2010-11-14

1

MATERIAŁY

MATERIAŁY

ALTERNATYWNE

LITERATURA

• Waller F: Waste Materials in Hot-Mix Asphalt.

ASTM Baltimore 1993

ASTM Baltimore 1993

• Skarżyńska K.: Odpady powęglowe i ich

zastosowanie w inżynierii lądowej i wodnej.
Kraków 1997

• Pachowski J: Popioły lotne i ich zastosowanie w

budownictwie drogowym WKŁ 1976

budownictwie drogowym. WKŁ 1976

• Katalog Materiałów Alternatywnych IBDiM 2004
• Materiały reklamowe firm

2010-11-14

2

NORMY

•

PN-72/B-23002

Żużel wielkopiecowy granulowany do produkcji

cementu.

•

PN-B-11115:1998 Kruszywa

mineralne. Kruszywa sztuczne z żużla

stalowniczego do nawierzchni drogowych.

•

PN-60/B-06730 Kruszywa

żużlowe. Żużel paleniskowy i kruszywo

z żużla paleniskowego Badania techniczne

z żużla paleniskowego. Badania techniczne.

•

PN-88/B-023004

Kruszywa mineralne. Kruszywa z żużla

wielkopiecowego.

•

PN-S-96035:1997 Drogi

samochodowe.

Popioły lotne.

Wymagania i badania.

•

PN-S-02205:1998

Drogi samochodowe. Roboty ziemne.

Wymagania i badania.

•

PN-S-06103:1997

Drogi samochodowe. Podbudowa z betonu popiołowego.

•

PN-63/B-06731

Żużel wielkopiecowy kawałkowy. Kruszywo budowlane

i drogowe. Badania techniczne.

i drogowe. Badania techniczne.

•

BN-71/8933-10

Drogi samochodowe. Podbudowa z gruntów

stabilizowanych aktywnymi popiołami lotnymi.

•

PN-EN 13242:2004

Kruszywa do niezwiązanych i hydraulicznie związanych

materiałów stosowanych w obiektach budowlanych

i budownictwie drogowym.

•

PN-EN 13043:2004

Kruszywa do mieszanek bitumicznych

i powierzchniowych utrwaleń stosowanych

na drogach, lotniskach i innych powierzchniach.

POCHODZENIE

• Uboczne produkty z przemysłu:

p

y p

y

– Hutniczego
– Górniczego
– Budowlanego
– Elektrownianego i ciepłowniczego
– Chemicznego

• Materiały celowo produkowane:

– Styropian
– Kolorowe lepiszcza
– Spoiwa
– Dodatki do asfaltów

2010-11-14

3

ZNANE Z LITERATURY

MA

• żużle hutnicze i stalownicze;
• żużle wielkopiecowe granulowane;
• żużle paleniskowe zarówno ze spalania węgla jak i ze

• żużle paleniskowe - zarówno ze spalania węgla, jak i ze

spalania śmieci;

• kruszywa powstałe ze spiekania popiołów;
• kruszywa odpadowe powstające przy kruszeniu skał w czasie

produkcji tłucznia i grysów;

• popioły lotne ze spalania węgla kamiennego, brunatnego oraz

ze spalania stałych odpadów komunalnych;

ze spalania stałych odpadów komunalnych;

• mieszaniny popiołów lotnych i odpadów stałych z wapniowych

metod odsiarczania gazów odlotowych, w tym popioły ze

spalania w złożu fluidalnym;

• przepalone i nieprzepalone łupki kopalń węglowych;
• piaski poformierskie;

ZNANE Z LITERATURY

MA

• fosfogipsy (rozróżnia się fosfogipsy uwodnione i półwodne);
• odpady drzewne - kora, trociny oraz odpady papiernicze i

celulozowe w postaci szlamów;

celulozowe w postaci szlamów;

• opony samochodowe i guma z opon samochodowych;
• tworzywa sztuczne odpadowe różnej postaci oraz włókna z

tworzyw sztucznych;

• wapno odpadowe pokarbidowe, pyły z cementowni;
• przefermentowane osady komunalne;

osady porafineryjne;

• osady porafineryjne;
• szkło tłuczone;
• odzyskiwane części nawierzchni bitumicznych (recykling);
• odzyskiwane części nawierzchni betonowych (recykling);
• odpady z rozbiórek obiektów budowlanych.

2010-11-14

4

MATERIAŁY

ALTERNATYWNE

Materiały, które mogą być

stosowane w budownictwie

drogowym zamiast materiałów

typowych, normowych,

stosowanych zwyczajowo.

TECHNOLOGIE

ALTERNATYWNE

RECYKLING: (ang: zawracać do

obiegu) wykorzystanie odpadów

technologicznych i surowców

tó

h d

t

i

h

wtórnych do wytwarzania nowych

materiałów.

2010-11-14

5

REGULACJE PRAWNE

• Dyrektywa Rady Europy 91/156/EWG
• Rozporządzenie Rady Ministrów w

sprawie opłat za składowanie odpadów
(Dziennik Ustaw z dnia 31.12.1997)

• Rozporządzenie Ministra Środowiska w

sprawie katalogu odpadów (Dziennik

sprawie katalogu odpadów (Dziennik
Ustaw nr 112, poz 1206)

SYTUACJA PRAWNA

Według uzgodnień z Ministerstwem Środowiska
w sprawie traktowania odpadu przemysłowego

w sprawie traktowania odpadu przemysłowego,
który poddany przeróbce spełnia wymagania
norm oraz aprobat technicznych uzyskano
jednoznaczne stanowisko następującej treści:
„Z chwilą spełnienia przez nowy produkt
parametrów określonych w normie odpad

parametrów określonych w normie, odpad
staje się pełnowartościowym produktem”.

2010-11-14

6

STOSOWANIE

Materiał alternatywny znajduje

t

i

t d

d j t d kł d i

zastosowanie wtedy, gdy jest dokładnie
przebadany i określone są warunki
technicznei technologie jego
wykorzystania oraz kiedy uzyskuje się
efekty ekonomiczne, nie pogarsza
warunków ekologicznych i sanitarnych
związanych z ochroną środowiskową.

STOSOWANIE

Stosowanie materiałów alternatywnych

t j

i

h

k i

ś i

staje się powszechną koniecznością
wynikającą zarówno z ogólnych potrzeb
oszczędności, ograniczonych zasobów
naturalnych, rosnących kosztów
pozyskania jak również wzrastających
kosztów składowania odpadów i
problemów ochrony środowiska.

2010-11-14

7

NAZEWNICTWO

• Odpady
• Produkty uboczne
• Materiały alternatywne
• Materiały antropogeniczne

MATERIAŁY ALTERNATYWNE

Z HUTNICTWA

• Żużle wielkopiecowe

• Żużle wielkopiecowe
• Żużle stalownicze
• Żużle pomiedziowe
• Żużle pocynkowe
• Żużle poołowiowe

p

• Żużle poniklowe
• Piaski poformierskie
• Szkło

2010-11-14

8

MATERIAŁY ALTERNATYWNE

Z GÓRNICTWA

• Łupki przywęglowe:

• Łupki przywęglowe:

– Nieprzepalone (czarne)
– Odwęglone (czarne)
– Przepalone (czerwone)

• Skały przywęglowe oraz skały i grunty z

y p y ęg

y g

y

robót przygotowawczych

MATERIAŁY ALTERNATYWNE

Z BUDOWNICTWA

• Kruszony beton

• Kruszony beton
• Gruz budowlany
• Kora asfaltowa
• Destrukt

Pyły z odpylania

• Pyły z odpylania

• Recykling !!!

2010-11-14

9

MATERIAŁY ALTERNATYWNE

Z ENERGETYKI

• Popioły lotne

• Popioły lotne
• Żużle paleniskowe
• Popioły i żużle ze spalania węgla w złożu

fluidalnym

• Popioły i żużle zawierające produkty z

• Popioły i żużle zawierające produkty z

odsiarczania spalin

• Kruszywa ze spiekania popiołów

MATERIAŁY ALTERNATYWNE

Z PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO

• Opony samochodowe

Opony samochodowe

• Guma:

– Pył gumowy
– Miał gumowy
– Granulat gumowy

• Siarka
• Styropian
• Osady porafineryjne
• Fosfogipsy

2010-11-14

10

MOŻLIWOŚCI STOSOWANIA

• Nasypy

K

• Kruszywa
• Podbudowy drogowe
• Materiał wypełniający
• Spoiwa
• Składniki betonu cementowego

• Składniki betonu cementowego
• Składniki mieszanek mineralno-

asfaltowych

PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ

„Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona Radiologiczna” nr 6/91

MATERIAŁ

f

1

<1

f

2

<185 Bq/kg

Kreda 0,07

11

Gips

0,08

16

Klinkier

0 08

32

Klinkier

0,08

32

Kamień wapienny

0,07

16

Piasek

0,11

7

Glina

0,47

46

Cement portlandzki

0,28

48

Beton komórkowy

0,61

83

Łupek

0,55

53

Popiół lotny

0,87

122

Fosfogips

1,02

308

Żużel pomiedziowy

1,27

311

Żużel wielkopiecowy

0,45

110

Żużel konwertorowy

0,07

16

2010-11-14

11

KORZYŚCI

ZE STOSOWANIA

MA

• Techniczne
• Ekologiczne
• Ekonomiczne

KORZYŚCI TECHNICZNE

• Możliwość stosowania materiałów i

technologii o właściwościach analogicznych

technologii o właściwościach analogicznych

jak tradycyjne

• Możliwość budowy nasypów i konstrukcji

nawierzchni o parametrach odpowiadających

wymaganiom normowym
W

dk

h ł ś i

ś i

ż

• W przypadku gorszych właściwości można

to zrekompensować większą grubością

warstw

2010-11-14

12

KORZYŚCI EKOLOGICZNE

• Mniejsze zużycie typowych materiałów, mniejsza

ilość kopalni, mniejsza powierzchnia kopalni

p

,

j

p

p

• Mniejsza zajętość terenu na składowiska, mniej

składowisk

• W wielu krajach UE składowanie materiałów

które mogą być poddane recyklingowi jest

obłożone wysokimi opłatami: 20 euro za tonę

y

p

ę

• Światowe zużycie kruszywa ~10 mld ton
• Materiały alternatywne zaspokajają już 15%

zapotrzebowania

KORZYŚCI EKONOMICZNE

• Tańsze materiały: niekiedy różnice w cenie są

niewielkie ale są i materiały dostarczane na

niewielkie ale są i materiały dostarczane na

budowę za symboliczną złotówkę

• Mniejsze opłaty środowiskowe: za

zdeponowanie oraz coroczne składowanie

• Mniejsze koszty transportu, zwłaszcza wtedy

gdy przetwarzamy materiały z drogownictwa

(

kli

i j

)

(recykling na miejscu)

• Mniejsze zużycie energii i sprzętu
• Mniejsze zniszczenie dróg