pobieranie krwi

Rodzaje antykoagulantów

Typ antykoagulantu

Zawarto

ść

Zastosowanie

Heparyna

Sól sodowa, litowa,
amonowa

Badania hormonalne,
RKZ, stosowane w
niektórych testach
płytkowych (wykluczone
z bada

krzepni

cia)

Hirudyna

Antytrombina
ekstrahowana z pijawek

EDTA

Sól kwasu
etylenodiamintetraoctow
ego, głównie
dwupotasowa i
trójpotasowa

Morfologia krwi, OB
(rzadko), niektóre testy
funkcji płytek krwi

Cytrynian sodu

3,2 %
3,8 %

oznaczenia
koagulologiczne, OB.

Fluorek sodu

(lub jodooctan sodu)

Oznaczanie glukozy

CTDA

Cytrynian, Teofilina,
Adenozyna, Dipirydamol

Specjalistyczne badania
układu krzepni

cia

Przygotowanie pacjenta do badań

Pacjent powinien być na czczo!! – ostatni posiłek ok. godziny 18-20 dnia
poprzedniego.

Pacjent powinien być po odpoczynku nocnym. Wcześniej należy unikać wysiłków
fizycznych.

Pacjent powinien być przed zażyciem porannej porcji leków i przed innymi
zabiegami. W razie konieczności przyjęcia leków należy ten fakt odnotować na
skierowaniu (interferencja).

W przypadku badań rutynowych pobranie krwi powinno odbyć się w godzinach
od 7:00 – 9:00 w celu zapewnienia poprawności interpretacji wyników badań.

Pacjent przychodzący do laboratorium powinien przed pobraniem krwi odpocząć
ok. 15 min.

Należy poinformować pacjenta o procedurze pobrania krwi. Poinstruować
pacjenta, żeby w czasie pobrania nie ruszał ręką a po pobraniu trzymał wacik w
miejscu ukłucia 3-5 min.

Bardzo ważna jest współpraca pomiędzy pacjentem a osobą pobierającą
(ponadto zaufanie do osoby pobierającej zapewnia komfort psychiczny pacjenta).

Podczas pobrania pacjent powinien wygodnie siedzieć lub leżeć.

Zasady pobierania krwi żylnej

1. Należy dobrze zorganizować stanowisko do pobrań

(potrzebne materiały w zasięgu ręki).

2. Przed pobraniem probówki należy starannie opisać

(ew. kod przypisany pacjentowi oraz numer dzienny –
podwójne zabezpieczenie). Po pobraniu ponownie
zweryfikować zgodność opisu z danymi pacjenta.

3. Przygotować zestaw do pobierania, umyć ręce,

założyć rękawiczki (dodatkowa ochrona: gogle lub
przyłbica chirurgiczna).

4. Dokonać wyboru odpowiedniej żyły [

podczas

poszukiwania właściwej żyły zmysł dotyku jest
ważniejszy niż wzroku!!

Zasady pobierania krwi żylnej cd..

Po dokonaniu wyboru żyły rozluźnić stazę i zalecić pacjentowi rozluźnienie dłoni.

Zdezynfekować miejsce nakłucia (dobór odpowiedniego środka).

Ponownie sprawdzić pozycję pacjenta, zacisnąć opaskę uciskową ok. 7-10 cm nad

miejscem wkłucia, polecić pacjentowi zaciśnięcie dłoni.

Dokonać nakłucia pod kątem 15˚ płynnym ruchem w światło naczynia, ze szlifem

skierowanym ku górze. Aspirować krew do probówki zgodnie z zaleceniem
producenta oraz dokonać wymiany kolejnych probówek (system zamknięty),
mieszając kaŜdą po napełnieniu.

Po pobraniu polecić pacjentowi aby rozluźnił dłoń, zwolnić stazę, wyciągnąć igłę a

miejsce nakłucia przykryć gazikiem instruując pacjenta o uciśnięciu tego miejsca.

10.

Wyrzucić zuŜytą igłę do pojemnika na odpady medyczne.

11.

Po pobraniu pacjent powinien uciskać miejsce wkłucia ok. 3-5 min (hemostaza

pierwotna) mając wyprostowaną rękę lub uniesioną. JeŜeli pacjent przyjmuje leki
na rozrzedzenie krwi, czas ten powinno się wydłuŜyć do 10-15 min, obserwując
pacjenta jeszcze przez minimum 30 min.

•

Najlepsze miejsca wkłucia

• -

yła odpromieniowa,

• -

yła odłokciowa,

• -

yła po

rodkowa łokciowa

Przed pobraniem krwi naleŜy sprawdzić datę
waŜności igieł i probówek. Nie uŜywać ich gdy

mają nieaktualną datę waŜności !

Należy unikać wkłucia:

W żyły, po stronie gdzie została wykonana

mastektomia;

W kończynę, w której obecna jest sztuczna przetoka

tętniczo-żylna do hemodializy lub inna przetoka;

W kończynę, która jest posiniaczona, zaczerwieniona,

opuchnięta lub zakażona powyżej stazy oraz gdy
widoczny jest na niej krwiak;

W miejscu gdzie widoczny jest obrzęk, zbliznowacenie,

pieprzyk lub znamię;

Ponadto, nie powinno się pobierać krwi od pacjentów

którzy mają podany kontrast dożylnie – do 7 dni

KOLEJNOŚĆ PROBÓWEK PODCZAS POBIERANIA WG

Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI)

•

Aktualne opracowanie CLSI, instytutu wydającego zalecenia opisujące
standardy postępowania w laboratoriach klinicznych, dokument H3-A6
poświęcony pobieraniu krwi, przedstawia pożądaną kolejność:

•

- probówka na posiew krwi

•

- probówka z cytrynianem

•

- probówka przeznaczona do uzyskania surowicy (bez lub z separatorem)

•

- próbówka z heparyną (bez lub z separatorem)

•

- probówka z EDTA

•

- probówka z inhibitorem glikolizy (np. fluorek sodu)

•

- probówki z innymi dodatkami.

Podana kolejność obowiązuje przy pobieraniu krwi każdym ze stosowanych

zestawów – strzykawkami, probówko-strzykawkami oraz probówkami
próżniowymi.

Analiza czynników przedlaboratoryjnych mających

wpływ na wyniki badań

•

Pozycja ciała

•

Efekt stazy

•

Dieta, wiek, rasa pacjenta

•

Wybór środka dezynfekcyjnego

•

Źle oznakowane probówki

•

Kolejność napełniania probówek

•

Wybór antykoagulantu

•

Ilość krwi a objętość probówki

•

Postępowanie z próbką bezpośrednio po

pobraniu

•

Zabezpieczenie miejsca nakłucia

Pobieranie krwi włośniczkowej z

opuszki palca

Przygotowanie zestawu do nakłucia: waciki,

nakłuwacze, środek dezynfekcyjny, kapilary
heparynizowane, mikroprobówki, szkiełka
podstawowe, pojemniki na odpady i brudne waciki,

Przygotowanie miejsca nakłucia (np. ogrzanie palca –

należy doprowadzić do przekrwienia miejsca wkłucia),

Zdezynfekowanie wybranego palca (najlepiej 4 lub 3),
Nakłucie opuszki palca – na głębokość ok. 2,5-3mm,
Starcie pierwszej kropli suchym wacikiem,
Pobranie krwi do wybranych probówek, kapilar,
Zabezpieczenie miejsca nakłucia plastrem.

Uwagi praktyczne:

Krew powinna być w odpowiedniej ilości i bez

pęcherzyków powietrza – ograniczenie błędów
przedlaboratoryjnych (np. skrzep, hemoliza, zbyt
mała próbka).

Krew powinna swobodnie wypływać z miejsca

nakłucia – nie wyciskać krwi!! (płyn
śródtkankowy i czynniki krzepnięcia).

Kapilarę należy trzymać poziomo.
Przy większej ilości badań zaleca się pobranie

krwi żylnej.

Literatura:

1. „Podstawy diagnostyki laboratoryjnej” L.Pawlik-

Sobecka, S.Płaczkowska, Wrocław 2010

2. „Badania układu hemostazy w praktyce

laboratoryjnej” A.Raszeja-Specht, Grudziądz 2008

3. „Iniekcje, infuzje, pobieranie krwi” N.Hildebrand,

Urban&Partner, Wrocław 2001

4. „Diagnostyka laboratoryjna” A. Szutowicz, A.Raszeja-

Szpecht, Gdańsk 2009

5. „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii

klinicznej” A.Dembińska-Kieć J. W. Naskalski,
Urban&Partner, Wrocław 2010