Zaj�cia II techniki pobierania materia�u

T:Nauka pobierania krwi t�tniczej i w�oœniczkowej. Nauka pobierania krwi u noworodk�w,oraz ma�ych dzieci.

1.Do bad.lab. niezb�dnych do prawid�owej oceny stanu r�wnowagi kwas-zas. Nale��:

a)badanie gazometryczne krwi t�tniczej

b)oznaczanie st�. poda�y elektrolit�w

c)wyliczanie luki anionowej

oznaczanie hemoglobiny we krwi

e)oznaczanie st�enia glukozy,mleczan�w w surowicy

2.W tradycyjnym badaniu gazometrycznym:

-trzy oddzielne elektrody

-bezpoœredni pomiar pH,pCo2 i pO2(to chyba bo mia�am dwa razy pCo2)

3.St�enie wodorow�glan�w nie jest oznaczane, ale wyliczane automatycznie na podstawie pH i pCO2.

4.Saturacja hemoglobiny tlenem SO2

Stopie� wysycenia krwi tlenem mo�e by� zmierzona (oksymetr) lub wyliczona na podst. wyznaczonego przez urz�dzenia st�enia tlenu w hemoglobinie. Mo�e by� wyra�ona w %.

5.Materia� do bada�

a)Krew t�tnicza -jako jedyna oddaje prawid�owy obraz stanu utlenowania krwi i r�wnowagi kwas-zas. Aby oceni� potencjalne utlenowanie narz�d�w nale�y dokona� analizy krwi t�tniczej zanim dotrze ona do kom.

b)Krew w�oœniczkowa -Mo�e by� stosowana do bada� stanu r�wnowagi kwas-zas. Jeœli okolicznoœci nie pozwalaj� na pobranie krwi t�tniczej.

-Przed pobraniem dokonuje si� tzw. ARTERLALIZACJI jest to spowodowanie istotnego miejscowego przekrwienia przy u�yciu w�aœciwych œrodk�w fizycznych i chem. Celem jest wywo�anie 20-30 krotnego wzrostu przep�ywu w�aoœniczkowego przez tkanki.

-Miejsce pobrania ostro�nie podgrzane do ok.42C przy pomocy:

*�aŸni wodnej

*ciep�ego ok�adu

*�ar�wki

*maœci rozgrzewaj�cej (nie stosujemy u dzieci)

c)Krew �ylna-mo�e by� stosowana w przypadkach kiedy kontrolujemy tylko ste�. elektrolit�w. Pobieramy na antykoagulant lub na skrzep surowic�.

6.Antykoagulanty

W metodach gazometrycznych czynnikiem zap. Krzepni�ciu jest s�l sodowa, lub potasowa heparyny obecnie zast�powana heparynianem litu ze wzgl�du na minimalizacj� mo�liwoœci powstawania mikrozakrzep�w oraz eliminacj� ryzyka b��du w przypadku jednoczesnego oznaczania st�enia jon�w sodowych i potasowych ,czyli ryzyka zawy�enia wyniku wskutek wprowadzenia obcych jon�w

a)Pr�bki do bada� parametr�w RKZ pobierane w dwojaki spos�b:

-heparyzowane kapilary

-heparyzowane strzykawki

Optymalny wyb�r: Pob�r krwi do hepar. Strzykawek, bowiem przep�ukiwane strzykawki p�ynn� heparyn� stanowi zagro�enie rozcie�czenia badanej krwi, a w rezultacie nieprawid�owych wynik�w np. zani�enia pCo2,odczytu hemoglobiny,Ht, ste�. Jon�w.

7.Pobieranie krwi t�tniczej

Zaleta:to�samoœ�, pocz�wszy od aorty do t�tnic obwodowych.

a)Jednoczesny pob�r krwi z t�tnic:

-ramieniowej

-promieniowej

-udowej

U tego samego pacjenta w tych samych warunkach identyczne warunki pH,pCo2,pO2 Ka�da mo�e stanowi� miejsce pobrania.

b)Wyb�r zale�y zatem od doœwiadczenia pobieraj�cego,dost�pnoœci naczynia , bezpiecze�stwa i komfortu pacjenta.

c)Nie ma powodu by pobranie by�o obdarzone barier� strachu poniewa� obecnie dost�pny sprz�t jest przyjazny ,a do pomiar�w wystarcza niewielka obj�toœ� krwi.

d)Idealna t�tnica jako miejsce pobierania materia�u to taka:

-du�a (wystarczaj�co)

-powierzchowna

-oddalona tak jak to mo�liwe od �y� i nerw�w

-anatomicznie umiejscowiona by kr��enie oboczne,mog�o wyr�wna� skutki ewentualnych powik�a�

-�atwo dost�pna

e)W celu jednorazowego poboru krwi do analizy u�ywa si� jednorazowej ig�y. Przed nak�uciem t�tnicy np. promieniowej badaj�cy uk�ada d�o� pacjenta na wa�ku po�o�onym pod nadgarstkiem,w�wczas po wyczuciu palcami t�tnicy promieniowej,w miejscu gdzie zwykle si� dokonuje si� pomiaru t�tna i odka�eniu sk�ry tej okolicy spirytusem wykonuje si� nakucie pod k�tem 45 do 90 kieruj�c ostrze ig�y pod pr�d p�yn�cej krwi. Po nape�nieniu kapilar lub strzykawek ig�� nale�y usun�� i miejsce nak�ucia ucisn�� na ok.2 min.

8.Noworodki i ma�e dzieci

Zabiegi do jakich nale�y pobieranie krwi �ylnej,t�tniczej czy w�oœniczkowej konieczne w opiece nad chorym noworodkiem. Niezb�dny jest r�wnie� pob�r krwi u zdrowych noworodk�w celem:

-oznaczenia grupy krwi

-wykonania test�w przesiewowych

Aby uzyska� wiarygodne wyniki musimy nie tylko w odpowiedni spos�b wykona� nak�ucie, ale r�wnie� zapewni� komfort ma�emu pacjentowi.

9.Pob�r krwi u noworodk�w:

-nak�ucie �y�y obwodowej

-pobranie krwi w�oœniczkowej

-nak�ucie t�tnicy

a)Obwodowe

-Do badania lab. wymagaj�ce du�ej obj�toœci krwi... ???

-Posiew bakteriologiczny

-Posiew mykologiczny

badania w kt�rych do uzyskania wyniku potrzebna krew �ylna:

• hemostaza

• St�enie kwasu mlekowego

• St�enie jon�w,lek�w we krwi

• Leukocytoza krwi obwodowej

-Przeciwwskazania:

• Uszkodzenie sk�ry

• Odczyn zapalny w miejscu planowanego nak�ucia �y�y

• Zaburzenia Krzepni�cia (wzgl�dne)

• Skaza krwotoczna (wzgl�dne)

• Du�e �y�y:

udowa

szyjna zewn�trzna

Ze wzgl�du na ryzyko wyst�pienia nast�pstw niepo��danych, a opr�cz tego naczynia te s� zarezerwowane do KANIULACJI(???) �y� centralnych u noworodk�w

b)sprz�t

-r�kawiczki jednorazowe

-ig�y do nak�ucia �y�y

-ig�y jednorazowe odpowiedni rozmiar w zale�noœci od masy cia�a dziecka i i œrednicy wybranej �y�y(zazwyczaj 22G i 24G) Wyb�r bardzo cienkiej ig�y utrudnia pobranie krwi i mo�e by� powodem wyst�pienia hemolizy. Nie zaleca si� stosowania igie� x<25G

-Specjalne ig�y do pobierania krwi -heparyzowane lub nie. Nale�y zwr�ci� uwag� na rodzaj i iloœ� heparyny stosowanej w ig�ach i pojemnikach do poboru krwi, bowiem obecnoœ� heparyny mo�e fa�szowa� wyniki oznaczenia.

• Ig�y heparyzowane

• lancety

• ro�ne no�yki

-ja�owa strzykawka do pobrania krwi

-srodki do dezynfekcji sk�ry 70% spirytus etylowy?To ja�owe gaziki do dezynfekcji sk�ry oraz do zabespieczania miejsca nak�ucia po zako�czeniu zabiegu

-mankiet

-opaska uciskowa

c)Zalecana jest nast�puj�ca kolejnoœ� nak�uwania:

• �y�a grzbietowa r�ki

• �y�a grzbietowa stopy

• �y�a nadgarstka

• �y�y do�u �okciowego

• �y�y powierzchowne sk�ry g�owy

• �y�y okolicy kostki przyœrodkowej

d)wykonanie zabiegu:

Przygotuj si� do zabiegu: Zabezpiecz w�osy(zwi��,os�o� czepkiem itp),zdejmij bi�uteri� z r�k(zegarek,pierœcionek itp.),umyj dok�adnie r�ce i za�u� jednorazowe r�kawiczki

Umyj sk�r� dziecka w miejscu nak�ucia (dok�adnie) Trzykrotnie przemywaj�c 70% spirytusem,ruchem spiralnym od miejsca planowanego nak�ucia na zewn�trz.

Na ko�czynie w odcinku bli�szym od miejsca planowanego nak�ucia za�� mankiet lub opask� uciskow�. Mankiet do mierzenia ciœnienia nape�nij do ciœ.wy�szego ni� rozkurczowe ale ni�szego ni� skurczowe ciœ. T�tnicze

W przypadku nak�uci �y� sk�ry g�owy jedn� r�k� naci�gnij sk�r� dziecka i uciœnij �y�� poni�ej planowanego miejsca wk�ucia (czasem korzystna jest oklepywanie �y�y)

Wybierz prosty odcinek �y�y,nak�uj �y�� w odleg�oœci 1cm od planowanego miejsca nak�ucia �y�y ,wprowadzaj ig�� w stron� naczynia i ostro�nie nak�uj.

• W wypadku �y� ko�czyn ig�a pod k�tem 25�-45� a sk�ry g�owy 15-20�

• œci�cie ig�y zwr�cone ku g�rze

Pobranie krwi do badania -jednorazowa strzykawka, kt�ra ��czy si� z ig��. Delikatnie poci�gaj�c za t�ok pobiera� wymagan� obj�toœ� krwi,lub poni�ej ig�y przystawi� w�aœciwy pojemnik

Zwolni� mankiet lub opask�

Usun�� ig�� z �y�y i ucisn�� miejsce nak�ucia ja�owym,s�uchym gazikiem w celu uzyskania hemostazy.

g)Powik�ania

-Krwawienia w miejscu nak�ucia

-Krwiak w wyniku przek�ucia

-Zaka�enie miejsca nak�ucia

-Uszkodzenie s�siaduj�cych naczy�

---