Opracował: Krzysztof Kożyczkowski



Ekonomia –

nauka o prawach ekonomicznych. Nauka o prawach gospodarowania wg reguł. Gospodarowanie odbywa się na

różnych płaszczyznach.



Mikroekonomia –

najniższa z dziedzin ekonomii, ale jedna z 2 głównych części ekonomii. Mówi o tym czym się kierujemy,

jak robimy zakupy.



Mezoekonomia –

ekonomia zajmująca się np. zagospodarowaniem regiony / albo dany dział gospodarki narodowej (np.

rolnictwo)



Makroekonomia –

2 z głównych części ekonomii. Dotyczy wszystkich gospodarek narodowych – gospodarka świata (np.

problem wyżywienia ludności). Twórcą był

J. Maynard Keynes.



Dualizm krajowy –

np. walczą o ochronę drzew w Amazonii, ale kupują te drzewa.



Prawa ekonomiczne –

1. Prawo przyczynowo – skutkowe –>

Coś się pojawia (skutek), to znaczy, że ma jakąś przyczynę. Mówi, że 1 przyczyna -> 1

skutek.

2. Prawo współistnienia ->

Skutek ma kilka przyczyn.

3. Prawo funkcjonalne ->

Jednej wartości A odpowiada konkretna wartośd B.TYLKO JEDNA.



Cechy praw ekonomicznych -

1. Obiektywnośd / subiektywnośd ->

tych praw człowiek nie tworzy, bowiem istnieją niezależnie od jego woli. Może je

poznad dzięki nauce.

2. Stochastycznośd ->

oddziela prawa społeczne od niespołecznych. Prawa społeczne dotyczą człowieka (wyboru) ,(mogą

zachodzid ale nie muszą w 50 % + 1 ), a niespołeczne przyrody ( determinizmu) ( zawsze muszą zostad spełnione
wszystkie warunki – 100%)

3. Żywiołowośd ->

pewne zdarzenia nas zaskakują. Nie jesteśmy w stanie nad nimi zapanowad od razu. Zależnośd: im więcej

znamy praw tym mniej to coś jest dla nas zaskakujące.



Metoda reprezentacyjna –

polega na tym, że zamiast badad zdanie wszystkich polaków, to wystarczy zbadad opinię 1500

osób. Chodzi o strukturę, wg różnych kryteriów, np. wieku. Jest stosowana powszechnie w naukach społecznych.



Potrzeby-

materialne (1. Zaspokojenie głodu i pragnienia, 2. Zapewnie ciału temperatury, 3. Potrzeba/zapewnienie

bezpieczeostwa) i niematerialne( potrzeby duchowe, poznanie świata, turystyka, sport).



Reprodukcja –

Produkcja, Podział, Wymiana, Konsumpcja.



Reprodukcja –

stałe, ciągłe, powtarzające się procesy produkcji. Występuje tylko w makroekonomii.



Reprodukcja prosta –

której wolumen z roku na rok jest stały. STAGNACJA.



Reprodukcja rozszerzona –

której wolumen z roku na rok zwiększa się. WZROST GOSPOD.



Reprodukcja zwężona –

która z roku na rok zmniejsza się. RECESJA.



Produkcja -

wytwarzanie/ przetwarzanie (dóbr wolnych na dobra ekonomiczne) Na produkcję składają się czynniki

produkcji.



Podział -

efekt produkcji, rozdzielanie produktów miedzy uczestników produkcji.



Wymiana -

materiałów między tymi, którzy brali udział w produkcji.



Konsumpcja –

zaspokojenie potrzeb przez dobra i usługi. Ma charakter ciągły, stały.



Usługa –

Jest to działalnośd, np. transport, medycyna, oświata.



Dobra wolne –

są to dobra, które nie tworzy człowiek. Przyroda, ziemia, woda, powietrze. Człowiek nie ma wpływu na ich

wolumen. Człowiek musi korzystad ze środowiska. Człowiek nie istnieje bez środowiska, ale środowisko bez człowieka
owszem.



Dobra niewolne/ekonomiczne –

dobra, które produkuje człowiek (produkuje z dóbr wolnych). Człowiek ma wpływ na

wolumen tego dobra (tj. podaż). Dobra ekonomiczne dzielimy na:

1. Dobra produkcyjne ->

surowce, materiały, paliwa.

2. Dobra konsumpcyjne ->

zaspokajają nasze potrzeby materialne i niematerialne.



Czynniki produkcji:

Muszą byd wszystkie 3 , aby zaistniał proces produkcji.

1. Kapitał ->

nie skonsumowana częśd dochodu – ekonomiczny aspekt produkcji. Kapitał można pożyczyd, ale nie kupid.

2. Praca ->

to ogół zdolności fizycznych i intelektualnych, które pozwalają pracowac. Społeczny aspekt produkcji.

3. Ziemia ->

przyrodniczy aspekt produkcji.



Rynek-

Popyt, podaż, cena.



Rynek czynników produkcji:

1. Popyt ->

Zainteresowanie danym dobrem. ilośd towarów i usług, które konsumenci chcą i są w stanie kupid po danej

cenie. (Dotyczy konsumentów). Popyt to kategoria realna i zależy od czynników ekonomicznych (ceny , dochodzie), oraz
czynników pozaekonomicznych (tj. tradycja, moda, preferencje).

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

2. Podaż ->

ilośd towarów i usług, zaoferowanych do sprzedaży po danej cenie. (Dotyczy przedsiębiorców)

3. Cena ->

wartośd pieniężna wyrobu lub usługi. Kiedy cena rośnie to popyt maleje, a kiedy podaż rośnie to cena maleje.

Wyjątkiem są paradoksy Giffena i Veblena.



Rynek kapitałowy:

Rynek pracy

1. Popyt na pracę

(przedsiębiorcy)

2. Podaż na pracę

(pracownicy)

3. Płaca

(cena pracy)

4. Ziemia

(rynek nieruchomościami)



Metody produkcji:

1. Technika i produkcja ->

To jest wszystko czym oddziałujemy przy procesie produkcji (a. robotyzacja, b. automatyzacja, c.

mechanizacja, d. rękodzieło -> każda wyżej nie eliminuje poprzedniej).

2. Technologia ->

odpowiada nam na pytanie jak produkowad składniki, procedura produkcji.

3. Organizacja i zarządzanie ->

skala produkcji jest duża.



Kategorie realne –

kategorie ekonomiczne niepieniężne, wyrażone w jednostkach naturalnych (np. metr, para, kat.).



Kategorie nominalne -

kategorie ekonomiczne wyrażone są zawsze w pieniądzu.



Wolumen -

ilośd czegoś ( dóbr i usług) wyrażona w jednostkach naturalnych, którą możemy nabyd.



Wybór ekonomiczny -

wybór co można mied , a czego nie. Dążymy do minimalizacji kosztów określonego przedsięwzięcia, a

maksymalizacji dochodów ( sprzedający dąży do uzyskania jak największej liczby pieniędzy). Wybór jest ekonomiczny –
najbardziej właściwy.

1. Cecha ->

rzadkośd ->

w sensie ekonomicznym jest to brak czegoś w stosunku do potrzeb lub oczekiwao. Rzadkośd jest

kategorią względną – nigdy nie jest jej za dużo i nigdy za mało.

2. Wybór oczywisty ->

np. każdorazowe zwiększenie jednego nawożenia daje jeszcze większy zbiór.

3. Wybór rzeczywisty ->

przyrost jest, ale dynamika spada.

Jeżeli mamy prawo wyboru ekonomicznego to ponosimy całkowitą odpowiedzialnośd i ryzyko za konsekwencje naszego
wyboru. Im więcej posiada obiektywnych wiarygodnych informacji, to prawdopodobieostwo trafnego wyboru zwiększa się.
Należy pamiętad, że każda reklama handlowa jest nieobiektywna, tendencyjna, nierzetelna.



Magazynowanie –

w jakimś pomieszczeniu.



Składowanie –

na wolnym powietrzu.

____________________________________________



Gospodarka rynkowa –

jest to gospodarka, w której istnieje rynek. W Polsce gospodarka nierynkowa była w latach 1949 do

1989. system ekonomiczny, w którym decyzje dotyczące gospodarki podejmowane są przez niezależne podmioty
gospodarcze ( ludzi, firmy i rząd). Gospodarka rynkowa charakteryzuje się powszechnością wyboru ekonomicznego ( wyboru
dokonują uczestnicy życia gospodarczego) , ekonomicznymi kryteriami wyboru ekonomicznego ( dążenie do zwiększania
dochodu i poprawy bilansu handlowego oraz zwiększenia zatrudnienia) oraz dominacją własności prywatnej.

Cechy:

1. Powszechnośd wyboru ekonomicznego
2. Ekonomiczne kryteria wyboru ekonomicznego
3. Dominacja własności prywatnej
4. Brak Monopolu paostwa. Zarówno w handlu zagranicznym jak i w obrotach walutowo-dewizowych.

____________________________________________



Gospodarka nierynkowa -

(centralnie planowana lub nakazowo- rozdzielcza) to system gospodarczy, w którym decyzje

dotyczące rozdzielania zasobów podejmowane są przez rząd. Gospodarka nierynkowa charakteryzuje się niepowszechnością
wyboru ekonomicznego ( wybór dokonywany jest przez określone jednostki, a następnie przekazywany dalej dla
społeczeostwa) , nieekonomicznymi kryteriami wyboru ekonomicznego ( o wyborze decydują politycy i wybór ten jest
nietrafny) , dominacją własności paostwowej ( nieprywatnej), monopolem w handlu zagranicznym.

Cechy:

1. Niepowszechnośd wyboru ekonomicznego
2. Nieekonomiczne kryteria wybory ekonomicznego
3. Dominacja własności nieprywatnej
4. Monopol paostwowy handlu zagranicznego i obrotów walutowo-dewizowych.



Ad 1-

Wybór ekonomiczny był zawsze, tyle że nie był on powszechny. Różnicuje się kto i jak wybierał. Polega na tym, że

dokonują go uczestnicy życia gospodarczego i podmioty gospodarki rynkowej (Kiedyś : biuro polityczne PZPR, gospodarka
centralnie kierowana. W owym czasie był kult BMW – bierny, mierny, wierny towarzysz, gospodarka nakazowo rozdzielcza).

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski



Ad 2-

1. Ekonomiczne ->

zwiększenie zatrudnienia, zwiększenie eksportu, poprawa salda bilansu handlowego i ekonomicznego,

podwyżki płac realnych.

2. Nieekonomiczne ->

polityczne, ideologiczne, np. konstytucja PRL mówiła, że praca jest prawem i obowiązkiem obywatela,

czyli każdy obywatel MUSIAŁ pracowad. A jak nie chce to OBÓZ PRACY. Niby w owym czasie nie było bezrobocia.



Ad 3-

Inne formy własności: paostwowe, spółdzielcze, komunalne (miasto), prywatna.

1. Prywatyzacja ->

własnośd paostwowa przejęta jest przez prywatnych przedsiębiorców.

2. Reprywatyzacja ->

własnośd prywatna zabrana pod wpływem nacjonalizacji przez paostwo lecz potem pod wpływem

prywatyzacji znów wraca do prywatnych przedsiębiorstw.



Ad 4-

obrót = handel, nie wolno było nimi handlowad, ale nie było zakazu posiadania pieniądza. Paostwo miało monopol =

wyłącznośd do obrotu. Paostwo zastrzegło, bo dawało to korzyści (kupowano np. dolary za marne kilka zł).



Waluta –

konkretny pieniądz.



Dewiza –

papier wartościowy, który upoważnia posiadacza do otrzymywania w tej dewizie zapisanej waluty. W gospodarce

rynkowej jest pełen obrót.



Popyt –

wolumen danego dobra, o określonej cenie, na które jest zapotrzebowanie, poparte pieniądzem. Kat. Realna



Podaż –

wolumen określonego dobra, o określonej cenie zaoferowanego do sprzedaży. Kat. Realna.



Cena –

wartośd towaru wyrażona w pieniądzu. Kat. Nominalna.

____________________________________________



Transformacja gospodarcza –

przejście z gospodarki nierynkowej do rynkowej. W Polsce okres ten się zaczął w 89



Gospodarka towarowo pieniężna -

Na tą gospodarkę składa się występowanie rynku, oraz towaru ( gospodarki towarowej i

nietowarowej – naturalnej) Ostatnim etapem tej gospodarki jest pojawienie się pieniądza.

1. Kryterium ->

Towar i pieniądz

2. TOWAR ->

produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany. (Do wymiany z innymi, nie na użytek producenta). Każdy

towar jest dobrem, ale nie każde dobro jest towarem.

3. PIENIĄDZ ->

a. Jest to stały (niezmienny w czasie) i powszechny (we wszystkich gospodarkach pieniężnych jest taki sam,

np. złoto) ekwiwalent (coś zmiennego, zamiast mleka - pieniądz). b. Jest dobrem o najwyższym stopniu płynności (czyli
najchętniej wymienianym)

4. Charakterystyka ->

Gospodarka naturalna (człowiek nie wytwarzał dóbr ekonomicznych, zaspokajał się dobrami

wolnymi) poprzedzała towarową. Towarowa nie zawsze była pieniężną. Człowiek uzależniony był od natury. Po wyczerpaniu
surowców musiał on się przemieszczad. Powstanie i rozwój gospodarki towarowej jest wynikiem wielkich, społecznych
podziałów pracy:

a. I. Podział

pomiędzy producentami żywności. W gosp. Naturalnej liczyło się zbieractwo. Podział na producentów roślin i

zwierząt. Musieli więcej wyprodukowad, aby mied coś do wymiany (np. mieli dośd roślin -> chcieli mięso).

b. II Podział

– Podział społeczny. Powstają rzemieślnicy -> Przemysł – tylko produkcja narzędzi, jakich potrzebowali

producenci roślin i zwierząt, bo chcieli zwiększyd wolumen towaru.

c. III Podział

– Kupcy. To byli ludzi, którzy nie produkowali, ale organizowali wymiany. Pomagają tej gospodarce, ale

uzależniają się od niej.

d. IV Podział

– Bankierzy. Zajmują się obrotem pieniądza.



Funkcje pieniądza –

czyli jego przeznaczenie. Mamy 5 funkcji i ich kolejnośd nie jest przypadkowa.

1. Pieniądz – MIERNIK WARTOŚCI ->

cena – wartośd towaru wyrażona pieniądzem.

2. Pieniądz – ŚRODEK OBIEGU / CYRKULACJI / WYMIANY ->

Kiedyś był towar za towar. Obecnie sprzedajemy jeden towar i

za pieniądze kupujemy inny. Pieniądz nie jest celem wymiany, on tylko ułatwia wymianę.

a. INFLACJA ->

gdy pieniędzy jest więcej niż towaru (EP>ET). Wzrost ogólnego poziomu cen. (wtedy kiedy towarów jest

mniej niż pieniędzy).

b. DEFLACJA ->

gdy towaru jest więcej niż pieniędzy (EP>ET). Spadek ogólnego poziomu cen, przeciwstawnośd inflacji. (

Kiedy towarów jest więcej niż pieniędzy).

3. Pieniądz – ŚRODEK TEZAURYZACJI (gromadzenia skarbu) ->

pieniądz nie ułatwia wymiany, ale jest gromadzony. Wtedy

będzie deflacja, bo jest go za mało na rynku.

4. Pieniądz – ŚRODEK UWALNIANIA OD ZOBOWIĄZAO ->

umożliwia spłatę kredytu. O ile w 2 funkcji następuje jednoczesny,

ale przeciwstawny ruch towaru i pieniądza, to w 4 funkcji najpierw mamy ruch towaru, a dopiero potem następuje zapłata.

5. Pieniądz – ŚRODEK WYMIANY MIĘDZYNARODOWEJ – pieniądz światowy ->

4 poprzednie funkcje nie są pełnione w

jednej gospodarce na świecie, lecz we wszystkich gospodarkach towarowo-pieniężnych.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

- Tych 5 funkcji dotyczy wyłącznie pieniądza kruszcowego (złoto itp.), bo początkowo był tylko taki pieniądz.
- 3 i 5 funkcji nie pełni pieniądz papierowy: 3 nie, bo : pieniądz kruszcowy sam w sobie jest wartością (np. cząstki złota). Jest
nietrwały, nie ma takiej samej wartości jak kruszcowy. 5 nie, bo: każde paostwo ma swoją walutę.



Rodzaje pieniądza –

gotówkowy i bezgotówkowy (prócz kruszcowego i papierów wartościowych)

1. Gotówkowy ->

prawny środek płatniczy. Trzeba przyjąd gotówkę, można żądad płatności w gotówce (mogę się sprzeciwid

przelewom).

2. Bezgotówkowy ->

pieniądz bankowy/depozytowy. Istota tego pieniądza polega na tym, że jest to zapis na koncie

bankowym, stwierdzający ilośd tych pieniędzy na koncie. Ten rodzaj płatności jest szybszy, łatwiejszy, bezpieczniejszy. Lecz
nie jest prawnym środkiem płatniczym.



Pieniądz zdawkowy (BILON) –

pieniądz podwartościowy (musi byd jeżeli ma pełnid swoją funkcje); oznacza to, że wartośd

nominalna (1, 2, 5 zł) przewyższa wartośd materiału, z jakiego wykonany jest ten pieniądz. Jest on używany do regulowania
okrągłej sumy (wydawanie reszty). ON MUSI BYD PODWARTOŚCIOWY!

____________________________________________



Uczestnicy życia gospodarczego –

mówimy o tym, aby przybliżyd na czym polega wybór ekonomiczny oraz aby uzasadnid

powszechnośd wyboru ekonomicznego.



Uczestnicy:

1. Konsumenci
2. Pracownicy
3. Przedsiębiorcy
4. Właściciele czynników produkcji (kapitał, praca, ziemia)
5. Paostwo
W każdej z tych grup wybór ekonomiczny będzie różny.



Konsumenci:

1. Każdy człowiek, który stara się zaspokoid swoje potrzebny (bezpośrednio -> sam, i pośrednio). Jego celem jest
zaspokojenie potrzeb materialnych i niematerialnych. Wybór ekonomiczny konsumenta polega na określeniu wolumenu
konsumpcji (od niego to zależy + od jego dochodów, którymi dysponuje. Wyższe dochody = Większa konsumpcja, Mniejsze
dochody = mniejsza konsumpcja. Oczywiście może też oszczędzad : Wyższy dochód = niższa konsumpcja.
2. Dokonują wyboru struktury konsumpcji, czyli co kupują (czy obuwie, czy kosmetyki).
3. Chce on, aby te dobra przynosiły mu satysfakcje.
4. Na każdym rynku konsument jest kluczowy (on nie kupi = brak zysku)
5. Swobodny wybór zakłóca reklama handlowa.
6. Antidotum na reklamę handlową są organizacje konsumenckie dostarczające informacji o kilku produktach.



Pracownicy:

1. Dotyczy ludzi, którzy pracują u przedsiębiorcy. Funkcjonują oni na

rynku pracy

-> podaż pracy, popyt na pracę i cena

pracy.
2. Podaż pracy -> pracownicy (bo to my sprzedajemy swoje usługi)
3. Popyt na prace -> przedsiębiorcy (oni chcą kupid naszą prace )
4. (!!)

Cena pracy ->

to inaczej płaca. Płaca może byd nominalna (Cash) lub realna (co mogę za to kupid)

5. Pracownicy są elementami czynników ryku pracy. Pracownik wybiera: czy chce, czy nie chce pracowad. Pracuje on po to,
aby mied jakiś dochód.
6. Praca jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela (Socjalizm).
7.

Rynek usług edukacyjnych ->

nie ma oświaty i innych, tylko jest właśnie rynek usług edukacyjnych. Wszyscy muszą się

znaleźd na tym runku -> antycypuje (poprzedza) on rynek pracy. RUE jest bardzo ważny, bo na nim przyszli przedsiębiorcy
zdobywają klasyfikacje i doświadczenie. Studenci to popyt na RUE.
8. Za studia płaci społeczeostwo w podatku. Na rynku płaci się za wszystko.



Przedsiębiorcy:

1. Ich zbiór ekonomiczny polega na wyborze branży, np. usługi.
2. Właściciel dokonuje wyboru pracowników, dokonuje wyboru produkcji, skali produkcji (czyli ile).
3. Właściciele czynników produkcji:
a. Właściciele ziemi (nieruchomości)
-

gruntowa

- jego wybór jest pierwszy. Wykorzystanie do celów rolniczych (co uprawia), hodowlanych (co hoduje). Czy tylko

produkuje, czy też przetwarza? Musi mied odpowiedni wolumen, aby mied co przetwarzad.
-

budynkowa

– Różne możliwości, co chce budowad, ale nie może budowad tylko tego co chce, musi mied plan

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

zagospodarowania przestrzennego, przeznacznie.
-

budowlana (wykorzystanie górnicze)

– nie tylko powierzchnia, ale cały zarys (gór, dół). Czy jest możliwośd eksploatacji

danego złoża i czy jest za co?



Paostwo –

Liberalizm i etatyzm.

1. Liberalizm ->

Im paostwa w gospodarce mniej, tym lepiej. Ideałem byłaby sytuacja gdyby paostwa nie było w ogóle w

gospodarce (ale jest to nierealne). (doktryna społeczno-polityczna zakładająca ograniczenie funkcji paostwa w sferze
gospodarki i poszerzenie zakresu wolności jednostki. Powstała na przełomie XVII i XVIII w., u jej podstaw leżą:
indywidualizm, nadrzędnośd jednostki nad społeczeostwem, wolnośd człowieka, prawo do zdobywania własności, swoboda
działalności gospodarczej, ograniczenie roli paostwa. Za twórcę teorii ekonomicznego liberalizmu uznawany jest Adam
Smith)

2. Etatyzm ->

Im paostwa w gospodarce więcej tym lepiej, ale udział paostwa nie może przekraczad 50% (jeden z kierunków

polityki gospodarczej paostwa, polegający na udziale paostwa w tworzeniu przedsiębiorstw-spółek, o kapitale mieszanym -
prywatno-paostwowym. Kierunek ten zyskał uznanie w opinii wielu ekonomistów w okresie wielkiego kryzysu
gospodarczego, którzy wykorzystując także teorię angielskiego ekonomisty J.M Keynesa oraz sukcesy gospodarki planowej w
Związku Radzieckim, lansowali go jako próbę przełamania depresji gospodarczej przy pomocy działao paostwa. (Im więcej
paostwo pomaga gospodarce tym lepiej, ale nie może dominowad)).
- Występuje to wszystko praktycznie łącznie, tylko, który dominuje/przeważa?
- Nie ma tylko liberalizmu lub tylko etatyzmu.
- Musi byd ingerencja paostwa w gospodarce (np. kontrolna)

3. Ordoliberalizm ->

odmiana neoliberalizmu, która wykształciła się na terenie Niemiec. Jego głównymi przedstawicielami

byli W. Eucken, F. Böhm, W. Röpke, A. Müller Armach (- chrześcijaoscy demokraci) , Ludwig Erhard ( kanclerz Niemiec).
Odegrali znaczną rolę w okresie odbudowy powojennych Niemiec (Zachodnich) i tzw. cudu gospodarczego. Głosili hasło
społecznej gospodarki rynkowej i integracji zachodnioeuropejskiej. Ordoliberalizm był zaprzeczeniem totalitaryzmu(
hitleryzmu w Niemczech).

4. Cud gospodarczy ->

miał miejsce na przełomie lat 60 i 70 w Niemczech. Niemcy wychodzą z nędzy po czasach

hitlerowskich. Ludwig Erhard przyczynił się do popularyzacji liberalnego kierunku myśli ekonomicznej. Między innymi dzięki
jego reformą doszło do cudu gospodarczego, który był dzięki zmianie sytuacji podatkowej, reformie walutowej, planie
Marshalla, GARIOA ( program amerykaoski dla ludności) oraz praca Niemiec (potęga europejska).

5. Interwencjonizm Paostwowy ->

(wynikał z teorii Keynesa.) Polityka aktywnego oddziaływania paostwa na przebieg

procesów gospodarczych. Przeciwieostwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy
główne jego cele: (ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, a nawet korzystny dla gospodarki ,
pobudzenie popytu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przyczyn wahao koniunkturalnych ,
podniesienie tempa wzrostu gospodarczego). Do głównych narzędzi pozwalających realizowad politykę interwencjonizmu
należą: podejmowanie przez paostwo przedsięwzięd inwestycyjnych pozwalających zwiększyd zatrudnienie bez wzrostu
podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja; protekcjonizm
w zakresie handlu zagranicznego; polityka monetarna; polityka fiskalna.( Hitler, Hjalmar Schacht (ekonomista niemiecki,
komisarz walutowy Niemiec i prezes Banku Rzeszy.), Józef Stalin, Eugeniusz Kwiatkowski).



Podmioty gospodarki rynkowej:

1. Gospodarstwo domowe
2. Przedsiębiorstwo
3. Paostwo.



Paostwo-

instytucje, parlament, urzędy.

- stwarza system instytucji oraz ramy instytucjonowalnoprawne funkcjonowanie gospodarki
- procedury, postępowanie instytucji, Konsytuacja.
- określa ustrój polityczny, gospodarczy, normy prawne (KONSTYTUCJA)

- Kodeks ->

zbiór praw, ustawa.

- Zadanie paostwa ->

zapewnienie bezpieczeostwa uczestnikom gospodarczym: wewnętrznego (endogenicznego), tj. w

obrębie kraju – ma zapewnid policja i sądy; oraz zewnętrznego – egzogenicznego – wojsko.
- przedstawicielstwo kraju w organizacjach, komisjach międzynarodowych,
- dyplomacja – konsulaty, ambasady
- zapewnienie społeczeostwu minimum socjalnego, m.in. wykształcenie, zdrowie, opieka.
- Zadanie Paostwa- Kategorie realne
- Pieniądze na to wszystko = budżet paostwa – kat. Nominalna.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski



Budżet –

zestawienie dochodów i wydatków.



Deficyt budżetowy –

przewaga wydatków nad dochodami (dot. budżetu danego roku).



Dług publiczny –

suma narastająca deficytów budżetowych (w jakimś czasie, np. w latach…)



LUDZIE MOGĄ BYD RÓWNOCZEŚNIE W KILKU GRUPACH, PRZYNALEŻNOŚD DO GRUPY MOŻE SIĘ ZMIENIAD.



Gospodarstwo domowe –

grupa ludzi, która wspólnie gospodaruje (nie rodzina!) -> mają wspólne przychody z różnych

tytułów (stypendia, praca, itp.) oraz wspólne wydatki.

1. Cele ->

Konsumpcja oraz reprodukcja demograficzna

2. Piramida wieku ->

szacuje ją GUS. Jest podstawą do szacowania potrzeb ludzkich.

3. Demografia ->

nauka zajmująca się zmianami ludności w czasie.



Subwiwalent –

instrument ekonomiczny mający zachęcid przedsiębiorców do korzystnych działao na rzecz

społeczeostwa oraz na rzecz gospodarki narodowej. Oczywiście każde działanie kosztuje.

W gospodarce rynkowej nie ma przymusu tylko jest wybór ekonomiczny. Zadaniem paostwa jest zachęcenie do działao
proekologicznych.
- działanie => kat. Realna
- koszt działao => kat. Nominalna.

_________________________________________________________________________________________________

MIKROEKONOMIA



Równowaga ekonomiczna-

uczestnik życia gospodarczego -> rynek -> gospodarka narodowa



Rynek środków produkcji-

dzielimy go na popyt i podaż. Do popytu -> konsumenci, do podaży -> przedsiębiorcy.



Teoria wyboru konsumenta –

celem każdego konsumenta jest zaspokojenie potrzeb. Wybór ma mu dad największą

możliwie satysfakcję. Jeżeli wybór to minimalny (między dwoma dobrami). Jego wybór zależy od jego preferencji,
dochodów i innych.



Krzywa obojętności –

zbiór punktów określający zestaw dóbr, które dają konsumentowi identyczną, taką samą

satysfakcję. (To zbiór punktów różnych kombinacji dóbr lub usług przynoszących konsumentowi tę samą użytecznośd
całkowitą;
Im krzywa położona jest dalej od środka układu współrzędnych tym wyższy poziom użyteczności całkowitej kombinacji
dóbr tworzących krzywą. ( Krzywa ta przedstawia preferencje konsumenta. Konsument ma wiele krzywych obojętności
jest to wtedy mapa preferencji.)



Mapa preferencji –

zbiór krzywych obojętności.



Ścieżka cen –

ścieżka, którą konsumentowi wyznacza rynek, bo ma takie dochody i takie też są ceny. Kąt nachylenia

ścieżki B jest bardziej ostry przez relację cen niż kąt A. Kąt nachylenia zależy od relacji cen, im wyższy koszt tym większy
kąt. Podwyższenie cen przy zachowaniu stałym płacy nominalnej odległośd wzrasta, tj. kupujemy więcej.
(Konsument posiada ograniczone dochody, które są przeznaczane na zakup wybranych dóbr. Ponieważ dochody są
ograniczone, należy wykreślid krzywą ograniczenia budżetowego (ścieżka cen) to graficzna ilustracja zbioru wszystkich
kombinacji dóbr, jakie konsument może nabyd przy danym dochodzie. Punkty, leżące na krzywej ograniczenia
budżetowego obrazują pełne, efektywne wykorzystanie zasobów. Punkty leżące powyżej są nieosiągalne (z uwagi na
dany poziom dochodu), a leżące poniżej oznaczają niepełne wydatkowanie dochodu. Graficznie rzecz ujmując krzywa
ograniczenia budżetowego jest odcinkiem prostym. Ograniczenie budżetowe przedstawia możliwości konsumenta,
który dysponuje określonym dochodem, przy ustalonych cenach rynkowych dóbr. Położenie krzywej zmienia się więc
wraz ze zmianą dochodów lub zmianą cen. Wzrost dochodu spowoduje przesunięcie krzywej ograniczenia budżetowego
w prawo.( po tej ścieżce można chodzid tylko pod warunkiem, że wydaje cały dochód poniżej ścieżki) Ścieżkę ceny
dyktuje rynek, bo on dyktuje warunki płac.)



Punkt „K” równowagi konsumenta –

do tego punktu dąży każdy konsument. Między tym co chciałby kupid, a między

tym co kupi (na co go stad).

____________________________________________



Teoria wyboru przedsiębiorcy



Przedsiębiorstwo –

jest podmiotem gospodarki rynkowej. Celem przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy jest:

1. Dążenie do maksymalizacji zysku, w określonych warunkach przy sprzedaży dóbr i usług (własnych lub obcych).



Zysk –

różnica pomiędzy przychodami (dochodami) a kosztem całkowitym.

1. Warunek ->

dochód > kosztów.



Strata –

dochód < koszty. Dochód – wpłynięcie pieniędzy do kasy przy sprzedaży.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski



Koszt kraocowy Kkc -

przyrost kosztu do przyrostu ilości o kolejną jednostkę. (wzór :

)



Koszt stały Ks –

stały = nie zmienia się w większym wolumenie (z każdą zmianą) <- przykład światła na auli.



Koszt zmienny Kz –

koszt, który zmienia się z każdą zmianą wolumenu produkcji: koszt produkcji, surowców, transport.



Koszt całkowity Kc –

Ks + Kz



Koszt jednostkowy –

odnoszący się do wyprodukowania jednostki.

1.

2.

3.

4.



Punkt równowagi przedsiębiorcy –

punkt geometryczny przecięcia krzywej Kkc z P (cena) -> Kkc = P

____________________________________________



Analiza Rynku (konkretnego dobra)



Rynek –

popyt, podaż, cena.



Popyt –

poparte pieniądzem zapotrzebowanie na określone dobro o określonej cenie (tyle ile mogę wydad).



Podaż –

zaoferowana do sprzedaży ilośd (wolumen) określonego dobra o określonej cenie.



Cena –

wartośd towaru / usługi wyrażona w pieniądzu. Ma też wpływ na podaż.



Popyt potencjalny –

szacowanie w przyszłości.



Popyt efektywny –

szacownie w tej chwili.



Popyt –

zależy od 2 grup czynników (!!!) Jest stymulowany przez cenę oraz dobra komplementarne i substytutywne,

jeżeli jedno posiada drugie.

1. Czynniki ekonomiczne ->

cena dobra i dochód konsumenta (nasz)

2. Czynniki nieekonomiczne ->

ich nie wyjaśnia ekonomia. Np. tradycja, moda, preferencje, indywidualna.



Wpływ ceny na popyt:

1. Im cena wyższa tym popyt mniejszy -> Odwrotnie proporcjonalny.
2. Mamy dwa paradoksy w ekonomii:

a. Paradoks

SIR ROBERTA GIFFENA

->

sytuacja ekonomiczna, w której popyt na dane dobro wzrasta pomimo wzrostu

ceny. Sytuacja taka ma miejsce przy bardzo niskich dochodach konsumentów i przy wzroście cen dóbr niższego rzędu,
zwanymi dobrami Giffena. Cena dobra Giffena jest relatywnie niższa od innych substytutów lub dane dobro nie posiada
bliskich substytutów (np. chleb), dlatego popyt rośnie. Paradoks Giffena jest jednym z dwóch (obok paradoksu Veblena)
przypadków w mikroekonomii, zaprzeczających działaniu krzywej popytu, kiedy to wzrost ceny danego dobra
powoduje spadek popytu na to dobro. (tj. -> W XIX w Irlandii zaobserwował, że cena chleba stale rosła, a ludzie
kupowali go więcej -> tak reagują tylko konsumenci o najniższych dochodach. Wolą nie kupowad dodatków do chleba,
lecz sam chleb).

b. Paradoks

THORSTEN’A VEBLEN’A

->

dotyczy dóbr luksusowych i najbogatszych grup społecznych, jest to wzrost

wielkości popytu na dobra luksusowe mimo wzrostu cen tych dóbr. Przyczyna tego zjawiska tkwi w chęci ukazania przez
najzamożniejsze grupy społeczne swojego statusu materialnego za sprawą posiadanych dóbr luksusowych. Przykładami
tego rodzaju dóbr są rzadkie dzieła sztuki i markowe ubiory znanych projektantów mody (prowadzi to do efektu
snobizmu).



Miernikiem siły natężenia jest cenowa elastycznośd popytu ( ) -> prosta . Wzór:
- Jest to stosunek/relacja względnej zmiany popytu ( ) do względnej (relatywnie) zmiany ceny ( ). Jest to
stosunek procentowy.



Przykład:
p – wzrasta o 10% to d spada o 50%.

-> n =1 gdy zmiana ceny (%) spowoduje wzrost popytu
-> n > 1 gdy zmiana popytu jest większa od zmiany ceny.
-> n < 1 gdy zmiana popytu jest mniejsza od zmiany ceny.
-> n = 0 gdy zmiana popytu wynosi zero, a zmiana ceny jest na plusie. Jest to popyt sztywny.



Elastycznośd popytu mieszana-

co miesza?

1. Dobra komplementarne ->

to dobra, czyli towary lub usługi wzajemnie się uzupełniające, jedno dobro potrzebuje

drugiego do prawidłowego działania, np. komputer i monitor. Jeżeli rośnie popyt na dobro A to popyt na dobro B także
wzrasta.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

2. Substytucyjnośd –>

określona potrzeba może zostad zaspokojona jedną lub wieloma usługami, które różnią się

między sobą poziomem jakości, a w konsekwencji ceną, np. turystyka, masło i margaryna.

____________________________________________



Dochód konsumenta



Per capita –

dochód na głowę.



2 prawa:

1. Prawo

ERNESTA ENGEL’A

->

wzrost dochodów powoduje spadek udziału wydatków na żywnośd (= spadek względny,

procentowy wydatek na żywnośd + względny procentowy wzrost wydatków na nie żywnośd + wzrost dochodów zmienia
strukturę konsumpcji).

2. Prawo

JOHNA M. KEYNES’A

->

Wraz ze wzrostem dochodów, zwiększa się kraocowa skłonnośd do oszczędności.

Coraz większy ułamek oszczędności odkładamy. To oznacza osłabienie dynamiki popytu. Prawo to oznacza korektę
prawa Engel’a.



Elastycznośd dochodowa popytu-

wpływ dochodów na zmianę cen.

1. Wzór ->



Elastycznośd cenowa popytu –

pozwala ustalid szacunkową wielkośd ceny, która wpłynie na mój zysk. Obniżenie ceny

przez wzrost popytu powoduje zwiększenie zysku.



Elastycznośd cenowa podaży:

-

wzajemne powiązania tych wartości (popytu i podaży) tworzą się cykle specjalne.

- Z prawa podaży i popytu ich ceny tworzą cykle specjalne i można to zilustrowad, na przykładzie trzody chlewnej:

Na rynku trzody chlewnej podaż = popytowi, ale z jakieś względów więcej popytu na wieprzowinę. Jako że nie można
zakładad wzrostu podażu, w związku z tym cena rośnie. Wzrost ceny mięsa wieprzowego oznacza zachęte dla
producentów trzody chlewnej do zwiększenia hodowli. Wzrost hodowli trzody powoduje wzrost popytu na ziemniaki
(pasza). Na rynku ziemniaków popyt przewyższa podaż (nie ma możliwości zwiększenia).
W konsekwencji cena ziemniaków rośnie, co powoduje zwiększenie kosztów produkcji, a zatem obniżenie zysków. Jeżeli
spadek zysku, to obniżenie produkcji trzody da spadek podaży. Oznacz to spadek popytu na ziemniaki (nie ma co
karmid). Na rynku zbytu duża podaż spotyka się z (….), co powoduje równowagę ceny. Dzieje się to w ciągu roku.

____________________________________________



Równowaga ogólna – gospodarki narodowej (esej)



Wykres (schemat) -

1>2>3>7 || 1>4>5>6>7>8 || 2 = 8, zaś znak „=” > 1

1 -> cena czynników produkcji.
2 -> podaż czynników produkcji.
3 -> Dochody właścicieli czynników produkcji.
4 -> Metody produkcji (technika, technologia i organizacja)
5 -> Koszty produkcji (środków konsumpcji)
6 -> Cena środków konsumpcji
7 -> Popyt na dobra konsumpcyjne (7 stymuluje 8)
8 -> Popyt na czynniki produkcji.
2 = 8 -> to gospodarka jest w stanie równowagi. Na tym polega gospodarka narodowa.



Założenia:

-

model dotyczy gospodarki autarkicznej = samowystarczalnej, nie prowadzi wymiany międzynarodowej.

- popyt krajowy może byd zaspokojony podażą krajową

-

nie ma eksportu ni importu

- model dotyczy gospodarki transparentnej – przejrzystej (brak tajemnic) – poziom płac podatków jest przeszyty
- model statyczny (niedynamiczny, co na co wpływa)



Strzałka ze znaku równa się do 1:

- relacja między podażem a popytem czynników produkcji wpływa na cenę.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

_________________________________________________________________________________________________

MAKROEKONOMIA



Mezoekonomia –

dotyczy części gospodarki narodowej, np. rolnictwa, ale też gospodarki regionalnej. Powstała ona w

1936 za sprawą

J.M. KEYNES’A.

Wydał on książkę pt. „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”.



Cykl koniunkturalny –

okres rozwoju gospodarczego, zawarty pomiędzy dwoma kolejno następującymi po sobie

maksymalnymi. Gdy jest cykl to nie mamy równowagi. (zjawisko występowania w gospodarce wahao różnych
mierników ekonomicznych charakteryzujących poziom koniunktury, wokół rosnącego trendu wzrostu gospodarczego,
analizowanego w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, ceny, wielkośd eksportu i importu,
wskaźniki rynku kapitałowego, nakłady inwestycyjne i zapasy przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski
przedsiębiorstw. Cykl koniunkturalny dzieli się na: kryzys, depresję (która nie jest punktem) -> rozwija się, wzrasta tzw.
posperita, ożywienie( gdy przekracza uprzednio najwyższy stan) Teoriami cyklu koniunkturalnego są przyczyny
rzeczowe( nowe metody produkcji zmiany uwarunkowao gospodarki , zmiany popytu), przyczyny psychologiczne(
zmiany nastawienia psychicznego uczestników życia gospodarczego do aktualnych warunków gospodarczych), prognozy
pieniężne ( zmiany aktualnej podaży pieniądza, zmiany stóp %) zmiany struktury wydatków pieniądza( Keynes)).



Impusl –

Impulsem był kryzys w latach 30 XX wieku. „Czarny Czwartek” 1929-1933 (w Polsce dwa lata dłużej, bo była

przewaga rolnictwa i przemysłu).



Przyczyny cyklu:

1. Rzeczowe ->

zmiany aktualnych warunków gospodarczych (nowe metody produkcji, zmiany popytu).

- Teoria INNOWACJI ->

J. A. Schumpeter

– była to teoria przeciwstawna do teorii

Gustawa Cassel’a

- Zasada akceleracji (przyspieszenia).

2. Psychologiczne ->

zmiany wynikają ze zmian życia psychicznego ludzi życia gospodarczego do aktualnej sytuacji

gospodarczej.
- Optymistyczne -> zachęcające do kupna, kredytu, itp.
- Pesymistyczne -> Te nastroje powstają ze złej oceny warunków gospodarczych i kumulacji błędów, tj. jeden błąd rodzi
kolejny.

3. Pieniężne ->

zmiany globalnej podaży pieniądza (chodzi o to czy tego pieniądza jest dużo czy mało). Zmiany stóp

procentowych.
- Teoria przeinwestowania pieniężnego a struktura produkcji

F. Hayeck.

4. Zmiany w wydatkowaniu pieniędzy (oszczędzanie i inwestowanie) –>

chodzi o strukturę pieniądze (na co jest

wydawane – Keynes)
- Teoria J. M. Keynes – tylko ta została pastowana w polityce gospodarczej.
- Interwencjonizm Paostwowy -> sprawdziła się bo Keynes spojrzał na gospodarkę w sposób makroekonomiczny
(gospodarka jako całośd) = TRAFNA ANALIZA.



Model Keynes’a –

Oszczędzanie = Inwestycje ( Y = C + S, Y = C +J => S = J) Y – dochód, C – konsumpcja, S –

oszczędzanie, J – inwestycje. S = J jest to warunek równowagi gospodarczej.



Luka deflacyjna –

S > J -> jest wtedy kiedy podaż jest większa od popytu. Są wtedy ograniczenia w produkcji oraz mniej

czynników produkcji.



Luka inflacyjna –

S < J -> jest wtedy kiedy popyt jest większy od podaży, jest wtedy zwiększenie produkcji i więcej

czynników produkcji.



Luki –

związane z modelem Keynes’a, związane z zależnościami pomiędzy oszczędnościami a inwestycjami. To nie jest to

samo co inflacja i deflacja!



Założenia modelu Keynes’a:

1.

Brak handlu zagranicznego -> mamy do czynienia z gospodarką autarkiczną. Dana gospodarka może tylko przyjąd to

co sama wyprodukowała. Nie mamy eksportu ni też importu. Przykładem takiej gospodarki był ZSRR w latach 30. i 40.

2.

Brak interwencjonizmu paostwowego -> rynek rozwija się bez ingerencji paostwa.

3.

Popyt konsumpcyjny – C – jest proporcjonalny co wielkości dochodu – Y

4.

Popyt inwestycyjne – Y – jest stały i niezależny.

5.

Oszczędności – S – występują, gdy dochód jest większy od konsumpcji – C.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski



Luka deflacyjna –

podaż przewyższa popyt.

->

towarów na rynku jest za dużo

->

jest ich za dużo, bo ludzie nie chcą kupowad, a nie że ich nie stad.

->

Wyjście z sytuacji: ograniczenie produkcji = mniej kapitału = mniej ludzi = BEZROBOCIE.



Luka inflacyjna –

popyt przewyższa podaż.

->

brakuje towaru na rynku

->

zwiększamy produkcję, bo nie ma importu = zwiększy zasób kapitału = więcej ludzi.



Nie da się zrobid tak, aby nie było bezrobocia. Bezrobocie musi istnied.



Miernik poziomu rozwoju gospodarczego (syntetycznego):

1. > 50 % wykorzystania zasobów ->

gospodarka rozwinięta

2. < 50 % wykorzystania zasobów ->

gospodarka nierozwinięta.



Teoria mnożnika inwestycyjnego -

delta Y = K * delta I (K – mnożnika inwestycyjny, I – inwestycje)

->

Keynes sformułował zależnośd między inwestycjami a dochodem.

->

Przyrost dochodu zależy od przyrostu inwestycji (!!!)

->

Przyrost inwestycji daje jeszcze większy przyrost dochodu k>1 k=1 k<1



Interwencjonizm Paostwowy – polityka gospodarcza:

->

Stan równowagi gospodarczej nie ustali się na skutek

->

Cykle koniunkturalne pochodzą od gospodarki komunistycznej (XIX wiek).



Leseferyzm -

pogląd filozoficzno-ekonomiczny głoszący wolnośd jednostki, zwłaszcza w wymiarze społeczno-

ekonomicznym. Rola paostwa miała byd ograniczona do roli "nocnego stróża", który miał strzec fundamentalnych zasad
wolności gospodarowania i prywatnej własności. Przeciwieostwo interwencjonizmu. (pozostawienie gospodarki samej
sobie).

->

Doktryna Keynesa jest zaprzeczeniem leseferyzmu. Wg niego musi byd ingerencja wewnętrzna (paostwa). Keynes

postulował o interwencjonizm paostwowy.

->

Interwencjonizm paostwowy pojawił się w latach 30. XX wieku (zastosowanie teorii Keynesa)

->

III Rzesza jako pierwsza zastosowała interwencjonizm paostwowy.



Hjalmar Schacht –

autor planu budowy autostrad w dużej skali.



Michał Kalecki –

stworzył teorię mnożników inwestycyjnych przed Keynesem.



Interwencjonizm paostwowy -

(wynikał z teorii Keynesa.) Polityka aktywnego oddziaływania paostwa na przebieg

procesów gospodarczych. Przeciwieostwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy
główne jego cele: (ograniczenie bezrobocia do poziomu uznanego za niezbędny, a nawet korzystny dla gospodarki ,
pobudzenie popytu globalnego, którego niedostateczny poziom uznaje się za jedną z przyczyn wahao koniunkturalnych,
podniesienie tempa wzrostu gospodarczego). Do głównych narzędzi pozwalających realizowad politykę
interwencjonizmu należą: podejmowanie przez paostwo przedsięwzięd inwestycyjnych pozwalających zwiększyd
zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich
nacjonalizacja; protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego; polityka monetarna; polityka fiskalna.( Hitler, Hjalmar
Schacht (ekonomista niemiecki, komisarz walutowy Niemiec i prezes Banku Rzeszy.), Józef Stalin, Eugeniusz
Kwiatkowski).



Interwencjonizm BEZPOŚREDNI:

1. Skutecznośd ->

mnogośd inwestycji (budowa szos i autostrad, kilka tysięcy osób wziętych do pracy. Działo się tak 80

lat temu).

2.

Niemcy zaczęły jako pierwszy wychodzid z kryzysu po I WŚ. (punkt wyjścia: rozpoczęcie budowy publicznej, punkt

zwrotny: osiągnięcia gospodarcze -> włącznie sił zbrojnych (II WŚ) -> Hitler uważał, że Żydzi okradali obywateli
niemieckich).

3.

Byłoby idealnie, gdyby Niemcy odzyskali tereny utracone po I WŚ. Chcieli je odzyskad i dlatego rozpętała się II WŚ.

Chcieli je odzyskad, bo te tereny były bogate w surowce, po to też aby rozwijad przemysł, rolnictwo itp.

4.

I to właśnie nazywamy INTERWENCJONIZMEM BEZPOŚREDNIM:

->

paostwo bezpośrednio ingeruje, nadzoruje, opłaca i prowadzi działalności finansowe.

->

Tylko kraje TOTALITARNE (niedemokratyczne)

->

w krajach tych nie liczą się wyboru tylko jedna osoba decyduje.

->

Jeden wódz, jeden naród, jedna parta = to samo Rosja.

->

Kto nie chciał słuchad wodza został zsyłany do obozów.

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

-> Podsumowując:

Paostwo ustala, pilnuje i interweniuje.



Interwencjonizm POŚREDNI:

(II WŚ)

1. Kraj:

USA.

2. Pomysłodawca:

Frank D. Roosevelt

, który został wybrany w Listopadzie 1932. Wygrał dzięki swojemu programowi,

który miał na celu wyciągnąd paostwo z kryzysu.

3. Koncepcja:

NEW DEAL (nowy ład)

4. Idea:

kraj demokratyczny -> w kraju panuje powszechnośd wyboru ekonomicznego (gospodarka rynkowa). Nikogo

nie można do niczego zmusid, a jedynie zachęcid. Zachęcid do tego, aby obywatel wybrał to na czym paostwu zależy.

5. Podatki:

wysoka ściągalnośd spada, dlatego też wprowadzono politykę podatkową (ulgi i inne).

6. Stabilne prawo gospodarcze:

prawo dające możliwośd przewidywania. System prawny buduje paostwo.

7. Zachęta:

zysk przedsiębiorczy (efekty rzeczywiste) -> jak przedsiębiorca zyska to i paostwo zyska.

8. Plan inwestycyjny:

rząd w owych najbliższych latach chciał coś osiągnąd, dlatego pojawia się na rynku (np. paostwo

stawia popyt inwestycyjny na rynku-> zachęca przedsiębiorców prywatnych, aby dołączali się do tego programu
(pieniądz, i poza pieniężny zyski miały funkcję zachęty). Np. odbiorca -> ARMIA.
9. Potrzebne były i są umundurowania, uzbrojenia różnego rodzaju, amunicja, łącznośd, kartografia, żywnośd.

10. Oferta :

Kto płaci? -> przetargi (decyduje o tym skala tego wolumenu -> jest tego dużo, np. cena obuwia – 1 rodzaj,

1-2 rozmiary, koszty reklamy wynoszą 0, koszty badania rynku wynoszą 0. Cena jest stała, nie ważne co się dzieje na
rynku. Paostwo może zachęcid poprzez dostawy surowców po stałych cenach (jest mu to bardzo opłacalne).
Wywiązanie się = zysk w postaci wzięcia go w przyszłości.

11. Podsumowując :

Interwencjonizm pośredni -> prywatni przedsiębiorcy wykonują wszystko w gospodarce, a nie

paostwo. Nie ma fabryk paostwowych. Paostwo tylko zachęca. Odbywa się to w krajach demokratycznych, a co za tym
idzie jest tam wybór ekonomiczny.

(Po II WŚ)

1. Kraj:

USA

2. Idea:

Wysyład wyprodukowane rzeczy do zniszczonej Europy (samochody, maszyny). Za tym idą podatki, opłaty =

ZYSK dla kraju.

3. Koniec wojny:

wstrząs dla gospodarki.

4. Plan Georga Marshalla wg inne źródła -

Program amerykaoskich dostaw towarów i kredytów przeznaczonych dla

paostw europejskich zniszczonych przez wojnę. Działał między 1948- 1950 r.(2 lata) i opierał na łączną kwotę 8,7 mld $.
każdym z krajów, który zdecydował się przyjąd warunki programu, Stany Zjednoczone podpisywały dwustronne umowy.
Plan Marshalla zaproponowano wszystkim paostwom europejskim, łącznie z ZSSR i krajami Europy Środkowej.

Początkowo chęd przystąpienia do planu wyraziły Polska i Czechosłowacja ale ZSRR– faktycznie osobistą decyzją Józefa
Stalina– wymusił wycofanie już złożonej deklaracji udziału Czechosłowacji w konferencji paryskiej i niezłożenie już
przygotowanego akcesu Polski do inicjatywy amerykaoskiej. Propozycja amerykaoska, zmierzająca do zachowania
gospodarczej całości Europy w warunkach wolnego handlu i gospodarki rynkowej, była nie do zaakceptowania przez
ZSRR wobec sowieckich planów narzucenia pełnego podporządkowania gospodarczego i zmilitaryzowanej gospodarki
paostwowej krajom Europy Środkowo-Wschodniej. Dzięki temu planu Amerykanie pomogli sobie (stworzyli ofensywę
dla ZSRR na zachodzie Niemiec). Wymuszona przez ZSRR odmowa uczestnictwa Polski i Czechosłowacji w Planie
Marshalla była przypieczętowaniem podziału stref wpływów w Europie (rozszerzenie podziału ze sfery politycznej na
ustrojowo-gospodarczą) i na kilkadziesiąt lat odizolowała kraje Europy Środkowo-Wschodniej od reguł gospodarki
rynkowej.

5. Plan Marshalla wg wykładu:

„Plan odbudowany Europy” wygłoszony podczas wykłady na Uniwersytecie Harvarda.

Był to program amerykaoskich dostaw towarów i kredytów przeznaczonych dla wszystkich krajów europejskich
(04.04.1948-04.04.1950). Kwota: 8,7 mld ówczesnych $. Tak więc Plan Marshalla był korzystny dla USA, bo to u nich
odbywała się produkcja, to ich pracownicy zarabiali, itp. Pomagali oni Europie, ale przede wszystkim sobie. Przemawia
za tym fakt: oni chcą pomóc wszystkim (Polsce, ZSRR, Niemcom itp.), ale Stalin powiedział stanowcze NIE dla tego
rodzaju pomocy. Wtem czas Polska też zanegowała. Więc USA całą „pomoc”, która była przeznaczona dla ZSRR i dla
bloku komunistycznego wysłała do RFN. Po tej akcji widad jak bardzo chcieli sobie pomóc. Reakcja Rosji: bardzo

Opracował: Krzysztof Kożyczkowski

negatywna.

6. Kim był:

sekretarz stanu w rządzie Harrego Trumana

(Polska)

1. Idea:

na różnych płaszczyznach – polegała na polityce unifikacji z 3 odrębnych systemów: prawnych (np.

małżeostwa), gospodarczych (paostwo jako jeden organizm), transportowych (np. koleje).

2. Inne:

Po I WŚ trwała walka o granica Paostwa. 1929-1935 kryzys (w Polsce o 2 lata dłuższy niż na Świecie). W Polsce

był wydłużony, bo bardziej rozwinięte było u nas rolnictwo.

3. Realizacja:

W Polsce realizowany był INTERWENCJOZNIM POŚREDNI I BEZPOŚREDNI – nastawiony bardziej na

pośredni.

4. Główny realizator gospodarki:

Eugeniusz Kwiatkowski

-> inżynier, chemik, przyjaciel Mościckiego. (To nie

Kwiatkowski był inicjatorem budowy portu w Gdyni tylko Tadeusz Wenda). Kwiatkowski wówczas był ministrem handlu
i przemysłu.

5. I Polski Plan Gospodarczy:

1937-1940 (4 letni plan inwestycyjny) -> ministrem gospodarki i skarbu był Eugeniusz

Kwiatkowski. W 1936 uruchamia on fundusz obrony narodowej. Otworzył też COP (Centralny okręg przemysłowy), bo
przemysł rozmieszczony był na zachodzie. A tak przeniesiono go w bezpieczne miejsce tj. np. Stalowa Wola, Skarżysko,
Mielec, Rzeszów itp. (Idea: z dala od granic)

(Polska po II WŚ)

->

Eugeniusz Kwiatkowski wraca do Polski

->

Oddaje się on do dyspozycji władz

->

Delegatura rządu ds. wybrzeża

->

legitymizuje komunistów (przyznaje im racje)

->

Po odwołaniu ma zakaz wjazdu na Pomorze.