ZAGADNIENIA Z PRAWA RODZINNEGO I PRAWA SPADKOWEGO [2007/2008]

podała prof. Panowicz-Lipska

Prawo rodzinne - wykaz zagadnień

I. Pojęcia podstawowe rodzina, małżeństwo, pokrewieństwo, powinowactwo

II. Zawarcie małżeństwa:

1) tryb przed kierownikiem USC, przed polskim konsulem (małżeństwo świeckie), w obecności
duchownego (tzw. małżeństwo konkordatowe)
2) przesłanki dotyczące zawarcia małżeństwa

- formalno-porządkowe
- konstytutywne (odróżnienie małżeństwa świeckiego i konkordatowego)
- przesłanki dopuszczalności zawarcia (tzw. przeszkody małżeńskie)

3) ustalenie nieistnienia i istnienia małżeństwa, unieważnienie aktu małżeństwa

III. Unieważnienie małżeństwa:

1) przyczyny:

- małżeństwo zawarte wbrew przeszkodzie
- wadliwe pełnomocnictwo
- wady oświadczenia nupturientów

3) tryb unieważnienia, konwalidacja
4) skutki unieważnienia

IV. Skutki zawarcia małżeństwa (prawa i obowiązki małżonków)

1) zasada równości praw i obowiązków
2) skutki niemajątkowe (osobiste), w tym podstawowe obowiązki - wspólnego pożycia, wierności,
pomocy, współdziałania dla dobra rodziny; nazwisko małżonków,
3) skutki majątkowe:

- jednakowe dla wszystkich (ogólne skutki majątkowe małżeństwa); w tym obowiązek
przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, tzw. wzajemna reprezentacja małżonków,
solidarna odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez każdego z małżonków dla
zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny, prawa majątkowe przysługujące małżonkom wspólnie;
- związane z ustrojem majątkowym małżeńskim

V. Ustawowy ustrój majątkowy (wspólność ustawowa):

1) skład majątku wspólnego i majątków osobistych małżonków
2) zarząd majątkiem wspólnym
3) odpowiedzialność za zobowiązania jednego z małżonków
4) zdarzenia powodujące ustanie wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa
5) sytuacja po ustaniu wspólności

VI. Umowne ustroje majątkowe:

1) pojęcie umowy majątkowej małżeńskiej; jej skuteczność względem osób trzecich
2) rodzaje umów i ustrojów umownych:

- umowa rozszerzająca wspólność ustawową - ustrój rozszerzonej wspólności
- umowa ograniczająca wspólność ustawową- ustrój ograniczonej wspólności
- umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową - ustrój rozdzielności majątkowej
- umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków — ustrój
rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków

VII. Przymusowy ustrój majątkowy (rozdzielność majątkowa) – zdarzenia powodujące jego powstanie i
ustanie

VIII. Ustanie małżeństwa

1) zdarzenia powodujące ustanie:

- śmierć małżonka, znaczenie uznania za zmarłego i stwierdzenia zgonu
- rozwód

2) przesłanki rozwodu
3) treść wyroku rozwodowego
4) skutki rozwodu

- majątkowe (w tym obowiązek alimentacyjny po rozwodzie)
- niemajątkowe (osobiste)

IX. Separacja

1) odróżnienie separacji faktycznej i separacji orzeczonej przez sąd
2) relacje między separacją (orzeczoną przez sąd) a rozwodem
3) przesłania orzeczenia separacji
4) treść orzeczenia o separacji,
5) skutki separacji
6) ustanie separacji; w tym zniesienie separacji przez sąd

X. Pochodzenie dziecka

1) ustalenie macierzyństwa
2) ustalenie ojcostwa:

- przez domniemanie pochodzenia od męża matki
- przez uznanie dziecka
- przez orzeczenie sądu (sądowe ustalenie ojcostwa)

XI. Władza rodzicielska:

1) pojęcie
2) zasady wykonywania, w tym zarząd majątkiem dziecka
3) ingerencja sądu opiekuńczego, a w szczególności:

- pozbawienie władzy rodzicielskiej
- zawieszenie władzy rodzicielskiej
- ograniczenie władzy rodzicielskiej

XII. Przysposobienie (adopcja):

1) przesłanki (dotyczące przysposabianego, przysposabiającego, innych osób - rodzice, opiekun); zgoda
rodziców na przysposobienie - przez określoną osobę, a także na przysposobienie w przyszłości bez
wskazania przysposabiającego (tzw zgoda blankietowa)
2) szczególne przesłanki dotyczące tzw adopcji zagranicznej
3) rodzaje przysposobienia, wyróżnione ze względu na skutki:

- pełne
- całkowite
- niepełne

4) skutki przysposobienia wspólne dla wszystkich rodzajów przysposobienia
5) rozwiązanie przysposobienia przez sąd

XIII. Obowiązek alimentacyjny:

1) pojęcie
2) krąg uprawnionych i zobowiązanych
3) przesłanki roszczenia alimentacyjnego
4) realizacja obowiązku alimentacyjnego
5) wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

XIV. Opieka, kuratela (ogólnie)

- pojęcie
- przypadki ustanowienia opieki, cechy opieki w porównaniu z władzą rodzicielską.

Prawo spadkowe - wykaz zagadnień

I. Pojęcie spadku

II. Problematyka ogólna dziedziczenia:

1) pojęcie dziedziczenia
2) zdolność do dziedziczenia; niegodność
3) zrzeczenie się dziedziczenia

III. Dziedziczenie ustawowe:

1) grupy spadkobierców ustawowych
2) wielkość udziałów spadkowych
3) szczególna sytuacja małżonka spadkodawcy
4) uprawnienia dziadków spadkodawcy

IV. Dziedziczenie testamentowe:

1) testament jako czynność prawna

- cechy
- przesłanki ważności
- testament negatywny

2) formy testamentu (testamenty zwykle i szczególne)
3) treść testamentu

- powołanie spadkobiercy (ów), przyrost
- podstawienie
- zapis
- polecenie
- wydziedziczenie (pozbawienie zachowku)
- powołanie wykonawcy testamentu

V. Przyjęcie i odrzucenie spadku

VI. Stwierdzenie nabycia spadku

VII. Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe:

1) w razie prostego przyjęcia spadku
2) w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza

VIII. Zachowek:

1) pojęcie i porównanie z systemem rezerwy
2) osoby uprawnione do zachowku
3) wysokość zachowku; zasady obliczania
4) wydziedziczenie

IX. Umowa dotycząca zbycia spadku, zbycia udziału spadkowego, zbycia udziału
w przedmiocie należącym do spadku

X. Dział spadku

XI. Zasady dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych (podstawowe wiadomości)