Semiotyka teatru – początki, szkoła praska

Zapoczątkowana pracami: Otakara Zicha Estetika dramatičeskĕho umĕni (1931) oraz Jana

Mukařovskiego, Studia (1934).

Początki semiotycznego podejścia do teatru (ujmujące przedstawienie teatralne jako

uporządkowany zbiór znaków, który ma być odczytany przez widza, a został zapisany przez

twórców przedstawienia teatralnego) ściśle powiązane są z rozwojem strukturalizmu w

dziedzinie badań literaturoznawczych. Korzystając z dorobku radzieckich badaczy takich, jak

Łotman, Bachtin czy Prop – dostrzeżono, że w literaturze, i w lingwistyce w ogóle, istnieją

pewne powtarzające się struktury, na których wznoszone są pojedyncze dokonania literackie.

Co można by metaforycznie ująć w ten sposób, że jest jakaś stała i w miarę niezmienna rama

(jak w rosyjskich bajkach – Prop), na których rozpinane są historie poszczególnych

bohaterów. Na przykład królewna i siedmiu bojarów.

Mukarovsky – dzieła sztuki, w tym i sztuki teatralnej nie można utożsamiać ani z obrazem,

jaki wytwarza sobie indywidualny odbiorca, ani z materialną podstawą tego dzieła. (Takie

prostackie wyjaśnienie: rzeźba Mitoraja na Rynku staje się rzeźbą nie dlatego, że sobie tak na

nią patrzymy, ani nie dlatego, że jest to tak a nie inaczej uformowana duża ilość cennego

złomu. To jest wynik oddziaływania złomu, poprzez naszą wrażliwość estetyczną,

prowadzące do uznania przez nas tego za dzieło sztuki. A to, czy się nam ono podoba czy nie

– to już jest zupełnie inna sprawa.)

Podstawowe założenie Mukarovskiego:

1. dzieło sztuki jest znakiem autonomicznym

2. dzieło sztuki jest znakiem komunikatywnym

Znak autonomiczny składa się z:

1. artefaktu

2. z przedmiotu estetycznego – funkcjonującego jako znaczenie

3. z relacji do rzeczywistości

W 1931 – analizuje fenomen gry Chaplina

Trzy grupy składników gry aktorskiej (jako struktury):

- głosowe

- czynniki ekspresywne

- ruchy ciała i jego zmiana w przestrzeni.

Postać aktorska –

Zich:

Specyfika znaków dzieła teatralnego polega na:

Nadrzędność aktora jako znaku:

Różnica między aktorem a postacią sceniczną:

Proces powstawania, tworzenia w teatrze:

Totalność gry aktorskiej:

Teatr nie powinien służyć naturalizmowi, bo to zabija znaczeniowość teatru, uniemożliwia

tworzenie znaczeń, staje się jedynie kopiowaniem, naśladowaniem

Bogatyriev i jego analiza scenografii jako specyficznego znaku teatralnego:

Aktor jako nadawca znaków i nadrzędnie tworzący znaczenia:

Veltrusky

Mukarovsky w 1941 r.