Miernik
magnetoelektryczny
odchylenie wskazówki jest powodowane polem magnetycznym działającym na cewkę;
wskazania są proporcjonalne do wartości skutecznej sygnału mierzonego
=
∆
∆
Miernik
ferrodynamiczny
dwie cewki (szeregowo/równolegle), w których płyną prądy oddziałują na siebie
wskazania są proporcjonalne do średniej za okres wartości momentu napędowego
=
cos
∆
∆
Miernik
elektrodynamiczny
Rozszerzanie
zakresu
pomiarowego
n
at
ęż
en
ie
bocznik
opornik z 2 zaciskami prądowymi i 2 napięciowymi o znanym oporze
=
∗
przekładnik
prądowy
transformator o 2 odizolowanych uzwojeniach
(pierwotnym i wtórnym) na rdzeniu ferromagnetycznym
≈
∗
n
ap
ię
ci
e
posobnik
dokładny rezystor połączony szeregowo z woltomierzem
dzielnik
napięcia
połączenie 2 oporników
przekładnia dzielnika:
=
≈
+
przekładnik
napięciowy
jednofazowy transformator pracujący w stanie jałowym
≈
∗
Pomiar cyfrowy
wartość wielkości mierzonej przyporządkowuje się umownym poziomom – ilość zależna od
rozdzielczości
Przetwornik
analogowo-cyfrowy
nominalny zakres pomiarowy
=
∗ 2
q – kwant
n – liczba bitów
przetwornika
maksymalna wartość napięcia
=
∗
2 − 1
2
rozdzielczość (uchyb)
= 2
∗ 100%
Rejestratory
zapis przebiegu
(analogowy/cyfrowy)
można rejestrować
przebiegi
wolnozmienne
kilkadziesiąt kanałów zwykle optoizolacja
na wejściach
Oscyloskopy
bieżąca obserwacja
przebiegu
można rejestrować
przebiegi
szybkozmienne
< 8 kanałów
czasami optoizolacja
na wejściach
Rejestratory
elektromechaniczne
do zapisywania przemieszczenia w postaci linii na kartce (częstotliwość ≈ 100 Hz)
Rejestratory
cyfrowe
do zapisywania (wolno-/szybkozmiennego) przemieszczenia w pamięci (do druku)
Rezystancja
charakteryzuje zależność między napięciem a natężeniem w obwodach prądu stałego
Impedancja
… w obwodach prądu zmiennego
Rezystory
liniowe
=
=
∗ tan
k – współczynnik proporcjonalności o
stałej wartości
nieliniowe
zmienne nachylenie
charakterystyki
= ( )
rezystancja statyczna
wartość w danym punkcie P
I
rezystancja dynamiczna
zmiana tej wartości w tym
punkcie
Pomiar rezystancji
metoda
techniczna
mała wartość
<
∗
układ poprawnie mierzonego napięcia
=
−
duża wartość
>
∗
układ poprawnie mierzonego prądu
=
− ∗
metoda
mostkowa
mostek
Wheatstone’a
porównanie z wywzorcowanymi opornikami
R
z
– znikomy opór
źródła napięcia
R
1
– mierzona
rezystancja
=
∗
niezrównoważony
mostek
Wheatstone’a
pomiar temperatury / siły / przesunięcia:
gdy wymagana jest duża dokładność
mostek Thomsona
do pomiarów małych rezystancji; eliminuje opór
przewodów
Pomiar impedancji
metoda
techniczna
mała wartość
<
∗
układ poprawnie mierzonego
napięcia
=
−
re
zy
st
an
cja:
=
m
et
o
d
ą
te
ch
n
ic
zn
ą
(z
p
rąd
u
st
ał
eg
o
)
re
ak
tan
cja:
=
−
duża wartość
>
∗
układ poprawnie mierzonego
prądu
=
− ∗
Pomiar pojemności
/ indukcyjności
metoda
mostkowa
mostek Maxwella
pomiary indukcyjności własnej obwodów liniowych (bez
rdzeni ferromagnetycznych)
=
∗
=
∗
mostek Wiena
pomiary pojemności i kąt strat kondensatorów
=
∗
= (
+
) ∗
mostki automatyczne
System pomiarowy
odbiór informacji z obiektu, przetworzenie, przedstawienie w odpowiedniej postaci
Blok akwizycji
sygnałów
pomiarowych
(DAQ)
zbiera sygnały pomiarowe i przetwarza je
na postać cyfrową (napięcie – cyfra / czas
– cyfra)
MUX kanał wejściowy –> do wyjścia
A/A
wstępna obróbka sygnału wejściowego
S&H
gdy szybkość zmian jest za duża
przetwornik analogowo-cyfrowy
Częstotliwość
próbkowania
ilość próbek na sekundę dla jednego kanału
Aliasing
nakładanie się widm; żeby uniknąć, częstotliwość próbkowania musi być 2 razy większa od
maksymalnej na danym kanale (tw. Shannona-Kotelnikowa)
Przetworniki
podłączenie
kart
pomiarowych
symetryczne
mały poziom sygnału wejściowego
długie, narażone na zakłócenia przewody
sygnały wejściowe mają oddzielne masy
niesymetryczne
analogicznie odwrotnie
rozdzielczość liczba stanów wyjściowych / wejściowych w bitach
zakres
minimalne / maksymalne napięcie
przedział
kwantowania
różnica między sąsiednimi poziomami progowymi
błąd
kwantowania
nie większy niż połowa przedziału
Pomiar wielkości
nieelektrycznych
zamiana wielkości nieelektrycznej na elektryczny sygnał pomiarowy
można wzmocnić sygnał / przesłać na odległość
Czujniki pomiarowe parametryczne wymagają napięcia z zewnątrz
generacyjne
nie wymagają zasilania
Dokładność
pomiaru
dokładność przetwornika / urządzeń przetwarzających, stopień zniekształcenia informacji
Przyrządy
dalmierz laserowy 1. plamka światła widzialnego
2. odbicie od przedmiotu, powrót do urządzenia
3. odległość mierzona za pomocą czasu
tensometr
1. działające obciążenie odkształca cienkie druty
2. odkształcenie = zmiana rezystancji
3. badanie rezystancji
termistor
opornik półprzewodnikowy,
którego rezystancja zależy od
temperatury
NTC
T ↗ R ↙
PTC
T ↗ R ↗
CTR
T ↗ powyżej pewnej granicy
R ↗ gwałtownie
termorezystor do pomiaru stykowego, gdzie R zależy silnie od T
termoogniwo
1. 2 spojone metale na 2 krańcach
2. 1 złącze w miejscu pomiaru, 2. w stałej T
3. siła elektromotoryczna powstaje przez różnicę T
pirometr
zależność promieniowania cieplnego od temperatury
prądnica
tachometryczna
generuje napięcie proporcjonalnie do prędkości obrotowej
przetwornik
elektromagnetyczny
generuje określoną ilość impulsów na obrót
enkoder
pomiar prędkości kątowej (tarcza przysłaniając światło tworzy sygnał)
czujniki
hallotronowe
jak przewodnik z prądem znajdzie się w polu magnetycznym, powstaje
napięcie
akcelerometr
mierzy przyspieszenie na podstawie drgań