inwestora czyli

samorz

ą

du

pokrywaj

ą

jedynie

niewielk

ą

cz

ęść

przewidywanych nakładów.

Przy ich planowaniu nale

ż

y pami

ę

ta

ć

,

ż

e w przypadku

wyst

ą

pienia

konieczno

ś

ci

zaci

ą

gni

ę

cia

kredytu,

w bud

ż

ecie

nale

ż

y

zagwarantowa

ć

tak

ż

e

ś

rodki

na

obsług

ę

zadłu

ż

enia.

Dotacje

Najta

ń

sze

ź

ródło finansowania inwestycji, z punktu

widzenia inwestora, stanowi

ą

bezzwrotne dotacje.

Najcz

ęś

ciej pochodz

ą

one z bud

ż

etu

W

przypadku

inwestycji

du

ż

ych,

istotnych

dla

wi

ę

kszego obszaru i zarazem niezwykle kosztownych,

inwestor

mo

ż

e

ubiega

ć

si

ę

o dotacj

ę

z bud

ż

etu

centralnego.

Wysoko

ść

dotacji zale

ż

y od aktualnych mo

ż

liwo

ś

ci

bud

ż

etowych.

Preferowane s

ą

inwestycje kontynuowane.

System dofinansowania inwestycji proekologicznych
w Polsce opiera si

ę

na dopływach z opłat i kar

ekologicznych

płaconych

przed

podmioty

gospodarcze

za

gospodarcze

korzystanie

ze

ś

rodowiska.

Opłaty i kary gromadzone i rozdysponowywane s

ą

przez fundusze ekologiczne:



Narodowy

Fundusz

Ochrony

Ś

rodowiska

i Gospodarki Wodnej,



16 wojewódzkich funduszy ochrony

ś

rodowiska

i gospodarki wodnej,



powiatowe

oraz

gminne

fundusze

ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej.

Fundusze ekologiczne

3

System ten polega na finansowym wspieraniu

ś

rodków własnych inwestorów, w formie dotacji

i preferencyjnych po

ż

yczek.

Ś

rodki gromadzone przez fundusze ekologiczne

wykorzystywane s

ą

równie

ż

na pokrywanie

ró

ż

ni

ć

mi

ę

dzy oprocentowaniem preferencyjnym

i komercyjnym kredytów udzielanych przez Bank
Ochrony

Ś

rodowiska, a ostatnio równie

ż

i przez

inne banki.

Fundusze ekologiczne

Fundusze ekologiczne

System funduszy ekologicznych obejmuje
Narodowy

Fundusz

Ochrony

Ś

rodowiska

i

Gospodarki

Wodnej

oraz

fundusze

wojewódzkie ochrony

ś

rodowiska i gospodarki

wodnej, które zostały powołane na mocy
ustawy z dnia 27 kwietnia 1989 roku. Ustawa ta
wprowadziła zmiany do dotychczasowej ustawy
O ochronie i kształtowaniu

ś

rodowiska z dnia

31 stycznia 1980 roku.

Według art. 87.2 ww. Ustawy Narodowy
Fundusz Ochrony

Ś

rodowiska i Gospodarki

Wodnej posiadał osobowo

ść

prawn

ą

.

Fundusze wojewódzkie ochrony

ś

rodowiska

i gospodarki wodnej otrzymały osobowo

ść

prawn

ą

od 1993 roku.

Ś

rodki

finansowe

b

ę

d

ą

ce

w

dyspozycji

funduszy ekologicznych pochodz

ą

głównie z:

opłat za korzystanie ze

ś

rodowiska,

kar płaconych przez u

ż

ytkowników

ś

rodowiska, przekraczaj

ą

cych

dopuszczalne normy zanieczyszcze

ń

,

opłat koncesyjnych za u

ż

ytkowanie zasobów

naturalnych.

Fundusze te dodatkowo uzyskuj

ą ś

rodki

finansowe z tytułu:

oprocentowania po

ż

yczek udzielanych na

realizacj

ę

inwestycji proekologicznych,

oprocentowania rachunków i lokat,

własnej działalno

ś

ci gospodarczej (udziały

w spółkach prawa handlowego),

jak równie

ż

dobrowolnych wpłat

podmiotów gospodarczych.

Do

najwa

ż

niejszych

kryteriów,

w

my

ś

l

których

realizowane s

ą

zadania funduszy ekologicznych nale

żą

:

•

kryterium zgodno

ś

ci z polityk

ą

ekologiczn

ą

pa

ń

stwa

,

który ma charakter nadrz

ę

dny wobec pozostałych

kryteriów,

- m.in. działania na rzecz unieszkodliwiania

odpadów,

•

kryterium efektywno

ś

ci ekologicznej

,

- dotyczy efektu ekologicznego

w odniesieniu do stopnia i zakresu
uci

ąż

liwo

ś

ci

ź

ródła zanieczyszczenia

- dotyczy stopnia powi

ą

zania projektu z

innymi działaniami na rzecz ochrony

ś

rodowiska,

•

kryterium efektywno

ś

ci ekonomicznej

,

- obejmuje koszt zadania, w tym koszt

uzyskania efektu ekologicznego,

- obejmuje udział

ś

rodków własnych,

- czasokres inwestycji.

•

kryterium uwarunkowa

ń

technicznych i jako

ś

ciowych

,

- oparte na nowoczesnych, czystych

technologiach,

•

kryterium zasi

ę

gu oddziaływania

,

- nadawanie preferencji zadaniom opartym

na nowoczesnych, czystych
technologiach,

•

kryterium spełnienia przez wnioskodawc

ę

wymogów

formalno-prawnych

.

4

Realizacja zada

ń

statutowych wynikaj

ą

cych z poprzedniej

ustawy o ochronie i kształtowaniu

ś

rodowiska i obecnie

z

ustawy

Prawo

Ochrony

Ś

rodowiska,

zgodnie

z obowi

ą

zuj

ą

cymi kryteriami, odbywała si

ę

i odbywa

poprzez działania w nast

ę

puj

ą

cych dziedzinach:

•

ochrona wód i gospodarka wodna,

•

ochrona powietrza atmosferycznego,

•

ochrona powierzchni ziemi.

Ponadto:

•

ochrona przyrody i ochrona lasów,

•

edukacja ekologiczna,

•

profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzie

ż

y,

•

nadzwyczajne zagro

ż

enia

ś

rodowiska,

oraz

poprzez

wspieranie

działa

ń

w

przemy

ś

le

wydobywczym

i geologii.

Podstaw

ą

do rozpatrywania mo

ż

liwo

ś

ci

dofinansowania inwestycji jest prawidłowo
wypełniony wniosek. Formularz wniosku dla
gminy zawiera szereg informacji
merytorycznych, dotycz

ą

cych technologii

realizowanej inwestycji, i ekonomicznych,
zwi

ą

zanych z planowanym bud

ż

etem

wnioskodawcy, kosztami inwestycji i

ź

ródłem

ich pokrycia.

Przy realizacji zada

ń

priorytetowych w skali

województwa mo

ż

liwe jest jednoczesne

korzystanie ze

ś

rodków wojewódzkich

funduszy i Narodowego Funduszu.

zmiany w Prawie ochrony

ś

rodowiska – 1.01.2010

Przekształcenie Narodowego Funduszu Ochrony

Ś

rodowiska i Gospodarki Wodnej w pa

ń

stwow

ą

osob

ę

prawn

ą

, a wojewódzkich funduszy ochrony

ś

rodowiska

i gospodarki wodnej w samorz

ą

dowe osoby prawne – to

główne zmiany jakie wprowadza wchodz

ą

ca w

ż

ycie

1 stycznia 2010 r. ustawa z dnia 20 listopada 2009 r.
o zmianie ustawy – Prawo ochrony

ś

rodowiska oraz

niektórych innych ustaw.
W

ś

ród podstawowych zało

ż

e

ń

ustawy jest równie

ż

likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej

, których

ś

rodkami b

ę

d

ą

dysponowa

ć

odpowiednio starostowie i wójtowie

(burmistrzowie lub prezydenci miast).
Ustawa wprowadza usystematyzowanie katalogu celów
z zakresu ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej, na

które b

ę

d

ą

przeznaczane

ś

rodki przekształconych

NFO

Ś

iGW oraz WFO

Ś

iGW.

Ustawa okre

ś

la te

ż

struktury przekształconych organów, ich

zadania i kompetencje, a tak

ż

e zasady gospodarki

finansowej. Nowelizacja ustawy zakłada ponadto
uzupełnienie katalogu form dofinansowania celów
z zakresu ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej oraz

zast

ą

pienie systemu subfunduszy w NFO

Ś

iGW systemem

zobowi

ą

za

ń

wieloletnich.

Zmiana formy prawno-organizacyjnej NFO

Ś

iGW oraz

WFO

Ś

iGW, a tak

ż

e likwidacja funduszy powiatowych

i gminnych jest uzasadniona uwzgl

ę

dnieniem w katalogu

form prawno-organizacyjnych jednostek sektora finansów
publicznych okre

ś

lonym w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r.

o finansach publicznych, wył

ą

cznie pa

ń

stwowych funduszy

celowych pozbawionych osobowo

ś

ci prawnej.

Od 1 stycznia 2010 r. dotychczasowe tytuły przychodów
gminnych i powiatowych funduszy ochrony

ś

rodowiska

i gospodarki wodnej z tytułu opłat i kar – w dotychczaso-
wych proporcjach – b

ę

d

ą

stanowiły dochody bud

ż

etów

gmin i powiatów. Podobnie nale

ż

no

ś

ci i zobowi

ą

zania

funduszy stan

ą

si

ę

nale

ż

no

ś

ciami i zobowi

ą

zaniami

bud

ż

etów powiatów albo bud

ż

etów gmin.

Likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej, wynika bezpo

ś

rednio

z zało

ż

e

ń

reformy finansów publicznych opracowanej

przez Ministerstwo Finansów. Ustawa z dnia 27.08.2009 r.
o finansach publicznych, przewiduje funkcjonowanie
w sektorze finansów publicznych wył

ą

cznie pa

ń

stwowych

funduszy celowych pozbawionych osobowo

ś

ci prawnej.

Dlatego, od 1 stycznia 2010 r., w sektorze finansów
publicznych nie b

ę

d

ą

mogły funkcjonowa

ć

inne rodzaje

funduszy celowych, w szczególno

ś

ci powiatowe i gminne

fundusze ochrony

ś

rodowiska.

Według znowelizowanych przepisów ustawy – Prawo
ochrony

ś

rodowiska

ś

rodki pieni

ęż

ne zgromadzone na

rachunkach bankowych dotychczasowych powiatowych
funduszy i gminnych funduszy oraz odzyskane nale

ż

no

ś

ci

pomniejszone o zobowi

ą

zania funduszy, powiaty i gminy

b

ę

d

ą

obowi

ą

zane przeznaczy

ć

na finansowanie ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej, w zakresie okre

ś

lonym

w ustawie.
Ponadto do zada

ń

powiatów i gmin b

ę

dzie nale

ż

ało

finansowanie ochrony

ś

rodowiska i gospodarki wodnej

w wysoko

ś

ci nie mniejszej ni

ż

kwota wpływów z tytułu

opłat i kar

ś

rodowiskowych, stanowi

ą

cych dochody

bud

ż

etów powiatów i gmin.

5

Wojewódzki Fundusz Ochrony

Ś

rodowiska i Gospodarki

Wodnej w Łodzi działaj

ą

c na podstawie art. 400a ust. 1

pkt 1-9 i 11-42 oraz 400q ust. 2 ustawy Prawo ochrony

ś

rodowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2008 r.,

nr 25, poz. 150 z pó

ź

n. zm.), wspomaga osi

ą

ganie

długoterminowych celów, przeznaczaj

ą

c w 2013 r.

ś

rodki

finansowe na realizacj

ę

przedsi

ę

wzi

ęć

w ramach

nast

ę

puj

ą

cych dziedzin:

1. Edukacja ekologiczna (EE)
2. Ochrona przyrody i krajobrazu (OP)
3. Ochrona powietrza (OA)
4. Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

(OZ)

5. Ochrona zasobów wodnych (OZW)
6. Badania naukowe i ekspertyzy/Monitoring

ś

rodowiska

(BN)

7. Pozostałe zadania ochrony

ś

rodowiska (ZI)

INNE FUNDUSZE

EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU WSI POLSKIEJ -
COUNTERPART FUND

Fundusz ten powstał w 1990 r. w wyniku porozumienia
rz

ą

du polskiego i EWG (obecnie UE) oraz kilku krajów

spoza EWG.

Ś

rodki postawione do dyspozycji Funduszu

pochodz

ą

ze sprzeda

ż

y darów

ż

ywno

ś

ciowych dla Polski.

FUNDACJA WSPOMAGAJ

Ą

CA ZAOPATRZENIE WSI

W WOD

Ę

Fundacja została powołana do

ż

ycia w 1987 r. Celem

fundacji jest wspieranie budowy obiektów zaopatrzenia
wsi w wod

ę

oraz obiektów gospodarki

ś

ciekowej na wsi.

FUNDACJA WSPÓŁPRACY POLSKO-NIEMIECKIEJ

Dofinansowanie przedsi

ę

wzi

ęć

z zakresu ochrony

ś

rodowiska ze

ś

rodków Republiki Federalnej Niemiec.

AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI
ROLNICTWA

Agencja dysponuje

ś

rodkami na dofinansowanie

inwestycji wiejskich w zakresie: budowy wodoci

ą

gów,

budowy kanalizacji oraz telefonizacji. Dofinansowanie ma
charakter dotacji.

AGENCJA ROZWOJU KOMUNALNEGO

Agencja dysponuje

ś

rodkami na dofinansowanie

inwestycji prowadzonych przez samorz

ą

dy terytorialne

m.in. w zakresie usuwania i unieszkodliwiania odpadów.

Ź

ródła pomocy finansowej to program PHARE

nadzorowany przez Uni

ę

Europejsk

ą

oraz Ameryka

ń

ska

Agencja Rozwoju Mi

ę

dzynarodowego USAID.

POLSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO

Finansowanie przedsi

ę

wzi

ęć

infrastrukturalnych

wpływaj

ą

cych na rozwój gospodarczy gmin.

Ś

rodki

pochodz

ą

z Unii Europejskiej w ramach programu

PHARE-RAPID

PROGRAM MAŁYCH DOTACJI GEF

Dofinansowanie inwestycji mi

ę

dzy innymi z zakresu

ograniczenia emisji gazów cieplarnianych,
powstrzymania degradacji ziemi.

Ś

rodki finansowe

pochodz

ą

z funduszu GEF (Global Environmental

Fund).

PROJEKT UMBRELLA

Wszystkie projekty z zakresu ochrony

ś

rodowiska

szczególnie program Agenda 21 dla gmin.

Ź

ródła

finansowania pomocy pochodz

ą

z programu rozwoju

ONZ - UNDP oraz z Unii Europejskiej.

Kredyty preferencyjne

Do tej grupy nale

żą

kredyty udzielane na finansowanie

działalno

ś

ci w zakresie ochrony

ś

rodowiska, na

zasadach bardziej korzystnych dla kredytobiorcy ni

ż

w

przypadku zwykłych kredytów komercyjnych.

Najbardziej znacz

ą

cym kredytodawc

ą

w tej grupie jest

Bank Ochrony

Ś

rodowiska SA.

Bank Ochrony

Ś

rodowiska BO

Ś

SA jest bankiem

uniwersalnym, jednak specjalizuj

ą

cym si

ę

w obsłudze

przedsi

ę

wzi

ęć

i instytucji podejmuj

ą

cych działania w

sferze szeroko poj

ę

tej ochrony

ś

rodowiska.

http://

http://

www.bosbank.pl

www.bosbank.pl

Mi

ę

dzy innymi Bank współfinansuje

w formie kredytów preferencyjnych inwestycje
w zakresie ochrony powierzchni ziemi, a w tym
działania dotycz

ą

ce zagospodarowania

i unieszkodliwiania odpadów (selektywna
zbiórka, budowa skadowisk, stosowanie metod
termicznych, kompostowanie itp.)

Tego typu inwestycje nale

żą

obecnie do

przedsi

ę

wzi

ęć

priorytetowych.

6

Warunkiem

uzyskania

proekologicznego

kredytu

preferencyjnego jest :

•

udokumentowany efekt ekologiczny,

•

bie

żą

ca i prognozowana zdolno

ść

inwestora do

spłaty kredytu,

•

prawne zabezpieczenie zwrotu kredytu,

•

niezb

ę

dne decyzje administracyjne wymagane przy

realizacji inwestycji,

•

potwierdzenie

ź

ródła finansowania inwestycji (20%

udział

ś

rodków własnych).

Preferencje udzielanych kredytów wyra

ż

aj

ą

si

ę

:

••••

ni

ż

szym od komercyjnego oprocentowaniem,

••••

karencj

ą

w spłacie kapita

ł

u.

Najkorzystniejsze oprocentowanie dotyczy kredytów
udzielanych jednostkom samorz

ą

du terytorialnego oraz

utworzonym

przez

te

samorz

ą

dy

komunalnym

jednostkom organizacyjnym, a tak

ż

e na inwestycje

zwi

ą

zane z zagospodarowaniem i unieszkodliwianiem

odpadów.

Dla samorz

ą

dów terytorialnych kredyty preferencyjne

mog

ą

stanowi

ć

70% kosztów zadania, ale nie mog

ą

przekracza

ć

2 000 000 zł. Wykorzystanie kredytu jest

bezgotówkowe, w formie realizacji zlece

ń

płatniczych,

odpowiadaj

ą

cych celom, na które kredyt został

przyznany.

Kredyty preferencyjne ze

ś

rodków BO

Ś

SA

udzielane s

ą

na okres do 4 lat (w wyj

ą

tkowych

i uzasadnionych przypadkach mo

ż

e by

ć

dłu

ż

szy).

W przypadku korzystania z linii kredytowej
przeznaczonej na inwestycje z zakresu
zagospodarowania stałych odpadów
komunalnych okres kredytowania mo

ż

e wynosi

ć

nawet 9 lat.

Do ubiegania si

ę

o kredyt z tej linii upowa

ż

nieni

s

ą

wszyscy, zarówno jednostki samorz

ą

du

terytorialnego, podmioty gospodarcze oraz
osoby fizyczne.

Kredyty komercyjne

Kredyty komercyjne s

ą

powszechnie

dost

ę

pnym

ź

ródłem

ś

rodków finansowych,

zarówno w bankach krajowych jak
i zagranicznych.

Oprocentowanie ich jest znacznie wy

ż

sze ni

ż

w przypadku po

ż

yczek czy kredytów

preferencyjnych.

Polskie Banki podpisały w dniu 14.10.1994 r.
Deklaracj

ę

ONZ „Bankowo

ść

a

ś

rodowisko

naturalne”, stawiaj

ą

cej wymóg uwzgl

ę

dnienia

aspektów ekologicznych w polityce banków.
Dotychczas banki obawiały si

ę

ryzyka

ekologicznego przy finansowaniu
przedsi

ę

wzi

ęć

inwestycyjnych z dziedziny

ochrony

ś

rodowiska.

Jednym z najpopularniejszych
kredytodawców zagranicznych jest Europejski
Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR), maj

ą

cy

charakter banku inwestycyjno-rozwojowego,
promuj

ą

cego tak

ż

e aktywnie przedsi

ę

wzi

ę

cia

z zakresu ochrony

ś

rodowiska.

7

Ekokonwersja

Fundacja EKOFUNDUSZ była fundacj

ą

powołan

ą

w 1992

roku przez Ministra Finansów, działaj

ą

cego w imieniu

Skarbu Pa

ń

stwa.

EKOFUNDUSZ został powołany dla efektywnego
zarz

ą

dzania

ś

rodkami finansowymi wspieraj

ą

cymi

przedsi

ę

wzi

ę

cia w ochronie

ś

rodowiska, pochodz

ą

cymi

z zamiany cz

ęś

ci zagranicznego długu, (tzw. ekokonwersja

długu).

Finansowane

przedsi

ę

wzi

ę

cia

musiały

by

ć

zgodnie

z „Polityk

ą

Ekologiczn

ą

Pa

ń

stwa”.

Prezesem fundacji EkoFundusz był
pan prof. Maciej Nowicki

EKOFUNDUSZ,

dysponuj

ą

c

pieni

ę

dzmi

krajów

wierzycielskich, z reguły dofinansował projekty maj

ą

ce

nie tylko istotne znaczenie dla ochrony

ś

rodowiska

w skali regionu czy kraju, ale tak

ż

e wpływaj

ą

ce na

osi

ą

gni

ę

cie

celów

ekologicznych

uznanych

za

priorytetowe

przez

społeczno

ść

mi

ę

dzynarodow

ą

,

w skali europejskiej, a nawet globalnej.

Ta specyfika EKOFUNDUSZU, odró

ż

niała go od innych

funduszy finansuj

ą

cych inwestycje proekologiczne

w Polsce, wykluczała mo

ż

liwo

ść

dofinansowania

przedsi

ę

wzi

ęć

, których celem było rozwi

ą

zywanie

jedynie lokalnych problemów.

Zadaniem EKOFUNDUSZU było równie

ż

ułatwienie

transferu na polski rynek najlepszych zagranicznych
technologii, a tak

ż

e stymulowanie rozwoju polskiego

przemysłu ochrony

ś

rodowiska.

Procedura zgłoszenia i rozpatrywania wniosków miala
zazwyczaj charakter dwuetapowy.

Pierwszym etapem było przesłanie do Fundacji „Ankiety
projektu.

Powinna ona była zawiera

ć

komplet wiarygodnych

informacji niezb

ę

dnych do podj

ę

cia przez Zarz

ą

d

EKOFUNDUSZU decyzji o mo

ż

liwo

ś

ciach

dofinansowania proponowanego przedsi

ę

wzi

ę

cia.

W przypadku podj

ę

cia decyzji pozytywnej Zarz

ą

d

EKOFUNDUSZU przesyła

ł

wnioskodawcy zaproszenie

do przedstawienia „Wniosku o udzielenie dotacji”.

Fundacja EKOFUNDUSZ finansowała przedsi

ę

wzi

ę

cia

w nast

ę

puj

ą

cych sektorach:

•

Zmniejszenie transgranicznego transportu SO

2

i No

x

oraz eliminacja niskich

ź

ródeł emisji,

•

Ograniczenie dopływu zanieczyszcze

ń

do Morza

Bałtyckiego oraz ochrona zasobów wody pitnej,

•

Ograniczenie emisji gazów powoduj

ą

cych zmiany

klimatu Ziemi tzw. szklarniowych,

•

Ochrona ró

ż

norodno

ś

ci biologicznej

•

Gospodarka

odpadami

i

rekultywacja

gleb

zanieczyszczonych.

We

wszystkich

pi

ę

ciu

dziedzinach

dotacje

EKOFUNDUSZU uzyska

ć

mog

ą

ły tylko te projekty,

które wykazywały si

ę

wysok

ą

efektywno

ś

ci

ą

tj.

korzystnym stosunkiem efektów ekologicznych do
kosztów.

Poza tym projekty takie powinny były spełnia

ć

przynajmniej jeden z nast

ę

puj

ą

cych warunków:

•

Wprowadzaj

ą

na polski rynek nowe technologie,

szczególnie z krajów – donatorów,

•

Prowadz

ą

do uruchomienia krajowej produkcji

proekologicznej,

•

Maj

ą

szczególne znaczenie dla ochrony zdrowia.

Wszystkie wnioski o dofinansowanie oceniane były
z punktu widzenia ekologicznego, technologicznego,
ekonomicznego i organizacyjnego.

Aby otrzyma

ć

dotacj

ę

wszystkie te oceny musiały by

ć

pozytywne, a inwestor musial wykaza

ć

si

ę

wiarygodno

ś

ci

ą

finansow

ą

i posiadaniem

zabezpieczenia finansowego projektu w cz

ęś

ci nie

obj

ę

tej dotacj

ą

.

Ś

rodki EKOFUNDUSZU miały charakter bezzwrotnej

pomocy

zagranicznej.

EKOFUNDUSZ

utrzymywał

dalsze kontakty z dotowanym po zako

ń

czeniu realizacji

projektu i zamkni

ę

ciu umowy dla kontrolowania efektów

dofinansowania przedsi

ę

wzi

ę

cia.

8

Zgodnie z decyzj

ą

Rady EkoFunduszu, Fundacja

EkoFundusz zako

ń

czyła swoj

ą

działalno

ść

z dniem

29 listopada 2010 roku. Po osiemnastu latach pracy
Fundacja zako

ń

czyła realizacj

ę

programu ekokonwersji

polskiego długu zagranicznego.
USA, Francja, Szwajcaria, Włochy, Szwecja i Norwegia
zredukowały swoje nale

ż

no

ś

ci z tytułu spłaty tego

zadłu

ż

enia.

Dzi

ę

ki przychylno

ś

ci krajów wierzycielskich mo

ż

liwe było

znaczne przyspieszenie inwestycji ochrony

ś

rodowiska

i ich ukierunkowanie na rozwi

ą

zywanie konkretnych

problemów oraz transfer innowacyjnych technologii.
Fundacja wydatkowała w formie dotacji ponad 2 miliardy
złotych, udzielaj

ą

c finansowego wsparcia dla ponad 1400

projektów.
Do sierpnia 2011 roku trwał proces likwidacji Fundacji.

Udziały kapitałowe

J e dn

ą

z c z

ę

s t o s po t yk a n yc h fo r m f i na ns ow a nia

przedsi

ę

wzi

ęć

inwestycyjnych s

ą

konsorcja kapitałowe, do

których partnerzy wnosz

ą ś

rodki przeznaczone na

r e a l i z a c j

ę

p l a n o w a n e g o p r z e d s i

ę

w z i

ę

c i a .

Do takich struktur mog

ą

wchodzi

ć

Banki, przedsi

ę

biorstwa

krajowe i zagraniczne, a tak

ż

e inne osoby prawne.

Forma ta jest korzystna dla inwestorów samorz

ą

dowych,

o ile nie wi

ąż

e si

ę

z ni

ą

utrata kontroli nad przedmiotem

projektu.

Fundusze Inwestycyjne

Nowy i potencjalnie wa

ż

ny segment rynku finansowego ochrony

ś

rodowiska. Finansowanie nast

ę

puje za po

ś

rednictwem udziałów

lub po

ż

yczek oferowanych przez fundusze inwestycyjne

CARESBAC-POLSKA S.A.,

ENTERPRISE INVESTORS,

GLOBAL ENVIRONMENT FUND (GEF),

Mi

ę

dzynarodowa Koorporacja Finansowa

(International Finance Corporation – IFC),

Nordic Environment Finance Corporation (NEFCO),

Nowy Fundusz Inwestycyjny Europy Wschodniej,

PIONEER POLAND FUND,

RENAISSANCE PARTNERS.

Leasing

Jest jedn

ą

z najszybciej rozwijaj

ą

cych si

ę

form

finansowania inwestycji w Polsce, coraz cz

ęś

ciej

wykorzystywan

ą

przy

finansowaniu

inwestycji

proekologicznych.

Polega na oddaniu na pewien czas przedmiotu
w posiadanie u

ż

ytkownika, który za opłat

ą

korzysta

z niego przez ustalony okres z zastrze

ż

eniem jego

zwrotu.

Leasing uznawany jest za elastyczn

ą

i uniwersaln

ą

form

ę

finansowania działalno

ś

ci.

Daje

mo

ż

liwo

ść

rozło

ż

enia

finansowania

przedsi

ę

wzi

ę

cia w długim okresie.

Instytucje leasingowe finansuj

ą

ce inwestycje ochrony

ś

rodowiska



Towarzystwo Inwestycyjno - Leasingowe

EKOLEASING S.A.,



BEL Leasing Sp. z o.o.,



BISE Leasing S.A.,



Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A.,



Centrum Leasingu i Finansów Sp. z o.o.,



Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o.,



Bankowe Towarzystwo Leasingowe,



KREDYT LEASE S.A.

Pomoc zagraniczna

Dynamiczny rozwój rynku finansowego zwi

ą

zanego

z przedsi

ę

wzi

ę

ciami ochrony

ś

rodowiska ł

ą

czył si

ę

ś

ci

ś

le z ubieganiem si

ę

Polski o członkostwo w Unii

Europejskiej i wymuszany był wysokimi kosztami,
jakie

Polska

musiała

ponosi

ć

w

okresie

przedakcesyjnym.

Pomoc zagraniczna to głównie bezzwrotna pomoc
Unii Europejskiej maj

ą

ca na celu zmniejszenie

dystansu

dziel

ą

cego

Polsk

ę

od

standardów

obowi

ą

zuj

ą

cych

w

„starych”

pa

ń

stwach

członkowskich.

9

W dokumencie AGENDA 2000 (lipiec 1997) Komisja
Europejska okre

ś

liła strategi

ę

w kwestii poszerzenia

Unii Europejskiej zapowiadaj

ą

c ustanowienie nowych

mechanizmów wsparcia finansowego na działania
przedakcesyjne krajów stowarzyszonych E

Ś

iW.

W

kolejnym

dokumencie

-

Partnerstwo

dla

Członkostwa (1998) - Komisja okre

ś

liła indykatywn

ą

(zawieraj

ą

c

ą

wskazówki)

wielko

ść

wsparcia

przedczłonkowskiego i zasady, na jakich b

ę

dzie ono

przyznane.

Pomoc ta pocz

ą

tkowo była udzielana w ramach

programów PHARE, ISPA i SAPARD.

Pozyskiwanie funduszy na cele badawcze,

ekspertyzy i na inne cele w ochronie

ś

rodowiska

7. Program Ramowy (2007-2013) jest najwi

ę

kszym

programem finansowania bada

ń

naukowych i rozwoju

technologicznego w Europie.
Podstaw

ę

prawn

ą

wspólnotowych programów

ramowych stanowi art. 130 Traktatu z Maastricht.

Jednym z najwa

ż

niejszych celów Wspólnoty jest

wzmocnienie

bazy

naukowej

i

technologicznej

przemysłu europejskiego, a przez to zapewnienie
wysokiego poziomu konkurencyjno

ś

ci gospodarki

europejskiej na arenie mi

ę

dzynarodowej.

Aby ten cel osi

ą

gn

ąć

, Wspólnota zach

ę

ca o

ś

rodki

badawcze i wy

ż

sze uczelnie, przedsi

ę

biorstwa (zwłaszcza

małe i

ś

rednie - M

Ś

P) oraz inne instytucje do prowadzenia

bada

ń

oraz podejmowania innych działa

ń

na rzecz rozwoju

technologicznego. Takie działania b

ę

d

ą

miały pozytywny

wpływ na post

ę

p gospodarczy, społeczny i kulturalny

wszystkich pa

ń

stw członkowskich oraz przyczyni

ą

si

ę

do

umocnienia

Europejskiej Przestrzeni Badawczej

(European Research Area - ERA), której budowa została
zapocz

ą

tkowana w 6. Programie Ramowym, którego celem

nie było zast

ą

pienie bada

ń

prowadzonych w krajach

członkowskich, lecz ich uzupełnienie w dziedzinach
maj

ą

cych priorytetowe znaczenie dla całej Wspólnoty

Europejskiej i kontynuowana były w 7.PR.

W marcu 2000 roku w

Lizbonie

Rada Europejska

wyznaczyła nowy cel strategiczny na kolejn

ą

dekad

ę

: przekształcenie Unii Europejskiej w

najbardziej konkurencyjn

ą

i dynamiczn

ą

, opart

ą

na wiedzy gospodark

ę

na

ś

wiecie, zdoln

ą

do

zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego,
stworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy
oraz zagwarantowania wi

ę

kszej spójno

ś

ci

społecznej.

Trójk

ą

t wiedzy, który tworz

ą

edukacja, badania

oraz innowacje

, jest niezb

ę

dny do osi

ą

gni

ę

cia

tego celu, a

7.PR

był jego podstawowym

instrumentem.

Zgodnie ze Strategi

ą

Lizbo

ń

sk

ą

Rada Europejska na

posiedzeniu w Barcelonie w marcu 2002 roku uzgodniła,

ż

e wydatki ogółem na badania i rozwój technologiczny

oraz innowacje w UE powinny zosta

ć

zwi

ę

kszone tak, aby

do 2010 roku zbli

ż

y

ć

si

ę

do poziomu 3% PKB. Dwie trzecie

tych wydatków ma pochodzi

ć

z sektora prywatnego.

Wyzwanie realizacji tego celu podejmował

7.PR

poprzez

szereg nowych inicjatyw takich jak

Europejskie Platformy

Technologiczne

(European Technology Platforms -

ETP

)

oraz Wspólne Inicjatywy Technologiczne (Joint
Technology Initiatives -

JTI

).

7. Program Ramowy (2007-2013)

był i jest najwi

ę

kszym

programem finansowania bada

ń

naukowych i rozwoju

technologicznego w Europie.

Najwa

ż

niejsze cele to:

• wspieranie współpracy ponadnarodowej na wszystkich

płaszczyznach w całej UE;

• zwi

ę

kszenie dynamizmu, kreatywno

ś

ci i doskonało

ś

ci europejskich

bada

ń

naukowych w pionierskich dziedzinach wiedzy

(naukowcy w sposób niezale

ż

ny i odpowiedzialny okre

ś

laj

ą

główne badania w tym obszarze);

• wzmacnianie potencjału ludzkiego w zakresie bada

ń

i technologii

poprzez zapewnienie lepszej edukacji i szkole

ń

, łatwiejszego

dost

ę

pu do potencjału badawczego oraz uznania dla zawodu

naukowca, tak

ż

e poprzez znaczne zwi

ę

kszenie udziału kobiet

w badaniach naukowych oraz zach

ę

canie naukowców do

mobilno

ś

ci i rozwijania kariery;

• zintensyfikowanie dialogu mi

ę

dzy

ś

wiatem nauki i społecze

ń

stwem

w Europie celem zwi

ę

kszenia społecznego zaufania do nauki;

• wspieranie naukowców rozpoczynaj

ą

cych karier

ę

;

• wspieranie szerokiego stosowania rezultatów i rozpowszechniania

wiedzy uzyskanej w wyniku działalno

ś

ci badawczej,

finansowanej ze

ś

rodków publicznych.

10

Cele 7.PR były realizowane poprzez nast

ę

puj

ą

ce programy

szczegółowe:
-

COOPERATION (Współpraca)

- wspieranie ponadnarodowej

współpracy naukowo-badawczej w wybranych obszarach
tematycznych;

-

IDEAS (Pomysły)

- wspieranie bada

ń

inicjowanych przez naukowców

we wszystkich dziedzinach wiedzy, realizowanych przez
pojedyncze zespoły krajowe lub ponadnarodowe,

-

PEOPLE (Ludzie)

- ilo

ś

ciowe i jako

ś

ciowe wzmacnianie potencjału

ludzkiego w zakresie bada

ń

i rozwoju technologicznego

w Europie oraz zach

ę

canie do mobilno

ś

ci mi

ę

dzynarodowej

i mi

ę

dzysektorowej;

-

CAPACITIES (Mo

ż

liwo

ś

ci)

- wspieranie kluczowych aspektów

europejskiego potencjału w zakresie bada

ń

, rozwoju

technologicznego i innowacji takich, jak infrastruktury
badawcze, regionalne klastry badawcze, rozwój pełnego
potencjału badawczego we wspólnotowych regionach
konwergencji i regionach najbardziej oddalonych, badania na
rzecz małych i

ś

rednich przedsi

ę

biorstw, problemy budowy

społecze

ń

stwa opartego na wiedzy, koordynacja polityki

badawczej oraz horyzontalne działania w zakresie współpracy
mi

ę

dzynarodowej.

7.PR

wspierał tak

ż

e bezpo

ś

rednie działania naukowe i

technologiczne nienale

żą

ce do obszaru bada

ń

j

ą

drowych

prowadzone przez

Wspólne Centrum Badawcze

(Joint

Research Centre -

JRC

). Program uzupełniał działania

prowadzone w pa

ń

stwach członkowskich zwi

ą

zane

z wykorzystaniem funduszy strukturalnych,
w szczególno

ś

ci w przemy

ś

le, rolnictwie i edukacji,

dotycz

ą

ce szkole

ń

, konkurencyjno

ś

ci, innowacyjno

ś

ci,

zatrudnienia i ochrony

ś

rodowiska. Całkowity bud

ż

et

7.PR

na lata 2007-2013 wynosil

50 521 mln euro

. Oprócz tego

przewidziano wsparcie dla działa

ń

badawczo-

szkoleniowych zwi

ą

zanych z energetyk

ą

j

ą

drow

ą

w programie

EURATOM

o bud

ż

ecie

2700 mln euro.

Struktura bud

ż

etu 7.PR (mln euro)

2700

EURATOM

50 521

Ca

ł

kowity bud

ż

et 7.PR:

1 751

Nienuklearne dzia

ł

ania JRC

4 217

CAPACITIES

4 728

PEOPLE

7 460

IDEAS

32 365

COOPERATION

Działania po

ś

rednie wspierane w ramach

7.PR

były

finansowane poprzez ró

ż

ne systemy finansowania

okre

ś

lone w zaproszeniach do składania wniosków.

• Projekty realizowane w ramach współpracy (collaborative

projects),

• Sieci doskonało

ś

ci (networks of excellence)

• Działania koordynacyjne i wspieraj

ą

ce

(coordination/support actions)

• Wsparcie na rzecz bada

ń

pionierskich

• Wsparcie na rzecz kształcenia i rozwoju kariery

naukowców

• Badania na rzecz okre

ś

lonych grup (zwłaszcza M

Ś

P)

Wi

ę

cej informacji na temat 7 programu ramowego

mo

ż

na znale

źć

na stronie www.kpk.gov.pl

Finansowanie w ramach 7 programu ramowego
w zasadzie si

ę

ju

ż

sko

ń

czyło, ale mo

ż

na mie

ć

nadziej

ę

,

ż

e wiele podj

ę

tych działa

ń

i tematów

znajdzie swoje miejsce równie

ż

w kolejnym

programie.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy

ż

szego

zach

ę

cało do zgłaszania uwag i rekomendacji,

które miały posłu

ż

y

ć

do przygotowania zało

ż

e

ń

nowego, ósmego ju

ż

Programu Ramowego na lata

2014-2020.

Zakres pomocy bilateralnej i wielostronnej.

Pozyskiwanie funduszy na cele badawcze

Współpraca mi

ę

dzynarodowa w ochronie

ś

rodowiska

ukierunkowana

jest

na

rozwi

ą

zywanie

trudnych

problemów ekologicznych zwi

ą

zanych z:

-

transferem nowoczesnych przyjaznych

ś

rodowisku

technologii

(technologie

wodoszczelne,

energooszcz

ę

dne itp.),

-

transferem technik ochrony

ś

rodowiska i unijnego

know-how na polski rynek,

-

pomoc

ą

zagraniczn

ą

zwi

ą

zan

ą

z

zakupem

i

wyposa

ż

eniem w sprz

ę

t poszczególnych

inwestycji,

-

promocj

ą

polskiego

przemysłu

w

ochronie

ś

rodowiska na rynkach trzecich.

11

Ponadto pomoc na ochron

ę ś

rodowiska

o charakterze grantów Polska otrzymywała
i nadal otrzymuje w ramach współpracy
dwustronnej, pod poj

ę

ciem której rozumie

si

ę

zobowi

ą

zania Ministra ds.

Ś

rodowiska

wynikaj

ą

ce

z

umów

bilateralnych.

Udzielane one były Polsce przez Belgi

ę

,

Dani

ę

,

Finlandi

ę

,

Holandi

ę

,

Norwegi

ę

,

Niemcy, Szwecj

ę

, Wielk

ą

Brytani

ę

, Kanad

ę

i Stany Zjednoczone.

Na

szczególn

ą

uwag

ę

w

ramach

współpracy

dwustronnej zasługiwało wsparcie udzielane Polsce
poprzez Program Współpracy dla Europy Wschodniej
i

Ś

rodkowej - DANCEE

Program DANCEE to granty przyznawane na pomoc
techniczn

ą

dostarczan

ą

przez

du

ń

skie

firmy

konsultingowe oraz instalacje i sprz

ę

t ró

ż

nego rodzaju

jedynie du

ń

skiego pochodzenia.

Program administrowany był przez Du

ń

sk

ą

Agencj

ę

Ochrony

Ś

rodowiska (DEPA).

Program realizowany jest w Polsce od 1991 r.

Istotne

znaczenie

na

polskim

rynku

finansowym miała tak

ż

e pomoc Funduszu na

rzecz Globalnego

Ś

rodowiska (GEF – Global

Environmental Fund).

Polska

współpraca

z

Funduszem

liczy

obecnie ponad 10 lat, a w jej pocz

ą

tkowym

okresie istotn

ą

rol

ę

odegrały uprzednio

rozwini

ę

te kontakty z trzema agencjami

wykonawczymi GEF, tj. Bankiem

Ś

wiatowym,

UNDP i UNEP.

Polityka spójno

ś

ci UE



zwi

ę

kszenie spójno

ś

ci ekonomicznej

i społecznej Unii.



wspieranie restrukturyzacji

i modernizacji gospodarek krajów
Unii Europejskiej,

Pomoc dla pa

ń

stw członkowskich UE

Wspieranie działa

ń

m.in. na rzecz ochrony

ś

rodowiska w Pa

ń

stwach Członkowskich

Unia Europejska realizuje poprzez dwa
rodzaje funduszy:

Fundusze Strukturalne

i Fundusz Spójno

ś

ci

Fundusze Strukturalne

Fundusze Strukturalne to jedno z narz

ę

dzi realizacji

polityki strukturalnej Unii Europejskiej, realizowane
w oparciu o Rozporz

ą

dzenie Rady z dnia 21 czerwca

1999 r. nr 1260/99/WE.

Celem Funduszy Strukturalnych jest:

-

harmonijny i zrównowa

ż

ony rozwój działalno

ś

ci

gospodarczej,

-

rozwój zatrudnienia i zasobów ludzkich,

-

ochrona i poprawa stanu

ś

rodowiska,

-

eliminowanie nierówno

ś

ci i promowanie równo

ś

ci

pomi

ę

dzy m

ęż

czyznami i kobietami.

12

W Unii Europejskiej działaj

ą

nast

ę

puj

ą

ce

Fundusze Strukturalne:

1.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF),

którego celem jest zmniejszenie dysproporcji
rozwojowych

miedzy

ro

ż

nymi

regionami

Wspólnoty,

wdra

ż

any

Rozporz

ą

dzeniem

Parlamentu Europejskiego

i

Rady

z

dnia

21 czerwca 1999r. nr 1261/1999/WE

2.

Europejski Fundusz Społeczny (ESF)

maj

ą

cy za

zadanie popraw

ę

perspektyw zatrudnienia w Unii,

wdra

ż

any

Rozporz

ą

dzeniem

Parlamentu

Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r.
nr 1784/1999/WE

3.

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

–

Sekcja

Orientacji

(EAGGF),

wspieraj

ą

cy

cz

ęś

ciowe finansowanie krajowych programów

pomocowych dla rolnictwa oraz programów na
rzecz

rozwoju

i

zró

ż

nicowania

obszarów

wiejskich

Wspólnoty,

wdra

ż

any

Rozporz

ą

dzeniem Rady z dnia 17 maja 1999 r.

nr 1257/1999/WE

4.

Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa,

który przeznaczony jest na wspieranie procesu
restrukturyzacji rybołówstwa FIFG, wdra

ż

any

Rozporz

ą

dzeniem Rady z dnia 21 czerwca

nr 1263/1999/WE.

Zgodnie z RR 1260/99/WE Fundusze Strukturalne

powinny, zgodnie ze szczegó

ł

owymi przepisami

reguluj

ą

cymi ich dzia

ł

alno

ść

, przyczynia

ć

si

ę

do

osi

ą

gni

ę

cia nast

ę

puj

ą

cych celów:

promowania rozwoju i strukturalnego dostosowania

regionów zapó

ź

nionych.

Obejmuje on regiony,

w których PKB w przeliczeniu na jednego
mieszka

ń

ca, ustalony na podstawie danych

z trzech lat poprzedzaj

ą

cych w

łą

czenie danego

regionu w zakres tego celu, kszta

ł

tuje si

ę

na

poziomie poni

ż

ej 75%

ś

redniego PKB Wspólnoty

Europejskiej;

wspierania gospodarczego i społecznego
obszarów

stoj

ą

cych w obliczu problemów

strukturalnych.

Cel ten odnosi si

ę

do obszarów

przechodz

ą

cych zmiany społeczno-gospodarcze

w sektorze przemysłowym i usługowym,
upadaj

ą

cych obszarów wiejskich, obszarów

miejskich znajduj

ą

cych si

ę

w trudnej sytuacji

oraz obj

ę

tych kryzysem obszarów zale

ż

nych

od rybołówstwa;

wspierania

adaptacji

i

modernizacji

polityk

i systemów kształcenia, szkolenia i zatrudnienia.

W przypadku ka

ż

dego z 3 celów obj

ę

ci nimi beneficjenci

mog

ą

ubiega

ć

si

ę

o pomoc z ró

ż

nych

ś

ci

ś

le okre

ś

lonych

funduszy.

Fundusz Spójno

ś

ci

Celem

Funduszu

Spójno

ś

ci

ustanowionego

Rozporz

ą

dzeniem Rady z dnia 16.05 1996 r. jest

wzmocnienie gospodarcze i społeczne spójno

ś

ci

Wspólnoty.

Ś

rodki

Funduszu

mog

ą

by

ć

skierowane

na

finansowanie: projektów, etapów projektu, które s

ą

technicznie lub finansowo niezale

ż

ne, lub grup

projektów powi

ą

zanych ze sob

ą

widoczna strategi

ą

tworz

ą

c

ą

spójn

ą

cało

ść

.

Zgodnie

z

rozporz

ą

dzeniem,

wkład

finansowy

Funduszu mo

ż

e wesprze

ć

projekt, który przyczyni si

ę

do osi

ą

gni

ę

cia celów ustalonych w Traktacie o Unii

Europejskiej, w dziedzinie ochrony

ś

rodowiska oraz

sieci infrastruktury w dziedzinie transportu trans-
europejskiego w pa

ń

stwach członkowskich, w których

PKB na głow

ę

mieszka

ń

ca, mierzony wg. parytetu siły

nabywczej jest mniejszy od 90%

ś

redniego poziomu

PKB we Wspólnocie.

Pomoc ta, przed rozszerzeniem Unii Europejskiej,
dotyczyła Grecji , Hiszpanii, Irlandii i Portugalii.

13

Fundusz

Spójności

finansuje większe projekty na
rzecz ochrony środowiska oraz
rozbudowy sieci transportowych
i komunikacyjnych; pomocy tej
mogą towarzyszyć kredyty
z Europejskiego Banku
Inwestycyjnego.

Polska beneficjentem

polityki spójno

ś

ci

1 maja 2004

Fundusze przedakcesyjne:
ISPA, PHARE, SAPARD

Fundusz Spójno

ś

ci

fundusze strukturalne

Polityka spójno

ś

ci UE a ochrona

ś

rodowiska w Polsce

Inwestycje w zakresie ochrony

ś

rodowiska

w Polsce były współfinansowane z:

• Funduszu Spójno

ś

ci,

• Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego.

Ś

rodki UE na ochron

ę ś

rodowiska

w Polsce w latach 2004-2006

Fundusz Spójno

ś

ci

• 2,089 mld euro (sektor

ś

rodowiska)

Sektorowy Program Operacyjny –
Wzrost Konkurencyjno

ś

ci Przedsi

ę

biorstw

• 155, 4 mln euro (działanie 2.4)

Zintegrowany Program Operacyjny

Rozwoju Regionalnego

• ok.300 mln euro (działanie 1.2)

+ inne działania z priorytetu III

Fundusz Spójno

ś

ci

Sektor

ś

rodowiska

• 2,089 mld euro

Strategia wykorzystania Funduszu Spójno

ś

ci na

lata 2004-2006

Priorytety:
•

poprawa jako

ś

ci wód powierzchniowych,

•

polepszenie jako

ś

ci i dystrybucji wody przeznaczonej do picia,

•

racjonalizacja gospodarki odpadami,

•

poprawa jako

ś

ci powietrza,

•

ochrona powierzchni ziemi,

•

zapewnienie bezpiecze

ń

stwa przeciwpowodziowego.

Fundusz Spójno

ś

ci

Beneficjenci ko

ń

cowi:

• samorz

ą

dy terytorialne i ich zwi

ą

zki,

• przedsi

ę

biorstwa komunalne.

Minimalna warto

ść

projektu

• 10 milionów euro

14

Fundusz Spójno

ś

ci

Maksymalna wysoko

ść

wsparcia

• 85% kosztów kwalifikowanych

Pozostałe min. 15% mo

ż

e by

ć

sfinansowane ze :

•

ś

rodków z NFO

Ś

iGW i wojewódzkich funduszy

ochrony

ś

rodowiska;

•

ś

rodków przedsi

ę

biorstw komunalnych;

•

ś

rodków samorz

ą

dowych (np. bud

ż

et gminy);

•

ś

rodków mi

ę

dzynarodowych instytucji finansowych

(np. Europejskiego Banku Inwestycyjnego czy
Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju)

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju

Regionalnego

ZPORR

– a ochrona

ś

rodowiska

•

Priorytet 1:

– działanie 2 - Infrastruktura ochrony

ś

rodowiska

• Priorytet 3:

– działanie 1 - Obszary wiejskie
– działanie 2 - Obszary podlegaj

ą

ce

restrukturyzacji

– działanie 3 - Zdegradowane obszary

miejskie, poprzemysłowe i powojskowe

ZPORR

Beneficjenci ko

ń

cowi:

• gminy, powiaty i województwa lub

działaj

ą

ce w ich imieniu jednostki

organizacyjne;

• zwi

ą

zki, porozumienia i stowarzyszenia

jednostek samorz

ą

du terytorialnego;

• inne jednostki publiczne.

Decyzj

ą

z dnia 7 grudnia 2007 r. Komisja

Europejska zatwierdziła Program „Infrastruktura
i

Ś

rodowisko” na lata 2007-2013. W ramach

programu realizuje si

ę

du

ż

e inwestycje

infrastrukturalne w zakresie ochrony

ś

rodowiska,

transportu, energetyki, kultury i dziedzictwa
narodowego, ochrony zdrowia oraz szkolnictwa
wy

ż

szego.

Nowe cele polityki spójno

ś

ci 2007-13

• Cel 1 Konwergencja Pa

ń

stw i Regionów

– 78% wsparcia finansowego dla celu 1
– Finansowanie:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

» modernizacja struktury gospodarczej,
» infrastruktura podstawowa,

» ochrona

ś

rodowiska,

• Europejski Fundusz Społeczny

» wsparcie europejskiej strategii

na rzecz zatrudnienia

• Fundusz Spójno

ś

ci

» transport,

» ochrona

ś

rodowiska

.

Nowe cele polityki spójno

ś

ci 2007-13

• Cel 2 Regionalna Konkurencyjno

ść

i Zatrudnienie

– 18% wsparcia finansowego dla celu 2
– Finansowanie:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

– promocja przedsi

ę

biorczo

ś

ci

• Europejski Fundusz Społeczny

– zapobieganie i zwalczanie bezrobocia.

15

Nowe cele polityki spójno

ś

ci 2007-13

• Cel 3 Europejska Współpraca Terytorialna

– 4% wsparcia finansowego dla celu 2
– Finansowanie:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

– współpraca transgraniczna,
– wymiana „najlepszych praktyk”.

Nowe priorytety Funduszu Spójno

ś

ci

w latach 2007-13

• Transport multimodalny,

• Zarz

ą

dzanie ruchem drogowym i lotniczym,

• Transport ekologiczny,

• Transport publiczny,

• Energia odnawialna,

• Poprawa efektywno

ś

ci wykorzystania energii.

W ramach programu realizowanych jest 15 priorytetów.

Instytucj

ą

odpowiedzialn

ą

za wdra

ż

anie priorytetów I -

V Programu Operacyjnego Infrastruktura i

Ś

rodowisko

(czyli Instytucj

ą

Po

ś

rednicz

ą

c

ą

) jest Ministerstwo

Ś

rodowiska. Priorytetami tymi s

ą

:

•

Gospodarka wodno-

ś

ciekowa – 3 697,4 mln euro

(w tym 3 142,8 mln euro z FS);

•

Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi –

1 208,1 mln euro (w tym 1 026,9 mln euro z FS);

•

Zarz

ą

dzanie zasobami i przeciwdziałanie zagro

ż

eniom

ś

rodowiska – 655,0 mln euro (w tym 556,8 mln euro

z FS);

•

Przedsi

ę

wzi

ę

cia dostosowuj

ą

ce przedsi

ę

biorstwa do

wymogów ochrony

ś

rodowiska – 834,4 mln euro (w

tym 250,0 mln euro z EFRR);

•

Ochrona przyrody i kształtowanie postaw

ekologicznych – 105,6 mln euro (w tym 89,9 mln euro
z EFRR).

Pozyskiwanie funduszy
Fundusz Spójno

ś

ci, Przepływ wniosku

• Wniosek wst

ę

pny – karta przedsi

ę

wzi

ę

cia

(dost

ę

pna na stronach internetowych

WFO

Ś

iGW);

• WFO

Ś

iGW (ocena formalna) rejestracja

w bazie ISEKP (Internetowy System Ewidencji
Kart Projektów);

• NFOSiGW (kwalifikacja i ocena formalna

zgodnie z kryteriami).

.gov.pl

,

www.mos.gov.pl

Pozyskiwanie funduszy
Fundusze strukturalne - ERDF

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju

Regionalnego

minimalna warto

ść

projektu 1 mln euro.

• Działanie „Infrastruktura ochrony

ś

rodowiska”

Du

ż

e inwestycje w budow

ę

i modernizacj

ę

infrastruktury o znaczeniu

regionalnym

• Działanie „Infrastruktura lokalna”

Małe inwestycje w zakresie ochrony

ś

rodowiska o oddziaływaniu

lokalnym na terenach wiejskich i w małych miastach (do 25 tys.
mieszka

ń

ców)

• Działanie „Rewitalizacja obszarów zdegradowanych”

Inwestycje w rewitalizacj

ę

obszarów miejskich, po – wojskowych i po-

przemysłowych.

Pozyskiwanie funduszy. Fundusze strukturalne.
ZPORR. Tryb rozpatrywania wniosków

Urz

ą

d Marszałkowski

(przyjmowanie wniosków + ocena formalna wniosków)

Panel ekspertów

(ocena merytoryczna wniosków)

Regionalny Komitet Steruj

ą

cy

(rekomendacja wyboru projektów)

Zarz

ą

d Województwa

(wybór projektów)

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

(ocena zgodno

ś

ci projektów z celami ZPORR)

Wojewoda

(podpisanie umowy z beneficjentem)

16

W dniu 15 grudnia 2011r., wraz z przyj

ę

ciem Europejskiego

Planu Działa

ń

na rzecz Ekoinnowacji (EcoAP), Komisja

Europejska uruchomiła Program Pilota

ż

owy Europejskiego

Systemu Weryfikacji Technologii

Ś

rodowiskowych

(Environmental Technologies Verification – ETV).
Polska zgłosiła udział w tym programie obok Danii, Francji,
Finlandii, Czech, Belgii oraz Wielkiej Brytanii.
System weryfikacji technologii

ś

rodowiskowych

Environmental Technologies Verification – ETV) to
narz

ę

dzie rynkowe, którego zadaniem jest ułatwienie

i przyspieszenie komercjalizacji innowacyjnych technologii

ś

rodowiskowych.

Innowacyjne technologie

ś

rodowiskowe odgrywaj

ą

istotn

ą

rol

ę

w budowaniu konkurencyjnej gospodarki przy

jednoczesnym zmniejszaniu skutków

ś

rodowiskowych

tego procesu.

Technologie mog

ą

ce by

ć

przedmiotem weryfikacji to:

• Innowacyjne technologie

ś

rodowiskowe (t.j. urz

ą

dzenia

przemysłowe, procesy produkcyjne, systemy i usługi)
dost

ę

pne na rynku ( nie technologie

konwencjonalne!).

• Technologie

ś

rodowiskowe gotowe do komercjalizacji t.j.

znajduj

ą

ce si

ę

w takiej fazie rozwoju, w której nie

b

ę

d

ą

one podlegały ju

ż ż

adnym zasadniczym

modyfikacjom mog

ą

cym wpływa

ć

na ich sprawno

ść

przed wprowadzeniem na rynek (np. technologie
w skali półprzemysłowej lub pilota

ż

owej posiadaj

ą

ce

precyzyjne wytyczne odno

ś

nie zwi

ę

kszenia ich skali).

• Technologie mieszcz

ą

ce si

ę

w jednym z trzech obszarow

technologicznych Pilota

ż

owego Programu ETV

- Technologie oczyszczania i monitoringu wody
- Materiały, odpady i zasoby,
- Technologie energetyczne