10/22/2014

1

Badanie ginekologiczne w

praktyce-badanie kliniczne

i cytologia pochwy

Wojciech Niżaoski

Katedra Rozrodu, Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Badanie ginekologiczne suki

Wykonywane

Ewidentne objawy

schorzenia narządu

płciowego

Zaburzenia płodności

(„puste krycia”)

Ustalanie

optymalnego terminu

unasienniania

Optymalny termin krycia suki wyznaczany jest w sytuacjach

Transport suki do krycia

Wcześniejsze „puste krycia”

Zaburzenia cyklu płciowego

Konserwacja nasienia

Samiec o obniżonej płodności

Brak tolerancji

Określanie terminu porodu

!

Około 40% pustych kryd wynika z

nieumiejętnego ustalenia optymalnego

terminu unasienniania

Około 20% pustych kryd wynika z zaburzeo

płodności samca

Przed badaniem, leczeniem suki w kierunku

płodności należy skontrolowad płodnośd samca

!!!

Dostępnośd diagnostyczna narządu płciowego

suki jest ograniczona

Koniecznośd wykonywania skomplikowanych

badao laboratoryjnych!

Badanie ginekologiczne suki

Wywiad

Badanie

kliniczne

Cytologia

pochwy

Waginoskopia

Oznaczenia

hormonów

Bad

bakteriologiczne

USG

RTG

inne

10/22/2014

2

Wywiad

Przy podejrzeniu niepłodności

należy bezwzględnie ustalid czy

samiec jest płodny

Ogólny

- wiek
- rasa
- profilaktyka
- żywienie
- okrywa włosowa
- wcz schorzenia
- stos hormony

Cykl płciowy

- regularnośd
- okr. międzyrujowe
- ostatnia cieczka
- objawy cieczki
- próby krycia
- przebieg krycia
- monitor. cykli

Ciąża i poród

- czy rodziła
- ilośd miotów
- ciężkie porody
- schorz poporodowe
- ronienia
- resorpcje

Wcześniejsza antykoncepcja, śr.

poronne, endometritis, vaginitis

Omacywanie

Oglądanie

Badanie kliniczne

Srom

Wypływ

Per

vaginam

Przez powłoki

brzuszne

•proestrus
•oestrus
•st. zapalny
•o. poporod.

•ocena budowy
•przeszkody
•przestronnośd
•tolerancja

•proestrus
•oestrus
•diestrus
•st. zapalny
•o. przedpor.
•o. poporod.

•wielkośd macicy
•zmiany w cyklu
•endometritis
•ciąża
•inwolucja

Powłoki

brzuszne

Gruczoł

sutkowy

Badanie kliniczne

c.d.

•laktacja
•laktomania
•mastitis
•guzy

•obecnośd blizn po kastracji lub
cesarkim cięciu

Cytologia pochwy

Pozwala ocenid zmiany

stężenia estrogenów

Estrogenizacja indukuje proliferację

komórek nabłonka pochwy

Ocena morfologii i

wybarwiania komórek

nabłonka

Cykliczne zmiany w obrębie
nabłonka pochwy właściwej

proestrus

oestrus

dioestrus

anoestrus

17-ß-estradiol

Nabłonek pochwy-schemat i klasyfikacja komórek

estrogeny

w. przypodstawna

w. powierzchowna

w. pośrednia

k. metoestralna

k. piankowata

k. przypodstawna

k. pośrednia mała

k. pośrednia duża

kk. powierzchowne
skeratynizowane

10/22/2014

3

Klasyfikacja komórek nabłonka pochwy

k. przypodstawna

k. pośrednia mała

k. pośrednia duża

k. powierzchowna

(Niżaoski et. al.., 2003)

Komórki powierzchowne jądrzaste

Komórki pośrednie duże

Komórki przypodstawne

(barwienie Shorra, Hemacolor)

Proestrus

(Hemacolor)

Cytologia pochwy

proestrus

Proestrus

Późny proestrus

10/22/2014

4

Obraz cytologiczny

wczesny oestrus

Oestrus

(Shorr)

Oestrus

Oestrus

Późny oestrus

Dioestrus

(barw. Hemacolor)

(Shorr)

10/22/2014

5

Dioestrus

Dioestrus

Anoestrus

Obraz cytologiczny

Inne elementy komórkowe

Komórki nabłonka dołu

łechtaczkowego

Erytrocyty

Leukocyty

Bakterie i śluz

Technika pobierania wymazu

Technika pobierania wymazu

10/22/2014

6

Technika sporządzania preparatu

Barwienie

Metody proste

Metody złożone

• Błękit metylenowy

• Barwnik Giemzy

• Wright-Giemzy(Diff-Quik)

• Papanicolaou

•Shorra

Hemacolor

Barwienie

1. Metoda Shorra w modyfikacji Pundela (Kubicek, 1978)
- eter – alkohol 95% 1:1

30 minut

- alkohol 95%

płukanie

- alkohol 70%

płukanie

- alkohol 50%

płukanie

- woda destylowana
- hematoksylina Harrisa

6 minut

- woda bieżąca

płukanie

- alkohol – amoniak (3%)

1 minuta

- roztwór Shorr S III

2 minuty

- alkohol 70%

płukanie

- alkohol 80%

płukanie

- alkohol 95%

płukanie

- ksylen
- balsam kanadyjski

1. Szybka metoda Shorra w modyfikacji Kubicka (1978)
- Mercofix spray

utrwalenia

- woda destylowana

płukanie

- etanol 70%

płukanie

- hematoksylina Harrisa

4-6 minut

- woda bieżąca

płukanie

- alkohol – amoniak (3%)

1 minuta

- roztwór Shorr S III

2 minuty

- alkohol 70%

płukanie

- ksylen
- balsam kanadyjski

- preparaty ocenia się w mikroskopie świetlnym pod powiększeniem 200x - 400x
- ocenia się zwykle 200 komórek biorąc pod uwagę morfologię i sposób wybarwiania się

komórek

Barwienie

Cytologiczne określanie optymalnego

terminu unasienniania

Indeks

zrogowacenia

Indeks eozynofilii

Indeks kariopyknozy

Indeks komórek

bezjądrzastych

10/22/2014

7

-13 -12 -11 -10 -9 -8 -7 - 6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

7 m-cy

anoestrus

proestrus
6-11 dni

estrus
5-9 dni

diestrus
56-60 dni

estrogeny

60-70 pg/ml

8-15 pg/ml

LH

20 ng/ml

progesteron

0,5 ng/ml

1-2,5 ng/ml

owulacja

dojrzewanie

oocytów

szczyt

płodności

2,5-5 ng/ml

5-10 ng/ml

szczyt
21 dnia
15-60ng/ml

tolerancja

zainteresowanie psów

Indeks eozynofilny >80%

waginoskopia

silny obrzęk

zapadnięcie

błony śluzowej

zapadnięcie+silne

ukątowania

Znaczenie diagnostyczne cytologii pochwy

Ustalanie terminu krycia

Wyznaczanie terminu porodu

Diagnostyka zaburzeo

płodności

Diagnostyka hiperestrogenizacji

Diagnostyka vaginitis,

endometritis

Guz Stickera

„Mezalians”

Monitorowanie cyklu, efektów

leczenia