ALERGIA NA LATEKS

KURS ALERGOLOGICZNY

26 - 30 września 2005

ALERGIA NA LATEKS

• lateks to mleczny sok uzyskiwany z drzew

kauczukowych

• substancje chemiczne dodawane do lateksu

mogą powodować reakcje nadwrażliwości
typu IV oraz wyprysk kontaktowy

• białka leteksu mogą powodować reakcje

nadwrażliwości typu I pod postacią wysypki
kontaktowej, objawy ze strony dróg
oddechowych i anafilaksji

• większość osób wrażliwych na lateks to

osoby z atopią

ALERGIA NA LATEKS

• przyczyna alergii zawodowej u personelu

medycznego

• pokrzywka kontaktowa pojawiająca się

natychmiast po krótkim bezpośrednim
kontakcie z gumowymi rękawicami jest
dobrym wskaźnikiem alergii na leteks

• sproszkowana skrobia kukurydziana

wchłaniająca białka lateksu z rękawic jest
przenoszona przez powietrze i może u osób
uczulonych wywoływać objawy ze strony
oczu, nosa oraz oskrzeli

ALERGIA NA LATEKS

• u chorych poddawanych częstym operacjom

może dojść do rozwinięcia alergii na lateks

• dzieci z rozszczepem kręgosłupa grupą

największego ryzyka

• ciężkie reakcje anafilaktyczne występują

przeważnie podczas operacji brzucha]

• punktowe testy skórne są czułą i swoistą

metodą rozpoznawania (ograniczenie:
wyciągi alergenowe nie są wystandaryzo-
wane)

ALERGIA NA LATEKS

• próba prowokacyjna: założenie lateksowej

rękawicy, otwieranie pudeł z rękawicami

• personel medyczny uczulony powinien

używać rękawic wykonanych z innych
materiałów

• eliminacja lateksu z sal operacyjnych jest

konieczna dla zapewnienia bezpieczeństwa
uczulonym

REAKCJE NADWRAŻLIWOŚCI

TYPU I i IV

• TYP IV (reakcja nadwrażliwości

opóźnionej) - reakcja na związki chemiczne
dodane do gumy - używanie rękawic
gumowych może po kilku godzinach
spowodować wyprysk kontaktowy;
rozpoznanie dzięki płatkowym testom
skórnym

• TYP I (reakcja nadwrażliwości

natychmiastowej) - reakcja na białka lateksu

ALERGENY WYSTĘPUJĄCE W LATEKSIE

• lateks naturalny otrzymywany z

kauczukowca (Hevea braziliensis)

• lateks to mleczny sok tego drzewa
• skład: macierz poliizoprenowa, białko,

woda

• podczas obróbki kauczuku dodawane są

związki chemiczne (wulkanizatory,
przyspieszacze, utrwalacze,
przeciwuteniacze)

ALERGIA NA LATEKS

REAKCJE KRZYŻOWE

• alergeny występujące w lateksie reagują

krzyżowo z alergenami niektórych owoców
(u ok. połowy uczulonych)

• najczęstsze: banany, awokado, kiwi

CZYNNIKI RYZYKA

• atopia i wyprysk dłoni
• pracownicy służby zdrowia
• chorzy poddawani częstym zabiegom

operacyjnym

• pracownicy przemysłu gumowego

OBJAWY KLINICZNE

(WG Jaeger D. I wsp., J.Allergy Clin.Immunol. 1992,89,759-768)

• pokrzywka

100%

• nieżyt nosa

51%

• zapalenie spojówek

44%

• duszność

31%

• reakcje uogólnione

24%

• powikłania okołooperacyjne

6%

ROZPOZNANIE

• punktowe testy skórne
• test prowokacyjny
• testy in vitro

ALERGIA NA LETEKS

ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE

• u chorych z wypryskiem dłoni trzeba

wykonać płatkowy test skórny dla
wykluczenia nadwrażliwości na inne
związki chemiczne występujące w
kauczuku

• przy reakcjach w trakcie operacji należy

brać pod uwagę alergię na leki zwiotczające
mięśnie, tiopenton, sukcynylocholinę i inne

ALERGIA NA LATEKS

ZAPOBIEGANIE

• profilaktyka pierwotna - unikanie uczulenia
• profilaktyka wtórna - unikanie ekspozycji

– stosowanie rękawic nielateksowych

(plastikowych lub winylowych)

– mycie rękawic

WYROBY LATEKSOWE

POWODUJĄCE OBJAWY ALERGII

(liczba na 70 chorych wg Jaeger D., J.Allergy Clin.Immunol. 1992,89,759-768)

• rękawice - 69
• przylepiec - 11
• balony - 8
• klamry - 6
• prezerwatywy - 6
• maski (do narkozy i

nurkowania) - 3

• ubranie elastyczne - 3

• obuwie - 3
• izolacje drzwiowe i

okienne - 2

• materace

nadmuchiwane - 1

• sprzęt żeglarski - 1
• znaczki pocztowe - 1