POBIERANIE KRWI ŻYLNEJ DO BADANIA
Krew do badania może pochodzić z naczyń
żylnych, najczęściej oznacza się: morfologie krwi obwodowej, stężenie elektrolitów, białka, produktów przemiany materii (mocznik, kreatynina), aktywność enzymów układu krzepnięcia, stężenie hormonów
tętniczych (sposób pobierania wykonywany jedynie przez lekarzy), pobierana do analizy i oceny pH, RKZ, prężności tlenu
włosowatych; oznacza badanie gazometryczne RKZ.
Różnice między żyłą a tętnicą:
TĘTNICA
GRUBE, ELASTYCZNE ŚCIANY
KREW PŁYNIE POD DUŻYM CIŚNIENIEM
TRANSPORT KRWI Z SERCA DO TKANEK
KREW UTLENOWANA
ŚCIANY ZBUDOWANE Z 3 WARSTW
ŻYŁA
CIENKIE, ELASTYCZNE ŚCIANY
KREW PŁYNIE POD MAŁYM CIŚNIENIEM
TRANSPORT KRWI DO SERCA
POSIADAJĄ ZASTAWKI, KTÓRE ZAPOBIEGAJĄ COFANIU SIĘ KRWI
KREW ODTLENOWANA
Miejsca nakłucia w celu pobrania krwi żylnej do badania:
żyły zgięcia łokciowego
ż. odpromieniowa
ż. odpromieniowa pośrodkowa
ż. pośrodkowa łokcia
ż. odłokciowa
ż. pośrodkowa przedramienia
ż. promieniowa
żyły przedramienia
ż. odpromieniowa
ż. odłokciowa
ż. grzbietowa śródręcza
KREW- jest tkanką płynną składającą się z osocza i tworzących w nim zawiesinę elementów morfotycznych.
Elementy morfotyczne krwi:
| kobieta | mężczyzna | |
|---|---|---|
| Krwinki czerwone (RBC) | 4,2 – 5,4 mln/mm³ | 4,5 – 5,9 mln/mm³ |
| Hemoglobina (Hb/HGB) | 12-16 g/100ml | 14-18 g/100ml |
| Hematokryt (HCT) | 0,4-0,5 l | 0,4 – 0,54 l |
| Krwinki białe (WBC) | 4 500 do 10 000/ mm³ | 4 500 do 10 000/ mm³ |
| Płytki krwi (PLT) | 140 000 – 450 000/ mm³ | 140 000 – 450 000/ mm³ |
pH krwi w prawidłowych warunkach waha się miedzy 7,35 a 7,45. Przy wartościach poniżej mówi się o kwasicy, natomiast przy wyższych o zasadowicy.
Hematokryt – stosunek objętości erytrocytów do objętości całej krwi lub stosunek wszystkich elementów morfotycznych krwi do całej objętości. Wyrażany jest zwykle w procentach lub w postaci ułamka.
Poziom obniżony może świadczyć o przewodnieniu albo niedokrwistości (anemia).
Poziom podwyższony może świadczyć o nadkrwistości, odwodnieniu.
BARWY PROBÓWEK DO BADAŃ
| POJEMNIK | BADANIE | DODATKI |
|---|---|---|
| Bezbarwny/brązowy | Chemia kliniczna, serologia, próba krzyżowa | Kuleczki plastikowe |
| niebieski | Próbki osocza | Preparyna NH₄ |
| zielony | krzepnięcie | Cytrynian sodu 3,8% |
| liliowy | OB | Cytrynian sodu 3,8 % |
| pomarańczowy | Gazometria, typowanie HLA, stężenie zjonizowanego Ca | Heparyna Na |
| czerwony | hematologia | EDTA |
| żółty | Mleczan i glukoza | Fluorek sodu |
| bezbarwny | Wit. B₁, B₆, B₁₂, wit. E, kwas foliowy | Ochrona przed światłem |
ZASADY:
założenie opaski uciskowej (stazy) powinno trwać jak najkrócej i niw może przekraczać 1 minuty-zafałszowanie wyników (zagęszczenie krwi, podwyższony poziom albumin, Hb, wapnia i potasu)
zbyt długie „pracowanie dłonią” – zafałszowanie wyników
do większości badań krew można pobierać po upływie 30 minut po zakończeniu wlewu dożylnego
odkazić wykonując ruchy z doły do góry, zgodnie z kierunkiem przepływu krwi
próbki z antykoagulantem (kolor pomarańczowy, czerwony, zielony, żółty, fioletowy) należy po pobraniu delikatnie wymieszać poprzez kilkukrotne obrócenie probówki do góry nogami. Próbek bez koagulantów (kolor biały i brązowy) nie należy mieszać.
próbki należy zidentyfikować poprzez napisanie na naklejce imienia i nazwiska pacjenta
po pobraniu należy jak najszybciej przekazać krew do laboratorium
krew pobierana jest na badania do ściśle określonych probówek
TRUDNOŚCI W POBIERANIU KRWI:
| Przyczyny: | Postępowanie: |
|---|---|
| igła dotyka ściany naczynia żylnego | igłę skręcić o 180°, aby wyłączyć mechanizm wentylowy powstały na skutek dotknięcia końcem igły do ścianki naczynia |
| szybkie zaaspirowanie, zapadnięcie żyły | odczekać aż się ponownie wypełni przez skurcze mięśni przedramienia |
| skurcz żyły | zmniejszyć zastój krwi, odczekać, zwiększyć zastój krwi, odwrócić uwagę chorego |
| niewłaściwe położenie igły w świetle żyły | poprawnie wprowadzić igłę do światła naczynia |
| powstanie krwiaka na skutek przekłucia żyły | usunąć igłę, krwiak ucisnąć, unieść kończynę do góry, postępowanie rozpocząć od nowa |
| niedostateczny zastój żylny | spowodować lepszy zastój żylny |
| za mocny zastój żylny – nie ma przepływu krwi tętniczej w ramieniu | zmniejszyć zastój |
Przygotowanie pacjenta:
zapewnienie wygodnej, bezpiecznej pozycji w czasie badania
przed pobranie krwi należy być na czczo przez 8-12h
w czasie pobierania krwi należy zgłaszać niepokojące objawy
krew u pacjenta pobiera się w pozycji siedzącej, a u osób wrażliwych w pozycji leżącej
po badaniu należy utrzymać opatrunek uciskowy do czasu ustania krwawienia
Przygotowanie sprzętu:
preparat do dezynfekcji skóry np. skinsept
pojemnik na skażone igły
jałowe igły do iniekcji (nr 8,9,10), strzykawki
opaska uciskowa (staza)
materiał opatrunkowy (gaziki)
rękawiczki, przylepiec, nożyczki
miska nerkowata
Sposób wykonania:
Przygotowanie zestawu, sprawdzenie tożsamości.
Higieniczne umycie rąk.
Poprosić pacjenta aby wygodnie usiadł i ułożył wyprostowaną rękę na podpórce fotela lub na przygotowanej poduszce.
Jeżeli zachodzi potrzeba, dla rozszerzenia naczyń ogrzać kończyny w ciepłej wodzie.
Założyć rękawiczki.
Wybrać dobrze widoczną żyłę.
Założyć opaskę uciskową na kończynę 7-10 cm powyżej planowanego miejsca nakłucia.
Poprosić pacjenta, aby zacisnął pięść ewentualnie wykonał kilka ruchów pięścią – zaciskanie i rozluźnianie.
Uchwycić rękę pacjenta tak, żeby kciuk spoczywał na skórze ok 5 cm. poniżej miejsca wkłucia i napiąć skórę przedramienia w kierunku dłoni.
Dokonać oceny miejsca wkłucia, poinformować pacjenta o niewykonywaniu ruchów rękąw czasie wykonywania pobierania krwi.
Zdezynfekować miejsce wkłucia – odczekać do całkowitego wyschnięcia odkażonej skóry od 15-60s.
wprowadzić igłę do światła naczynia pod kątek 30-45 stopni ścięciem skierowanym ku górze.
Zaaspirować krew do strzykawki.
Poprosić pacjenta aby rozluźnił pięść.
Zwolnić opaskę uciskową.
Ucisnąć miejsce wkłucia wacikiem nasączonym środkiem dezynfekcyjnym i usunąć igłę z żyły.
Poprosić, aby pacjent przytrzymał wacik i uniósł rękę ku górze. (ew. zabezpieczyć opatrunek przylepcem)
Oznakowanie probówek, uporządkowanie zestawu.
Umycie rąk.
Udokumentowanie zabiegu.