Strona

1

z

8

SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Nazwa modułu:

HISTORIA POWSZECHNA KINA

Symbol modułu: HPK OU
Koordynator modułu: dr Paulina Kwiatkowska
Wykładowca/y modułu: dr Paulina Kwiatkowska

Zajęcia ogólnouczelniane
Tryb i poziom studiów: Studia stacjonarne I stopnia

Kierunek studiów: Reżyseria
Specjalizacja: Reżyseria filmowa

Kierunek studiów: Obraz multimedialny
Specjalizacja: Realizacja obrazu filmowego

Kierunek studiów: Aktorstwo nowych mediów
Specjalizacja: -

Język wykładowy: polski

Cykl dydaktyczny

Rok

I

II

III

Semestr

I

II

III

IV

V

VI

Punkty ECTS

6

6

Ilość godzin
dydaktycznych (45
min.) w tygodniu /
w semestrze

1

50 godz.

(10 x 5

godz.)

+

20 projekcji

filmowych

50 godz.

(10 x 5

godz.)

+

20 projekcji

filmowych

Sposób zaliczenia



Egzamin (E)



Zaliczenie na

ocenę (ZO)



Zaliczenie (Z)

E

E

Forma uzyskania zaliczenia / weryfikacja osiągniętych efektów kształcenia

Forma uzyskania zaliczenia

/ weryfikacja osiągniętych efektów kształcenia

SEMESTRY

I

II

III

IV

V

VI

1

Niepotrzebne skreślić

Strona

2

z

8

1. Test z zadaniami otwartymi lub zamkniętymi

X

2. Praca pisemna na zadany temat

3. Forma ustna, polegająca na odpowiedzi na zadane pytania

lub rozwiązaniu przedstawionego problemu

X

4. Forma prezentacji praktycznej: przedstawienie projektu /

utworu / wykonania artystycznego

5. Zaliczenie na podstawie ocen cząstkowych wystawionych w

trakcie semestru za określone działania / wytwory pracy
studenta

6. Zaliczenie na podstawie obecności na zajęciach / aktywnego

udziału w zajęciach

7. Dopuszczenie do zaliczenia / egzaminu na podstawie

obecności na zajęciach / aktywnego udziału w zajęciach

X

X

8. Dopuszczenie do zaliczenia / egzaminu na podstawie prac

wykonanych / zaliczonych przez studenta w trakcie trwania
semestru

9. Inne - jakie?

Wymagania dot. zaliczenia / kryteria oceny efektów kształcenia uzyskanych przez
studentów

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu pisemnego (testu) na koniec pierwszego semestru
oraz do egzaminu ustnego na koniec drugiego semestru jest obecność na zajęciach. W
każdym semestrze dopuszczalne są dwie nieobecności. Jeśli student jest nieobecny trzy lub
cztery razy, zobowiązany jest do samodzielnego przygotowania oraz ustnego zaliczenia
dodatkowych nieobecności. Jeśli student jest nieobecny pięć lub więcej razy, zobowiązany
jest do samodzielnego przygotowania oraz ustnego zaliczenia dodatkowych nieobecności, a
także do napisania pracy pisemnej na temat zadany przez prowadzącego zajęcia. Zaliczenie
pierwszego semestru ma formę testu, na który składają się pytania otwarte oraz zamknięte.
Semestr drugi kończy się ustnym egzaminem z całości materiału realizowanego w pierwszym
i drugim semestrze.

Strona

3

z

8

Główne metody nauczania / formy zajęć

Wykłady

50%

Projekcje

30%

Ćwiczenia

20%

Lektorat

0 %

Warsztaty

0 %

Seminarium

0 %

Konsultacje

0 %

Inne (jakie?)

0 %

Wymagania wstępne

Warunkiem wstępnym uczestniczenia w zajęciach jest zdany egzamin z historii filmu
polskiego.

Treści programowe nauczania

I. Narodziny kinematografii i przekształcenie kinematografu w kino: wynalazki
techniczne poprzedzające wynalezienie kinematografu; narodziny kinematografii w Europie i
w USA (bracia Lumiérowie, Tomasz A. Edison, Georges Méliès); pierwsze pokazy filmowe;
społeczny odbiór nowego medium; inscenizacja teatralna a inscenizacja filmowa; podstawy
filmu dokumentalnego oraz fabularnego w dziełach pionierów kina („kino wierzących w
rzeczywistość” i „kino wierzących w obraz”); formowanie się podstaw kina gatunków;
Georges Méliès jako twórca reżyserii filmowej; Szkoła Brightońska; pierwsze tricki,
odkrycie montażu.
II. Narodziny przemysłu filmowego i rozwój filmu amerykańskiego: pierwsze wielkie
spółki filmowe i ich system pracy; kinofikacja w Europie i w USA; założenie pierwszej
filmowej metropolii – Hollywood; narodziny systemu gwiazdorskiego; D. W. Griffith –
nowatorskie odkrycia w dziedzinie montażu oraz filmowej narracji; wielkie freski
historyczne; szkoła filmu amerykańskiego; romantyzm i realizm w filmie; groteska i komedia
slapstickowa.

D. W. Griffith Nietolerancja (1916) i wczesne filmy Chaplina

III. Kino nieme w Europie: formowanie się kinematografii narodowych: Dania, Szwecja,
Francja, Włochy, Rosja, Czechy i in.; źródła inspiracji kinematografii europejskiej i
poszukiwania estetyczne zmierzające do przekształcenia filmu w pełnoprawną dziedzinę
sztuki (rozwój technik, poszukiwania na gruncie struktur narracyjnych, eksploatowanie
nowych zakresów tematycznych); adaptacje klasyki literackiej; najwybitniejsze dzieła kina
niemego; pierwsze szkoły aktorskie; europejski film awangardowy (francuski impresjonizm,
futuryzm, surrealizm).

Carl Theodor Dreyer Męczeństwo Joanny d’Arc (1928)
Luis Buñuel i Salvador Dali Pies andaluzyjski (1928)

Strona

4

z

8

IV. Niemiecki ekspresjonizm: estetyczne podstawy ekspresjonizmu niemieckiego; literackie
i filozoficzne inspiracje; ekspresjonizm w teatrze i sztukach plastycznych; wpływ
ekspresjonizmu na rzeczywistość społeczną („widmo faszyzmu”); Kammerspiel.

Robert Wiene Gabinet doktora Caligari (1920)

V. Radziecka szkoła montażu: kino jako „najważniejsza ze sztuk”; Rewolucja
Październikowa, przemiany społeczno-polityczne a film; ideologiczne możliwości kina;
eksperymenty Lwa Kuleszowa i teoria montażu intelektualnego (i montażu atrakcji) Siergieja
Eisensteina; pozostali najwybitniejsi twórcy klasycznego okresu sowieckiego filmu niemego:
Dziga Wiertow, Aleksandr Dowżenko, Wsiewołod Pudowkin.

Siergiej Eisenstein Pancernik Potiomkin (1925)

Dziga Wiertow Człowiek z kamerą (1929)

VI. Przełom dźwiękowy w kinie: dźwięk jako filmowy środek ekspresji; pierwsze rekcje
twórców, widzów i teoretyków na wprowadzenie dźwięku do filmu; początkowe trudności
(nowe oczekiwania wobec aktorów, różnice językowe, wzrost kosztów produkcji, problemy z
dystrybucją) i pierwsze sukcesy; narodziny musicalu.

Fritz Lang M – Morderca (1931)

VII. Kino lat trzydziestych: wielki kryzys gospodarczy i jego odzwierciedlenie w filmie
(przede wszystkim amerykańskim); film realistyczny i film gangsterski; wprowadzenie
kodeksu Haysa i wpływ cenzury obyczajowej na film; francuski czarny realizm poetycki;
amerykańskie kino New Deal – film przywraca wiarę w demokratyczny ład społeczny i
osiągnięcie dobrobytu; faszystowska propaganda filmowa w Niemczech i we Włoszech;
tematy antyfaszystowskie w socrealistycznym filmie radzieckim oraz kult Stalina.

Howard Hawks Człowiek z blizną (1932)

Leni Riefenstahl Triumf woli (1935)

VIII. Film w czasie II wojny światowej: najważniejsze zjawiska w kinie amerykańskim i
europejskim w latach 1938 – 1945; USA – filmy batalistyczne i narodziny czarnego kina
(noir); Francja – tendencje eskapistyczne; Anglia – misja „krzepienia serc” i twórczość
Laurence’a Oliviera.

Robert Montgomery Tajemnica jeziora (1947)

IX. Wielcy reformatorzy kina: Orson Welles i Alfred Hitchcock; nowe pojmowanie
narracji filmowej; wpływ twórczości filmowej Wellesa i Hitchcocka na powojenne kino
amerykańskie i europejskie.

Orson Welles Obywatel Kane (1941)

Orson Welles Dotyk zła (1958)

Alfred Hitchcock Zawrót głowy (1958)
X. Włoski neorealizm: geneza neorealizmu filmowego; przepracowanie doświadczenia II
wojny światowej; najważniejsi twórcy i najwybitniejsze filmy; wpływ dokonań neorealistów
na rozwój kina europejskiego (w tym również na polską szkołę filmową).

Roberto Rossellini Rzym, miasto otwarte (1945)

Vittorio de Sica Złodzieje rowerów (1948)

Strona

5

z

8

XI. Nowa Fala: geneza Nowej Fali w kinie francuskim; rozwój języka filmu; ekspansja
autotematyzmu w filmie; narracja eseistyczna; Nowa Fala w kinie czechosłowackim;
angielskie kino „młodych gniewnych”; amerykańskie kino kontestacji.

Jean-Luc Godard Do utraty tchu (1959)

Miloš Forman Miłość blondynki (1965)

XII. Kino autorskie: teoria kina autorskiego i jej praktyczne realizacje w kinematografii
europejskiej; nowe tendencje w kinie europejskim; najwybitniejsi przedstawiciele kina
autorskiego.

Ingmar Bergman Szepty i krzyki (1972)
XIII. Kino amerykańskie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych: odchodzenie od
klasycznej formuły kina hollywoodzkiego zapoczątkowane w latach sześćdziesiątych; kino
kontestacji; przekształcenia w obrębie kina gatunków (antywestern, politycznie
zaangażowany musical, komedia o ambicjach intelektualnych); najwybitniejsi twórcy kina
popularnego; wzrost znaczenia niezależnych twórców (Jim Jarmush, Robert Altman).

Dennis Hopper Easy Rider (1969)

Jim Jarmusch Nieustające wakacje (1980)

XIV.

Europejskie

i amerykańskie kino „postmodernistyczne”: problem ze

zdefiniowaniem pojęcia „postmodernizmu”; filozoficzne i estetyczne uwarunkowania
„postmodernizmu”; przekształcenia struktur narracyjnych i języka filmu; wpływ rozwoju
mediów elektronicznych (telewizja, gry video, Internet) na twórczość stricte filmową;
twórczość filmowa: Dereka Jarmana, Pedro Almodóvara, Wima Wendersa, Petera
Greenaway’a, Davida Lyncha, Quentina Tarantino, Todda Solondza.

David Lynch Dzikość serca (1990)

Todd Solondz Happiness (1999)

Literatura podstawowa

 Historia kina, red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska
 Olga Katafiasz, Joanna Wojnicka, Słownik wiedzy o filmie


Jerzy Płażewski, Historia filmu: 1895-2005

Literatura uzupełniająca

 Autorzy kina europejskiego, red. Grażyna Stachówna, Joanna Wojnicka
 Autorzy kina europejskiego II, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus
 Autorzy kina europejskiego III, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus
 Autorzy kina europejskiego IV, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus
 Autorzy kina europejskiego V, red. Alicja Helman i Andrzej Pitrus


Bogusław Drewniak, Teatr i film Trzeciej Rzeszy



Marcin Giżycki, Wenders do domu!



Andrzej Gwóźdź, Technologie widzenia, czyli media w poszukiwaniu autora: Wim
Wendres

 Peter Hames, Czechosłowacka Nowa Fala
 Alicja Helman, Urok zmierzchu. Filmy Luchino Viscontiego

Strona

6

z

8



Stanisław Janicki, Film japoński



Kino gatunków wczoraj i dziś, red. Krzysztof Loska

 Konrad Klejsa, Filmowe oblicza kontestacji
 Piotr Kletowski, Filmowa odyseja Stanleya Kubricka
 Maria Kornatowska, Fellini
 Siegfried Kracauer, Od Caligariego do Hitlera


Elżbieta Królikowska, Śladami Buñuela. Kino hiszpańskie

 Arkadiusz Lewicki, Sztuczne światy. Postmodernizm w filmie fabularnym
 Krzysztof Loska, Hitchcock – autor wśród gatunków
 Tadeusz Lubelski, Nowa fala: O pewnej przygodzie kina francuskiego


Rafał Marszałek, Nowe kino angielskie

 Ewa Mazierska, Uwięzienie w teraźniejszości i inne postmodernistyczne stany
 Michelangelo Antonioni, red. Bogusław Zmudziński
 Tadeusz Miczka, Kino włoskie


Mistrzowie kina amerykańskiego. Klasycy, red. Łukasz Plesnar, Rafał Syska



Mistrzowie kina amerykańskiego. Bunt i nostalgia, red. Łukasz Plesnar, Rafał Syska

 Mistrzowie kina europejskiego, red. Kazimierz Sobotka


Paweł Mościcki, Godard. Pasaże



Bogusław Mucha, Sztuka filmowa w Rosji 1896 – 1996



Pasolini: Tak pięknie jest śnić, red. Andrzej Pitrus



Jerzy Płażewski, Historia filmu francuskiego

 Donald Spoto, Alfred Hitchcock


Rafał Syska, Przemoc i film



Tadeusz Szczepański, Zwierciadło Bergmana

Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych / sprzętu / pomieszczeń dydaktycznych
Zajęcia odbywają się w sali wykładowej wyposażonej w projektor multimedialny oraz
komputer z dostępem do Internetu.

Cel zajęć

Celem zajęć jest ukazanie ponad stuletniej historii filmu, jako medium konstytutywnego dla
historii kultury XX wieku. To właśnie wiek XX określany bywa mianem „wieku obrazów”:
ciężar rozważań estetycznych i teoretycznych wyraźnie przenosi się z literatury na media
audiowizualne, w obrębie których film ma niewątpliwie status wyjątkowy. Narodziny i
ekspansja kinematografu oraz jego sukcesywne wypieranie przez media elektroniczne
wyznaczają okres twórczej dominacji kina. Przyjęcie w programie zajęć perspektywy
historyczno-filmowej pozwoli na prześledzenie kolejnych faz rozwoju form filmowych
(kształtowanie się języka filmu, dominująca estetyka, doświadczenia awangardy filmowej,
kino gatunków, kino niezależne) oraz zmieniającej się roli instytucji kinematograficznych
(system produkcji i dystrybucji filmów, cenzura) w Europie i w USA. Program zajęć
pomyślany jest tak, by z jednej strony, w porządku chronologicznym ukazać, jak kino z
rozrywki jarmarcznej staje się sztuką, z drugiej zaś, jak utrwala swoją pozycję medium

Strona

7

z

8

popularnego, skierowanego do masowego odbiorcy. W trakcie kolejnych zajęć studenci
zapoznają się z najwybitniejszymi dziełami kinematografii europejskiej i amerykańskiej.

Zamierzone efekty kształcenia

A/ Wiedza - student powinien osiągnąć wiedzę w następującym zakresie:



historia kinematografii w Europie i USA (rozwój i organizacja instytucji
kinematograficznych, sposoby produkcji i dystrybucji filmów, cenzura i
propaganda, kino głównego nurtu i kino niezależne, kino gatunków)



historia filmu europejskiego i amerykańskiego (najważniejsze nurty, zjawiska i
tendencje, najwybitniejsi twórcy, teoretycy i krytycy filmowi, arcydzieła
filmowe i ich recepcja)



kino w kontekście historii kultury XX wieku (przemiany polityczne, społeczne,
obyczajowe i estetyczne)

B/ Umiejętności - student powinien być zdolny do:

 samodzielnego analizowania i interpretowania wybranych filmów pod kątem

problemowym i estetycznym



osadzenia wybranych filmów w kontekście historii kina europejskiego i
amerykańskiego



interpretowania wybranych filmów na tle przemian politycznych, społecznych
i kulturowych w Europie i USA

 wskazania charakterystycznych cech stylu wybranego reżysera europejskiego

lub amerykańskiego

 scharakteryzowania wybranego nurtu lub zjawiska w kinematografii

europejskiej i amerykańskiej



porównania sytuacji kinematografii polskiej ze światową w wybranym okresie

 czerpania inspiracji z obejrzanych filmów oraz zastosowania wiedzy na temat

kina europejskiego i amerykańskiego we własnej praktyce zawodowej

C/ Kompetencje społeczne / postawy - student powinien być zdolny do:



poprowadzenia lub wzięcia udziału w dyskusji poświęconej wybranym
zjawiskom, twórcom lub filmom z historii kina europejskiego i
amerykańskiego



wspólnego, krytycznego analizowania i interpretowania wybranych filmów

Szacowany procentowy nakład pracy / wymiar zaangażowania studenta niezbędny dla
osiągnięcia wymaganych efektów kształcenia

Rodzaj aktywności studenta

Procentowy nakład pracy

(suma = 100%)

1. Uczestniczenie w zajęciach z wykładowcą

60 %

Strona

8

z

8

2. Przygotowanie, w czasie poza zajęciami dydaktycznymi,

zadań zleconych przez wykładowcę / przygotowanie do
zaliczenia zajęć

15 %

3. Uczestniczenie w projekcjach filmowych

25 %

4. Inne - jakie?

0 %