Temat: Alergia na jady

Temat: Alergia na jady

owadów błonkoskrzydłych

owadów błonkoskrzydłych

.

.

Owady błonkoskrzydłe

Owady błonkoskrzydłe

stanowią najliczniejszą grupę

stanowią najliczniejszą grupę

owadów żądlących, które występują w naszym

owadów żądlących, które występują w naszym

klimacie w ciepłych porach roku.

klimacie w ciepłych porach roku.

Spośród

Spośród

owadów błonkoskrzydłych

owadów błonkoskrzydłych

(

(

rząd Hymenoptera

rząd Hymenoptera

)

)

największe znaczenie pod względem reakcji

największe znaczenie pod względem reakcji

alergicznych po użądleniu mają owady z

alergicznych po użądleniu mają owady z

podrzędu

podrzędu

żądłówek

żądłówek

(

(

Aculeata

Aculeata

) –

) –

osowate

osowate

(

(

osy

osy

,

,

szerszenie

szerszenie

,

,

klecanki

klecanki

),

),

pszczołowate

pszczołowate

(

(

pszczoły miodne

pszczoły miodne

i

i

trzmiele

trzmiele

)

)

oraz

oraz

mrówkowate

mrówkowate

.

.

Alergia

Alergia

inaczej uczulenie, nadwrażliwość

inaczej uczulenie, nadwrażliwość

organizmu na kontakt z obcą substancją

organizmu na kontakt z obcą substancją

(alergenem).

(alergenem).

Jad owadów stanowi mieszaninę licznych substancji

Jad owadów stanowi mieszaninę licznych substancji

niskocząsteczkowych (histamina, serotonina,

niskocząsteczkowych (histamina, serotonina,

acetylocholina, katecholaminy), peptydów (m. in.

acetylocholina, katecholaminy), peptydów (m. in.

mellityna, apamina, kininy, mastoparan) oraz

mellityna, apamina, kininy, mastoparan) oraz

enzymów (m. in. fosfolipaza, hialuronidaza, kwaśna

enzymów (m. in. fosfolipaza, hialuronidaza, kwaśna

i zasadowa fosfataza).

i zasadowa fosfataza).

Histamina, acetylocholina, mellityna i kininy

Histamina, acetylocholina, mellityna i kininy

odpowiedzialne są za ból towarzyszący

odpowiedzialne są za ból towarzyszący

użądleniom.

użądleniom.

Pod względem alergenowym jady

Pod względem alergenowym jady

najpowszechniejszych w Polsce owadów

najpowszechniejszych w Polsce owadów

błonkoskrzydłych znacznie się różnią.

błonkoskrzydłych znacznie się różnią.

Jad osy

Jad osy

jest bardziej immunogenny, jego

jest bardziej immunogenny, jego

głównym alergenem jest antygen 5, fosfolipaza

głównym alergenem jest antygen 5, fosfolipaza

A, hialuronidaza.

A, hialuronidaza.

W składzie

W składzie

jadu pszczoły

jadu pszczoły

najważniejsza jest

najważniejsza jest

fosfolipaza A, hialuronidaza, mellityna i

fosfolipaza A, hialuronidaza, mellityna i

fosfolipaza kwaśna.

fosfolipaza kwaśna.

W

W

jadzie szerszenia

jadzie szerszenia

istotną rolę, poza już

istotną rolę, poza już

wymienionymi, odgrywają kininy i acetylocholina.

wymienionymi, odgrywają kininy i acetylocholina.

Pomimo różnic pomiędzy jadami poszczególnych

Pomimo różnic pomiędzy jadami poszczególnych

gatunków, w obrębie rodziny osowatych istnieje

gatunków, w obrębie rodziny osowatych istnieje

wiele podobieństw i mogą zachodzić reakcje

wiele podobieństw i mogą zachodzić reakcje

krzyżowe.

krzyżowe.

Do

Do

owadów błonkoskrzydłych

owadów błonkoskrzydłych

należą:

należą:

Osa

Osa

Podrząd żądłówek

Podrząd żądłówek

(osowate):

(osowate):

W razie użądlenia zastosuj roztwór o słabym

W razie użądlenia zastosuj roztwór o słabym

odczynie kwaśnym (np: ocet lub sok z

odczynie kwaśnym (np: ocet lub sok z

cytryny) do zobojętnienia zasadowego

cytryny) do zobojętnienia zasadowego

jadu osy.

jadu osy.

Szerszeń

Szerszeń

Klecanka pospolita

Klecanka pospolita

Pszczoła miodna

Pszczoła miodna

Podrząd pszczołowate:

Podrząd pszczołowate:

W razie użądlenia

W razie użądlenia

usuń żądło

usuń żądło

paznokciem, nożem

paznokciem, nożem

lub wysterylizowaną

lub wysterylizowaną

igłą. Nie próbuj

igłą. Nie próbuj

wyjmować żądła

wyjmować żądła

palcami lub pensetą

palcami lub pensetą

gdyż spowoduje

gdyż spowoduje

wyciśnięcie większej

wyciśnięcie większej

ilości jadu do skóry

ilości jadu do skóry

(wbite w skórę żądło

(wbite w skórę żądło

przez jakiś czas

przez jakiś czas

jeszcze wydziela jad).

jeszcze wydziela jad).

Zastosuj roztwór o

Zastosuj roztwór o

słabym odczynie

słabym odczynie

zasadowym (np: sodę

zasadowym (np: sodę

oczyszczoną) do

oczyszczoną) do

zobojętnienia

zobojętnienia

kwaśniego jadu

kwaśniego jadu

prszczoły.

prszczoły.

Trzmiel

Trzmiel

Mrówka

Mrówka

Podrzęd mrówkowate:

Podrzęd mrówkowate:

W razie

W razie

ukąszenia

ukąszenia

zastosuj roztwór

zastosuj roztwór

o słabym

o słabym

odczynie

odczynie

zasadowym (np:

zasadowym (np:

soda

soda

oczyszczona)

oczyszczona)

do zobojętnienia

do zobojętnienia

znajdującego się

znajdującego się

w jadzie kwasu

w jadzie kwasu

mrówkowego.

mrówkowego.

Epidemiologia

Epidemiologia

U większości ludzi użądlenie przez któregoś z

U większości ludzi użądlenie przez któregoś z

wymienionych owadów kończy się tylko reakcją

wymienionych owadów kończy się tylko reakcją

miejscową w postaci rumienia i obrzęku okolicy, w

miejscową w postaci rumienia i obrzęku okolicy, w

którą dostał się jad. Objawy pojawiają się

którą dostał się jad. Objawy pojawiają się

zwykle przed upływem 30 minut od użądlenia

zwykle przed upływem 30 minut od użądlenia

i zazwyczaj nie wymagają żadnego leczenia.

i zazwyczaj nie wymagają żadnego leczenia.

Jad owadów błonkoskrzydłych zawiera różnego

Jad owadów błonkoskrzydłych zawiera różnego

rodzaju substancje toksyczne, które w większym

rodzaju substancje toksyczne, które w większym

stężeniu mogą być niebezpieczne dla człowieka.

stężeniu mogą być niebezpieczne dla człowieka.

Przyjmuje się, że dawką śmiertelną jest 19 użądleń

Przyjmuje się, że dawką śmiertelną jest 19 użądleń

pszczoły na kilogram masy ciała co dla osoby

pszczoły na kilogram masy ciała co dla osoby

ważącej 65 kilogramów odpowiada 1235 użądleń za

ważącej 65 kilogramów odpowiada 1235 użądleń za

jednym razem.

jednym razem.

Takie sytuacje są jednak niezmiernie rzadkie.

Takie sytuacje są jednak niezmiernie rzadkie.

Sytuacją szczególną jest użądlenie osoby

Sytuacją szczególną jest użądlenie osoby

uczulonej na jad danego owada.

uczulonej na jad danego owada.

Szacuje się, że na jad owadów błonkoskrzydłych:

Szacuje się, że na jad owadów błonkoskrzydłych:

uczulonych jest 8% - 26% ludzi

uczulonych jest 8% - 26% ludzi

, aczkolwiek

, aczkolwiek

większość z nich reaguje jedynie nadmiernymi

większość z nich reaguje jedynie nadmiernymi

odczynami miejscowymi tj np: obrzękiem o

odczynami miejscowymi tj np: obrzękiem o

średnicy powyżej 10 cm, który utrzymuje się

średnicy powyżej 10 cm, który utrzymuje się

dłużej niż przez 24 godziny.

dłużej niż przez 24 godziny.

Objawy ogólnoustrojowe występujące w alergii

Objawy ogólnoustrojowe występujące w alergii

na jad owadów błonkoskrzydłych (duszność,

na jad owadów błonkoskrzydłych (duszność,

obrzęk Quinckego, pokrzywka, świąd, lęk,

obrzęk Quinckego, pokrzywka, świąd, lęk,

nudności i wymioty, a także spadek ćiśnienia

nudności i wymioty, a także spadek ćiśnienia

tętniczego czy omdlenie) mają różne nasilenie i

tętniczego czy omdlenie) mają różne nasilenie i

zdażają się tylko u od 0,4% d0 8,9% osób.

zdażają się tylko u od 0,4% d0 8,9% osób.

Zgonem kończy się jedynie od 0.03% do 0,48%

Zgonem kończy się jedynie od 0.03% do 0,48%

użądleń.

użądleń.

Najczęściej żądlone okolice ciała:

Najczęściej żądlone okolice ciała:

Ręce

Ręce

Twarz

Twarz

Szyja

Szyja

Gardło

Gardło

Jeśli użądlenie miało miejsce w obrębie głowy lub

Jeśli użądlenie miało miejsce w obrębie głowy lub

szyi, a w szczególności - wewnątrz jamy ustnej,

szyi, a w szczególności - wewnątrz jamy ustnej,

może dojść do niebezpiecznego obrzęku krtani i

może dojść do niebezpiecznego obrzęku krtani i

wystąpienia duszności. Na tego rodzaju

wystąpienia duszności. Na tego rodzaju

powikłanie szczególnie narażone są dzieci, u

powikłanie szczególnie narażone są dzieci, u

których zwężenie dróg oddechowych może

których zwężenie dróg oddechowych może

przebiegać bardzo szybko i stanowić nawet

przebiegać bardzo szybko i stanowić nawet

zagrożenie życia. Dlatego przy pierwszych

zagrożenie życia. Dlatego przy pierwszych

objawach, takich jak chrypka, świst przy

objawach, takich jak chrypka, świst przy

oddychaniu lub duszność, należy bezzwłocznie

oddychaniu lub duszność, należy bezzwłocznie

skontaktować się z lekarzem lub pogotowiem

skontaktować się z lekarzem lub pogotowiem

ratunkowym w celu zapewnienia sobie

ratunkowym w celu zapewnienia sobie

specjalistycznej pomocy.

specjalistycznej pomocy.

Zwiększone ryzyko

Zwiększone ryzyko

użądlenia:

użądlenia:

ciepła pora roku,

ciepła pora roku,

jedzenie lub picie na wolnym powietrzu,

jedzenie lub picie na wolnym powietrzu,

chodzenie boso,

chodzenie boso,

praca w ogrodzie (zwłaszcza żywopłotu lub kwiatów),

praca w ogrodzie (zwłaszcza żywopłotu lub kwiatów),

zbieranie owoców,

zbieranie owoców,

uprawianie sportu na wolnym powietrzu (zwłaszcza w

uprawianie sportu na wolnym powietrzu (zwłaszcza w

skąpym ubraniu),

skąpym ubraniu),

położenie uli w sąsiedztwie zabudowań

położenie uli w sąsiedztwie zabudowań

mieszkanlnych lub miejsc pracy,

mieszkanlnych lub miejsc pracy,

przebywanie w pobliżu uli podczas wybierania z nich

przebywanie w pobliżu uli podczas wybierania z nich

miodu,

miodu,

usuwanie gniazd os (na przykład z poddaszy lub

usuwanie gniazd os (na przykład z poddaszy lub

okien).

okien).

Zwiększone ryzyko ciężkiej reakcji

Zwiększone ryzyko ciężkiej reakcji

anafilaktycznej po ponownym użądleniu:

anafilaktycznej po ponownym użądleniu:

krótki odstęp czasu pomiędzy użądleniami (ale

krótki odstęp czasu pomiędzy użądleniami (ale

bardzo częste użądlenia prawdopodobnie powodują

bardzo częste użądlenia prawdopodobnie powodują

rozwój tolerancji immunologicznej),

rozwój tolerancji immunologicznej),

silne uczulenie na jad, zwłaszcza szerszenia lub

silne uczulenie na jad, zwłaszcza szerszenia lub

pszczoły miodnej - duże stężenie swoistego IgE (>1,0

pszczoły miodnej - duże stężenie swoistego IgE (>1,0

kj./l) lub dodatni wynik testów skórnych,

kj./l) lub dodatni wynik testów skórnych,

ciężka poprzednia reakcja poużądleniowa,

ciężka poprzednia reakcja poużądleniowa,

choroba układu oddechowego lub sercowo-

choroba układu oddechowego lub sercowo-

naczyniowego,

naczyniowego,

przyjmowanie beta-blokera,

przyjmowanie beta-blokera,

podeszły wiek (powyżej 60 roku życia),

podeszły wiek (powyżej 60 roku życia),

zwiększone stężenie tryptazy w surowicy,

zwiększone stężenie tryptazy w surowicy,

mastocytoza.

mastocytoza.

Zestaw interwencyjny

Zestaw interwencyjny

Zestaw interwencyjny dla pacjenta uczulonego na jad

Zestaw interwencyjny dla pacjenta uczulonego na jad

składa się z:

składa się z:

ampułkostrzykawki z adrenaliną,

ampułkostrzykawki z adrenaliną,

kortykosteroidu doustnego (np.prednisolonu)

kortykosteroidu doustnego (np.prednisolonu)

leku przeciwhistaminowego - klemastyny.

leku przeciwhistaminowego - klemastyny.

Zestaw interwencyjny powinien być noszony przez

Zestaw interwencyjny powinien być noszony przez

pacjenta w zasięgu ręki przez cały sezon zwiększonego

pacjenta w zasięgu ręki przez cały sezon zwiększonego

narażenia na użądlenie owada i zastosowany natychmiast

narażenia na użądlenie owada i zastosowany natychmiast

po takim incydencie.

po takim incydencie.

Ważne, aby pamiętać, iż nawet jego zastosowanie w

Ważne, aby pamiętać, iż nawet jego zastosowanie w

odpowiednim momencie nie zwalnia osoby uczulonej z

odpowiednim momencie nie zwalnia osoby uczulonej z

natychmiastowego kontaktu z lekarzem, który zdecyduje,

natychmiastowego kontaktu z lekarzem, który zdecyduje,

czy nie należy zastosować dodatkowego leczenia,

czy nie należy zastosować dodatkowego leczenia,

mającego na celu zapobieżenie późnej reakcji na jad.

mającego na celu zapobieżenie późnej reakcji na jad.

Wywiad:

Wywiad:

Należy uzyskać następujące informacje:

Należy uzyskać następujące informacje:

1. Kiedy i ile razy wystąpiła reakcja poużądleniowa?

1. Kiedy i ile razy wystąpiła reakcja poużądleniowa?

2. Jakiego rodzaju objawy wystąpiły i jakie było ich

2. Jakiego rodzaju objawy wystąpiły i jakie było ich

nasilenie?

nasilenie?

3. Jaki czas upłynął od użądlenia do wystąpienia

3. Jaki czas upłynął od użądlenia do wystąpienia

objawów?

objawów?

4. Jakie leczenie doraźne zastosowano?

4. Jakie leczenie doraźne zastosowano?

5. Czy w miejscu użądlenia pozostało żądło?

5. Czy w miejscu użądlenia pozostało żądło?

6. Gdzie i w jakich okolicznościach doszło do użądlenia?

6. Gdzie i w jakich okolicznościach doszło do użądlenia?

7. Czy są czynniki ryzyka wystąpienia reakcji o

7. Czy są czynniki ryzyka wystąpienia reakcji o

szczególnie ciężkim przebiegu i czynniki ryzyka

szczególnie ciężkim przebiegu i czynniki ryzyka

kolejnych użądleń?

kolejnych użądleń?

8. Jaka była tolerancja kolejnych użądleń po

8. Jaka była tolerancja kolejnych użądleń po

wcześniejszej reakcji ogólnoustrojowej?

wcześniejszej reakcji ogólnoustrojowej?

9. Dane dotyczące innych alergii.

9. Dane dotyczące innych alergii.

Postępowanie w przypadku użądlenia zależy od rodzaju

Postępowanie w przypadku użądlenia zależy od rodzaju

reakcji na jad.

reakcji na jad.

Objawy kliniczne po użądleniu.

Objawy kliniczne po użądleniu.

Pierwszym typem reakcji na alergen jest reakcja

Pierwszym typem reakcji na alergen jest reakcja

łagodna.

łagodna.

Zwykle prezentuje się jako obrzęk i swędzący rumień w

Zwykle prezentuje się jako obrzęk i swędzący rumień w

okół miejsca użądlenia. Długość trwania objawów nie

okół miejsca użądlenia. Długość trwania objawów nie

przekracza 30 minut, a zmiany skórne ustępują bez

przekracza 30 minut, a zmiany skórne ustępują bez

żadnych śladów.

żadnych śladów.

Kolejnym typem reakcji na alergen jest reakcja

Kolejnym typem reakcji na alergen jest reakcja

umiarkowana.

umiarkowana.

Mówimy o niej wtedy, gdy odczyn zapalny jest bardzo

Mówimy o niej wtedy, gdy odczyn zapalny jest bardzo

rozległy. Towarzyszy mu silnie zaznaczony obrzęk. Może się

rozległy. Towarzyszy mu silnie zaznaczony obrzęk. Może się

również pojawić wysypka o typie pokrzywki na całym ciele.

również pojawić wysypka o typie pokrzywki na całym ciele.

Do najcięższych reakcji o uogólnionym charakterze

Do najcięższych reakcji o uogólnionym charakterze

dochodzi w ciągu kilku minut lub nawet sekund po

dochodzi w ciągu kilku minut lub nawet sekund po

użądleniu przez owada.

użądleniu przez owada.

Pojawia się silny świąd, zaczerwienienie, pokrzywka

Pojawia się silny świąd, zaczerwienienie, pokrzywka

błyskawicznie szerzy się na całe ciało. Niekiedy dochodzi

błyskawicznie szerzy się na całe ciało. Niekiedy dochodzi

również do groźnego obrzęku krtani i języka (zwęża to

również do groźnego obrzęku krtani i języka (zwęża to

drogi oddechowe i może prowadzić do kłopotów z

drogi oddechowe i może prowadzić do kłopotów z

oddychaniem).

oddychaniem).

Najpoważniejszym skutkiem ciężkiej reakcji alergicznej

Najpoważniejszym skutkiem ciężkiej reakcji alergicznej

jest wystąpienie objawów wstrząsu

jest wystąpienie objawów wstrząsu

anafilatycznego:

anafilatycznego:

spadku ciśnienia tętniczego, wzrostu tętna, utraty

spadku ciśnienia tętniczego, wzrostu tętna, utraty

przytomności aż do zgonu.

przytomności aż do zgonu.

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania

Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania

niepożądanym reakcjom po użądleniu jest po

niepożądanym reakcjom po użądleniu jest po

prostu ich unikanie.

prostu ich unikanie.

W tym celu należy:

W tym celu należy:

unikać gwałtownych ruchów w sąsiedztwie owada,

unikać gwałtownych ruchów w sąsiedztwie owada,

unikać intensywnie pachnących kosmetyków i kolorowych

unikać intensywnie pachnących kosmetyków i kolorowych

ubrań, gdyż nie tylko przyciągają one owady, ale działają

ubrań, gdyż nie tylko przyciągają one owady, ale działają

też na nie drażniąco,

też na nie drażniąco,

unikać miejsc przebywania owadów (sąsiedztwa pasiek,

unikać miejsc przebywania owadów (sąsiedztwa pasiek,

starych pni),

starych pni),

nigdy nie usuwać samemu gniazd owadów,

nigdy nie usuwać samemu gniazd owadów,

podczas pikników na świeżym powietrzu zabezpieczać

podczas pikników na świeżym powietrzu zabezpieczać

żywność w szczelnych pojemnikach, nigdy nie pić napoi z

żywność w szczelnych pojemnikach, nigdy nie pić napoi z

puszek i innych pojemników, których zawartość nie jest w

puszek i innych pojemników, których zawartość nie jest w

pełni widoczna,

pełni widoczna,

omijać z daleka kwiaty i przejrzałe owoce,

omijać z daleka kwiaty i przejrzałe owoce,

nigdy nie chodzić boso po łące,

nigdy nie chodzić boso po łące,

unikać intensywnych wysiłków na świeżym

unikać intensywnych wysiłków na świeżym

powietrzu, gdyż pot przyciąga owady,

powietrzu, gdyż pot przyciąga owady,

w czasie jazdy motorem zakładać kask, rękawice i

w czasie jazdy motorem zakładać kask, rękawice i

szczelne ubranie z długim rękawem, a podczas jazdy

szczelne ubranie z długim rękawem, a podczas jazdy

rowerem zachować szczególną ostrożność,

rowerem zachować szczególną ostrożność,

w przypadku uczulenia na jad owadów

w przypadku uczulenia na jad owadów

błonkoskrzydłych - zawsze mieć przy sobie

błonkoskrzydłych - zawsze mieć przy sobie

informacje na temat uczulenia i zestaw

informacje na temat uczulenia i zestaw

interwencyjny, którego zastosowanie powinno być

interwencyjny, którego zastosowanie powinno być

dobrze opanowane.

dobrze opanowane.

Postępowanie w ramach

Postępowanie w ramach

pomocy przedlekarskiej

pomocy przedlekarskiej

Najważniejsze, aby szybko usunąć żądło ze skóry, jeśli

Najważniejsze, aby szybko usunąć żądło ze skóry, jeśli

w niej zostało. Należy to robić bardzo delikatnie, aby

w niej zostało. Należy to robić bardzo delikatnie, aby

nie ucisnąć zbiorniczka z jadem, który znajduje się na

nie ucisnąć zbiorniczka z jadem, który znajduje się na

wystającej ze skóry części żądła. Najlepiej w tym celu

wystającej ze skóry części żądła. Najlepiej w tym celu

podważyć żądło krawędzią noża lub paznokciem.

podważyć żądło krawędzią noża lub paznokciem.

Trzeba też pamiętać, żeby zawsze przemyć rankę, np.

Trzeba też pamiętać, żeby zawsze przemyć rankę, np.

wodą z mydłem, i unikać jej rozdrapywania, gdyż może

wodą z mydłem, i unikać jej rozdrapywania, gdyż może

to doprowadzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego.

to doprowadzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego.

W przypadku, gdy dolegliwości są bardziej uporczywe,

W przypadku, gdy dolegliwości są bardziej uporczywe,

ulgę mogą przynieść zimne okłady i unieruchomienie -

ulgę mogą przynieść zimne okłady i unieruchomienie -

jeśli to możliwe - części ciała, w którą nastąpiło

jeśli to możliwe - części ciała, w którą nastąpiło

żądlenie (np. podwieszenie ręki na temblaku).

żądlenie (np. podwieszenie ręki na temblaku).

Można też zastosować miejscowo maści i kremy, które

Można też zastosować miejscowo maści i kremy, które

złagodzą nieprzyjemne objawy, np. Fenistil żel lub

złagodzą nieprzyjemne objawy, np. Fenistil żel lub

maści ze sterydami.

maści ze sterydami.

Leczenie doraźne

Leczenie doraźne

lek przeciwhistaminowy doustnie lub

lek przeciwhistaminowy doustnie lub

pozajelitowo,

pozajelitowo,

obserwuj chorego przez >= 60 min.

obserwuj chorego przez >= 60 min.

Łagodna

Łagodna

pokrzywka:

pokrzywka:

zmierz ciśnienie tętnicze i częstotliwość tętna,

zmierz ciśnienie tętnicze i częstotliwość tętna,

zapewnij dostęp do żyły i podłącz wlew 0,9% NaCl,

zapewnij dostęp do żyły i podłącz wlew 0,9% NaCl,

lek przeciwhistaminowy doustnie lub pozajelitowo,

lek przeciwhistaminowy doustnie lub pozajelitowo,

glikokortykosteroid doustnie lub pozajelitowo,

glikokortykosteroid doustnie lub pozajelitowo,

w przypadku ciężkich lub narastających objawów -

w przypadku ciężkich lub narastających objawów -

adrenalina (1 mg/ml) domięśniowo (dorośli 0,3-0,5

adrenalina (1 mg/ml) domięśniowo (dorośli 0,3-0,5

mg, dzieci 0,01 ml/kg),

mg, dzieci 0,01 ml/kg),

obserwuj chorego do momentu całkowitego

obserwuj chorego do momentu całkowitego

ustąpienia objawów.

ustąpienia objawów.

Pokrzywka, obrzęk

Pokrzywka, obrzęk

naczynioruchowy:

naczynioruchowy:

adrenalina wziewnie i domięśniowo,

adrenalina wziewnie i domięśniowo,

w przypadkach ciężkiego obrzęku krtani może być

w przypadkach ciężkiego obrzęku krtani może być

konieczne wykonanie intubacji, tracheotomii lub

konieczne wykonanie intubacji, tracheotomii lub

konikotomii.

konikotomii.

Obrzęk krtani:

Obrzęk krtani:

obturacja łagodna lub umiarkowana - beta2-mimetyk

obturacja łagodna lub umiarkowana - beta2-mimetyk

wziewnie,

wziewnie,

obturacja ciężka - adrenalina wziewnie i beta2-

obturacja ciężka - adrenalina wziewnie i beta2-

mimetyk (0,5 mg/ml) dożylnie (w 1 roku życia

mimetyk (0,5 mg/ml) dożylnie (w 1 roku życia

0,05-0,1 mg, do 7. roku życia. 0,2-0,4

0,05-0,1 mg, do 7. roku życia. 0,2-0,4

mg, dorośli 0,25-0,5 mg),

mg, dorośli 0,25-0,5 mg),

Wszyscy chorzy z przedłużającymi się objawami ze

Wszyscy chorzy z przedłużającymi się objawami ze

strony układu oddechowego wymagają hospitalizacji.

strony układu oddechowego wymagają hospitalizacji.

W przypadku chorych z

W przypadku chorych z

obrzękiem krtani konieczne jest jak najszybsze

obrzękiem krtani konieczne jest jak najszybsze

leczenie na oddziale intensywnej terapii.

leczenie na oddziale intensywnej terapii.

Pokrzywka, obrzęk

Pokrzywka, obrzęk

naczynioruchowy:

naczynioruchowy:

konieczna hospitalizacja,

konieczna hospitalizacja,

adrenalina (1 mg/ml) domięśniowo (dorośli 0,3-0,5 mg,

adrenalina (1 mg/ml) domięśniowo (dorośli 0,3-0,5 mg,

dzieci 0,01 ml/kg; dawkę można powtórzyć po 5-

dzieci 0,01 ml/kg; dawkę można powtórzyć po 5-

15 min); dożylnie tylko w wyjątkowych przypadkach

15 min); dożylnie tylko w wyjątkowych przypadkach

ułóż chorego w pozycji przeciwwstrząsowej,

ułóż chorego w pozycji przeciwwstrząsowej,

podaj tlen (przepływ 5-10 l/min),

podaj tlen (przepływ 5-10 l/min),

zmierz ciśnienie tętnicze i częstotliwość tętna,

zmierz ciśnienie tętnicze i częstotliwość tętna,

zabezpiecz dostęp do żyły i uzupełnij niedobór płynów,

zabezpiecz dostęp do żyły i uzupełnij niedobór płynów,

lek przeciwhistaminowy i glikokortykosteroid dożylnie,

lek przeciwhistaminowy i glikokortykosteroid dożylnie,

dopamina lub noradrenalina we wlewie, jeśli

dopamina lub noradrenalina we wlewie, jeśli

nieodciśnienie się utrzymuje pomimo podania

nieodciśnienie się utrzymuje pomimo podania

adrenaliny (z lekiem przeciwhistaminowym lub bez) i

adrenaliny (z lekiem przeciwhistaminowym lub bez) i

płynów dożylnie,

płynów dożylnie,

glukagon 0,1 mg/kg dożylnie w razie utrzymywania się

glukagon 0,1 mg/kg dożylnie w razie utrzymywania się

niedociśnienia i skurczu oskrzeli u chorych leczonych

niedociśnienia i skurczu oskrzeli u chorych leczonych

beta-blokerami,

beta-blokerami,

pamiętać o ryzyku opóźnionej anafilaksji.

pamiętać o ryzyku opóźnionej anafilaksji.

Wstrząs

Wstrząs

anafilaktyczny:

anafilaktyczny: