1

Syberia 2008

Dolina Tunkińska i Wyspa Olchon

W dniach 14.08.2008 – 4.09.2008 uczestniczyłem w wyprawie naukowej „Tajga

2008”, zorganizowanej przez Sekcję Botaniki Leśnej Koła Naukowego Leśników SGGW.

Celem tej ekspedycji było rozpoznanie dynamiki naturalnych drzewostanów świerkowych

oraz określenie możliwości akumulacji węgla w tajdze syberyjskiej. Wszyscy, a więc

dziewięcioro uczestników wyprawy, byli zaangażowani w prace obozowe – pomiary

wybranych cech drzewostanu na transektach w tajdze. Wykorzystywałem każdą okazję, by

obserwować ptaki, dzięki czemu rozpoznałem 96 gatunków, w tym około 30 dla mnie

zupełnie nowych.

Na Południową Syberię dotarliśmy drogą powietrzną z Kaliningradu do Irkucka, z

przesiadką w Moskwie. Bilety na samolot z Warszawy były droższe o około 500 PLN, a

autobus z Olsztyna do Kaliningradu kosztował zaledwie 17 PLN. Autobus się co prawda

zepsuł, ale zdążyliśmy na odlot (nie polecam firmy Pok-turist – chyba że zakupią nowe

autobusy). Po pokonaniu 7 000 km znaleźliśmy się w Irkucku, położonym w pobliżu Jeziora

Bajkał. Tam zrobiliśmy spore zakupy i ruszyliśmy do Doliny Tunkińskiej, położonej nad

rzeką Irkut, około 100 km na południowy – zachód od Irkucka, na zachód od Jeziora Bajkał.

2

Dolina Tunkińska jest położona między równoleżnikowo ciągnącymi się masywami

górskimi: Chamar – Daban od południa i Sajanami Wschodnimi od północy na terenie

Republiki Buriacji. Dolina oraz otaczające ją pasma górskie wchodzą w skład Tunkińskiego

Parku Narodowego. To jeden z największych parków narodowych Rosji. W najwyższych

partiach gór, na granicy z Mongolią, występują tu rzadkie koziorożce syberyjskie i jeszcze

rzadsze, polujące na nie pantery śnieżne (informacja od pracownika parku). Tak wysoko się

jednak nie zapuszczaliśmy, więc nie było szansy na zobaczenie tych „egzotów”. Poniżej

zamieszczam mapę Doliny Tunkińskiej wraz z naniesionymi miejscami naszego pobytu.

Kilka dni spędziliśmy w Arszanie (Аршан - miejsce nr 1 na mapie Doliny

Tunkińskiej). To mała, uzdrowiskowa miejscowość położona w północnej części doliny, u

podnóża Sajanów Wschodnich i Piku Lubvi (2100 m.n.p.m.). W weekendy i przyjeżdżają tu

tłumy ludzi, m.in. mieszkańcy Irkucka w celach wypoczynkowych. Z miejscowości wyrusza

szlak turystyczny na dwanaście malowniczych wodospadów na potoku Kyngarga

(Кынгарга). Na początku tego szlaku znajdują się stragany z buriackimi produktami –

ubrania narodowe i obuwie z owczej wełny, zielne herbaty i wiele innych lokalnych

specjałów. W samym Arszanie zauważyłem gołębie górskie (Columba rupestris),

przypominające południowoeuropejskie gołębie skalne. Różnią się one od nich m.in.

wyraźnym białym paskiem przedkońcowy na bocznych sterówkach, szczególnie dobrze

widocznym podczas lądowania i startowania. Mało płochliwe gołębie zachowywały się

1

2

3

4

5

Mapa Doliny Tunkińskiej

3

podobnie jak nasze miejskie, więc radość z obserwacji nie była przednia. Ale to był dopiero

pierwszy nowy dla mnie gatunek podczas wyprawy.

Kolejną nowością były pleszki chińskie (Phoenicurus aureorus). W Arszanie

widziałem jedynie samice tych ptaków lub młode, z szerokim paskiem w obrębie lotek,

rozszerzającym się ku drugorzędówkom. U siedzących ptaków wyglądało to jak biała,

trójkątna plama na skrzydle. Częstym widokiem w buriackich miejscowościach były pliszki

siwe i pliszki górskie siadające na płotach i dachach niskich, drewnianych budynków.

Regularnie spotykanym ptakiem na płotach i drutach telegraficznych był świergotek tajgowy

(Anthus hodgsoni). Zapewne trafiłem na szczyt wędrówki, gdyż spotykałem te ptaki niemal

codziennie, zarówno w miejscowościach, jak i w tajdze a nawet na stepach. Przypomina

ś

wiergotki drzewne, lecz posiada czarną plamkę na pokrywach usznych a jego grzbiet jest

mniej kontrastowo ubarwiony, oliwkowy (nazwa angielska: olive – backed pipit).

Przez większość czasu pobyty w okolicach Arszanu przebywaliśmy w tajdze,

porastającej zbocza Sajanów Wschodnich. Tajgę tworzyły sosny zwyczajne, limby,

modrzewie syberyjskie, jodły, świerki, świerki, osiki i brzozy. Poza paroma wyjątkami ptaki

zachowywały się cicho i skrycie, więc czasami kilometry przemierzonej tajgi były zupełnie

bezowocne w obserwacje ptaków. Najgłośniej zachowywały się stada mieszane sikor.

Gołąb górski

(Columba rupestris)

Świergotki tajgowe

(Anthus hodgsoni)

4

Najliczniejszym gatunkiem skory w tajdze była czarnogłówka, rzadziej obserwowałem

bogatki i sosnówki. Miejscami liczne były raniuszki oraz kowaliki podgatunku „asiatica”

mniejsze od europejskich podgatunków i jasno ubarwione. Na uzdrowiskowej ścieżce

turystycznej w okolicach Arszanu kowaliki były bardzo ufne, prawie wskakując na wysuniętą

w ich stronę dłoń. Zapewne były tam wcześniej dokarmiane w ten sposób przez turystów.

Naszym wędrówkom przez tajgę towarzyszyły wysokie śpiewy jarząbków i odgłosy

orzechówek – nazywanych w Rosji „kiedrowkami” od rosyjskiej nazwy sosny limby. Sójkę

widziałem znacznie rzadziej od orzechówki. Wiele razy obserwowałem wysoko w koronach

ś

wistunki z rodzaju Phylloscopus, jednak większości z nich nie udało mi się rozpoznać.

Podobnie jak wędrujące jesienią przez Polskę pierwiosnki, tu śpiewały świstunki żółtawe

(Phylloscopus inornatus) i złotawe (Phylloscopus proregulus). Najczęściej trzymały się one

mieszanych stad sikor. W okolicach Arszanu miałem okazję obserwować dwukrotnie

trzmielojada czubatego (Pernis ptilohyncus) i nierozpoznanego myszołowa. Były też rodziny

kobuzów oraz krążące nad lasem kanie czarne. Te ostatnie są widocznie pospolite w

południowej Syberii, gdyż obserwowałem je wielokrotnie podczas niemal każdego dnia

wyprawy. Pewnego razu obserwowałem nawet grupę 7 ptaków.

Kowalik „azjatycki”

(Sitta europaea asiatica)

)

Świstunka złotawa

(Phylloscopus proregulus)

)

5

27 sierpnia 2008 przebywałem w okolicach wsi Nikolsk (Никольск -miejsce nr 2). W

samej wsi widziałem wreszcie samca pleszki chińskiej (Phoenicurus auroreus), różniącego

się od naszej pleszki białym paskiem skrzydłowym na lotkach oraz intensywnie rdzawym

zabarwieniem piersi i jasnoszarym „kapturem” na głowie. Warto jeszcze wspomnieć o

obserwacji kolejnego świergotka. Miałem mały dylemat, ponieważ występują dwa podobne

gatunki świergotków terenów otwartych – świergotek szponiasty i świergotek stepowy. Ze

względu na rozmiar dzioba i całego ptaka oraz obecność wyraźnej, ciemnej plamy na szyi,

oznaczyłem go jako świergotka szponiastego (Anthus richardi). W pobliżu wsi

obserwowałem także białorzytki, białorzytki pstre (Oenanthe pleschanka), 2 słowiki rubinowe

(Luscinia calliope), kilka dzierzb brązowych (Lanius cristatus) i stadko trznadli białogłowych

(Emberiza leucocephalos) . Wioskę Nikolsk otaczają rozległe pastwiska i tereny otwarte, na

południu natomiast przepływa rzeka Irkut. Miałem okazję obserwować tu wiele gatunków

ptaków drapieżnych. Najpospolitsze były oczywiście kanie czarne, które można było

zobaczyć na płotach, słupach telegraficznych, oraz krążące nad pastwiskami lub lecące

wzdłuż rzeki. Parokrotnie obserwowałem także pustułki zawisające nad pastwiskami,

polujące błotniaki zbożowe i jastrzębie. Najciekawszym ptakiem drapieżnym tego dnia był

6

młody orlik grubodzioby (Aquila clanga) nękany przez dwie kanie czarne w połowie drogi

między wsiami Nikolsk i Tunka. Idąc kilka kilometrów wzdłuż rzeki Irkut obserwowałem

dobrze mi znane z Polski kwokacze, łęczaki, piskliwce, biegusy malutkie oraz nurogęsi i

cyraneczki. Nieoznaczony bekas wyleciał mi spod nóg, za to kolejny przy odlocie wydał

znamienny odgłos „kszyk!”.

Tego dnia największym przeżyciem było dla mnie trzęsienie ziemi o sile ponad 6

stopni w skali Richtera. Dostałem dużą dawkę adrenaliny, gdy przez kilkanaście sekund

ziemia trzęsła mi się pod nogami. Epicentrum znajdowało się około 90 km na wschód na dnie

Jeziora Bajkał, którego okolice są znane z dużej aktywności sejsmicznej. O trzęsieniu ziemi

głośno było w rosyjskiej telewizji i gazetach, ponieważ zjawisko o tak dużej sile jest tu

rzadkością.

Nasze pomiary drzewostanowe prowadziliśmy w zachodniej części Doliny

Tunkińskiej. W miejscowości Kyren (Кырен - miejsce nr 3) znajduje się siedziba

Tunkińskiego Parku Narodowego, z którym zawiązaliśmy współpracę. Pracownik parku

zawiózł nas w naprawdę dzikie ostępy doliny. Z dala od cywilizacji mieszkaliśmy w

namiotach (miejsce nr 4), a następnie w zimowli (tak się nazywa tutejsza chatka myśliwska,

miejsce nr 5), gotowaliśmy śniadania i obiady nad ogniskiem na wodzie prosto z potoku.

Początkowo pogoda nam utrudniała pobyt w tajdze, lecz z każdym dniem było coraz lepiej,

ostatecznie ciężko było się pogodzić z opuszczeniem dziewiczej tajgi.

Z ptakami znowu było tu ciężko, ale oczywiście dawały o sobie znać sikory, raniuszki

i kowaliki (asiatica). Skład gatunkowy podobny do tego z tajgi w okolicach Arszanu. Na

uwagę zasługują obserwacje trzej gatunków słowików: rubinowy (Luscinia calliope), modry

(Luscinia cyane) i modraczek (Tarsiger cyanurus). Wszystkie było bardzo skryte, modraczek

wydawał się z nich wszystkich najpospolitszy. Przypominał sylwetką i zachowaniem naszego

rudzika. Obserwowałem tu także świstunki żółtawe oraz jedną nierozpoznaną świstunkę -

brunatną (Phylloscopus fuscatus) lub grubodziobą (Phylloscopus schwarzi). Ptak

Kania czarna

(Milvus migrans)

7

przeskakiwał w niskich zakrzywieniach, niestety nie udało mi się zapamiętaj głosu, jaki

wydawał (podobno to pomocna cecha przy identyfikacji świstunek tych dwóch podobnych

gatunków). Jedynym rozpoznanym gatunkiem drozda w tajdze okazał się śpiewak. Miałem

dwie bardzo krótkie obserwacje drozdów, jednak ptaki były ruchliwe i płochliwe, więc

rozpoznanie ich nie było możliwe.

W pobliżu obu miejsc naszego obozowania znajdowaliśmy ślady bytowania

niedźwiedzi brunatnych. Pewnego dnia nawet znaleźliśmy jego odchody w odległości około

100 metrów od namiotów. Innym razem znajdowaliśmy legowiska i kolejne odchody kilka

kilometrów od obozu. Generalnie ssaków widzieliśmy niewiele. Najpospolitsze były

burunduki, zwane wiewiórkami naziemnymi. Odzywały się wysokim „cykaniem”, przez co

początkowo zastanawiałem się czy to nie drozd śpiewak. Bardzo ciekawa była obserwacja

gacka brunatnego w godzinach południowych polującego nisko nad potokiem.

Gacek brunatny

(Plecotus auritus)

Burunduk

(Eutamias sibiricus)

)

Bydło domowe

(Bos taurus)

8

Wyspa Olchon

Ostatnie 4 dni wyprawy spędziliśmy nad Jeziorem Bajkał na wyspie Olchon. Wyspa ta

ma długość około 70 km, szerokość 15 km i jest położona mnie więcej w środku długości

Jeziora Bajkał (mierzącego prawie 700 km). Większą jej część stanowią tereny otwarte,

stanowiące antropogeniczny step i pagórki z mieszanką skalisto – trawiastą. Wschodnia część

wyspy porastają lasy iglaste, głównie modrzewiowe i sosnowe.

Na wyspę Olchon dotarliśmy wodolotem z Irkucka. Po drodze widziałem lecące 4

bociany czarne oraz 7 krążących w kominie myszołowów „wschodnich” (Buteo buteo

vulpinus). Stacjonowaliśmy w miejscowości Chużir (Хужир - miejsce nr 6). Jest to obecnie

właściwie jedyna ostoja cywilizacji na wyspie, liczy około 1 5000 mieszkańców, głównie

Rosjan. W pobliżu miejscowości, trochę na zachód, przy wybrzeżu „Małego Morza”, ciągnie

się wąski pas zalanych terenów trawiastych. Jak się okazało, było to świetne miejsce na

siewki. Najliczniejszymi okazały się brodźce : śniady, kwokacz, łęczak, piskliwiec, pławny

(w kolejności malejącej liczebności). Obserwowałem tu także biegusy malutkie, małe i

rdzawoszyje (Calidris ruficollis) oraz płatkonogi szydłodziobe. Najciekawsze były jednak 2

gatunki ptaków, których się zupełnie nie spodziewałem – siewka złotawa (Pluvialis fulva) i

kulik krótkodzioby (Numenius minutus). Siewka złotawa przepierzała się do szaty

7

6

8

9

Mapa Wyspy Olchon

„Małe Morze”

9

spoczynkowej, pozostało jej jednak duża czarna plama na podogoniu. Znacznie łatwiej było

rozpoznać kulika krótkodziobego, który jest już dla mnie nie do pomylenia. Znacznie

mniejszy od europejskich kuzynów, wielkością okazał się porównywalny do licznych w jego

otoczeniu brodźców śniadych. Oba gatunki były płochliwe i nie dały się niestety obserwować

z bliższej odległości.

Poza ptakami siewkowymi widziałem także kaczki – głównie cyraneczki, ale na płytkich

rozlewiskach pływały także świstuny, płaskonosy i rożeńce. Nad innym rozlewiskiem

widziałem natomiast jedną cyraneczkę bajkalską (Anas formosa). Częstym widokiem w

pobliżu małych zatok i płytkich rozlewisk były pary kazarek (Tadorna ferruginea). Na

otwartej wodzie widziałem natomiast gągoły, nurogęsi i szlachary. Na plażach w okolicy

Chużiru żerowały duże stada kawek srokatych (Corvus dauuricus) i czarnowronów (Corvus

corone). Nie brakowało tam również mew mongolskich (Larus smithsonianus mongolicus).

W samej miejscowości obserwowałem przelotne świstunki żółtawe, świergotki tajgowe oraz

trzadelki (Emberiza pusilla). Jeden świerszczak nawet rozbił się o szybę domku, w którym

mieszkaliśmy. Przy ulicy Lenina w Chużirze znajduje się mała kałuża, służąca jako wodopój

dla krów, o średnicy około 25 m. Obserwowałem tam 4 gatunki biegusów: mały, malutki,

krzywodzioby i rdzawy, pliszkę cytrynową i kilka innych mniej ciekawych ptaków.

Biegusy rdzawoszyje juv

(Calidris ruficollis)

Kazarki

(Tadorna ferruginea)

10

Będąc na wyspie odbyliśmy dwie wycieczki minibusem (Uazem). Pierwsza z nich

poprowadziła na północny kraniec Olchon, na przylądek „Choboj”(miejsce nr 7), czyli kieł.

Po drodze widzieliśmy wiele susłów północnych nie bojących się samochodu. Obserwowałem

tam na wodzie szlachary, a w luźnych zadrzewieniach modrzewiowych jery, trzadelki

(Emberiza pusilla) oraz ku mojej uciesze samca trznadla złotobrewego (Emberiza

chrysophrys). Było tam także dużo drobnicy typu sikory i świstunki. Ptaki wróblowi

wyglądały na zdezorientowane, próbowały się przedostać na ląd z tego miejsca wyspy. Kilka

dzięciołów dużych leciało nad otwartą wodę, a następnie po przeleceniu kilometra wracały z

powrotem na wyspę. Zamieszanie wśród migrantów zapewne wykorzystywały kobuzy i

krogulce, których było tam zaskakująco dużo. Widziałem także kilka dużych sokołów, ale

wszystkie były daleko i pod słońce.

Trznadelek

(Emberiza pusilla)

Trznadel złotobrewy

(Emberiza chrysophrys)

11

Druga wycieczka pokierowała nas na południową część wyspy. Na skalistych

łagodnych pagórkach obserwowałem górniczki, białorzytki pstre (Oenanthe pleschanka),

ś

wiergotki szponiaste (Anthus richardi) i kuropatwy wschodnie (Pedrix daurica). Na granicy

step / las zaobserwowałem samicę cietrzewia oraz rodzinę dzięciołów trójpalczastych

(wszystkie żerowały na obumarłych modrzewiach). Miałem tu także kolejną obserwację

nierozpoznanego drozda.

4 września opuściliśmy wyspę Olchon autobusem. Przed przeprawą promową, jeszcze

na wyspie Olchon (miejsce nr 9) obserwowałem grupkę trznadli łąkowych (Emberiza

cioides). Później z okna autobusu zaobserwowałem młodego orła przedniego i to już była

ostatnia obserwacja ornitologiczna na Syberii.

Na koniec chciałbym podziękować Krzyśkowi Henelowi za użyczenie obiektywu do mojego

nędznego aparatu, dzięki niemu mogłem udokumentować dużo obserwacji nowych dla mnie

gatunków ptaków i ssaków. Współuczestnikom obozu dziękuję za stworzenie niezapomnianej

atmosfery. śyczę Wam i sobie powrotu na Syberię w celu jej dalszego poznawania.

Fotografie krajobrazów wykonali Dr Robert Tomusiak i Piotr Cieloszczyk.

Paweł Białomyzy

12

Lista gatunków ptaków stwierdzonych podczas wyprawy „Tajga 2008”

Lp Nazwa polska

Nazwa łaci

ń

ska

N obs

Miejsca obserwacji

1 Kormoran

Phalacrocorax carbo

10<

WO (6,7,9)

2 Czapla siwa

Ardea cinerea

3

DT (1,2)

3 Bocian czarny

Ciconia nigra

1

Rzeka Angara poni

ż

ej Irkucka

4 Kazarka

Tadorna ferruginea

5

WO (6)

5 Krzy

ż

ówka

Anas platyrhynchos

2

DT (2), WO (6)

6

Ś

wistun

Anas penelope

4

WO (6)

7 Ro

ż

eniec

Anas acuta

4

WO (6)

8 Płaskonos

Anas clypeata

3

WO (6)

9 Cyraneczka

Anas crecca

10

DT (2), WO (6)

10 Cyraneczka bajkalska

Anas formosa

1

WO (7)

11 G

ą

goł

Bucephala clangula

1

WO (6)

12 Nurog

ęś

Mergus merganser

5

DT (3), WO (6)

13 Szlachar

Mergus serrator

1

WO (7)

14 Orzeł przedni

Aquila chrysaetos

1

15 Orlik grubodzioby

Aquila clanga

1

DT (2)

16 Błotniak zbo

ż

owy

Circus cyaneus

2

DT (2), WO (8)

17 Myszołów (wschodni)

Buteo buteo vulpinus

4

Port Bajkalsk, WO (7,8,9)

18 Trzmielojad czubaty

Pernis ptilohyncus

2

DT (1)

19 Jastrz

ą

b

Accipiter gentilis

5

DT (1,2,3), WO (6,7)

20 Kania czarna

Milvus migrans linnaetus

30<

DT (1,2,3,4,5), WO (6,9)

21 Pustułka

Falco tinnunculus

3

DT (1,2)

22 Kobuz

Falco subbuteo

10

DT (1,2), WO (6,7,8)

23 Raróg

Falco cherrug

1

WO (6)

24 Cietrzew

Tetrao tetrix

1

WO (8)

25 Jarz

ą

bek

Bonasa bonasia

1

DT (1,4,5)

26 Kuropatwa wschodnia

Pedrix dauurica

1

WO (8)

27 Siewka złotawa

Pluvialis fulva

1

WO (6)

28 Czajka

Vanellus vanellus

5

WO (6)

29 Biegus rdzawy

Calidris canutus

2

WO (6)

30 Biegus krzywodzioby

Calidris ferruginea

2

WO (6)

31 Biegus rdzawoszyi

Calidris ruficollis

2

WO (6)

32 Biegus malutki

Calidris minuta

10<

DT (2), WO (6)

33 Biegus mały

Calidris temminckii

3

WO (6)

34 Ł

ę

czak

Tringa glareola

5

DT (2), WO (6)

35 Piskliwiec

Actitis hypoleucos

3

DT (2,3), WO (6)

36 Kwokacz

Tringa nebularia

5

DT (2), WO (6)

37 Brodziec pławny

Tringa stagnatilis

2

WO (6)

38 Krwawodziób

Tringa totanus

1

WO (6)

39 Brodziec

ś

niady

Tringa erythropus

5

WO (6)

40 Kszyk

Gallinago gallinago

2

DT (2), WO (6)

41 Płatkonóg szydłodzioby

Phalaropus lobatus

2

WO (6)

42 Kulik krótkodzioby

Numenius minutus

1

WO (6)

43 Mewa pospolita

Larus canus

20<

posposlita nad Bajkałem

44 Mewa

ś

mieszka

Larus ridibundus

4

WO (6)

45 Mewa mongolska

Larus smithsonianus
mongolicus

20<

WO (6,9), Irkuck port

46 Goł

ą

b górski

Columba rupestris

30<

DT (1,2), WO (6,7)

47 Dzi

ę

cioł czarny

Dryocopus martius

3

DT (1,4,5)

48 Dziecioł zielonosiwy

Picus canus

1

DT (5)

49 Dzi

ę

cioł du

ż

y

Dendrocopos major

10

DT (1,2,3,4,5)

13

Lp Nazwa polska

Nazwa łaci

ń

ska

N obs Miejsca obserwacji

50 Dzi

ę

cioł trójpalczasty

Picoides tridactylus

1

WO (8)

51 Skowronek

Alauda arvensis

1

DT (2)

52 Górniczek

Eremophila alpestris

1

WO (8)

53 Brzegówka

Riparia riparia

1

DT (2)

54 Oknówka

Delichon urbica

10<

DT (1,3)

55 Dymówka

Hirundo rustica

20<

DT (1,2,3)

56

Ś

wiergotek szponiasty

Anthus richardi

5

DT (2), WO (8)

57

Ś

wiergotek tajgowy

Anthus hodgsoni

10<

DT (1,2,3,4,5), WO (6,7)

58 Pliszka siwa

Motacilla alba

20<

DT (1,2,3), WO (6)

59 Pliszka górska

Motacilla cinerea

20<

DT (1,2,3,4,5)

60 Pliszka cytrynowa

Motacilla citreola

10

WO (6)

61 Pluszcz

Cinclus cinclus

1

DT (5)

62 Kl

ą

skawka syberyjska

Saxicola maurus

1

WO (8)

63 Modraczek

Tarsiger cyanurus

5

DT (4,5)

64 Słowik rubinowy

Luscinia calliope

3

DT (2,3,4)

65 Słowik modry

Luscinia cyane

1

DT (3)

66 Pleszka chi

ń

ska

Phoenicurus auroreus

5

DT (1,2,3)

67 Białorzytka

Oenanthe oenanthe

30<

DT, WO

68 Białorzytka pstra

Oenanthe pleschanka

20<

DT (2), WO (6,7,8,9)

69 Bialorzytka płowa

Oenanthe isabellina

1

WO (6)

70

Ś

piewak

Turdus philomelos

1

DT (5)

71

Ś

wierszczak

Locustella naevia

1

WO (6) martwy

72

Ś

wierszczak melodyjny

Locustella certhiola

2

DT (5)

73

Ś

wistunka złotawa

Phylloscopus proregulus

2

DT (1)

74

Ś

wistunka

ż

ółtawa

Phylloscopus inornatus

10<

DT (1,4,5), WO (6,7,8)

75 Bogatka

Parus major

20

DT, WO

76 Sosnówka

Parus ater

10

DT, WO

77 Czarnogłówka

Parus montanus

30<

DT, WO

78 Raniuszek

Aegithalos caudatus

5

DT, WO

79 Kowalik

Sitta europaea asiatica

10

DT, WO

80 Pełzacz le

ś

ny

Certhia familiaris

1

DT

81 Dzierzba br

ą

zowa

Lanius cristatus

2

DT (2)

82 Sroka

Pica pica

1

DT, WO, Irkuck

83 Sójka

Garrulus glandarius

3

DT (2,3)

84 Orzechówka

Nucifraga caryocatactes

30<

DT (1,2,3,4,5)

85 Kawka srokata

Corvus dauuricus

5

WO (6)

86 Kruk

Corvus corax

10<

DT, WO

87 Czarnowron

Corvus corone

30<

DT (1,2,3), WO (6,7)

88 Wróbel domowy

Passer domesticus

5

Irkuck, DT, WO

89 Mazurek

Passer montanus

5

Irkuck, DT, WO

90 Jer

Fringilla montifringilla

1

WO (7)

91 Grubodziób

Coccothraustes coccothraustes

2

DT (1,2)

92 Trznadel czubaty

Emberiza rustica

1

DT (2)

93 Trznadel białogłowy

Emberiza leucocephalos

2

DT (2)

94 Trznadel ł

ą

kowy

Emberiza cioides

1

WO (9)

95 Trznadel złotobrewy

Emberiza chrysophrys

1

WO (7)

96 Trznadelek

Emberiza pusilla

10<

WO (6,7,8)

* w kolumnie n obs podana jest liczba obserwacji wizualnych
** w kolumnie miejsca obserwacji „DT” to odpowiednie miejsca z mapy Doliny
Tunkińskiej, a „WO” z mapy Wyspy Olchon